Cayetana_de_Alba (Moja_Polska) все записи автора
Трое суток дул хальны. Не писалось ничего, и попросту лопалась голова.
Плюс 24 показывал днем термометр на площади перед вокзалом вчера - 8 ноября.
Halny (pl.) – сухой и сильный теплый ветер с Татр. Такой гигантский фен, дующий с Закопане. Хальны сносит крыши, ломает деревья, рвет провода и провоцирует лавины снега с гор. К счастью, он дует всегда недолго, 2-3 суток. Если хальны застанет внезапно человека в горах – это серьезная угроза жизни, и передвигаться рекомендуют ползком на четвереньках:)
Дольше всего хальны дул в 1951 году – аж 11 дней. А так называемый «halny stulecia» был зафиксирован в мае 1968 года – скорость ветра на Каспровым Верху была 80 м/с, то есть 288 км/ч [!], а влажность всего около 23% – как в Сахаре.
Хальны не переносят люди с сердечно-сосудистыми заболеваниями. Говорят, что именно хальны в свое время стал причиной смерти Юлиана Тувима. Когда дует хальны, малополяки впадают в депрессию, резко возрастает количество самоубийств, а в местных психушках объявляется повышенная боевая готовность. Хуже всего те несколько часов перед первыми порывами хального – внезапно скачет давление. Что интересно, с первыми порывами хального краковские кареты скорой помощи, помимо сердечных приступов, на порядок чаще выезжают на преждевременные роды, а полиция – на бытовые скандалы и драки.
Хальны – неотъемлемая часть малопольского пойзажа и Татр, всегда вдохновлял художников и мастеров слова, особенно выросших в этих местах. Его особый «климат» прекрасно передает картина Станислава Виткевича «Wiatr halny» (1895 г.)
Главным героем «Баллады о Немравце» Яна Хенрыка Павликовского стал, собственно, хальны ветер. О нем написано множество стихов, в том числе, Яна Каспровича, приведенный ниже:
Wiatr halny
Huczy nade mną halny wiatr... Daleki
Wprzód mnie dochodzi szum i świst, a potem
Z jakimś pogwarem, trzaskiem i łomotem
Ciężar się kładzie na wysmukłe smreki.
Оd razu kłody o grubości snopów
Gną się w mych oczach jak źdźbła lichej słomy:
Tak igra nimi głuchy, niewidomy,
Gość, co od skalnych wlecze się przekopów.
Idę, wciąż idę, po jęczącym borze...
I choć spotykam pnie, wyrwane z ziemi,
Ten szał, w błękitnym zbudzony przestworze,
By giąć i walić, strachu mi nie wlewa
Do głębi wnętrza: Rad bym siły swemi
Zmierzyć się z wichrem jak te wielkie drzewa.
II
Miałem ci w sobie ongi moc czuwania,
A dzisiaj senność ogarnia mi ducha:
Gdzie życie wrzało, tam dziś pustka głucha,
Gdzie słońce było, chmura blask przysłania.
Jakowaś boleść, jakaś zawierucha,
Co słabym bytom pewną śmierć wydzwania,
Niech, jak halnego wiatru straszne grania,
Wstrząśnie istotą moją: Jest-li krucha,
To po niej żalu nie będzie... A jeśli
Nieprzełamana wyjdzie z tych zapasów,
To razem z wichrem taki szlak zakreśli,
Że zetnie na nim smreki swym oddechem,
Sił pozbawione dla idących czasów,
A to, co mocne, odpowie jej echem.
III
O wichrze halny! Cóż, że przelękniona
Chowa się koza przed twojej potęgi
Wiewem niszczącym? Sam orzeł, co kręgi
Toczy podniebne, tuli się do łona
Szczelin turniowych, bo królewskich skrzydeł
Jędrna rozpiętość nie wytrzyma próby...
Strącaj kozice, ty posłańcze zguby,
I orły chwytaj w oka swoich sideł,
I miażdż o skały, i jak łan, pokosem
Bór położywszy, hucz szaleńczym głosem -
Razem z mą duszą hucz i świszcz radośnie:
Cóż, że z ginących strumień krwi popłynął?
Wszak nie ma szczęścia tam, gdzie życie rośnie!
Niech świat przepada, na to on, by zginął!...
IV
Huczy nade mną halny wiatr... Na drogi
Jego przemocy, po których Zagłada
I Ból pospiesza, duch się mój wykrada,
Świeżo uskrzydlon, żądny łez i trwogi.
A od hal bujnych płynie jęk złowrogi -
Rozpacz łkająca, że wichr pobił stada
I porozrzucał koleby... I blada,
Z włosem rozwianym i z drżącymi nogi,
Postać juhasa przed oczy mi stanie...
I niby orzeł z podciętymi pióry,
Krwią skraplający swe rodzinne granie,
Duch mój do smreków tuli się bezwładnie...
I naprzód czuje strach i żal ponury,
A potem znowu - senność go opadnie...”
Jan Kasprowicz
Cayetana_de_Alba (Moja_Polska) все записи автора
