Shuhratjon AHMADJONOV

MY APPEAL TO READERS
November 29, 2023

Dear readers,

We should raise the price of Street Sense by $1 due to the continued rise in food prices, Metro fares and other essential goods.

For some vendors, our only source of income is from sales of the Street Sense newspaper. I suggest raising the price of Street Sense to $3. One dollar will not solve your problems. But the extra $1 will be able solve some of our daily problems.

Let me remind you: The income will be distributed 75% to 25%, that is, $2.25 to vendors, and $0.75 to publish the newspaper.

According to the U.S. Bureau of Labor Statistics, “from September 2022 to September 2023, food prices increased 4.2 %” in Washington, DC. Here are some specific examples, from my experience:

1. The prices for bread and bakery products have increased significantly. For example, at Whole Foods Market in Chevy Chase, a large sourdough was $3.99. Now it’s $5.49.

2. My average cup of coffee before the pandemic cost $1.75 at a Starbucks. Now it’s more than $3.
I paid $4.40 for a medium cup of coffee at Pret A Manger Cafe in November.

3. Americans love to drink coffee. But people from Central Asia, including Uzbeks, love to drink tea. I often had tea at Paul French Bakery & Cafe. There, tea in a white porcelain teapot cost $3.85. Now the same pot of tea costs $9.99.

4. The prices for drinking water have been raised. For example, a gallon of New Zealand Artesian Water cost $2.99 at Trader Joe's. Now - $3.99.

5. Honey. I bought it before the pandemic for $4.99. In November, I purchased it from Whole Foods for $6.79.

6. The cost of all types of jams has been raised. For example, Bonne Mamat straberry preserves were $3.99 at Safeway pre-pandemic. Now - $5.99.

7. Many Americans, including myself, eat hot food at Whole Foods. Before the pandemic, a medium soup was about $5. Now it’s $7.41. Moreover, the container is smaller, reducing the amount of soup.

8. Before the pandemic, I bought 12 pairs of socks for $11. Now they are $14.38 at Walmart.

9. A metro ride from Gallery Place to Rockville used to cost about $4. Starting in April 2023, I’ve paid $6 to travel for this distance.

10. I started storing my items at at Extra Space Storage in 2017. I paid about $100 monthly before the pandemic started, and $127 monthly until October. I recently received a letter from the company, stating that because of inflation, the rate would increase to $139.

There are many similar examples of price increases. Each of you can continue the list.

To cover rising costs, in my opinion, prices jumped sharply, primarily in cafes and bars. Some small business owners have found themselves on the brink of bankruptcy and forced to close their businesses. But the main blow was dealt to low-income citizens of the District of Columbia, including pensioners, large families and us vendors.

Please support my proposal to raise the price of Street Sense to $3. You can call the Street Sense Media office at (202) 347-2006, email info@streetsensemedia.org or send mail to 1317 G Street NW.

We are celebrating our 20th anniversary this year. Over the years, Street Sense has become one of the distinctive features of Washington, D.C. We thank you for buying our newspaper, and therefore helping us survive the pandemic and the continuing rise in prices.

Shuhratjon Ahmadjonov is an artist and vendor with Street Sense Media.

------------------------------------------

My appeal to readers. -
– Newspapar “Street Sense”, December 20, 2023 – January 2, 2024, page 3);
- (www.issuu.com/streetsenseinfo/ December 20, 2023 – January 2, 2024, page 3);
- https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6956374/page2.html (www.liveinternet.ru Дневник “Турон Шухратжони” Heading «English», October 15, 2021).

Шухратжон АХМАДЖОНОВ

ОБРАЩЕНИЕ К ЧИТАТЕЛЯМ
29 ноября 2023

Уважаемые читатели нашей газеты! Я предлагаю поднять цену газеты Street Sense на один доллар из-за продолжающийся рост цен на продукты питания, проезда в метро, товаров первой необходимости и так далее.

“С сентября 2022 года по сентябрь 2023 года цены на продукты питания выросли на 4,2 процента, поскольку увеличились как продукты питания вне дома, так и продукты питания дома, на 6,6 процента и 2,7 процента соответственно. Рост цен на другие продукты питания внутри страны (+5,1 процента), а также крупы и хлебобулочные изделия (+7,8 процента) стал лидером общего роста. Индексы безалкогольных напитков и материалов для производства напитков (+9,2 процента); а также фрукты и овощи (+2,0 процента)” (Consumer Price Index, Washington-Arlington-Alexandria area – September 2023 : Mid–Atlantic Information Office : U.S. Bureau of Labor Statistics (bls.gov) [1]

Более конкретные примеры.

1. Хлеб. Существенно подняли цены на хлеб и хлебобулочные изделия. Например, в магазине Whole Foods Market (4420 Willard Avenue Chevy Chase, Maryland 20815):
a) Large San Francisco Sourdough стоил $ 3.99. Сейчас $ 5.49;
b) Italian Bread стоил $ 3.49. Сейчас $ 5.49.

2. Кофе. Средняя чашка кофе до начала пандемии стоило $ 1.75 в кафе Starbucks. Сейчас - более $ 3.0. Причем, объем большой чашки кофе уменьшили до средней чашки кофе, а среднюю – до малой чашки кофе.

Я заплатил $ 4.40 за среднюю чашку кофе в кафе Pret A Manger (1701 K St NW, Washington, DC 20006) 28 ноября 2023 года.

3. Чай. Американцы любят пить кофе. Люди из Центральной Азии, в том числе узбеки любят пить чай. Я часто пил чай в кафе Paul French Bakery & Cafe (1275 K St NW, Washington, DC 20006). Там чай в белом фарфоровом чайнике стоил $ 3.85. Сейчас такой же чайник чая стоит $ 9.99.

4. Вода. Подняли цены на питьевую воду. Например, галлон воды чистая артезианская вода Новой Зеландии стоил $ 2.99 в магазине Trader Joe's (750 Pennsylvania Ave SE Washington, DC 20003. Phone: 202-698-0190). Сейчас - $ 3.99.

5. Мёд. Mountain Forest Raw Honey. Product of Brazil and Mexico. Net Wt 16 oz (454 g). Я покупал до пандемии за $ 4.99. 23 ноября 2023 года я купил в Whole Foods Market за $ 6.79.

6. Варенье. Стоимость всех видов варений подняли. Например, Bonne Mamat. Straberry Preserves. Net. wt. 13 oz (370 g).
a) В магазине Safeway (1855 Wisconsin Ave NW, Washington, DC 20007): до начала пандемии $ 3.99. Сейчас - $ 5.99.
b) В магазине Whole Foods Market (4420 Willard Avenue Chevy Chase, Maryland 20815). До начало пандемии более $ 4. Сейчас - $ 7.69.

7. Горячая пища. Многие американцы, в том числе я кушаю горячую пищу в Whole Foods Market. До начала пандемии Medium Soup покупали около $ 5. Сейчас покупаем Medium Soup 16 oz за $ 7.41. Причем, объем средней чашки супа уменьшили путем уменьшение высоты и подняли дно. Тем самым существенно уменьшили объем супа.

8. Носки. 12 штук до пандемии покупал за $ 11. Сейчас покупаю Mens socks 038257754960 за $ 14.38 в магазине Walmart Supercenter (5929 Georgia Ave NW, Washington, DC 20011).

9. Проезд в метро от станции Галерее до станции Роквилл стоило до $ 4.0. С апреля 2023 года за проезд на это расстояние оплачиваем $ 6.0.

10. Стрижка волос. Был $19. Стало $26.

11. Мы обычно отоваривались в более дешевом магазине Walmart Supercenter. Летом 2023 года закрыли одного из них, который расположен по адресу: 99 H St NW Washington, DC. (202) 719-3720. Тем самым нас заставляют покупать продукты и вещи по более высоким ценам в других магазинах.

12. Я храню свои вещи в El-Storage с июля 2015 года. В начале платил около $ 70 ежемесячно. Я начал хранить свои вещи в Extra Space Storage с 28 января 2017 года (1001 N Fillmore St. Arlington, Virginia 20201). Я платил до начало пандемии ежемесячно около $ 100, а до октября 2023 года - ежемесячно более $ 127. Я недавно получил письмо “Rate change notice” от руководства Extra Space Storage от 16 октября 2023 года. Они написали следующее.

“Dear Shuhratjon Ahmadjonov,

Thanks for choosing Extra Space Storage to keep your belongings safe! As a month to month to rental provider, our rates are revieved and adjusted depending on current market conditions. As a result, we are writing to let you know lat effective 11/27/2023, your monthly rate for unit 2058 will increase to $ 139.00.

Monthly Rent Rate: $ 139.00.
Monthly Insurance Rate: $ 0.00.
Monthly Tax Amount: $ 0.00.
Total Due Monthly: $ 132.05”

Причина уменьшения Monthly Rent Rate с $ 139.00 до $ 132.05: для людей пожилого возраста старше 65 лет есть скидка на пять процентов. Мне исполнится 70 лет в январе 2024 года. Итак, я платил в Extra Space Storage до начало пандемии ежемесячно около $ 100. Теперь – с 27 ноября 2023 года оплачиваю более $ 132.

Таких примеров подорожание много. Каждый из вас может продолжить список подорожание.

По моим наблюдениям, летом 2023 года резко увеличился количество стукачей (snitch) и информаторов (informer) на улицах и в общественном транспорте в Округе Колумбия. Естественно, увеличился количество руководителей. Если учесть, что они являются высокооплачивающиеся граждане США, то ясно необходимость большие затраты. Чтобы покрыть такие затраты, по моему, резко увеличили налоги на малый бизнес и резко подскочили цены, в первую очередь в кафе и барах. Некоторые владельцы малого бизнеса оказались на грани банкротства и были вынуждены закрыть свой бизнес. Но главный удар нанесли по малоимущим гражданам Округа Колумбия, в том числе пенсионерам, многодетным семьям и нам – вендорам.

Несмотря на пандемию мы с апреля 2021 года начали печатать газету Street Sense еженедельно. Но из-за подорожания энергии, аренды и другие расходы на выпуск газеты, теперь нет возможности печатать газету еженедельно. Подняв цену газету до трех долларов мы сможем печатать газету еженедельно.

У нас – вендоров, единственный источник доходов – это доход от продаж газеты Street Sense. И я предлагаю поднять цену Street Sense до $ 3. Один доллар не решить ваши проблемы. Мы соберём дополнительно по одному доллару от продажи газеты Street Sense и сможем решить наши некоторые повседневные проблемы.

Напомню: доходы будет распределяться 75% на 25%, то есть вендорам по $2.25, а на выпуск газеты Street Sense – $0.75.

Пожалуйста, поддержите мое предложение о поднятии цены Street Sense до $ 3. Вы можете позвонить в офис Street Sense по телефону (202) 347-2006, написать письмо в e-mail info@streetsensemedia.org или прийти в офис по адресу: 1317 G Street NW, Washington, D.C. 20005.

Мы отмечаем в этом году 20-летие нашей газеты. За эти годы газета Street Sense стала один из отличительных особенности нашего столичного города Вашингтона.

Мы благодарим вас за то что вы покупаете нашу газету, и тем самым нам помогаете выжить в условиях пандемии и продолжающийся рост цен.

ЛИТЕРАТУРА

1. Consumer Price Index, Washington-Arlington-Alexandria area – September 2023 (Индекс потребительских цен, район Вашингтон-Арлингтон-Александрия – сентябрь 2023 г.) - Consumer Price Index, Washington-Arlington-Alexandria area – September 2023 : Mid–Atlantic Information Office : U.S. Bureau of Labor Statistics (bls.gov) (www.bls.gov/regions/mid-atlantic/news-release/consumerpriceindex_washingtondc.htm October 12, 2023).

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

БИРЛИК 35 ЁШДА! ТАБРИГИМ!

2023 йил 11 ноябр куни Ўзбекистон Бирлик халқ ҳаракати ташкил қилинганига 35 йил тўлади. Мен Бирлик халқ ҳаракатида 1988 йил ноябр ойи охиридан Тошкент шаҳар ташкилоти раисининг биринчи ўринбосари сифатида фаол қатнашганман. Ва кўпгина тарихий воқеаларнинг гувоҳиман.

Тарихимизда 19-аср охири – 20-аср бошида Жадидчилик ҳаракати Туркистон мустақиллиги учун кураш олиб борган бўлса, 20-аср охирида Бирлик халқ ҳаракати Ватанимиз мустақиллиги учун фаол кураш олиб борди ва Жадидчилар орзў қилган мустақилликка эришишимизга катта ҳисса қўшди.

Битта муҳим тарихий факт: 1989-1990 йилларда Бирлик халқ ҳаракати сафларида ўша вақтдаги 16 миллионлик Ўзбекистон халқининг бир миллионга яқин фуқароси қатнашди.

Бирликчиларни ва оила аъзоларини Ўзбекистон Бирлик халқ ҳаракати ташкил қилинганининг 35 йиллиги билан самимий табриклайман.

Ишончим комилки, тарихий воқеалар ёзилган мақолалар ва китоблар асосида замондош ёшларимиз ва авлодларимиз кўпгина қизиқарли тарихий филмлар яратишади. Бизнинг вазифаларимиздан бири – шундай мақолалар ва китобларни ёзиб сайтларда чоп қилиш, суҳбатлар ўтказиш орқали уларга етказиб беришдир. Шу мақсадда мен 2022 йилда “Бирликчилар” номли китобимнинг тўртинчи нашрини ёзиб www.liveinternet.ru сайтидаги Кундалигим (Дневник)да 14 қисм қилиб чоп қилдим. “Бирликчилар” номли китобимни яхлит қилиб чоп қилиш иложим бўлмади. Китобим манзили:

ШУҲРАТЖОН АҲМАДЖОНОВ. Бирликчилар. Китобнинг тузатилган ва тўлдирилган тўртинчи нашри. - 2022: БИРЛИКЧИЛАР китоб | Записи в рубрике 2022: БИРЛИКЧИЛАР китоб | Дневник Турон_Шухратжони : LiveInternet - Российский Сервис Онлайн-Дневников (www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6986218/ www.liveinternet.ru “Турон Шухратжони” кундалиги (дневник)даги “2022: БИРЛИКЧИЛАР китоб” рукни, (2022.31.08 – Бошланиши, Давоми 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. 2023.10.05 - Давоми 8, 9, 10, 11, 12, Охири).

Ушбу китобимни яхлит ҳолда Муҳаммадсолиҳ Абутов ўзининг www.siyosat.wordpress.com сайтида “Бирлик тарихи” номи билан 2023 йил 3 ноябр куни чоп қилди. Унинг манзили:

ШУҲРАТЖОН АҲМАДЖОНОВ. Бирлик тарихи. (Бирликчилар) Китобнинг тузатилган ва тўлдирилган тўртинчи нашри. - БИРЛИК тарихи — Ислом ва Сиёсат الإسلام والسياسة Ислам и Политика (wordpress.com) (www.siyosat.wordpress.com/2023/11/03/бирлик-тарихи/ 2023 йил 3 ноябр).

185 бетлик “Бирликчилар” номли китобим мундарижасини қуйида келтирмоқдаман.

МУНДАРИЖА

Андрей Малишконинг “Ҳақиқат” номли шеъри. Эркин Воҳидов таржимаси.
Рустам Ғойиповнинг “Ҳақиқат” номли қўшиғи.
Абдулазиз Маҳмудов ҳақида (2022).
Китобнинг 4-нашрига сўзбоши (2022).
Китобнинг 3-нашрига сўзбоши (2018).
Китобнинг 2-нашрига сўзбоши (2007).
Муаллиф ҳақида (2007).

1-қисм. Инсон ҳуқуқлари.
1.1. Инсон ҳуқуқларини ҳурмат қилиш тарихи.
1.2. Инсон ҳуқуқларини ҳимояловчи ташкилотлар.
1.3. 1848: Виктор Гюго маърузаси.
1.4. Инсоннинг яшаш ҳуқуқи.

2-қисм. 1988: Бирлик ташкил этилиши тарихи.
2.1. Бирлик ташкил этилиши арафасида Совет Иттифоқидаги вазият.
2.2. Дастлабки маълумотлар.
2.3. Фахриддин Худойқулов (1962).
2.4. Дадахон Ҳасан (1940.11.11).
2.5. Муҳаммад Солиҳ (1949.20.12).
2.6. Зоҳир Аълам (1943-2014).
2.7. Тоҳир Каримов (1946-2021).
2.8. Абдуманноб Пўлатов (1951-2010).
2.9. Абдураҳим Пўлатов (1945.7.11).
2.10. Рауф Парфи (1943-2005).
2.11. Усмон Азимов (1950).
2.12. Қаҳрамон Ғўломов.
2.13. Аҳмад Аъзам (1949-2014).
2.14. Ғўломқодир Турсунов.
2.15. Ҳуршид Даврон (1952.20.01).
2.16. Миразиз Аъзам (1936.29.03).
2.17. Пўлат Зоҳидов (1932).
2.18. Абдуқодир Эргашев (1946-2018).
2.19. Зухриддин Исомиддинов.
2.20. Бахтиёр Каримов.
2.21. Бекжон Тошмуҳаммедов (1935-2020).
2.22. Ислом Ҳолбоевга доир.
2.23. Юрий Ласкинга доир.
2.24. Бирлик дастлабки Дастур лойиҳаси тарихи.

3-қисм. 1988: Бирлик раҳбариятининг катта хатоси ва унинг бош айбдори.
3.1. Бирлик раиси қандай сайланди?
3.2. Академик Восил Қобулов (1921-2010).
3.3. Восил Қобулов ва Абдураҳим Пўлатов.
3.4. Бирликнинг Таъсис қурултойидаги сохталиклар.

4-қисм. 1989-1990: Аскарларнинг ҳаёт ҳуқуқи учун кураш.
4.1. Гулчеҳра Нуруллаева. Оналар фарёди. Шеър.
4.2. Аскарларнинг ўлдирилиш сабаблари.
4.3. Бирликчи шифокорлар жасорати.
4.4. Бирлик раҳбариятининг Каримовга Мурожаатномаси ва Горбачевга Телеграммаси.
4.5. Ҳуснитдин Мухамедов тобути ва 1990 йил 26 апрел намойиши.
4.6. Анвар Каримов тобути ва 1990 йил 28 апрел воқеалари.
4.7. Бирликчилар Тошкент аэропортида.
4.8. Президент қароргоҳига тобутни олиб борилиши ва фотосуратга туширилиши.
4.9. Бирликчилар ва милиция ходимлари.
4.10. Ҳамидов, Зиёмов ва Каримовнинг Президент қароргоҳидан чиқиб келиши.
4.11. Кенжабоевга берилган фотоплёнка хусусида.
4.12. Бирликчилар ва Ислом Каримов учрашуви.
4.13. Шуҳрат Исматуллаев Ўзбекистон Олий Совети Президиуми йиғилишида.
4.14. Аскарларнинг ҳаёт ҳуқуқи учун Бирликчилар кураши натижалари.
4.15. Қўшимча маълумотлар.

5-қисм. 1990: Ўш-Узган қирғини.
5.1. Марказий Осиёдаги учта миллатлараро қирғин.
5.2. 1989: Фарғона водийсидаги қирғин.
5.3. Махсус хизмат органлари қирғин айбини бошқа миллатга ағдариши.
5.4. Аскар тобути ва Президент билан учрашув.
5.5. 1990: Ўш-Узган қирғини арафасида.
5.6. Қирғин ва Узгандаги қочқинлар лагери.
5.7. Ўзбек йигитлари Ўш сари йўлда.
5.8. Ўзбек мухолифати чора-тадбирларининг бошланиши.
5.9. Москвадаги акцияда қатнашишга таклиф.
5.10. Босқинчилар ҳужуми.
5.11. Бир гуруҳ бирликчиларнинг Узганга ёрдам сафари.
5.12. Қирғизистон раҳбариятининг ёлғон ҳисоботлари.
5.13. Узганга дастлабки сафарим.
5.14. Москва сафарига тайёргарлик.
5.15. Поезд ҳалокати.
5.16. “Россия” меҳмонхонаси олдида.
5.17. Бирлик раҳбарияти маблағни қаердан оларди?
5.18. Узганлик қочқинларга доир Москвадаги фотомонтажим.
5.19. Очлик акцияси билан боғлиқ кулгили воқеа.
5.20. Менга доллар бермоқчи бўлди.
5.21. Юз минг кишилик митинг.
5.22. Горбачевга ёзган хатим.
5.23. Айғоқчи.
5.24. Совет Иттифоқи Олий Кенгашининг Қарори.
5.25. Асқар Ақаев – Қирғизистон президенти.
5.26. Бишкекдан ҳукумат телеграммаси.
5.27. Узганга иккинчи сафарим.
5.28. Узгандаги ДХҚ раҳбари билан суҳбат.
5.29. Жабрдийдалар ва Машраб ғазали.
5.30. Таланган ва ёнган уйлар.
5.31. Ижроқўм раиси уйида.
5.32. Қочқинлар муаммоси ҳал этилиши.
5.33. Онахон дуоси.
5.34. Узганлик уйидаги ҳикоя.
5.35. Узганликларга доир Тошкентдаги фотомонтажим.

Сўнгги сўз ўрнида

Иловалар.
1-илова. 2001: “Қарз балосидан огоҳ бўлгин, халқим!” номли китобим учун қилинган тазйиқлар.
2-илова. 2001: “Гап-гаштакдан – Жадидчилик ҳаракатига!” номли китобим тарихи.
2-иловага илова. 2001 йилдаги “Гап-гаштакдан – Жадидчилик ҳаракатига” номли китобимнинг охирги 21-параграф қўлёзмаси матни.
3-илова. 1988: Ўзбекистон табиати, маънавий ва моддий бойликларини муҳофаза этиш ҳаракати. Ҳаракатнинг шартли атамаси – Бирлик (Дастур лойиҳаси).
4-илова. 2007: Тошкентда қурилган дидсиз, қоп-қора темир панжаралар ва Ўзбекистон катта қамоқхонага ўхшаши.
5-илова. 2003: Демократлар давраси гап-гаштагининг Устави.
6-илова. 1991: Адҳат Синўғил. Китоблар: Шеър. Татар туркийсидан ўзбек туркийсига Абдулла Орипов ўгирган.

Изоҳлар.
Фойдаланилган адабиётлар.

Фото. “Миллий Мажлис” ташкил этишга ҳаракат қилганликда айбланиб судланган (чапдан ўнгга) Атаназар Арифов, Салават Умурзоқов, Абдулазиз Махмудов, Бобур Шокиров ва Ҳазратқул Худойбердиев Ўзбекистон Олий судига келган бир гуруҳ бирликчилар, эркчилар ва қариндошлари даврасида. Тошкент шаҳри. 1993 йил 6 август. Муаллиф фотоси.

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

ВАШИНГТОНДА ЖАНЖАЛ БОШЛАНДИ (ДАВОМИ)

ИЛОВА. Ушбу иловадаги суратлар ва маълумотларни фақат ўзбек тилидаги мақолам матнида келтирмоқдаман. Яъни бундай илова рус ва инглиз тилидаги мақолам матнида келтирмаганман.

Сурат 5. Дюпон Cеркл бозорида 2022 йил иккинчи ярмидан 2023 йил 6 августгача мен Street Sense газетасини сотган жойим.

Икки ғилдиракли аравам и сумкамни устун олдига қўйиб, уларни кўк целлофан халтага ўраб қўяман. Бир томондан, қор ва ёмғирдан, қуёшнинг иссиқ нурларидан асрайди. Иккинчи томондан, кўпгина чақимчи провокаторлар итини етаклаб юради. Улардан айримлари атайлаб менинг сумкамга итини сийдиришга ҳаракат қилади. Агар у сумкамга бир марта сийдирса, ундан кейин сумкам ёнидан ўтаётган Вашингтон шаҳридаги барча итлар сумкамга сия бошлайди. Шу сабабли бир-икки марта чақимчи-провокаторни ўз вақтида ити билан қўшиб ҳайдадим. Бир-икки марта улгурмадим ва у целлофан халта устидан ҳам итини сийдириб кетди. Ўша заҳоти целлофан халтани алмаштирдим.

Эслатаман: ҳар бир чақимчи иккала қулоғига кабелли алоқа қулоқчинини (наушник) тақиб олиб, шу яқин-атрофда енгил машина ичида ўтирган чақимчилар раҳбари бўлмиш бош провокатор билан доимо алоқададир ва унинг айтганини сўзсиз бажаради. Чақимчи қўлида доимо мобил телефонга ўхшаган ускуна олиб юради ва ён-атрофдагиларни суратга ёки видеога олиб юради. Яна битта шундай ускуна чақимчининг елкаси ёки орқасига осиб олган рюкзак ёки сумка ичига солиб маҳкамланган бўлади. У сумкадаги ускуна орқали керакли шахсга тўғриланади ва қўлидаги ускунада кўринадиган тасвир орқали корректировка қилади. Натижада чақимчи ўз орқасида турган шахсни бемалол суратга ёки видеога олади.

АҚШ Федерал қидирув бюроси агенти ва унга боғлиқ ходимлар мен газета сотадиган жойга провокатор-газета сотувчиларни 2012 йилдан бери жўнатишади. Менга қарши кўп марта провокация уюштиришган ва мени икки ҳафталаб газета сотишимга тақиқ қўйишга эришган. Мен улар провокацияси ҳақида ўша йилларда инглиз тилида жавоб ёзганман ва олган суратларни илова қилиб Street Sense раҳбариятига берганман.

АҚШ Федерал қидирув бюроси агенти ва унга боғлиқ ходимлар 2010-2023 йилларда менга қарши уюштирган ўғирликлар, босқинчиликлар, провокациялар ва бошқа жиноятлар ҳақида рус тилида 282 бетлик шикоятни яқинда ёзиб тугатдим ва уни инглиз тилига таржима қилмоқдаман. Ушбу шикоятимни АҚШ Президенти ва инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилувчи халқаро ташкилотлар раҳбарлари номига ёздим. Унда провокатор-газета сотувчиларни 2012 йилдан бери жўнатишганига доир фактларни шикоятимда ёзганман ва уларнинг фотосуратларини келтирганман. Ушбу шикоятим матнини тўлиқ ҳолда www.liveinternet.ru сайтидаги “Турон-Шухратжони” номли Кундалигимда чоп қилганман. Унинг манзили:

АХМАДЖОНОВ Ш. 2021-2023 - Заявление-жалоба: Преступления агентов ФБР США и путь доказательства (Начало, Продолжение 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, Окончание). - www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6979798/ (www.liveinternet.ru Дневник “Турон-Шухратжони”, Рубрики “ПРАВОЗАЩИТА”, “2022 YILGI MAQOLALAR», «2022: ЗАЯВЛЕНИЕ-ЖАЛОБА», 01.03.2023).

2022-2023 йиллар давомида ҳам провокатор-газета сотувчиларни кўп марта юборишди ва улар мен сотадиган жойдан 10-15 қадам нарида газета сотишга ҳаракат қилишди. Агар мен у билан жанжаллашиб қолсам, иккаламизга ҳам бозорда газета савдо қилишни тақиқлаб қўйишган бўларди. Мен бундай провокаторни олдин огоҳлантирганман. У бемалол газета сотишда давом қилгани сабабли мен уларни Canon номли фотоаппаратимга икки мартадан суратга олганман ва Street Sense раҳбариятининг газета сотувчиларни ишга жойлаштириш бўйича директор Томас Рэтлифф (Director of vendor employment Thomas Ratliff) га кўрсатганман. Ўша провокаторлардан бирортаси жазоланмади. Бир-икки ҳафта ўтгач яна бошқа провокатор-газета сотувчини юборишарди.

Мен 2022 йил давомида провокатор-газета сотувчиларни Canon номли фотоаппаратимга олгандим. Қуйида ўша суратлардан 11 тасини илова қилдим ва ҳар бирининг остига санасини ёздим.

2023 йилда асосан Моторолла фирмасига тегишли мобил телефонимга суратга олдим. Ушбу телефон ичидаги пен-карта алоҳида ўлчамларда бўлиб, уни компютерга ўтказиш иложи бўлмади. Унинг компютерга ўтказиш қурилмаси йўқ. Телефонимга хизмат қиладиган Верайзин (Verizon Wireless) фирма-магазинига бориб харидорларга хизмат кўрсатиш бўлимига телефон орқали боғландим ва муаммомни айтдим. Улар ҳам муаммони ҳал қилаолмади. Шу сабабли 2023 йил давомида олган етти-саккиз нафар провокатор-газета сотувчилар суратларини ҳозирча келтира олмадим.


Сурат 6. 2022 йил 24 июл.


Сурат 7. 2022 йил 24 июл.


Сурат 8. 2022 йил 24 июл.


Сурат 9. 2022 йил 24 июл.


Сурат 10. 2022 йил 21 август.


Фото 11. 2022 йил 13 ноябр.


Сурат 12. 2022 йил 13 ноябр.


Сурат 13. 2022 йил 6 октябр.


Сурат 14. 2022 йил 6 октябр.


Сурат 15. 2022 йил 27 ноябр.


Сурат 16. 2022 йил 27 ноябр.

АҚШ Федерал қидирув бюроси агенти ва унинг билан боғлиқ ходимлар мен газета сотадиган жойга провокатор-газета сотувчиларни юбориш билан ирқий камситиш орқали мени бозордан ҳайдай олмагач, 2023 йил 6 август куни суратга олганлик айби билан мени Дюпон Серкл бозорига беш йил давомида келишимни тақиқлашди.

Вашингтон шаҳри Дюпон Cеркл бозорида яна уч нафар газета сотувчилар газета сотади. Лекин улардан бирортасига қарши бунчалик кўп марта провокатор-газета сотувчиларни юборишган эмас. Яъни улар мен ўзбек, мусулмон ва қочқин бўлганлигим учун, инсон ҳуқуқлари ҳимоячиси ва мустақил журналист бўлганлигим учун менга қарши ирқий камситиш (дискриминация) жиноятини 11 йилдан бери қўллашди ва қўллашмоқда.

АҚШ Федерал қидирув бюроси агенти ва унинг билан боғлиқ ходимлар газета сотадиган жойимга провокатор-газета сотувчиларни юбориш орқали мени бозордан ҳайдашга ҳаракат қилишди. Бундай провокацияли усул амалга ошмагач, 2023 йил 6 август куни кимнидир суратга олганлигимда айблаб мени Дюпон Серкл бозорига беш йил давомида келишимни ва газета савдоси билан қилаётган тирикчилигимни тақиқлашди.

Бу ҳали ҳолва. АҚШда ўзгача фикрловчи фуқароларга қарши жазолаш психиатрияси қўлланилаётганига 160 йилдан ошди. АҚШдаги афро-америкалик қуллар хўжайинларининг қийноқлари ва таҳқирлашларига норозилик сифатида қочиб кетишган. АҚШлик врач Сэмюэлем А. Картрайтом 1851 йили шундай қулларга “драпетомания» психик касал деб ташҳис қўйишни асослади. Қулларни жазолаш ва бошқа қочмаслиги учун иккала оёқнинг бош бармоқларини кесиб ташлашни йўлга қўйишди. Буюк Британияда қулдорлик 1835 йилда бекор қилинди. АҚШ раҳбарияти эса қулдорликни бекор қилмади ва бу охир-оқибат фожиали 1861-1865 йиллардаги Фуқаролар урушига олиб келди. Бу ҳақда манбаларни кўрсатиб батафсилроқ 282 бетлик шикоят хатимда ёзганман.

Ҳатто менга қарши жазолаш психиатриясини қўллаш хавфи бор.

Вашингтон шаҳридаги Авлиё Елезавета номли психиатрия (руҳий касалликлар) госпиталига 1852 йилда асос солишди. АҚШда ўзгача фикрловчи фуқароларга қарши жазолаш психиатрияси қўллаш тахминан ўша йиллардан бошланган. Бугунги кунда ҳам давом қилишмоқда. АҚШ нинг миллионлаб фуқаролари ишсиз ва уйсиз эканлиги дунёга маълум. АҚШ кучишлатар органлари жазолаш психиатриясини айниқса ишсиз ва уйсиз фуқароларга қарши қўллашмоқда. Мен бу ҳақда кўпгина маълумотларни 282 бетлик рус тилидаги шикоятимда келтирдим.

Битта мисол. Ўзбекистонлик таниқли инсон ҳуқуқлари ҳимоячиси Елена Урлаеванинг туғишган укаси Василий, унинг турмуш ўртоғи Алфия ва қизи Василиса Евстегнеевларга 2010 йилда АҚШда сиёсий бошпана беришди. Уларнинг Мишел исмли қизи 2012 йил 13 июн куни туғилди. Мишелга дастлабки эмлашни туғруқхонада 2012 йил 14 июн куни қилишди. 2012 йил 17 октябр куни Мишелни бирданига тўрт марта эмлашди ва у уч кун йиғлади.

Кейинги машмашалар ёрдамида Мишелни 2013 йил 14 май куни тортиб олишди. Василий елкасидаги осма сумка боғичини бўйни орқали ўтказиб «Қизимни тортиб олсанглар ўзимни буғаман» деди. Улар «Хўп» дейишди. Алфия билан икки қизини «Доктор қабулига юринг» деб қўшни хонага чиқаришди. Хонада Василий битта ўзи қолгач олти нафар полициячи кириб унинг қўлларини қайириб кишан солиб олиб чиқиб кетишди. Василийни руҳий касалхонага беш кунга қамашди.


Сурат 17. Қочқинлар Василий, Алфия, Василиса ва Мишел Евстегнеевлар. Портленд Тиббиёт маркази. 2013 йил ноябр.

Василий ва Алфия ўз қизи Мишел билан Портленд Тиббиёт марказида белгиланган кунларда учрашиб юришди. Улар Мишелни охирги марта 2014 йил 14 январ куни кўришди. Шундан кейин тақиқлаб қўйишди.


Сурат 18. “Болаларни ҳимоя қилиш хизмати» (Child Protection Service) назоратчиси Мишелни унинг онаси Алфия Евстигнеевадан тортиб олаётган пайт. Портленд Тиббиёт маркази. 2013 йил ноябр.

Мен 2014 йил 28 февралда қуйидаги мақолани ёздим ва сайтларда чоп қилдим.

В США отобрали дочь у беженца (АҚШда қочқин қизини тортиб олишди). -
www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6975091/ (www.liveinternet.ru Дневник “Турон Шухратжони” Рубрика “ELENA URLAEVA”, 18.04.2022);
http://dunyouzbeklari.com/archives/63043 (www.dunyouzbeklari.com 28.02.2014)»

2014 йил 7 апрел куни Мишел масаласида суд белгиланди. Мен 5 апрел куни Вашингтондан йўлга чиқдим ва 1100 км йўл юриб Мэн штатидаги Портленд шаҳрига 6 апрел куни етиб бордим. Василий судда қатнашишимга қаршилик қилди ва мен Вашингтонга қайтиб келдим.

Алал оқибат Мишелни суд қарори билан тортиб олишди ва америкалик оилага беришди. АҚШ фуқаролигини қабул қилмаган Ўзбекистон фуқароси Василий ҳозир АҚШдаги қайсидир руҳий касалхонада қамоқда. Унинг турмуш ўртоғи Ўзбекистон фуқароси Алфия ва қизи Василисанинг кейинги тақдири номаълум.

Мен 282 бетлик шикоятимда қочқинлар Василий, Алфия, Василиса ва Мишел Евстегнеевларнинг АҚШдаги аянчли тақдири ҳақида ҳам ёздим. Ушбу шикоятимнинг дастлабки 81 бетлик нусхасини 2021 йил 21 октябр куни ва 2022 йил 8 декабр куни флешкага ёзган ҳолда Ўзбекистоннинг АҚШдаги элчихонаси ходимларига бердим. АҚШда яшаётган Ўзбекистон фуқароларини улар ҳимоя қилиш билан ҳам шуғулланишлари керак. Элчихонадаги Ўзбекистон Давлат хавфсизлик хизмати билан боғлиқ кимсалар мени Ўзбекистон фуқаролигидан маҳрум қилиш билан шуғулланишди. Мен АҚШда 2010 йил 21 январдан, яъни деярли 14 йилдан бери яшаётган бўлсам ҳам АҚШ фуқаролигини қабул қилмадим.

Мени 2023 йил 6 августда Дюпон Cеркл бозорида тирикчилик қилишимга қарши беш йилга тақиқ қўйишдан яна битта мақсад менга қарши жазолаш психиатрияси қўллашга тайёргарлик. Мен ҳар якшанба куни америкалик юзлаб харидорларим билан газета савдоси орқали учрашиб суҳбатлашиб турсам мени руҳий касалликда айблаб қамаш қийин. Энди мени руҳий касалликда айблаб қамашса ким билиб ким билмай қолади ...

---------------------------------------

P.S. Ушбу мақолани инглиз тилида қуйидаги веб-сайтда чоп этдим:

Scandal begins in Washington, DC. By Shuhratjon Ahmadjonov.
- ENGLISH | Записи в рубрике ENGLISH | Дневник Турон_Шухратжони : LiveInternet - Российский Сервис Онлайн-Дневников (www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/5838835/ Дневник “Турон Шухратжони”. Headings (Рубрики) “ENGLISH”, “ПРАВОЗАЩИТА”, “USA-AQSH”, “2023 YILGI MAQOLALARIM». August 23, 2023);
- Facebook (www.facebook.com/profile.php?id=100002930964631 Страница Шухратжон Ахмаджонова в Фейсбуке, 23 августа 2023 года).

Ушбу мақоламни рус тилида қуйидаги веб-сайтда чоп этдим:

АХМАДЖОНОВ Ш. В Вашингтоне начинается скандал. - 2023 YILGI MAQOLALARIM | Записи в рубрике 2023 YILGI MAQOLALARIM | Дневник Турон_Шухратжони : LiveInternet - Российский Сервис Онлайн-Дневников (www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6995770/ Дневник “Турон Шухратжони”. Рубрики “2023 YILGI MAQOLALARIM», “ПРАВОЗАЩИТА”, “USA-AQSH”. August 22, 2023);
- Facebook (www.facebook.com/profile.php?id=100002930964631 Страница Шухратжон Ахмаджонова в Фейсбуке, 22 августа 2023 года).

E-mail: havassh54@gmail.com

2023 йил 22 август – 21 ноябр

АҚШ, Вашингтон шаҳри (Колумбия округи)

-----------------------------------------

Ушбу мақоламни ўзбек тилида www.liveinternet.ru сайтидаги "Турон Шухратжони" кундалигим (дневник)да 2023 йил 22 ноябр куни чоп этдим. Унинг манзили:

АҲМАДЖОНОВ Ш. Вашингтонда жанжал бошланди. - 2023 YILGI MAQOLALARIM | Записи в рубрике 2023 YILGI MAQOLALARIM | Дневник Турон_Шухратжони : LiveInternet - Российский Сервис Онлайн-Дневников (www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6995770/ "Турон Шухратжони" кундалиги (дневник)даги “2023 YILGI MAQOLALAR”, “ПРАВОЗАЩИТА” рукнлари. 2023 йил 22 ноябр).

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

ВАШИНГТОНДА ЖАНЖАЛ БОШЛАНДИ

КИРИШ

Мен 2010 йил январ ойидан АҚШда ва 2012 йил апрел ойидан Вашингтон шаҳрида яшамоқдаман. Мен шанба куни Эстерн бозорида ва якшанба куни Дюпон Cеркл бозорида Street Sense газетасини сотиш орқали тирикчилик қилмоқдаман.

Мени Дюпон Cеркл бозоридан ҳайдаб чиқариш учун мен газета сотаётган жойга кўп марта Street Sense газетасини сотувчи провокаторларни жўнатишди. Уларнинг режаси оддий эди: агар мен ўша провокаторлар билан жой талашиб жанжаллашсам менга ҳам, унга ҳам бозорда газета сотишни кўпгина йилга тақиқ қўйишарди. Мен провокация эканлигини тушуниб уларни аввалига огоҳлантирдим. Улардан бирортаси кетмади. Шу сабабли уларни фотоаппаратим ва телефонимга суратга тушириб олдим. Кейинги ҳафта газета олиш учун Street Sense газетаси идорасига борганимда менеджерга суратларни кўрсатиб газета сотувчиси ҳақидаги қонунни бузиб бозорда провокаторлик қилгани ҳақида айтдим (фотосуратларни Иловада келтирдим). Шу йўл билан Федерал қидирув бюроси агентлари ва улар билан боғлиқ шахслар режалаган бозордан ҳайдаб чиқариш режасини кўп марта барбод қилдим. Шу сабабли улар қуйидаги усулни 2023 йил менга қарши қўллашди.

2023-йил 6-август (якшанба) куни Дюпон Cеркл бозори менеджери жаноб Томас Коулман ва полиция ходими Э. Нотон (E. Naughton) менга “Тақиқлаш ҳақидаги билдирги” (“Barring Notice”) ни беришди. Унда менинг беш йил давомида якшанба кунлари соат 8:30 дан 13:30 гача, яъни бозор вақтида келишим тақиқлангани ҳақида ёзилган. Мен ўзбек, мусулмон, қочқин, инсон ҳуқуқлари ҳимоячиси бўлганим ва журналистик фаолиятим туфайли бу ирқий камситишдир, деб ҳисоблайман.

2012-2020 йиллар давомида полиция ходимлари кўп марта “Тақиқлаш ҳақидаги билдирги” (“Barrin Notice”) бериб мени уч йилдан беш йилгача айрим МакДоналдс ресторанлари ва йирик озиқ-овқат дўконларига киришимни тақиқлашган. Бу билан улар кўп марта асоссиз равишда мени ирқий камситишган.

АҚШда федерал миқёсда фаолият юритувчи ягона инсон ҳуқуқлари ташкилоти бўлмиш Америка фуқаролик эркинликлари иттифоқи (АФЭИ - American Civil Liberties Union (ACLU)) бор. Мен унга 2021 йилдан бери аъзоман. Ҳар бир штатда, шу жумладан Вашингтон шаҳрида АФЭИ нинг қонунчилик идораси бор. Мен Ню-Йорк шаҳрида жойлашган АФЭИнинг раҳбари ва Вашингтондаги АФЭИ қонунчилик идораси раҳбариятига шикоят ёзиб ноқонуний тақиқни бекор қилишга ва Дюпон Cеркл бозорида Street Sense газетасини сотишни давом эттиришимга ёрдам сўрадим. Хатларни 2023 йил 31 август куни жўнатдим.

Мен олдин Америка фуқаролик эркинликлари иттифоқига шикоят хатимни жўнатиш, кейин улар ёрдами ва маслаҳати билан судга шикоят аризасини беришни режалаштиргандим.

Ню-Йорк шаҳрида жойлашган АФЭИнинг бош идорасининг ҳуқуқшунос ёрдамчиси ва қабул бўйича менеджери Элейн Стэмп менга 2023 йил 19 сентябр куни жўнатган хатини 4 октябр куни олдим. Мен уларга хатимни инглиз тилида ёзиб жўнатгандим. У жавоб ҳатни менга рус тилида ёзиб жўнатибди. Бу мени таажжублантирган биринчи ҳолатдир.

Мени таажжублантирган иккинчи ҳолат сабаби у бундай ёзганлигида: “Чтобы мы могли общаться быстрее, чем это позволяет обычная почта, есть ли у вас адрес электронной почты, который мы можем использовать?” (“Оддий почта имкон берадиганидан тезроқ мулоқот қилишимиз учун сизда биз фойдаланадиган электрон почта борми?”).

Мен 31 август куни жўнатган хатим охирида бундай ёзгандим: “P.S.1. I think I need to sue. I need a lawyer. Please, I need to meet with you and discuss this problem. My contact emails: havassh54@gmail.com , maqsadsh54@gmail.com , jiz54@mail.ru”. (“P.S.1. Мен судга беришим керак деб ўйлайман. Менга адвокат керак. Илтимос, мен сиз билан учрашиб, бу муаммони муҳокама қилишим керак. Менинг электрон почта манзилларим: havassh54@gmail.com , maqsadsh54@gmail.com , jiz54@mail.ru”)

Элейн Стэмп хоним ўз хатида АФЭИнинг Вашингтон шаҳридаги қонунчилик идорасида 4 октябр куни муҳокама қилишлари ҳақида ёзган. Муҳокама натижаси менга ҳозирча номаълум. Жавоб хати келмади.

Қуйида Америка фуқаролик эркинликлари иттифоқининг Ню-Йорк ва Вашингтон шаҳарларидаги идорасига 31 август куни юборган хатимни ўзбек тилиги ўгириб келтирдим. Ушбу мақолам иловасидаги суратлар ва маълумотларни фақат ўзбек тилидаги мақолам матнида келтирмоқдаман. Яъни бундай илова рус ва инглиз тилидаги мақолам матнида келтирмаганман.

---------------------------------------

Shuhratjon Ahmadjonov
Mail address: 216 Tulip Dr.,
Gaithersburg, Maryland, 20877

Wendor in Street Sense
Office Street Sense: 1317 G St NW, Washington, DC 20005

August 15-29, 2023

Board of Directors ACLU of DC
American Civil Liberties Union Washington Legislative Office
915 15th St NW, Washington, DC 20005

Ҳурматли ______________________________________

Мен 2012 йилнинг кузидан бери Дюпон Cеркл бозорида Street Sense газетасини сотаман. Бозор фақат якшанба кунлари соат 8:30 дан 13:30 гача ишлайди.

Сурат 1. Мен Дюпон Cеркл бозорида 2021 йил иккинчи ярмидан 2022 йил биринчи ярми давомида Street Sense газетасини сотган жойим. Вашингтон шаҳри. 2021 йил 4 июл – АҚШ Мустақиллик байрами куни.

2023 йил 6 август (якшанба) куни Дюпон Cеркл бозори менеджери жаноб Томас Коулман ва полиция ходими Э. Нотон (E. Naughton) менга “Тақиқлаш ҳақидаги билдирги” (“Barring Notice”) ни беришди (2-суратга қаранг). Унда айтилишича, мен беш йил давомида якшанба кунлари соат 8:30 дан 13:30 гача, яъни бозор фаолияти вақтида келишим тақиқланган. Менимча, ушбу тақиқлаш орқали улар мени ирқий камситишди (дискриминация).

Ўзбекча-инглизча таржима дастурлари, жумладан www.translate.google.com ёмон ва нотўғри таржима қилади. Шунинг учун мен рус тилида шикоят ёздим ва уни www.translate.google.com дастури ёрдамида инглиз тилига таржима қилдим. Инглиз тилига таржима қилишда йўл қўйилган хатоларим учун узр сўрайман.


Сурат 2. Томас Коулман жаноблари томонидан тайёрланган ва менга берилган “Тақиқлаш ҳақидаги билдирги” (“Barrin Notice”).

Энди воқеалар тафсилотига ўтсам бўлади. 2023 йил 30 июл (якшанба) куни соат 13:20 да жаноб Томас Коулман олдимга келди ва суратга олиш ҳақида гапира бошлади. Инглиз тилидаги оғзаки сўзларни тушунишим қийин. Мен сумкамдан қоғоз ва ручка олиб, "Илтимос, айтаётан гапларингизни ёзинг", дедим. У қуйидаги гапларни ёзди (3-суратга қаранг).


Сурат 3. Жаноб Томас Коулман 2023 йил 30 июл куни ёзган хат.

Жаноб Томас Коулман 2023 йил 30 июл куни ёзган хат матни.

«I have recived complaints from Spring Vallet that their Staff feel uncomfortable havis their pictures taken.

Since many of them are under age and there is no reason to take their photo, I have asked that you refrain from photographing them.

Thomas Coleman
Dupont farmers Market Manager

tommy@ffm.org Katie@ffm.org Itugo@ffm.org
July 30, 2023»

Инглиз тилидан ўзбек тилига мен ўгирдим.

“Спринг Валлет ходимлари суратга тушганда ўзларини ноқулай ҳис қилишлари ҳақида мен улардан шикоятлар олдим.

Уларнинг кўпчилиги вояга етмаганлар бўлгани ва уларни суратга олишдан маъно йўқлиги сабабли уларни фотосуратга олишдан тийилишингизни сўрайман.

Томас Коулман
Дюпон фермерлар бозори менеджери

tommy@ffm.org Katie@ffm.org Itugo@ffm.org
2023 йил 30 июл”

Мен жаноб Томас Коулманнинг сўзларини тингладим ва унинг хатини ўқидим (3-фотога қаранг). Мен бундай тушундим: у мендан Спринг Валлет ишчиларини суратга олмасликни сўради. Бу менинг суратга олиш ҳуқуқларимни чеклайди, деган хулосага келдим. Бошқа америкаликларнинг ҳуқуқларига нисбатан менинг ҳуқуқларимнинг чекланиши ирқий камситишдир (дискриминациядир). Шунинг учун мен унга: “Бу дискриминация”, дедим. У ҳеч нарса демади ва кетди.

Мен одамлар билан, шу жумладан менеджер билан зиддиятни ёқтирмайман. Шунинг учун, кейинги якшанба - 2023 йил 6-август куни, мен бозордаги сотувчиларни, шу жумладан Спринг Валлет ишчиларини суратга олмадим.

6 август соат 13:20 да жаноб Томас Коулман менинг олдимга яна келди. У бозорда ҳамма жойда суратга тушириш ҳақида гапира бошлади. Мен: "Агар мени ёки менинг мижозимни фотосуратга олишаётган бўлса, мен баъзан ўша одамни фотосуратга оламан" дедим. Бир ёш аёл келди. Томас бу назоратчи (супервайзер) эканлигини айтди. Жаноб Томас Коулман давом этиб яна гаплар айтди. Мен оғзаки сўзларни яхши тушунмайман. Мен сумкачамдан қоғоз ва қалам олиб, “Илтимос, айтган гапларинизни ёзинг”, дедим. У қоғозни олишдан бош тортди ва гапида давом этди. Мен телефонимни чиқариб, кейинроқ тушуниб олишим учун унинг нутқини видеога олмоқчи болдим. Назоратчи аёл кетди. Томас чап тарафга ўтиб, қаергадир қўнғироқ қилди ва ким биландир маслаҳатлаша бошлади.

Жаноб Томас Коулман тез орада қайтиб келиб, менинг исмим ва фамилиямни сўради. Мен унга яна бир бор қоғоз ва ручкани узата туриб дедим: “Менинг исмим Шуҳратжон. Мен оғзаки гапларни яхши тушунмайман. Илтимос, айтаётган гапларингизни шу қоғозга ёзинг". У ўз қўлидаги телефонини ёққан ҳолда мен томонга йўналтириб нимадир гапира бошлади ва мени видеога тушира бошлади. Мен ҳам телефонимни ёқдим, уни ва нутқини телефонимга видеосуратга ола бошладим. У ўнг тарафга ўтиб, телефонда ким биландир гаплашди. Мен сумкачамдан ҳужжатимни олиб, унга кўрсатдим. У телефони билан ҳужжатимни суратга олди. Мен жойимга қайтдим. Бу пайтда бозорнинг иш вақти тугаб, барча сотувчилар ўз нарсалари ва маҳсулотларини йиғиштира бошлади. Мен ҳам нарсаларимни йиғиб, четга олиб ўтдим.

Жаноб Томас Коулман ва полициячи келди. Полициячининг қўлида "Тақиқлаш тўғрисида билдирги" («Barring Notice») қоғоз варағи бор эди (2-суратга қаранг). У саволлар бера бошлади: “Сизнинг вазнингиз қанча...” Мен унга дедим: “Жаноб Томас Коулман мени нимада айблаётганини билмайман. Мен ўқиб кўришим керак." Полициячи Билдиргини берди ва ўқиб чиқдим. Мен Билдиргидаги “Reason for Issuing Barring Notice” (“Тақиқлаш тўғрисида билдиргини бериш сабаби”) сатрини кўчириб ёзиб олдим. Мана ўша айблов.

«Continued targeted harassment of workers of the Farmers market, unwanted photos of women and minors» (“Деҳқон бозори ишчиларини мақсадли таъқиб қилишнинг давом этиши, аёллар ва вояга етмаганларни исталмаган фотосуратларга олиш”)

"Тақиқлаш тўғрисида билдирги"нинг юқори қисмида қуйидаги сўзлар ёзилганди.

“BARRING NOTICE

The below named person was found on the premises owned, occupied or managed by _Fresh Farm . This same person is hereby warned to stay off the property and grounds there of known as _________________ at (address) 20th/Q St NW and (if applicable, other property owned/occupied/managed by same) 1500 Block of 20th St at ________________________ (address) _________________________ . There is no exception to this notice. Failure to heed this warning shall result in the prosecution for Unlawful under D.C. Code 22-3302.

Name of Barred Individual (Last, First, Middle: __Ahmadjonov, Shuhratjon__”

Ушбу матнни инглиз тилидан ўзбек тилига мен ўгирдим.

"ТАҚИҚЛАШ ТЎҒРИСИДАГИ БИЛДИРГИ

Қуйида кўрсатилган шахс _Fresh Farm га тегишли, эгаллаб турган ёки бошқариладиган мулкдан топилган. Худди шу шахсга __20/Q St NW__ манзилидаги (манзил) ва (агар мавжуд бўлса, унга тегишли бўлган/ишғол қилинган/бошқа мулк) __1500-blok, 20-chi ko'cha (1500-блок, 20-чи кўча) деб номланувчи кўчмас мулк ва ҳудуддан узоқроқ туриши ҳақида огоҳлантирилади. Манзил _____________________________ (манзил) _________________________ . Ушбу билдиргида истиснолар йўқ. Ушбу огоҳлантиришга риоя қилмаслик Колумбия Округи Кодексининг 22-3302 (моддаси) бўйича айбловга олиб келади.
Тақиқланган шахснинг исми шарифи (фамилияси, исми, отасининг исми: __Ahmadjonov, Shuhratjon__"

Варақнинг пастки қисмида, охирги қаторда қуйидаги сўзлар ёзилган:

«Barring Notice is in effect for 5 years unless cancelled in writing. Sundays 8:30 am – 1:30 pm»

("Тақиқлаш тўғрисидаги билдирги, агар ёзма равишда бекор қилинмаса, 5 йил давомида амал қилади.
Якшанба кунлари соат 8:30 дан 13:30 гача”)

Мен айблов сатрини кўчириб ёзиб олдим ва варақни полициячига қайтариб бера туриб дедим: “Бу ирқий камситиш. Илтимос, менга ушбу ҳужжат нусхасини беринг”.

Полициячи: "Ҳужжатнинг нусхаси йўқ", деди. Мен полициячининг исми ва нишон рақамини ёзиб олдим: E. Naughton. Кўкрак нишони 5033.

“Илтимос, бу айбловларни ҳужжатнинг тоза нусхасига (бланкага) кўчириб олиб менга беринг”, дедим. Менеджер Томас Коулман қайта ёзишдан бош тортди. Полиция зобити Э.Нотон ҳужжатнинг тоза нусхасига кўчириб ёзиб, жаноб Томас Коулманнинг имзосини олди ва менга берди.

Мен жаноб Томас Коулманга: “Ҳужжатга “БУ ИРҚИЙ КАМСИТИШ” деган сўзларни ёзмоқчиман”, дедим. У қўлидаги “Тақиқлаш тўғрисида билдирги”ни менга беришдан бош тортди ва тезда жўнаб кетди.

Эътибор беринг: “Тақиқлаш тўғрисида билдирги” ҳужжатида айбланувчи, жумладан мен, ўз фикримни ёзишим учун тоза қаторлар йўқ. Бундай Билдирги Америка Қўшма Штатларининг ишсиз ва уйсиз фуқароларига, жумладан Вашингтон шаҳри (Колумбия Округи) да яшовчи ишсиз ва уйсиз фуқароларга қарши кураш учун ишлаб чиқилган ва қўлланилмоқда.

“Тақиқлаш тўғрисида билдирги” да ёзилган айбловларга қисқача жавоб берай.

"Бозордаги ишчиларини мақсадли таъқиб қилиш давом этмоқда" деган сўзлар нимани англатади? Мен Фермерлар бозори ишчиларини 2023-йил 6-август куни, яъни менеджер жаноб Томас Коулманнинг 2023-йил 30-июлдаги ёзма сўровидан кейин суратга олмадим. Демак, "Давом этаётган" ҳақида, "мақсадли таъқиб" ҳақида ёзиш учун ҳеч қандай сабаб йўқ. Бу шунчаки ирқий камситиш мақсадида менга нисбатан туҳматдир.

Энди "аёллар ва вояга етмаганларни исталмаган фотосуратларга олиш" айблови ҳақида. Савол туғилади: жаноб Томас Коулман "исталмаган фотосуратларга олиш" сўзлари билан нимани назарда тутади? Мен оммавий бозор марказида газета сотдим, у жуда гавжум. Бу ерда қандай қилиб "исталмаган фотосуратлар" олиш мумкин? Айниқса, вояга етмаганларнинг суратларини?

Аёллар ва вояга етмаганларнинг исталмаган фотосуратлари мени қизиқтирмаслигига доир учта асос кўрсатишим мумкин. Биринчидан, университетда беш йил ўқиганман, дипломим бор, касбим бўйича ўқитувчиман. Иккинчидан, мен 69 ёшдаман, пенсия ёшидаги одамман. Учинчидан, мен мусулмонман ва вояга етмаганларнинг суратларига умуман қизиқмайман.

Хулоса қилиб айтганда, 2023 йил 30 июл ва 6 август кунги айбловлар туҳмат ва мени ирқий камситишдир, ва Дюпон Cеркл бозорида газета сотишимга халақит бериш учун олдиндан режалаштирилган ПРОВОКАТСИЯдир. Федерал Қидирув Бюроси (ФҚБ) агентлари ишининг асосий усулларидан бири Провокациядир. Демак, менимча, бу уюштирилган провокациялар ортида ФҚБ агентлари ва улар билан алоқадор шахслар турибди.

Муҳим таъкид: агар менеджер Томас Коулманнинг "аёллар ва вояга етмаганларнинг исталмаган фотосуратлари" ҳақида изоҳи бўлса, мен қоғозга ёзишни сўраганимдек, у ёзма равишда тушунтириши ва биринчи марта мени огоҳлантириши керак эди. У ва уларнинг орқасидаги амалдорлар менга 5 йил муддатга амал қиладиган “Тақиқлаш тўғрисида билдирги”ни беришди. Бу факт ҳам менга қарши провокация ва ирқий камситиш атайлаб уюштирилганини исботлайди.

Айтишим ўринли: Вашинтон шаҳрида 2012 йил ноябр ойидан бери 25 марта ўғирлик ва тўрт марта босқинчилик уюштиришиб, сумкаларим ва нарсаларимни олиб кетишди. Мендан учта ноутбук, учта қимматбаҳо телефон ва бошқа журналистик нарсаларимни ўғирлаб кетишди. Кўп марта полицияга қўнғироқ қилдим, улар жиноий иш қўзғатишмади. “Street Sense” газетасини сотиш вақтида ҳам бир неча марта ўғирлик содир этишди. Шунинг учун мен ўғирликнинг олдини олишга ҳаракат қиламан ва баъзида нарсаларим ёнида узоқ вақт турган шубҳали одамни суратга оламан. Агар алоҳида фотосурат бўйича бошқа савол бўлса, мен ўша суратга доир аниқ жавоб беришим мумкин.

Айтишим керакки: мен бундай баҳсларда ҳеч қачон ҳеч кимга таҳдид қилмайман. Мен ҳуқуқ ҳимоячисиман, баъзида “Ҳужжатнинг нусхасини беринг, даъволарингизни қоғозга ёзинг, судга даъво қиламан”, дейман. Айрим ФҚБ агентлари ва расмийлари буни таҳдид сифатида тушунишади. Даъво аризаси таҳдид эмас, балки шахснинг фуқаролик ҳуқуқларидан биридир.

Мен қочқинман ва уйсизман. ФҚБ агентлари ва улар билан алоқадор одамлар 13 йилдан ортиқ вақт давомида мени кечалари кўп марта наркосўроқ ўтказишган ва суратга олишган. Улар аудио ва видеоларни монтаж қилиш учун катта имкониятларга эга. Агар амалдорлар мен таҳдид қилган видеони кўрсатишса, демак бу монтаж қилинган видеодир.

Савол туғилади: мени айнан 2023 йил 30 июл ва 6 август кунлари таъқиб қилишларига нима сабаб бўлди? Бу менинг танқидий таклифларимдан бири билан боғлиқ. Воқеа тафсилоти бундай.

Street Sense газетаси 2021 йилнинг апрелигача ҳар икки ҳафтада бир марта нашр этилди. Газета 2021 йил апрел ойидан бошлаб ҳафталик нашрга айланди. Бугунги кунга келиб энергия нархининг ошиши, ижара ҳақи ва газета ишлаб чиқаришнинг бошқа харажатлари ошганлиги туфайли ҳафталик газета чоп этиш имконсиз бўлиб қолди. 2023-йил 19-июлдан бошлаб газета икки ҳафтада бир марта чоп этила бошланди. Бу газета сотувчиларининг даромади янада камайтиради. Чунки ўтган ҳафта газета сотиб олган харидор бу ҳафта газета сотиб олмайди.

Мен газета нархини бир долларга кўтариб, уни ҳар ҳафта чоп этишни таклиф қилдим. 2023 йил 28 июл (жума) куни Street Sense ходимлари ва сотувчиларнинг навбатдаги ойлик умумий йиғилиши режалаштирилган эди. Мен "Ўқувчиларга мурожаат" лойиҳасини ёздим ва уни йиғилишда ўқиб бердим (4-суратга қаранг).


Сурат 4. "Appeal to readers" ("Ўқувчиларга мурожаат") лойиҳам.

"Appeal to readers" ("Ўқувчиларга мурожаат") лойиҳамни ўзбек тилига мен ўгирдим. Мурожаатим бошида Street Sense раҳбариятига учта таклифимни ҳам ёздим.

"Ушбу "Ўқувчиларга мурожаат"ни Street Sense жамоасининг 2023 йил 28 июл кунги умумий йиғилишида муҳокама ва қабул қилишни таклиф этаман. Муҳокама ва "Ўқувчиларга мурожаат" ни қабул қилиш тугагандан сўнг, бутун жамоа билан суратга тушайлик ва фотосуратни Street Sense кейинги сонининг биринчи саҳифасида чоп этайлик.

1. Сотувчилар ва ходимлар яна нима ва қанчага қимматлашганини айтишсин. Бундай фактларни матнга киритиш керак.
2. Газетанинг ҳар бир сонини чиқаришда қандай харажатлар борлиги ва харажатлар қай даражада қопланишини қўшсангиз яхши бўларди.
3. Матнга даромад 75% дан 25% гача, яъни сотувчиларга 2,25 АҚШ доллари ва Street Sense ходимларига 0,75 АҚШ доллари миқдорида тақсимланишини қўшиш мақсадга мувофиқдир.

------------------------------------------

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

ЎҚУВЧИЛАРГА МУРОЖААТ

Ҳурматли газетамиз ўқувчилари! Озиқ-овқат, метро, энг зарур товарлар ва ҳоказолар нархлари ошиши давом этаётгани сабабли газета нархини бир долларга оширишга мажбурмиз.

2022-йилнинг май ойидан 2023-йилнинг майигача озиқ-овқат маҳсулотлари нархи 4,4 фоизга ошди. Йил давомида озиқ-овқат ва энергиядан ташқари барча моддалар бўйича индекс 3,9 фоизга ўсди. [1]

Аниқроқ мисоллар. Пандемиягача бир чашка қаҳванинг ўртача нархи 1,75 доллар эди. Ҳозир - 3,0 доллардан ортиқ. Галерея метро бекатидан Роквилл метро бекатигача йўлкира нархи 4,0 долларгача эди. 2023 йил апрел ойидан бошлаб биз ушбу масофага йўлкира учун 6,0 доллар тўлаяпмиз.

Биз одатда Wалмарт магазинида арзонроқ нархда зарур нарсаларни харид қилардик. Яқинда (99 Ҳ Ст НW Wашингтон, ДC. (202) 719-3720) манзилда жойлашган Wалмарт магазини ёпилди. Нархларнинг ошишига доир бундай мисоллар кўп.

Пандемияга қарамай, биз Street Sense газетасини 2021 йил апрел ойидан бошлаб ҳар ҳафта чоп эта бошладик. Аммо энергия нархининг ошиши, ижара ҳақи ва газета чиқаришнинг бошқа ҳаражатлари туфайли ҳафталик газета чоп этишнинг иложи йўқ. Газета нархини уч долларга кўтариш орқали биз ҳар ҳафта газета чиқаришимиз мумкин.

Биз - сотувчиларнинг ягона даромад манбамиз Street Sense газетасини сотишдан тушади. Ва биз Street Sense нархини 3 долларга кўтаришга мажбурмиз.

Газетамизни сотиб олганингиз ва шу орқали давом этаётган пандемиядан омон қолишимизга ёрдам берганингиз учун сизга миннатдорчилик билдирамиз.

STREET SENSE ЖАМОАСИ

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТ

1. Consumer Price Index, Washington-Arlington-Alexandria area – May 2023 (Исте'мол нархлари индекси Вашингтон-Арлингтон-Александрия ҳудуди - 2023 йил май).
- Consumer Price Index, Washington-Arlington-Alexandria area – May 2023 : Mid–Atlantic Information Office : U.S. Bureau of Labor Statistics (bls.gov) (www.bls.gov/regions/mid-atlantic/news-release/consumerpriceindex_washingtondc.htm June 13, 2023).»

----------------------------------------------

“Ўқувчиларга мурожаатим”ни овозга қўйишди. Кўпчилик газета нархини уч долларга кўтариш учун овоз берди.

Ўқувчиларим тез-тез мендан «Газетада мақолангиз чоп этилганми?», деб сўрашади. Мен ўқувчиларимни янгиликлардан хабардор қиламан. Мен ўқувчиларга Мурожаатномам ксерокс қилиб нусхаларини кўпайтирдим. 29-июл (шанба) куни Эстерн бозорида ва 30-июл (якшанба) куни Дюпон Cеркл бозорида ҳар бир харидорга Мурожаатномамни тарқатдим.

Афтидан, Мурожаатномамдаги танқидий сўзларим ҳуқуқ-тартибот идораларининг айрим раҳбарларига ёқмади ва улар газетани Дюпон Cеркл бозорида сотишимни тақиқлаш орқали мендан қутулишга қарор қилишди.

Яна бир савол туғилади: “Ўқувчиларга мурожаатим”да уларга нима ёқмади? Мен у ерда бундай фактларни ёзгандим.

“2022-йилнинг май ойидан 2023-йилнинг майигача озиқ-овқат маҳсулотлари нархи 4,4 фоизга ошди. Йил давомида озиқ-овқат ва энергиядан ташқари барча моддалар бўйича индекс 3,9 фоизга ўсди. (Consumer Price Index, Washington-Arlington-Alexandria area – May 2023 : Mid–Atlantic Information Office : U.S. Bureau of Labor Statistics (bls.gov) )
(Истеъмол нархлари индекси, Вашингтон-Арлингтон-Александрия ҳудуди - 2023 йил май: Ўрта Атлантика маълумот идораси: АҚШ Меҳнат статистикаси бюроси (bls.gov))

Аниқроқ мисоллар. Пандемиядан олдин ўртача ҳажмдаги бир чашка қаҳва 1,75 доллар эди. Ҳозир - 3,0 доллардан ортиқ. Галерея бекатидан Роквилл стансиясигача бўлган метро йўли 4,0 долларгача турарди. 2023 йил апрел ойидан бошлаб биз ушбу масофа учун 6,0 доллар тўлаяпмиз.

Биз одатда озиқ-овқат ва нарсаларни арзонроқ нархларда Волмарт (Walmart) магазинида харид қилардик. Вашингтон шаҳрида учта Волмарт магазини бор. Яқинда улардан бири – (99 H St NW Washington, DC. (202) 719-3720) манзилда жойлашган Wолмарт магазини ёпилди.

Нархларнинг ошишига доир бундай мисолларни кўп келтиришимиз мумкин”.

Бунга қўшимча қилишим мумкин: соч олдириш нархи 19 доллардан 26 долларга кўтарилди. Шунингдек озиқ-овқат нархлари, жумладан, нон ва нон маҳсулотлари нархлари жиддий ошди.

Кузатувларимга кўра, 2023 йил июн-июл ойларидан бошлаб Вашингтон шаҳри кўчаларида ва жамоат транспортида чақимчилар ҳамда хабарчилар сони кескин ошди. Табиийки, улар раҳбарларининг сони ҳам ортди. Улар юқори маош олувчи АҚШ фуқаролари эканликларини инобатга олсак, қўшимча катта харажатлар зарурлиги аниқ. Бундай ҳаражатларни қоплаш учун, назаримда, кичик бизнесдан олинадиган солиқлар кескин оширилди ва нархлар, биринчи навбатда, кафе ва барлардаги нархлар кескин ошди. Баъзи кичик бизнес эгалари инқирозга учради ва ўз бизнесларини ёпишга мажбур бўлишди. Асосий зарба Вашингтон шаҳрида яшовчи кам таъминланган фуқароларига, жумладан пенсионерлар, кўп болали оилалар ва биздек газета сотувчиларига берилди. “Ўқувчиларга мурожаатим”да мен нарх-наво ошишининг ана шундай жиҳатларини очиб бердим.

Юқорида ёзганимдек, 29-июл (шанба) куни Эстерн бозорида ва 30-июл (якшанба) куни Дюпон Cеркл бозорида ҳар бир харидорга “Ўқувчиларга мурожаатим”ни тарқатдим. Натижада, бозор менеджери Томас Коулман менга 2023-йил 30-июл (якшанба) куни Спринг Валлет сотувчиларини суратга олиш тақиқланганлиги ҳақидаги хатни, 2023-йил 6-августда эса у ва полиция ходими Э. Нотон (E.Naughton) "Тақиқлаш тўғрисида билдирги" ("Barring Notice ")ни бериб, мени Дюпон Cеркл бозорида беш йил давомида газета сотишимни тақиқлашди.

(Қуйидаги икки абзацни 2023 йил 3 октябр куни қўшдим.
Менга қарши уюштирилган бундай тазйиқнинг яна битта муҳим сабаби бор. 2023 йил июл-август ойларида ўзбек тилида “Гулнора Каримова тақдири” номли йирик танқидий мақола ёзиб, чоп этаётгандим. Унда мен ўн йилдан ортиқ давом этаётган қўпол ҳуқуқбузарликлар, безорилик, терговдаги масхарабозлик ва Гулнора Каримованинг Тошкентдаги суд жараёнлари ҳақида ёзганман. “Гулнора Каримова тақдири” номли катта таҳлилиий мақоламнинг “Дор остидан қочган терговчи” номли 14-параграфни 2023 йил 26 июл куни, “2018-2019: Қамоқдан озод қилиш баҳонасида провокация” номли 15-параграфни 2023 йил 2 август куни сайтларда чоп қилдим (Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ. Гулнора Каримова тақдири. (Бошланиши, давоми 1, 2, 3, ... охири). – 2023 YILGI MAQOLALARIM | Записи в рубрике 2023 YILGI MAQOLALARIM | Дневник Турон_Шухратжони : LiveInternet - Российский Сервис Онлайн-Дневников (www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6995770/ "Турон Шухратжони" кундалиги (дневник)даги “2023 YILGI MAQOLALAR”, “ПРАВОЗАЩИТА” рукнлари. 2023 йил 26 июл-2 август). Навбатдаги 20-параграф “Сохта судлар” номли бўлиб, Гулнора Каримова устидан ўтказилган судларнинг сохталикларини фактлар асосида фош қилишни режалаштиргандим.

Ўзбек халқига тегишли Гулнора Каримованинг юз миллионлаб долларлик хориждаги мол-мулки ва банклардаги маблағларини кучишлатар органлар ўзаро бўлиб олиш учун ҳаракат қилаётганида менинг мақоламдаги фактлар халақит бериши мумкин эди. Ўзбекистон Давлат хавфсизлик хизмати ва АҚШ Федерал қидирув бюроси агентлари ўртасидаги узоқ йиллик яқин ҳамкорликни инобатга олсак, улар мени иқтисодий жиҳатдан бўғиб қўйишда, яъни беш йилга газета сотишимга тақиқ қўйишида муҳим рол ўйнаган, деб ўйлайман. Мен ноилож “Гулнора Каримова тақдири” номли катта таҳлилий мақоламни вақтинча тўхтатиб ушбу жавоб тадбирларини уч тилда ёзишга мажбурман. Акс ҳолда улар газета сотишимга яна тақиқ қўйиш орқали мени молиявий аҳволимни танг ҳолга келтиришлари мумкин. (Охирги икки абзацни 2023 йил 3 октябр куни қўшдим.)

Фотосуратга олишимга доир. Мен Дюпон Cеркл бозорида Street Sense газетасини 2012 йил ноябр ойидан, яъни 11 йилдан бери сотмоқдаман. Мен 1964 йилдан бери фотография билан шуғулланаман, яъни 59 йил. 1974 йилдан инсон ҳуқуқлари ҳимоячиси, 2004 йилдан эса мустақил журналистман. Шу сабабларга кўра, шунингдек АҚШда яшаётган 335 миллион фуқаролардан бири сифатида мен Вашингтон шаҳрида, жумладан Дюпон Cеркл бозорида 2012-2023 йилларда кўп марта суратга туширдим. Аммо 11 йил давомида фотосуратга олишда ҳеч қандай муаммо йўқ эди.

2023-йил 30-июлда “Ўқувчиларга мурожаатим”ни харидорларга тарқата бошлаганимда, ўша куни улар мени сотувчиларни суратга олишда айблашди ва “Спринг Валлет ходимларини фотосуратга олишдан тийилишимни сўрашди”. 6 август куни эса мени “Деҳқон бозори ишчиларини мақсадли таъқиб қилишнинг давом этиши, аёллар ва вояга етмаганларни исталмаган фотосуратларга олиш”да айблашди. Алал-оқибат мени Дюпон Cеркл бозорига боришимни ва у ерда Street Sense газетасини сотишимни беш йилга ман қилишди.

Эслатиб ўтаман: "Жамоат жойларида аниқ кўринадиган нарсаларни, жумладан транспорт воситалари, федерал биноларнинг ташқи кўриниши, полиция ва бошқа давлат хизматчиларини суратга олиш ва видеога олиш конституциявий ҳуқуқдир,." (If Stopped for Photographing in Public | ACLU of DC (acludc.org) (www.acludc.org/en/know-your-rights/if-stopped-photographing-public ).
(Оммавий суратга олиш учун тўхтатилса | ДC АCЛУ (acludc.org) (www.acludc.org/en/know-your-rights/if-stopped-photographing-public ).

Дюпон Cеркл бозорига ҳар якшанба куни ўн мингдан ортиқ аҳоли ва меҳмонлар, шу жумладан юздан ортиқ чақимчи ва информатор келади. Уларнинг кўпчилиги суратга ва видеога олишади. Уларга ҳеч ким ва ҳеч қандай эътироз билдирмайди. Ахир, Дюпон Cеркл бозори жамоат жойи ва бундай жойларда суратга олиш тақиқланмаган. Бу бир томондан. Бошқа томондан, мен ўғирлик каби қандайдир қоидабузарликка гувоҳ бўлишим мумкин. Шу ҳолда мен олган сурат жиноятни очишда қимматли далил бўлиши мумкин.

Менеджер жаноб Томас Коулман ва полиция ходими Э. Нотон (E.Naughton) сўз эркинлиги бўйича АҚШ Конституциясининг Биринчи Тузатишини қўпол равишда бузди ва иш жойимга асоссиз равишда тақиқ қўйди, деб ҳисоблайман. АҚШ Конституциясининг Биринчи Тузатишида шундай ёзилган (рус тилидан ўзбек тилига мен ўгирдим).

«Конгресс бирон-бир динни қарор топтириш ёки ҳар қандай динга эътиқод қилиш эркинлигини тақиқлаш, ёки сўз ва матбуот эркинлигини чеклаш, ёки халқнинг тинч йиғилиш ҳуқуқини чеклаш, шунингдек суиистеъмолликларни тўхтатишга доир ҳукуматдан сўрашни чеклашга доир бирорта қонун чиқариши мумкин эмас” (Конституция США. Поправки к Конституции США. - Конституция США — Викитека (wikisource.org) )

АҚШ Конституциясига киритилган Биринчи Тузатиш Ҳуқуқлар ҳақидаги Биллнинг бир қисмидир. Бу АҚШ Конгресси, шунингдек, турли даражадаги мансабдор шахслар қуйидаги ҳолатларга йўл қўймасликларини таъминлайди:
- Ҳар қандай динни қўллаб-қувватлаш ёки давлат динини ўрнатиш.
- Дин эркинлигини тақиқлаш.
- Сўз эркинлигини бузиш.
- Матбуот эркинлигига тажовуз қилиш.
- Йиғилишлар эркинлигини чеклаш.
- Шикоятларни қондириш учун аҳолининг ҳукуматга мурожаат қилиш ҳуқуқини чеклаш.

Мен ўзбек, қочқин, мусулмон, инсон ҳуқуқлари ҳимоячиси, мустақил журналист, уйсиз ва ишсизман. Ишончим комилки, менеджер жаноб Томас Коулман, полиция ходими Э. Нотон (E.Naughton) ва уларнинг ортидаги мансабдор шахслар АҚШ Конституциясининг Биринчи Тузатишни қўпол равишда бузишди ва менга нисбатан ирқий камситишга (дискриминацияга) йўл қўйишди.

2024-йил январида 70 ёшга тўламан. Менга пенсия беришмаётир. Ягона даромадим бозорда газета сотишдан эди. Менеджер жаноб Томас Коулман ва полиция ходими Э. Нотон (E.Naughton) ва уларнинг ортида турган амалдорлар мени беш йилга бозорга киришимни тақиқлашди. Шундай қилиб, улар мени озиқ-овқат ва кундалик ҳаётимга зарур минимал харажатлар учун пул топиш имкониятимдан маҳрум қилишди.

Илтимос, менга ноқонуний тақиқни олиб ташлашга ёрдам беринг ва Дюпон Cеркл бозоридаги манзилимда Street Sense газетаси сотишни давом эттиришимга имкон беринг.

Ҳурмат билан

Шуҳратжон Аҳмаджонов,
ҳуқуқ ҳимоячиси, мустақил журналист, мусулмон, қочқин, нафақасиз пенсионер ва Street Sense газетаси сотувчиси

ДАВОМИ БОР

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

“ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ” НОМЛИ КИТОБИМДА ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР (ДАВОМИ 2)

210. Ташкент и Сиэтл отметили 40-летие побратимства. - Ташкент и Сиэтл отметили 40-летие побратимства – Газета.uz (gazeta.uz) (www.gazeta.uz/ru/ 16.07.2013);
- www.gazeta.uz/ru/2013/07/16/seattle/ (www.gazeta.uz/ru/ 16.07.2013).

211. В Сиэтле после реставрации открыт парк «Ташкент». - В Сиэтле после реставрации открыт парк «Ташкент» (ozodlik.org) (www.rus.ozodlik.org/a/ 03.10.2016);
- www.rus.ozodlik.org/a/28028668.html (www.rus.ozodlik.org/a/ 03.10.2016).

212. Объединённые города и местные власти (Шаҳарлар ва маҳаллий ҳокимиятлар бирлашмаси). – Объединённые города и местные власти — Википедия (wikipedia.org) (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии);
- www.ru.wikipedia.org/wiki/Объединённые_города_и_местные_власти (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

213. Лаурель Грей: Мы все должны приложить совместные усилия и побороть эту проблему.
- Лаурель Грей: Мы все должны приложить совместные усилия и побороть эту проблему (uzdaily.uz) (www.uzdaily.uz/ru/ 02.04.2020);
- www.uzdaily.uz/ru/post/50614 (www.uzdaily.uz/ru/ 02.04.2020).

214. Сиэтл. - Сиэтл — Википедия (wikipedia.org) (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии);
- www.ru.wikipedia.org/wiki/Сиэтл (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

215. Seattle metropolitan area.
- Seattle metropolitan area - Wikipedia (www.ru.wikipedia.org/wiki/ From Wikipedia, the free encyclopedia);
- www.ru.wikipedia.org/wiki/Seattle_metropolitan_area (www.ru.wikipedia.org/wiki/ From Wikipedia, the free encyclopedia).

216. Топ 15 фактов о Сиэтле. - Топ 15 фактов о Сиэтле (englishdom.com) (www.englishdom.com 19.09.2018);
- www.englishdom.com/blog/top-15-faktov-o-sietle/ (www.englishdom.com 19.09.2018).

217. 2020 йилда Ўзбекистон ЯИМининг ҳажми 1,6 фоизга ошди. - 2020 йилда Ўзбекистон ЯИМининг ҳажми 1,6 фоизга ошди - Халқ сўзи (xs.uz)
- «Халқ сўзи» газетаси, 2021 йил 16 январ.

218. 2021 Best Global Universities Rankings (Дунёдаги энг яхши университетларнинг 2021 йилдаги рейтинги (даражаси)). - 2021 Best Universities in the World - US News

219. ОЛЕГ ЮСУПОВ. Шерали Жураев энг яхши концерти.
- Шерали Жураев энг яхши концерти - YouTube (www.youtube.com March 17, 2015. 1 соат 40 дақиқа 01 сониялик концерт видеоси);
- www.youtube.com/watch?v=TmmDSTs8-bo (www.youtube.com March 17, 2015. 1 соат 40 дақиқа 01 сониялик концерт видеоси).

220. Вургун, Самед
- Вургун, Самед — Википедия (wikipedia.org) (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии);
- www.ru.wikipedia.org/wiki/Вургун_Самед (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

221. (48) ОРЕШКИН А. Разговор за кулиcами (Парда ортидаги суҳбат). – «Правда Воcтока», 28 февраля 1990 г.

222. Самад Вурғун. Шеърлар.
- Samad Vurg’un. She’rlar & Xurshid Davron. Sen bilan birgamiz, jon Ozarbayjon! & Xurshid Davron. Qorabog’im | Xurshid Davron kutubxonasi (kh-davron.uz) (www.kh-davron.uz 2020.10.10);
- www.kh-davron.uz/kutubxona/multimedia/samad-vurgun-sherlar.html (www.kh-davron.uz 2020.10.10).

223. By the moon as I sit to seek your glory (Ой каби мен ўтириб гўзаллигингни излаганимда).
- By The Moon As I Sit To Seek Your Glory - DesiComments.com (www.desicomments.com );
- www.desicomments.com/quotes-graphics/love-quotes/b...n-as-i-sit-to-seek-your-glory/ (www.desicomments.com ).

224. Ўзбек тилининг изоҳли луғати. 5 жилдли: 80 000 дан ортиқ сўз ва сўз бирикмаси.
Таҳрир ҳайъати, Э. Бегматов ва бошқ., А. Мадвалиев таҳрири остида. - Т.: "Ўзбекистон миллий энциклопедияси" Давлат илмий нашриёти, 2006-2008.
(1-жилд. А-Д ҳарфлари. - 680 б.)

Ўзбек тилининг изоҳли луғати. A дан Z ҳарфигача бўлган 31 та жилд: 80 000 дан ортиқ сўз ва сўз бирикмаси. Таҳрир ҳайъати, Э. Бегматов ва бошқ., А. Мадвалиев таҳрири остида. - Т.: "Ўзбекистон миллий энциклопедияси" Давлат илмий нашриёти, 2006-2008.
- Ўзбек тилининг изоҳли луғати. А.Мадвалиев таҳрири остида (2006-2008) | www.ziyouz.uz (www.ziyouz.uz 2015.13.11):
- www.ziyouz.uz/durdona-toplamlar/uzbek-tilining-izohli-lugati/ (www.ziyouz.uz 2015.13.11).

225. Душа (Руҳ). - https://ru.wikipedia.org/wiki/Душа (www.ru.wikipedia.org/wiki/ Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

226. Можно ли взвесить душу? Ученые проводят уникальные эксперименты. (Руҳ оғирлигини ўлчаб бўладими? Олимлар нойб тажрибалар ўтказишмоқда). - https://www.kp.ru/daily/26069/2976237/ (www.kp.ru/daily/ “Комсомольская правда” газеаси сайти, 30.04.2013).

227. Сон (Уйқу). - https://ru.wikipedia.org/wiki/Сон (www.ru.wikipedia.org/wiki/ Материал из Википедии - свободной энциклопедии)

228. Discovery: Тайны сна / The secrets of sleep (2006) (Уйқу сирлари). Режиссер: Joseph Bullman. - https://www.youtube.com/watch?v=A1ukJiMO_70&featur...qewp4EGuS0xQ1UAx0tOO7YviiBIAVQ (www.youtube.com ).

229. МУЛДАШЕВ Э. От кого мы произошли? Часть II. Что сказали тибетские ламы: (Биз кимдан келиб чиққанмиз? 2-қисм. Тибет ламалари (руҳонийлари) нима деди:) АиФ-Принт, Олма-Пресс, Нева; 2003, Глава 2: Возможно ли оживление человека? (2-боб: Инсонни тирилтириш имкони борми?)
- http://www.universalinternetlibrary.ru/book/muldashev1/6.shtml#3

230. Битва экстрасенсов (телеканал STB Украина). Все 20 сезонов. (Экстрасенслар жанги).
– https://bitva.stb.ua/ru/video-2/
- https://teleportal.ua/ru/show/stb/bitva

231. Битва экстрасенсов (телеканал ТНТ России). Все 20 сезонов, серии и выпуски. (Экстрасенслар жанги) - https://bitva-ex.ru/bitva-ekstrasensov/

232. МУҲАММАД ЮСУФ. Сайланма: Шеърлар. Достонлар. Хотиралар. — Т.: «Шарқ», 2007. - 288 6.
- https://n.ziyouz.com/books/uzbek_zamonaviy_sheriyati/Muhammad Yusuf. Saylanma.pdf
- www.n.ziyouz.com/books/uzbek_zamonaviy_sheriyati/Muhammad%20Yusuf.%20Saylanma.pdf

233. RizaNovaUZ. Bunyodbek Saidov - Ustozlarni eslab nomli konsert dasturi 2018.
- Bunyodbek Saidov - Ustozlarni eslab nomli konsert dasturi 2018 #UydaQoling - YouTube (www.youtube.com May 28, 2018, 3 соат 26 дақиқа 27 сониялик видео);
- www.youtube.com/watch?v=Y8gOSK2bAr8 (www.youtube.com May 28, 2018, 3 соат 26 дақиқа 27 сониялик видео).
(“Биринчи бўса” қўшиғи видеода 2-соат 22-дақиқа 20-сониядан бошланган.)

234. Ҳофиз Шерозий (1325-1388). - Ҳофиз Шерозий (1325-1388) | www.ziyouz.uz (www.ziyouz.uz 2014.30.12);
- www.ziyouz.uz/jahon-sheriyati/fors-tojik-sheriyati/hofiz-sheroziy/ (www.ziyouz.uz 2014.30.12).

235. Шарқ шеъриятига кириш маъруза матни. Тузувчи: филология фанлари номзоди, доцент в.б. С. Р. Рахмонова. - Ўзбекистон давлат консерваторияси, «Ўзбек ва хорижий тиллар» кафедраси, Т., 2015. – 116 б.
- 59194f6f5721b.pdf (ziyonet.uz)
- ZiyoNET › Кутубхона › Шарқ шеъриятига кириш (www.ziyonet.uz/uzc/book/81178 ).

236. ОРИПОВ А. Ўзим ҳақимда бир оғиз сўз. - http://kh-davron.uz/ijod/maqolalar/abdulla-oripov-ozim-haqimda.html (www.kh-davron.uz/ijod/ «Хуршид Даврон кутубхонаси» сайти, 2013.21.03).

237. АБДУЛЛА ОРИПОВ. Кўрган-кечирганларим. – Танланган асарлар. 4 жилдли, 1-жилд. Тўплаб нашрга тайёрловчи Дониёр Бегимқулов. – Т., 2000, 11-бет. - 432 бет.

238. Абдулла Орипов Италиянинг «Олтин юлдуз» ордени билан мукофотланди. - Абдулла Орипов Италиянинг «Олтин юлдуз» ордени билан мукофотланди - Daryo (www.daryo.uz 2015.18.11);
- www.daryo.uz/k/2015/11/18/abdullaoripov-italiyanin...lduz-ordeni-bilan-mukofotlandi (www.daryo.uz 2015.18.11).

239. Ҳофиз Шерозий шеъриятидан. Тузувчи - Шоислом Шомуҳамедов. - Ўзбекистон Компартияси Марказий Комитетининг нашриёти, Т., 1985. – 102 б. (46-б.)

240. Ҳофиз Шерозий. Ғазал ва рубоийлар. - Microsoft Word - hofiz_sheroziy_ziyouz_com.doc (www.n.ziyouz.com 2014.30.12, 95 б. (40-б.));
- www.n.ziyouz.com/books/sharq-mumtoz-adabiyoti/Hofi...%20G’azal%20va%20ruboiylar.pdf (www.n.ziyouz.com 2014.30.12, 95 б. (40-б.)).

241. NURIDDIN TURAEV. Sherali Jorayev Шерали Жураев Кайси уйнинг шамидур. - Sherali Jorayev Шерали Жураев Кайси уйнинг шамидур - YouTube (www.youtube.com February 3, 2017. 4 дақиқа 33 сониялик видеолавҳа);
- www.youtube.com/watch?v=Ia95GXCYZI (www.youtube.com February 3, 2017. 4 дақиқа 33 сониялик видеолавҳа).

242. Шерали Жўраев: "Хато қилдим, ёшлик қилгандирман". Сардор Комилов суҳбатлашди (1-қисм). - http://sayyod.com/forum/8-103-1#2999 (www.sayyod.com 2010.26.12)

243. (49) Шерали Жўраев: Мен нега телевизорга чиқмаяпман? /К.Тўрамуродов суҳбатлашган. - “Эрудит”, 2003 йил 30 август, 174-сон, 4-6-б.

244. (50) ЁРҚИН. Шерали Жўраев билан Озода ўртасидаги “Карвон”. - “Кўнгил кўчалари”, 2004 йил 21 октябр, 16 (91)-сон, 21-б.

245. Sherali Jo'rayev - 1991-yilgi konsert dasturi - Sherali Jo'rayev - 1991-yilgi konsert dasturi - YouTube (www.youtube.com April 20, 2021. 1 соат 47 дақиқа 2 сониялик видео);
- www.youtube.com/watch?v=CQiUyVy5yH4 (www.youtube.com April 20, 2021. 1 соат 47 дақиқа 2 сониялик видео).
( “Қайга борурсан?» қўшиғи видеонинг 1-соат 11-дақиқа 15-сониясидан бошланган.
“Ўхшатинг” қўшиғи ушбу видео ёзувда 1-соат 17-дақиқа 5-сонияда бошланган.)

246. (52) МАННОПОВ С. Қўшиқ олами юлдузлари: Машҳур ҳофизлар Мадалибек Раҳматилло ўғли, Жўрахон Султонов, Маъмуржон Узоқов ҳаётидан илмий-оммабоп рисола. – Фарғона, «Фарғона» нашриёти, 1996. – 48 б.

247. ҒАФУР ҒУЛОМ. Санъатим. Шеър. - Мукаммал асарлар тўплами. 12 жилдлик. 1-жилд. Шеърлар 1923-1940. – Т., “Фан” нашр., 1983. – 328 б. (172-б.) - Ziyo istagan qalblar uchun! - Kutubxona - O‘zbek zamonaviy she’riyati (www.n.ziyouz.com 2020.02.06);
www.n.ziyouz.com/cateory/7-o-zbek-zamonaviy-she-riyati?start=100 (www.n.ziyouz.com 2020.02.06).

248. ДЖОРАБЕК АЛИМОВ. "Санатим" Шерали Жўраев. - " Санатим" Шерали жўраев - YouTube
- www.youtube.com/watch?v=L67wTVQtWMo (www.youtube.com 2018.24.03. 12 дақиқа 24 сониялик видеолавҳа).

249. “Умрбоқий қўшиқлар”. Жўрахон Султонов. - Фильмы » «Умрбоқий қўшиқлар». Жўрахон Султонов » NTRK.TV (uztv.tv) (www.uztv.tv 2018. 21 дақиқа 34 сониялик видео);
- www.uztv.tv/movies/umrbo-ii--ishi-lar-zhurahon-sultonov (www.uztv.tv 2018. 21 дақиқа 34 сониялик видео).

250. ФУРҚАТ. Муҳаббат йўлида. Шеърлар. - Нашрга тайёрловчи: Абдулатиф Турдиалиев. Т.: “Янги аср авлоди” нашриёти, 2009. – 303 б.
(Фурқатнинг “Оҳким” ғазали китобнинг 191-бетида ёзилган.)

251. MIRAZIM HAYDAROV. Jo'raxon Sultonov - Oh kim (matni bilan). - Jo'raxon Sultonov - Oh kim (matni bilan) - YouTube (www.youtube.com 2021.25.04. 4 дақиқа 29 сониялик видеолавҳа);
- www.youtube.com/watch?v=jOkVScuMVVQ (www.youtube.com 2021.25.04. 4 дақиқа 29 сониялик видеолавҳа).

252. Bahor.tv МАМУРЖОН УЗОКОВ - ЖОНОН БУЛАМАН ДЕБ. - МАМУРЖОН УЗОКОВ - ЖОНОН БУЛАМАН ДЕБ. - YouTube (www.youtube.com November 16, 2019. 2 дақиқа 45 сониялик видеолавҳа);
- www.youtube.com/watch?v=LiPeQYA8oVQ (www.youtube.com November 16, 2019. 2 дақиқа 45 сониялик видеолавҳа).

253. UZBEK RETRO. Шерали Жураев - Жанон буламан деб + Кайга борурсан - Шерали Жураев - Жанон буламан деб + Кайга борурсан - YouTube (www.youtube.com December 26, 2020. 8 дақиқа 17 сониялик видеолавҳа);
- www.youtube.com/watch?v=k6gq1C5oUOE (www.youtube.com December 26, 2020. 8 дақиқа 17 сониялик видеолавҳа).

254. Комилжон Отаниёзов таваллудининг 100 йиллигига тайёргарлик авжида. – КОМИЛЖОН ОТАНИЁЗОВ ТАВАЛЛУДИНИНГ 100 ЙИЛЛИГИГА ТАЙЁРГАРЛИК АВЖИДА » PopCorn.uz - Шоу Бизнес олами хақиқати (popcornuz.com) (www.popcornuz.com 2017.13.06);
- www.popcornuz.com/index.php?newsid=5382 (www.popcornuz.com 2017.13.06).

255. (53) Комилжон Отаниёзов замондошлари хотирасида: Хотиралар //Масъул муҳаррир: Б.М.Шариф/. – Т.: Ғ. Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашр., 1998. – 88 б.

256. БЕГМАТОВ С. Ибрат (Комилжон Отаниёзов). - “Жаҳон адабиёти” журнали, 2013 йил, 7-сон;
- Ибрат (Комилжон Отаниёзов) | www.ziyouz.uz (www.ziyouz.uz 2018.01.09);
- www.ziyouz.uz/ilm-va-fan/sanat/ibrat-komiljon-otaniyozov/ (www.ziyouz.uz 2018.01.09).

257. (54) ЗОҲИДОВ Ф. Комилжон Отаниёзов. – Т.: Адабиёт ва санъат нашр., 1980. – 120 б.

258. Атоқли санъаткор хотирасига эҳтиром. - Атоқли санъаткор хотирасига эҳтиром (xs.uz) (www.old.xs.uz “Халқ сўзи” газетаси сайти, 2017.21.07);
- www.old.xs.uz/index.php/homepage/madaniyat/item/10...-san-atkor-khotirasiga-e-tirom (www.old.xs.uz “Халқ сўзи” газетаси сайти, 2017.21.07).

259. АБДУЛЛА САФОЕВ. Устоздан қолган дунё. – Т., "Турон замин зиё" нашриёти, 2017. – 180 б.

260. Махтумқули (1733-1783). Кўринг: Шеър. Туркманчадан Жуманиёз Шарипов таржимаси.
– www.ziyouz.uz/jahon-sheriyati/turkman-sheriyati/maxtumquli/ (www.ziyouz.uz 2017.31.03);
- Махтумқули (1733-1783) | www.ziyouz.uz (www.ziyouz.uz 2017.31.03).

261. ODILBEK B-SARKAEV. Komiljon Otanioyozov - Ko'ring – Komiljon Otanioyozov - Ko'ring - YouTube (www.youtube.com June 7, 2014. 4 дақиқа 53 сониялик видеолавҳа);
- www.youtube.com/watch?v=nUI26BGmbW0 (www.youtube.com June 7, 2014. 4 дақиқа 53 сониялик видеолавҳа).

262. MUZFM.UZ Sherali Juraev - Koring mp3 - Sherali Juraev - Koring mp3 скачать на MuzFmUZ (www.muzfmuz.com 2018.18.01. 5 дақиқа 24 сониялик аудиолавҳа);
- www.muzfmuz.com/21042-sherali-juraev-koring.html (www.muzfmuz.com 2018.18.01. 5 дақиқа 24 сониялик аудиолавҳа).

263. NAVO TV. Faxriddin Umarov - Mohitobon kelsa deb | Фахриддин Умаров - Мохитобон келса деб. -
Фахриддин Умаров - Google Search (www.youtube.com March 19, 2021. 4 дақиқа 46 сониялик видеолавҳадан сурат);
www.youtube.com/watch?v=Фахриддин%20Умаров&tbm=isc...=_LRSQktyH8T7Qy-_0iP9wLOMSQkty (www.youtube.com March 19, 2021. 4 дақиқа 46 сониялик видеолавҳадан сурат).

264. НАБИЖОН БОҚИЙ, ҲОЖИАКБАР ҲАМИДОВ. Мени ёд эт. – Т., 2017. – 172 б.

265. Hojiakbar Hamidov va Faxriddin Umarov. Fahriddin Umarov - Xotira filmi. - Fahriddin Umarov - Xotira filmi - YouTube (www.youtube.com 2021.07.06. 3 соат 49 дақиқа 49 сониялик видео);
- www.youtube.com/watch?v=XLA0BHpjbEA (www.youtube.com 2021.07.06. 3 соат 49 дақиқа 49 сониялик видео).

266. O’zMTRK O’zbekiston milliy teleradiokompaniyasi. Retro shedevr | Ўзбекистон халқ хофизи Фахриддин Умаров ҳаёти ва ижодига бағишланади [24.04.2021] - Retro shedevr | Ўзбекистон халқ хофизи Фахриддин Умаров ҳаёти ва ижодига бағишланади [24.04.2021] - YouTube (www.youtube.com 2021.25.04. 41 дақиқа 17 сониялик видео);
- www.youtube.com/watch?v=RWYTA0uVxig (www.youtube.com 2021.25.04. 41 дақиқа 17 сониялик видео).

267. OLTIN ARXIV. Яна бир сиз эшитмаган қўшиқ. - https://www.youtube.com/watch?v=V58OCTv7Nds (www.youtube.com 2020.26.10)

268. NIBAX. ТАВАККАЛ ҚОДИРОВ - ЎХШАЙДИКУ, TAVAKKAL QODIROV - O'XSHAYDIKU.
- ТАВАККАЛ ҚОДИРОВ - ЎХШАЙДИКУ, TAVAKKAL QODIROV - O'XSHAYDIKU - YouTube (www.youtube.com May 9, 2021. 3 дақиқа 55 сониялик видеолавҳа);
- www.youtube.com/watch?v=WiTqo2KgQTc (www.youtube.com May 9, 2021. 3 дақиқа 55 сониялик видеолавҳа).

269. СУЛТОНАЛИ МАННОПОВ. Ўзбек халқ мусиқа маданияти. Ўқув қўлланмаси. – Т., “Янги аср авлоди” нашриёти, 2004. – 98 б. (79-81-б.)

270. Исхакова, Барно Бераховна. - Исхакова, Барно Бераховна — Википедия (wikipedia.org)
- www.ru.wikipedia.org/wiki/Исхакова,_Барно_Бераховна (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

271. АБДУЖАББОР ВАХОБОВ. К Рахимов Санъатимиз дурдонаси Кутаман.
- К Рахимов Санъатимиз дурдонаси Кутаман - YouTube (www.youtube.com September 14, 2019. 4 дақиқа 52 сониялик видеолавҳа);
- www.youtube.com/watch?v=btByYu3Ib0 (www.youtube.com September 14, 2019. 4 дақиқа 52 сониялик видеолавҳа).

272. ТАТЬЯНА КУЛЕВАС. Очерк жизни и творчества Мухитдина Кары-Якубова (Муҳиддин Қори Ёқубов ҳаёти ва ижодидан очерклар).
- Очерк жизни и творчества Мухитдина Кары-Якубова — Письма о Ташкенте (mytashkent.uz) (www.mytashkent.uz 10.02.2013);
- www.mytashkent.uz/2013/02/10/ocherk-zhizni-tvorchesyva-muxitdina-kari-yakubova/ (www.mytashkent.uz 10.02.2013).

273. IKBOL DUSMUKHAMEDOVA. Ikbol Dusmukhamedova сейчас с Равшаном Закировым и Надирой Хидоятовой. - https://www.facebook.com/groups/1661467017400870/user/100007441025812 (www.facebook.com/groups/ Ikbol Dusmukemedova нинг Фейсбукдаги саҳифаси, December 2, 2021).
(1942 йилда Тошкентдаги концертдан лавҳа. Муҳиддин Қориёқубов, Карим Зокиров ва Сора Эшонтураева)

274. НАСРИДДИНОВ Б. “Яша Турон” дея куйларди ... – “Халқ сўзи” газетаси, 1996.23.11.

275. Абдуқодир Ҳайитметов (1926-2005). - Абдуқодир Ҳайитметов (1926-2005) | www.ziyouz.uz
- www.ziyouz.uz/uzbek-nasri/abduqodir-hayitmetov/ (www.ziyouz.uz ).

276. ҲАЙИТМЕТОВ А. «Яша Турон» (ҳикоя). - Абдуқодир Ҳайитметов. «Яша Турон» (ҳикоя) | www.ziyouz.uz (www.ziyouz.uz 2013.29.05):
- www.ziyouz.uz/uzbek-nasri/abduqodir-hayitmetov/I-r-7/ (www.ziyouz.uz 2013.29.05).

277. Шода-шода марварид: Ўзбек халқ қўшиқлари. Тўплаб нашрга тайёрловчи, сўзбоши ва изоҳлар муаллифи Эркин Очилов. - Т., “Шарқ”, 2006. – 416 б. (42-43-б.)
- Shoda-shoda marvardi (o'zbek xalq qo'shiqlari).pdf (ziyouz.com) (www.n.ziyouz.com );
- www.n.ziyouz.com/books/uzbek-xalq-ogzaki-ijodi/Shoda-shoda%20marvardi%20(o’zbek%20xalq%20qo’shiqlari).pdf (www.n.ziyouz.com ).
278. ABDUMUTALIB MIRZA. ГАЙРА-ГАЙРА.. Шерали Жўраев.
- ГАЙРА-ГАЙРА.. Шерали Жўраев - YouTube (www.youtube.com January 31, 2020. 6 дақиқа 44 сониялик видеолавҳа);
- www.youtube.com/watch/?v=GZREKzSJZUs (www.youtube.com January 31, 2020. 6 дақиқа 44 сониялик видеолавҳа).

279. Би-би-си меҳмони- бетакрор қалам соҳиби Усмон Азим. - http://www.bbc.co.uk/uzbek/news/story/2009/06/090608_talking_point_usmonazim.shtml (www.bbc.co.uk/uzbek/ 2009.08.06).

280. (51) АЗИМОВ У. Бахшиёна. Драматик балладалар. – Т.: “Ёш гвардия”, 1990. – 80 б.

281. ЗАРФИШОН TV. Шерали Джураев. Karvon.
- Шерали Джураев karvon - YouTube (www.youtube.com April 16, 2019. 6 дақиқа 55 сониялик видеолавҳа);
- www.youtube.com/watch/?v=dgxeZ_cr5yM (www.youtube.com April 16, 2019. 6 дақиқа 55 сониялик видеолавҳа).

282. (64) ТЮРИКОВ В., ШАГУЛЯМОВ Р. Незавиcимая Реcпублика Узбекиcтан: Памятные cобытия и даты (Мустақил Ўзбекистон Республикаси: Унутилмас воқеалар ва саналар). Вып. 1 и 2. – Т.: «Узбекиcтон», 1997-1998.

283. ОЛЕГ ЮСУПОВ. Шерали Жураев энг яхши концерти. - Шерали Жураев энг яхши концерти - YouTube (www.youtube.com/watch?v=TmmDSTs8-bo 2015 йил 17 март. 1 соат 40 дақиқа 1 сониялик видео).

284. Studio GIMALAY. ШЕРАЛИ ЖУРАЕВ. ТУХТАМА ТОРИМ. - ШЕРАЛИ ЖУРАЕВ. ТУХТАМА ТОРИМ . - YouTube (www.youtube.com/watch?v=aBSsaN4mqZU 6 дақиқа 10 сониялик видеолавҳа, 2021 йил 3 декабр).

285. (55) МЛЕЧИН Л.М. КГБ. Предcедатели органов гоcбезопаcноcти. Раccекреченные cудьбы (ДХҚ. Давлат хавфсизлиги органлари раислари. Ошкор қилинган тақдирлар). 3-изд., доп. – М.: ЗАО Изд-во Центр-полиграф, 2001. – 861 c.

286. (56). ПОЛМАР Н., АЛЛЕН Т.Б. Энциклопедия шпионажа (Жосуслик энциклопедияси). /Пер. c англ. В.Cмирнова. – М.: КРОН-ПРЕCC, 1999. – 816 c.

287. ИЗОҲ. Совет Иттифоқи Давлат хавфсизлиги қўмитаси биринчи бошқармаси таркибида Дезинформация тарқатиш билан шуғулланувчи А-хизмат бўлими борлиги ҳақида 46.1-бандда ёздим. Фикримча, дезинформация, жумладан миш-миш ва бадном қилувчи ахборотларни тарқатиш билан шуғулланадиган хизмат диссидентларга қарши курашувчи Бешинчи Бошқарма таркибида ҳам бўлган. Бу ҳақда аниқ ёзилган китобни мен 2008 йилда ўз шахсий кутубхонамда топаолмадим. Кучишлатар органлар Мен Шерали Жўраев ва Дадахон Хасан ҳимояси учун 2005 йил 31 май куни пикет қилгач, мени ижарадаги хонадонимдан ҳайдаб чиқаришди. Сўнгра уйнинг орқа томонидан чоҳ қазиб, пол остидаги ертўла орқали кириб, 600 донадан ортиқ китобларим ва бошқа нарсаларимни ўғирлаш уюштиришди. Ўша ўғирланган китоблардан бирида ДХҚ Бошқармалари ҳақида, шунингдек улардан бири таркибида Дезинформация бўлими борлиги ҳақида маълумот бор эди.

288. (58) Большой cловарь иноcтранных cлов (Хориж сўзларининг катта луғати). – М.: ЮНВЕC, 1998. – 784 c.

289. (60) Мусулмоннинг чўнтак китоби. 2-нашр /Тайёрловчи Маҳмат Сўйман. Таржимон Иристой Қўчқортой. – Анқара, 1997. – 128 б.

290. (61) ЖЎРАБОЕВ А. Араб дунёсига очилган эшик. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг Саудия Арабистонига ташрифи. – “Халқ сўзи”, 1992 йил 16 апрел, 73-сон.

291. ЖАББОРОВ Р. Шерали Жўраев Биринчи президентимиз Ислом Каримов билан Каъбатуллода (фото).
– Шерали Жўраев: Ислом Каримов билан Каъбатуллоҳнинг ичига кирганимиз асло эсимдан чиқмайди — Дарё Янгиликлари (daryo.uz) (www.daryo.uz/k/2017/01/30/sherali-jorayev-islom-ka...ganimiz-aslo-esimdan-chiqmaydi 2017 йил 30 январ);
- http://faqat.uz/2017/01/30/%D0%A8%D0%B5%D1%80%D0%B...D1%82%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%B7/ (www.faqat.uz 2017.30.01).

292. TARONA. Ислом Каримов ва Шерали Жураев хаж 1992 ••• Islom Karimov va Sherali Juraev haj. – Ислом Каримов ва Шерали Жураев хаж 1992 ••• Islom Karimov va Sherali Juraev haj - YouTube (www.youtube.com/watch?app=desktop&v=VK-J2V0Dzjw 2 дақиқа 51 сониялик видеолавҳа, 2019 yil 8 may).

293. (62) Шайх МУҲАММАД СОДИҚ МУҲАММАД ЮСУФ. Ҳадис ва ҳаёт. Ҳаж китоби. 10 жуз. – Т.: “Шарқ”, 2007. – 368 б.

294. (73) Инсон ҳуқуқлари: Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси. Иқтисодий, ижтимоий ва маданий ҳуқуқлар тўғрисида халқаро пакт. Фуқаролик ҳуқуқлари ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисида халқаро пакт ва факультатив протокол. – Т.: Адолат, 1992. – 64 б.

295. SHERALI JO’RAEV. Sherali Jo'rayev - 1992-yilgi konsert dasturi. - Sherali Jo'rayev - 1992-yilgi konsert dasturi - YouTube (www.youtube.com/watch?v=G1-cCEHqc2k 2021 yil 22 aprel).

296. «Я мог стать первым миллиардером Узбекистана». Рустам Усманов о своем прошлом на родине и будущем в России. Записала Анна Козырева. - «Я мог стать первым миллиардером Узбекистана». Рустам Усманов о своем прошлом на родине и будущем в России (fergananews.com) (www.fergananews.com/articles/9728 9 января 2018 года).

297. (63) УCМАНОВ Р. Поддерживал «Эрк», но проголоcую за Каримова (“Эрк”ни қўллаб-қувватлагандим, лекин Каримовга овоз бераман). – «Правда Воcтока», 18 декабря 1991 г.

298. (65) Ўзбекистоннинг янги тарихи. 3-китоб. Мустақил Ўзбекистон тарихи //Тўпловчилар: Н.Жўраев, Т.Файзуллаев. Таҳрир ҳайъати: А.Азизхўжаев (раис), Б.Ахмедов, С.Камолов ва бошқ./. – Т.: “Шарқ”, 2000. – 560 б.

299. (66) АХМАДЖОНОВ Ш. Политичеcкие партии Узбекиcтана: шеcть зарегиcтрированных и одна «cкрытая» (Ўзбекистон сиёсий партиялари: олтитаси рўйхатга олинган ва биттаси “яширин”). Чаcти 1-3. www.centrasia.ru 23-25 февраля 2005 года; www.uzbekcongress.org (cтраница на руccком языке). Чаcти 1-4. март 2005 года.

300. Узбекистан: политзаключенный вышел на свободу, отбыв 19-летний срок (Ўзбекистон: сиёсий маҳкум 19-йил муддат қамалиб озодликка чиқди). - Узбекистан: политзаключенный вышел на свободу, отбыв 19-летний срок | Human Rights Watch (hrw.org) (www.hrw.org/ru/news/2017/02/24/300364 24 февраля 2017 года).

301. (67) Shuhratjon AHMADJONOV. (5-maqolam, 2006 yil 1 yanvar) O’zbekiston Ozod Dehqonlar partiyasining asoschisi, professor Olimjon Karimov – 80 yoshda. (1988-1993 yillarda O’zbekistonda ro’y bergan ayrim tarixiy voqealarning prof. Olimjon Karimov taqdiri misolida tahlili).
- www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6963249/ (www.liveinternet.ru "Турон Шухратжони" кундалиги (дневник)даги “2006 YILGI MAQOLALAR”, “ПРАВОЗАЩИТА” рукнлари, 2022.23.06);
- http://www.turonzamin.org/jurnal2006/shuhrta_olimk_10106.html (www.turonzamin.org ARXIV 2006.01.01);
- http://www.turonzamin.org/jurnal2006/shuhrta_olimk_10106.html (www.turonzamin.org “Turonzamin” журнали, 2005 йил декабр, 12-сон).

302. (68) АХМАДЖОНОВ Ш. Суд над «Миллий Мажлисом» 1992 года и история создания Партии свободных дехкан Узбекистана (“Миллий Мажлис” устидан 1992 йилдаги суд иши ва Ўзбекистон Озод Деҳқонлар партияси ташкил этиш тарихи). - Ш.Ахмаджонов: Суд над Миллий Мажлисом 1992 года и история создания Партии свободных дехкан Узбекистана | ЦентрАзия (centrasia.org) (www.centrasia.org/newsA.php?st=1190623500 24 сентябя 2007 года, 12:45).

303. (69) Shuhratjon AHMADJONOV. Ozod dehqonlar partiyasi asoschilaridan biri, fermer Risqali Ziyaviddinov vafot etdi (Fotolavha).
-www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6963249/ (www.liveinternet.ru "Турон Шухратжони" кундалиги (дневник)даги “2006 YILGI MAQOLALAR”, “ПРАВОЗАЩИТА” рукнлари, 2022.10.10);
- http://www.turonzamin.org/cdu8/shuhrat_risqali.html (www.turonzamin.org ARXIV 2006.07.08).

304. (70) АҲМАДЖOНOВ Ш. Ўзбeкистoн: жазoлoвчи психиатрия амалда – инсoн ҳуқуқлари ҳимoячиси Елeна Урлаеванинг 2001, 2002 ва 2005 йилларда клиник руҳий касалликлар касалхoнасига қамалиши ва мажбуран давoланиши тафсилoтлари. –www.uzbekcongress.org 2005.06.11; www.jahongir.org “Turonzamin” журнали, 2005 йил дeкабр, 12-сoни.

305. (71) ТАШПУЛАТОВА Ф. Народный артист Узбекистана Шерали Жураев возмущен слухами о родстве с молодым певцом (Ўзбeкистoн халқ артисти Шeрали Жўраев ёш хонанда билан қариндош эканлиги ҳақидаги миш-мишлардан жаҳли чиқди).
– Народный артист Узбекистана Шерали Джураев возмущен слухами о родстве с молодым певцом (fergananews.com) (www.fergananews.com/articles/5494 28 ноября 2007 года);
– www.pravozashitnik.clan.su/news/ 28.11.2007 13:59.

306. Ботир Қодиров халқаро фестивалда иштирок этмоқда. - Ботир Қодиров халқаро фестивалда иштирок этмоқда (kun.uz) (www.kun.uz/63051630?q=%2Fuz%2F63051630 2016 йил 3 октябр).

307. Ботир Қодиров. - Ботир Қодиров - Vikipediya (wikipedia.org) (www.uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Botir_Qodirov&variant=uz-cyrl From Vikipediya).

308. (72) Шoҳжаҳoн ва Зoҳиршoҳ Жўраевлар: “Биз учун идeал инсoн – Шeрали Жўраев” /Суҳбатдoш Нoдирахoн. – “Бeкажoн”, 2007 йил 26 апрeл, 33 (439)-сoн, 4-5-б.

309. SAYYOD. Ботир дили оғриганмиди? Sayyod ота хақида саволдан кейин Ботир расман жавоби! - Ботир дили оғриганмиди? Sayyod ота хақида саволдан кейин Ботир расман жавоби! - YouTube (www.youtube.com/watch?v=6KdmKCL2Mc8 47 дақиқа 55 сониялик видео суҳбат, 2020 йил 20 март).

310. СУТЬЯГИНА ДАРЬЯ СЕРГЕЕВНА. ДНК-анализ: о чем способна рассказать ваша генетическая карта? (DNK tahlili: sizning genetik xaritangiz sizga nimani ayta oladi?) - Sherali Jo'rayev - Tavallud kuni 2004 - YouTube (www.youtube.com/watch?v=7gJCJzJ7Stc 3 апреля 2021 года).

311. МАРАТ ЗАХИДОВ. Ташкент. Хулиганы напали на спикера Парламента Э.Халилова. - Ташкент. Хулиганы напали на спикера Парламента Э.Халилова | ЦентрАзия (centrasia.org) (www.centrasia.org/newsA.php?st=1194552600 8 ноября 2007 года).

312. Узбекистан: Снят с должности спикер парламента Эркин Халилов. - Узбекистан: Снят с должности спикер парламента Эркин Халилов (ferghana.ru) (www.ferghana.ru/news.php?id=8235&mode=snews 23 января 2008 года).

313. ШЕРАЛИ ЖУРАЕВ. УЛАРДАН КОЧ. - ШЕРАЛИ ЖУРАЕВ. УЛАРДАН КОЧ. - YouTube (www.youtube.com/watch?v=Ow2jOxn-ihk 8 дақиқа 27 сониялик аудиоёзув, 2021 йил 11 ноябр).

314. O’LMAS OHANGLAR. ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ. (ЎЛМАС ОХАНГЛАР). СОҲИБҚИРОН. "РЕТРО" - ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ. (ЎЛМАС ОХАНГЛАР). СОҲИБҚИРОН. "РЕТРО" - YouTube (www.youtube.com/watch?v=XasjRxoRfpA 9 дақиқа 14 сониялик видеолавҳа, 2022 yil 3 fevral).

315. (74) “Ўзбекистон Республикаси мустақиллигининг беш йиллигига бағишланган “Ўзбекистон – Ватаним маним” мавзусида қўшиқлар кўрик-танловини ўтказиш тўғрисида” ЎзР Вазирлар Маҳкамасининг Қарори. – “Халқ сўзи”, 1995 йил 7 декабр.

316. Кўрик-танлов якунловчи босқичга кирди. – “Туркистон”, 1996 йил 24 август, 59 (14357)-сон.

317. (?) Шерали Жўраев: Мен нега телевизорга чиқмаяпман? /К.Тўрамуродов суҳбатлашган. - “Эрудит”, 2003 йил 30 август, 174-сон, 4-6-б.

318. O’LMAS OHANGLAR. ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ. (ЎЛМАС ОХАНГЛАР). ЎЗБЕКИСТОН ОЛТИНГА ТОПИЛМАГАЙ. "РЕТРО" - ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ. (ЎЛМАС ОХАНГЛАР). ЎЗБЕКИСТОН ОЛТИНГА ТОПИЛМАГАЙ. "РЕТРО" - YouTube (www.youtube.com/watch?v=cVtGbmHNTW8 8 дақиқа 32 сониялик видеолавҳа, 2022 yil 3 fevral).

319. MIRVOHID HAMDAMOV. SHERALI JO'RAYEV. O'ZBEKISTON VATANIM MANIM УЗБЕКИСТОН ВАТАНИМ МАНИМ. - SHERALI JO'RAYEV. O'ZBEKISTON VATANIM MANIM УЗБЕКИСТОН ВАТАНИМ МАНИМ - YouTube (www.youtube.com/watch?v=zDt32ch_3U8 11 дақиқа 32 сониялик видеолавҳа, 2022 yil 19 sentyabr).

320. (76) Ғолибларни қутлаймиз. - “Халқ сўзи”, 1996 йил 28 август, 173-174 (1426)-сон, 1- ва 3-б.

321. (77) Валюта биржасида. – “Халқ сўзи”, 1996 йил 24 август, 171 (1424)-сони, 1-б.

322. YAKUBOV ELI ILIC. ЯКУБОВ ЭЛИ ИЛИЧ. Шерали Джураев на свадьбе в Израиле 1й часть. - Шерали Джураев на свадьбе в Израиле 1й часть - YouTube (www.youtube.com/watch?app=desktop&v=LA61DBlWNhI 41 дақиқа 15 сониялик видео, 2021 yil 1 fevral).

323. (78) Ватан ҳақида қўшиқ. – “Ўзбекистон адабиёти ва санъати”, 1999 йил 9 апрел, 15 (3243)-сони, 2-б.

324. SHERALI JO’RAEV – TOPIC. Qatoringda nor bo'lsa. - Qatoringda nor bo'lsa - YouTube (www.youtube.com/watch?v=DeFvZLQlQxc 8 дақиқа 45 сониялик видеолавҳа, 2022 yil 15 noyabr).

ДАВОМИ БОР

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

“ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ” НОМЛИ КИТОБИМДА ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР (ДАВОМИ 1)

107. Константин Симонов и Валентина Серова - большое счастье и большое горе (Константин Симонов ва Валентина Серова – катта бахт ва катта мусибат). – www.jenskiymir.com/znamenitosti/velikie-istorii-ly...oe-schaste-i-bolshoe-gore.html
Константин Симонов и Валентина Серова - большое счастье и большое горе » Женский Мир (jenskiymir.com) (www.jenskiymir.com Елена исмли аёлнинг “Женское счастье» (“Аёл бахти”) номли сайти, 2020.26.01).

108. Девушка с характером (комедия, реж. Константин Юдин, 1939 г.) – www.youtube.com/watch?v=ZIDIg1BIIoI
Девушка с характером (комедия, реж. Константин Юдин, 1939 г.) - YouTube (www.youtube.com February 2, 2018).

109. (31) СИМОНОВ К.М. Собрание сочинений: в 10-ти томах (Танланган асарлар: 10 жилдли) /Константин Симонов. – М.: Худож. лит. Изд. 1979-1987 г. (издан 11-12 дополнительные тома в 1985-86 годы).
Том 1. Стихотворения. Поэмы. Военные переводы (Шеърлар. Поэмалар. Ҳарбий таржималар.) /Коммент. А.Александровой. – М.: 1979.

110. (32) ОЛИМЖОН, ҲАМИД. Асарлар мажмуаси. 8 томлик /С.Азимов таҳрири остида. Нашрга тайёрловчи Ҳ.Сулаймонова). – Т.: Адабиёт ва санъат нашр., 1979-1982.

111. FSUE Mosfilm cinema concern. Жди меня (реж. И.Шапиро, 1943 г.). – www.youtube.com/watch?v=GjgpRXLztmo
Жди меня - YouTube (www.youtube.com May 22, 2014).

112. Abdumutalib Mirzo. Мени кутгин. Шерали Жўраев. – www.youtube.com/watch?v=4JOOoBjcEGg
Мени кутгин . Шерали Жўраев - YouTube (www.youtube.com August 19, 2020, 6 дақиқа 29 сониялик видео).

113. Нажимеденов, Жумекен Сабырович. – www.ru.wikipedia.or/wiki/Нажимеденов,_Жумекен_Сабырович (www.ru.wikipedia.or/wiki/ Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

114. Abdumutalib MIRZA. ВАТАН. Шерали Жўраев. – www.youtube.com/watch?v=aZNc2jivqKs (www.youtube.com May 17, 2020, 3 дақиқа 9 сониялик видео);
- ВАТАН. Шерали Жўраев - YouTube (www.youtube.com May 17, 2020).

115. KAMRON SOLIEV. Шерали Жураев Ватандан яхши ёр булмас. – www.youtube.com/watch?v=nVNC6EhyhYw (www.youtube.com June 16, 2017, 10 дақиқа 59 сониялик видео);
- Шерали жураев ватандан яхши ёр булмас - YouTube (www.youtube.com June 16, 2017, 10 дақиқа 59 сониялик видео).

116. (33) АБДУРАХИМ ПЎЛАТОВ. (Сўз боши ўрнида) Дўст бўлсанг ёнимда тур. – www.harakat.net/harakat/?id=277 (www.harakat.net/a/ “Harakat” журнали архиви, 2000, № 3 (24);
- Дўст бўлсанг ёнимда тур - «HARAKAT» XABAR AGENTLIGI :: Independent News Agency Harakat. Узбекистан, новости Узбекистана, политика Узбекистана, оппозиция Узбекистана ;
- “Ҳаракат” журнали, 2000 йил, 3 (24)-сон, 2-5-б.

117. (34) АҲМАДЖОНОВ Ш. Ҳофиз ва шоир Дадахон Ҳасан Ўзбекистон Миллий хавфсизлик хизмати идорасида сўроқ қилинмокда. -www.uzbekcongress.org 2006.14.04; www.afreeuzb.com 2006.15.04.

118. (35) АҲМАДЖОНОВ Ш. Ҳофиз ва шоир Дадахон Ҳасанга тазйиқ давом этмоқда. - www.uzbekcongress.org 2006.16.04; www.afreeuzb.com 2006.17.04

119. (36) АҲМАДЖОНОВ Ш. Ўзбекистондаги сиёсий режим ҳофиз ва шоир Дадахон Ҳасанни қандай қилиб меҳнат нафақасидан маҳрум қилганлиги ва тирикчилик воситаси бўлмиш шахсий автомашинасини гарровга олиб қўйиш сабаби. - www.uzbekcongress.org 2006.20.04.

120. (37) АҲМАДЖОНОВ Ш. Ҳофиз ва шоир Дадахон Ҳасан суд бошланишини кутмоқда. - www.uzbekcongress.org 2006.04.06; www.afreeuzb.com 2006.05.06.

121. (38) АҲМАДЖОНОВ Ш. Дадахон Ҳасан устидан суд бошланди, лекин инсон ҳуқуқлари ҳимоячилари, журналистлар ва элчихоналардан вакиллар судга киритилмади. - www.uzbekcongress.org 2006.01.08.

122. (39) АҲМАДЖОНОВ Ш. Дадахон Ҳасан суди атрофидаги жараёнлар. - www.uzbekcongress.org 2006.06.08.

123. (40) АҲМАДЖОНОВ Ш. Дадахон Ҳасан ҳамда бошқа ҳур фикрли инсонлар ва собиқ амалдорлар устидан илинаётган Дамокл қиличлари ва ундан қутулиш йўли. - www.uzbekcongress.org 2006.06.09.

124. AMIR TEMUR. Sherali Jo’raev. Kema.
– www.youtube.com/watch?v=08vthaKerrs (www.youtube.com January 8, 2016, 9 daqiqa 20 soniyalik video);
- SHerali Jo'rayev Kema - YouTube (www.youtube.com January 8, 2016).

125. Саъдий дўстлик, тинчлик ва меҳр-муҳаббат тимсолидир. – www.parstoday.com/uz/radio/programms-i32438-Саъдий...03;р-муҳаббат_тимсолидир (www.parstoday.com/uz/ 2018.19.04);
- Саъдий дўстлик, тинчлик ва меҳр-муҳаббат тимсолидир - Parstoday (www.parstoday.com/uz/ 2018.19.04).

126. Саъдий Шерозий (1203-1292) – www.ziyouz.uz/jahon_sheriyati/fors-tojik¬¬_sheriyati/sadiy_sheroziy/ (www.ziyouz.uz 2014.30.12);
- Саъдий Шерозий (1203-1292) | www.ziyouz.uz (www.ziyouz.uz 2014.30.12).

127. Саъдий Шерозий. – www.arboblar.uz/uzkr/people/saadi_sherazi (www.arboblar.uz/ )
- Саъдий Шерозий (arboblar.uz)

128. Эй сорбон, оҳиста рон, к-ороми ҷонам меравад. Саъдии Шерозӣ / Ғазалиёт.
– www.guftor.ru/post/268
- Эй сорбон, оҳиста рон, к-ороми ҷонам меравад ‐ Гуфтор (guftor.ru)

129. КАРИМБЕРДИ ТЎРАМУРОД. 33 йилгина яшаб 33 та альбом чиқарган ҳофиз Аҳмад Зоҳирни ёд этиб... – www.xabar.uz/madaniyat/33-yilgina-yashab-33-ta-albom/ (www.xabar.uz 2018.31.01)
- 33 йилгина яшаб 33 та альбом чиқарган ҳофиз Аҳмад Зоҳирни ёд этиб... (xabar.uz)

130. Habibsl. Ахмад Зохир - Ahmad Zahir - احمد ظاهر‎ - Эй сорбон - Ay sarban. – www.youtube.org/watch?v=UNI9Bkl2qNg&list=RDUNI9Bkl2qNg&start_radio=1 (www.youtube.org Fevruary 15, 2015);
- Ахмад Зохир - Ahmad Zahir - احمد ظاهر‎ - Эй сорбон - Ay sarban - YouTube (www.youtube.org Fevruary 15, 2015).

131. Шоислом Шомуҳамедов (1921-2007). – www.ziyouz.uz/ozbek-ziyolilari/shoislom-shomuhamedov-1921-2007/ (www.ziyouz.uz 2015.12.12).

132. Саъдий Шерозий. Шеъриятидан / Форсийдан Ш. Шомуҳамедов тарж .— Т.: Ўзбекистон КП МКнинг нашриёти. 1976.— 167 б.

133. МАМУРБЕК КУРБАНОВ. Sherali Juraev Sarbon. - www.youtube.com/watch?v=BhsKAU5dr1c (www.youtube.com March 23, 2012. 6 дақиқа 15 сониялик видео).

134. Расул Гамзатов читает стихотворение «Дагестан» - https://www.retroportal.ru/gamzatov.html

135. Шерали Жўраев: "Хато қилдим, ёшлик қилгандирман". Сардор Комилов суҳбатлашди (1-қисм). - http://sayyod.com/forum/8-103-1#2999 (www.sayyod.com 2010.26.12)

Шерали Жўраев билан бўлган сухбатнинг 2 қисми. Сардор Комилов суҳбатлашди.
– http://sayyod.com/forum/8-117-1#5452 (www.sayyod.com/forum/ 2011.07.01);
- https://qumsoat.ucoz.org/news/sherali_zhwraev_bila...hbatning_2_ismi/2014-11-04-143 (www.qumsoat.ucoz.org 2014.04.11).

Суҳбат охири. Сардор Комилов суҳбатлашди.
– http://sayyod.com/forum/8-117-1#5452 (www.sayyod.com/forum/ 2011.07.01);
- https://qumsoat.ucoz.org/news/sherali_zhwraev_bila...hbatning_2_ismi/2014-11-04-143 (www.qumsoat.ucoz.org 2014.04.11).

136. АЛИЖОНОВ С. “Ошиқларинг сардори» аслида ким эди? – www.facebook.com/groups/758113517670290 (www.facebook.com Фейсбукдаги “Шералишунослик” клуби” гуруҳининг саҳифаси, 2020.17.07);
- (1) "ШЕРАЛИШУНОСЛИК" КЛУБИ | Группы | Facebook (www.facebook.com Фейсбукдаги “Шералишунослик” клуби” гуруҳининг саҳифаси, 2020.17.07);
- “Миллий тикланиш” газетаси, 2020 йил 16 июль сони.

137. (41) ШEРМАТОВ А. Сотилмас қалб эгаси (Тўйхат ўрнида). – “Холис”, 2007 йил 12 апрeл.

138. ДЖОРАБЕК АЛИМОВ. Шерали Жўраев эски концерт 3. - https://www.youtube.com/watch?v=EBiVd08qX8g (www.youtube.com 2020.09.12, 40 дақиқа 14 сониялик аудио ёзув, 6 та қўшиқ).
(“Ошиқларинг сардори менман” қўшиғи ушбу аудио ёзувда 33-дақиқада бошланган).

139. Алишер Навоий таваллудининг 580 йиллиги.
- www.uwed.uz/en/news/fulltext/1469 (www.uwed.uz February 8, 2021);
- Dedicated to the 580th anniversary of Alisher Navoi (uwed.uz) (www.uwed.uz February 8, 2021).

140. NBKRADIO. Sherali Jo'rayev-San'atda o'g'ri ko'paydi. - https://www.youtube.com/watch?v=OG39RpkgKr4 (www.youtube.com Published on February 14, 2012. 8 daqiqa 53 soniyalik video).

141. JASUR HAMROEV. Jasur Hamroyev va Sherali Jo'rayev suhbati! Exclusive!!!
- www.youtube.com/watch?v=awbp5ckw7Cs (www.youtube.com Aprel 28. 2017).
- Jasur Hamroyev va Sherali Jo'rayev suhbati! Exclusive!!! - YouTube (www.youtube.com Aprel 28. 2017, 1 соат 5 дақиқа 8 сониялик видеосуҳбат).

142. А.НАВОИЙ. Истангиз. Ғазал. - Алишер Навоий. Мукаммал асарлар тўплами. 20 жилдлик (1987-2003). 5-жилд. Хазойин ул-маоний. Бадоеъ ул-васат. 200-ғазал.
- www.navoi.natlib.uz:8101/uzb/xazoyin_ul_maoniy_badoe_ul_vasat_beshinci_tom/_101_200 (www.navoi.natlib.uz );
- Алишер Навоий мукаммал асарлар тўплами (natlib.uz) (www.navoi.natlib.uz ).

143. ОЛЕГ ЮСУПОВ. Шерали Жураев энг яхши концерти.
- www.youtube.com/watch?v=TmmDSTs8-bo (www.youtube.com March 17, 2015. 1 soat 40 daqiqalik video);
- Шерали Жураев энг яхши концерти - YouTube (www.youtube.com March 17, 2015. 1 soat 40 daqiqalik video).
(“Она Туркистон» қўшиғи видеода 0-дақиқада бошланган.
“Излангиз” қўшиғи видеода 8-дақиқа 30-сонияда бошланган.)

144. MILLIY TV. Sherali Jo'rayev - G'azal jozibasi.
- www.youtube.com/watch?v=6eN8iU9_j3A (www.youtube.com February 28, 2018. 1 soat 15 daqiqa 54 soniyalik video);
- Sherali Jo'rayev - G'azal jozibasi - YouTube (www.youtube.com February 28, 2018. 1 soat 15 daqiqa 54 soniyalik video).
(“Istangiz” qo’shig’i videoda 3-daqiqa 30-soniyada boshlangan.)

145. Аҳмад Яссавий (1041-1167). – www.ziyouz.uz/ilm-va-fan/tarix/manaviyat-yulduzlari/ahmad-yassaviy-1041-1167/ (www.ziyouz.uz 2019.30.09);
- Аҳмад Яссавий (1041-1167) | www.ziyouz.uz (www.ziyouz.uz 2019.30.09).

146. (42) БУХОРИЙ С.С. Табаррук зиёратгоҳлар. – Т.: «Ёзувчи», 1993. – 48 б.

147. МАҲМУД АБУЛФАЙЗ. Мунаввар шеърият. - http://kh-davron.uz/kutubxona/jahon/turk/maxtumquli-asarlar.html (www.kh-davron.uz/kutubxona/ 2014.01.11).

148. NATLIBUZ. Литературно-музыкальный вечер, посвящённый 575-летию поэта и просветителя Алишера Навои. – www.youtube.com/watch?v=L4jAkZTS8iw (www.youtube.com January 27, 2017, 1 соат 59 дақиқа 12 сониялик видео);
- Литературно-музыкальный вечер, посвящённый 575-летию поэта и просветителя Алишера Навои - YouTube (www.youtube.com January 27, 2017, 1 соат 59 дақиқа 12 сониялик видео).
(Шоир Усмон Азимнинг сўзи видеода 35-дақиқада бошланган.

149. Abdumutalib Mirza. Шерали Жўраев қўшиқлари тўплами 6-қисм.
- www.youtube.com/watch?v=8DtmBk9Y5ml (www.youtube.com November 9, 2020, 35 дақиқа 58 сониялик видео).
- Шерали Жўраев қўшиқлари тўплами 6-қисим . - YouTube (www.youtube.com November 9, 2020, 35 дақиқа 58 сониялик видео).
(“Ўн саккиз ёшлига” қўшиғи видеода 25-дақиқа 5-сонияда бошланган.
“Менга бир фарзандни бер деб йиғлайман” қўшиғи видеода 31-дақиқа 40-сонияда бошланган.)

150. ҲОМИДОВ Т. Қутлов ёки буюк ҳофиз Шерали Жӯраев билан дўстлигимиз борасида.
- “Маънавият” газетаси, 2017 йил 1 майдаги 4-сони;
– www.facebook.com/groups/758113517670290 (www.facebook.com Фейсбукдаги “Шералишунослик” клуби” гуруҳининг саҳифаси, 2017.08.06).

151. Sharofiddin Ibodov. Шерали Жураев & Журабек Муродов, замон замон.
- www.youtube.com/watch?v=-1600JQtFPA (www.youtube.com March 17, 2018, 4 дақиқа 30 сониялик видео);
- Шерали Жураев & Журабек Муродов, замон замон - YouTube (www.youtube.com March 17, 2018, 4 дақиқа 30 сониялик видео).

152. Мирзиёев тожикистонликларни, Раҳмон ўзбекистонликларни мукофотлади. - www.ozodlik.org/a/29461192.html (www.ozodlik.org/a/ 2018.30.08).

153. M.Music. Sherali Jo'rayev Zamon zamon Шерали Жураев Замон замон.
- www.youtube.com/watch?v=A1P84u899SY (www.youtube.com August 25, 2020. 3 дақиқа 8 сониялик видео);
- Sherali Jo'rayev Zamon zamon Шерали Жураев Замон замон - YouTube (www.youtube.com August 25, 2020. 3 дақиқа 8 сониялик видео).

154. Шарипов, Салижан Шакирович.
- www.ru.wikipedia.org/wiki/Шарипов_Салижан_Шакирович (www.ru.wikipedia.org/wiki/ Материал из Википедии — свободной энциклопедии);
- Шарипов, Салижан Шакирович — Википедия (wikipedia.org) (www.ru.wikipedia.org/wiki/ Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

155. Фазогир Солижон Шарипов саволларга жавоб берди.
– www.bbc.com/uzbek/news/story/2007/08/070827_talkingpoint_salizjan ( www.bbc.com/uzbek/ 2017.29.08);
- BBCUzbek.com ( www.bbc.com/uzbek/ 2017.29.08).

156. Sherali Jo'rayev - Ijodiy kecha nomli konsert dasturi 2016.
- www.youtube.com/watch?v=ykg7okZoxis (www.youtube.com March 27, 2021. 2 соат 38 дақиқа 58 сониялик видео);
- Sherali Jo'rayev - Ijodiy kecha nomli konsert dasturi 2016 - YouTube (www.youtube.com March 27, 2021. 2 соат 38 дақиқа 58 сониялик видео).
(Шерали Жўраев “Дунёга тинчлик бeринг” қўшиғи тарихига доир маълумотларни видеонинг 38-дақиқа 15 сониясидан бошлаб сўзлаган ва сўнгра қўшиқни куйлаган.)

157. Bobur Normuminov. OLTIN QANOT SHERALI JO’RAYEV 1987 YIL.
- www.youtube.com/watch?v=ZISCq3V2TPY (www.youtube.com September 14, 2019. 5 дақиқа 12 сониялик видео);
- OLTIN QANOT SHERALI JO‘RAYEV 1987 YIL - YouTube (www.youtube.com September 14, 2019. 5 дақиқа 12 сониялик видео).

158. Гуломжон Ёкубов Расмий канали. Гуломжон Ёкубов - Нилюфар / G'ulomjon Yoqubov – Nilyufar.
- Гуломжон Ёкубов - Нилюфар / G'ulomjon Yoqubov - Nilyufar - YouTube (www.youtube.com January 30, 2020);
- www.youtube.com/watch?v=b-amt82FYsM (www.youtube.com January 30, 2020).

159. Roma Romanov. Шерали Жураев Наргиз.
- шерали жураев наргиз - YouTube ((www.youtube.com July 2, 2017. 6 дақиқа 43 сониялик видео);
- www.youtube.com/watch?v=А096dGV2KJA (www.youtube.com July 2, 2017. 6 дақиқа 43 сониялик видео).

160. (44) РАШИДОВ Ш. Эрк истар кўнгил: Қисса, киносцeнарий, шeърлар. – Т.: Ғ. Ғулом номидаги Нашриёт-матбаа бирлашмаси, 1992. – 128 б.

161. Гуломжон Ёкубов Расмий канали. Гуломжон Ёкубов - Наргиз / G'ulomjon Yoqubov – Nargiz
- Гуломжон Ёкубов - Наргиз / G'ulomjon Yoqubov - Nargiz - YouTube (www.youtube.com March 17, 2020);
- www.youtube.com/watch?v=4oLkDucUS8 (www.youtube.com March 17, 2020).

162. ҲАЛИМОВА Д. Кўнгил қўшиқлари керак. - “Совeт Ўзбeкистони санъати” журнали, 1984 йил, 5-сон.

163. ДЖОРАБЕК АЛИМОВ. Шерали Жўраев эски концерт 4. 1980-85 й. - https://www.youtube.com/watch?v=WQzWBwt05VY (www.youtube.com 2020.14.12, 43 дақиқа 32 сониялик аудио ёзув).
(«Тўртликлар» қўшиғи видеода 16-дақиқа 50-сонияда бошланган).

164. (45) ОРИПОВ А. Адолат кўзгуси: Шеърлар, Мақолалар, Суҳбатлар, Таржималар /Нашрга тайёрловчи ва изоҳлар муаллифи Дониёр Бегимқулов. – Т.: “Адолат”, 2005. – 400 б.

165. ПУЛАТ (ПУЛАТОВ) АБДУРАХИМ КАЮМОВИЧ (07.11.1945).
- | ЦентрАзия (centrasia.org) (www.centrasia.org Рубрика “Персоны”);
- www.centrasia.org/person.php (www.centrasia.org Рубрика “Персоны”).

166. Абдураҳим Пўлат озодликда. /Нашрга тайёрлаган: Халил Очиқкўз. – Истанбул, 1995. – 174 б.

167. Кабулов Васил Кабулович. Старший сержант.
- Бессмертный полк. Россия. Кабулов Васил Кабулович (moypolk.ru) (www.moupolk.ru 06.05.2015);
- www.moypolk.ru/soldier/kabulov-vasil-kabulovich (www.moupolk.ru 06.05.2015).

168. АХМАДЖОНОВ Ш. Главная ошибка лидеров узбекской оппозиции (Ўзбек мухолифати лидерларининг асосий хатоси). - http://muvozanat.info/index.php?option=com_content...-03&catid=31:general&Itemid=18 ( www.muvozanat.info 22.05.2011).
http://pravozashitnik.at.ua/news/2011-05-22-1950 (www.pravozashitnik.at.ua 22.05.2011, страница на русском языке).
http://turonzamin.org/2011/05/24/oshibka/#more-15078 (www.turonzamin.org 24.05.2011).
http://yangidunyo.com/?p=19378 (www.yangidunyo.com 25.05.2011).

169. В. Қобулов. Акл мўъжизаси. - «Ёш гвардия». Т. – 1974.

170. Абдураҳим Пўлат: Улуғ миллатчи ва Олийжаноб инсон Восил ака Қобул ўғлидан айрилдик.
- http://www.harakat.net/el_news.php?id=4572&from=3810 (www.harakat.net «HARAKAT» XABAR AGENTLIGI – January 25, 2010);
- «HARAKAT» XABAR AGENTLIGI :: Independent News Agency Harakat. Узбекистан, новости Узбекистана, политика Узбекистана, оппозиция Узбекистана (www.harakat.net «HARAKAT» XABAR AGENTLIGI – January 25, 2010).

171. (46) АБДУРАХИМ ПЎЛАТ. Ўн етти йил аввалги шу кунларни хотирлаб, ўзлигимизни англашимиз лозим. -
- Ўн етти йил аввалги шу кунларни хотирлаб, ўзлигимизни англашимиз лозим - «HARAKAT» XABAR AGENTLIGI :: Independent News Agency Harakat. Узбекистан, новости Узбекистана, политика Узбекистана, оппозиция Узбекистана (www.harakat.net “Harakat” журнали, 2006 йил 5 (62)-сон);
- www.harakat.net/harakat/?id=633 (www.harakat.net “Harakat” журнали, 2006 йил 5 (62)-сон).

172. QUANTUM LEAP ADVANTAGE. Sherali Joraev- Dost bolsang yonimda tur.
- Sherali Joraev- Dost bolsang yonimda tur - YouTube (www.youtube.com October 11, 2020. 13 дақиқа 23 сониялик видео);
- www.youtube.com/watch?v=A87WAJ1T5Ho (www.youtube.com October 11, 2020. 13 дақиқа 23 сониялик видео).

173. АҲМАДЖОНОВ Ш. «Бирлик»чилар (Китобнинг тузатилган ва тўлдирилган 3-нашри). –
https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6799235/ (www.liveinternet.ru “Турон-Шухратжони” кундалиги (дневник), 2018 йил 6 ва 9 ноябр; 2019 йил 2 ва 4 январ);
Китоб давоми 1: https://siyosat.wordpress.com/2018/11/08/%d0%b1%d0...%d0%bb%d0%b0%d1%80/#more-12023 (www.siyosat.wordpress.com 2018.08.11).
Китоб давоми 2: https://siyosat.wordpress.com/2018/11/09/%d0%b1%d0...%87%d0%b8%d0%bb%d0%b0%d1%80-2/ (www.siyosat.wordpress.com 2018.09.11).
Китоб давоми 3:
https://siyosat.wordpress.com/2018/12/03/ (www.siyosat.wordpress.com 2018.03.12).
Китоб давоми 4:
https://siyosat.wordpress.com/2019/01/02/%d0%b1%d0...%b0%d0%b2%d0%be%d0%bc%d0%b8-4/ (www.siyosat.wordpress.com 2019.02.01).

174. Огаҳий (1809-1874).
- Огаҳий (1809-1874) | www.ziyouz.uz
- www.ziyouz.uz/ilm-va-fan/tarix/manaviyat-yulduzlari/ogahiy-1809-1874/ (www.ziyouz.uz 2018.15.10).

175. Bakabom. Sherali va Oybarchin O'zbek Kino / Шерали ва Ойбарчин Ўзбек Кино.
- Sherali va Oybarchin O'zbek Kino / Шерали ва Ойбарчин Ўзбек Кино - YouTube (www.youtube.com September 21, 2020. 2 соат 3 дақиқа 15 сониялик мусиқали бадиий филм);
- www.youtube.com/watch?v=JduFhuv27aM (www.youtube.com September 21, 2020. 2 соат 3 дақиқа 15 сониялик мусиқали бадиий филм).

176. (92) ХОЛМАТОВ Ғ. Шералиси бўлган санъатим. – “Нишон”, 2005 йил 30 сентябр, 39-41 (125-127)-сонлар.

177. FSUE Mosfilm cinema concern. Женщина, которая поёт (мелодрама, реж. Александр Орлов, 1978 г.)
- Женщина, которая поёт (мелодрама, реж. Александр Орлов, 1978 г.) - YouTube (www.youtube.com October 4, 2018. 1 соат 14 дақиқа 49 сониялик мусиқали бадиий филм, рус тилида);
- www.youtube.com/watch?v=_zxifDC92yc (www.youtube.com October 4, 2018. 1 соат 14 дақиқа 49 сониялик мусиқали бадиий филм, рус тилида).

178. Огаҳий. Асарлар. 6 жилдли. Нашрга тайёрловчи Ғ.Каримов. Махсус муҳаррир С.Долимов. Жилд 1. Т.: Ғафур Ғулом номидаги адабиёт ва санъат нашриёти, 1971. – 392 б.
(“Бир сарв қомат кўрмишам” ғазали 361-бетда.)

179. Abdumutalib Mirza. Кўрмишам. Шерали Жўраев.
- Кўрмишам. Шерали Жўраев - YouTube (www.youtube.com June 17, 2020. 6 дақиқа 9 сониялик видеолавҳа);
- www.youtube.com/watch?v=mQQPep2J_jw (www.youtube.com June 17, 2020. 6 дақиқа 9 сониялик видеолавҳа).

180. София Ротару — фотографии советской певицы в молодости 40-50 лет назад.
- София Ротару в молодости и сейчас (Фото) | Умница-Красавица (umnica-krasavica.ru)
- www.umnica-krasavica.ru/sofiya-rotaru-v-molodosti/ (www.umnica-krasavica.ru )

181. Ротару, София Михайловна.
- Ротару, София Михайловна — Википедия (wikipedia.org) (www.ru.wikipedia.org/wiki/ Материал из Википедии — свободной энциклопедии);
- www.ru.wikipedia.org/wiki/Ротару,-София-Михайловна (www.ru.wikipedia.org/wiki/ Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

182. ВИКТОРОВА И. Куда пропали миллионы Пугачевой: почему Примадонна до сих пор вынуждена подрабатывать.
- Куда пропали миллионы Пугачевой (teleprogramma.pro) (www.teleproramma.pro 12.04.2019);
- www.teleproramma.pro/stars/star-hist/558486-kuda-p...onna-do-six-por-vynujdena-620/ (www.teleproramma.pro 12.04.2019).

183. Пугачёва, Алла Борисовна.
- Пугачёва, Алла Борисовна — Википедия (wikipedia.org) (www.ru.wikipedia.org/wiki/ Материал из Википедии — свободной энциклопедии);
- www.ru.wikipedia.org/wiki/Пугачёва-Алла-Борисовна (www.ru.wikipedia.org/wiki/ Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

184. МАКСИМ ПЕТРОВ. Алла Пугачева на Золотом Орфее – 1975.
- Алла Пугачева на Золотом Орфее - 1975 - YouTube
- www.youtube.com/watch?v=MDfh4CTifB4 (www.youtube.com May 3, 2012. 6 дақиқа 45 сониялик видеолавҳа, рус тилида).

185. aaasssdd100. Алла Пугачева – Арлекино.
- Алла Пугачева - Арлекино - YouTube (www.youtube.com March 20, 2012. 4 дақиқа 22 сониялик видеолавҳа, рус тилида);
- www.youtube.com/watch?v=HQICQoDQvVw (www.youtube.com March 20, 2012. 4 дақиқа 22 сониялик видеолавҳа, рус тилида).

186. Женщина, которая поёт (“Қўшиқ куйлаётган аёл”).
- Женщина, которая поёт — Википедия (wikipedia.org) (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии);
- www.ru.wikipedia.org/wiki/Женщина,_которая_поёт (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

187. Миллион роз. - Миллион роз — Википедия (wikipedia.org) (www.ru.wikipedia.org/wiki/ Материал из Википедии — свободной энциклопедии);
- www.ru.wikipedia.org/wiki/Миллион_роз (www.ru.wikipedia.org/wiki/ Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

188. АНДРЕЙ ВОЗНЕСЕНСКИЙ. «Миллион роз».
- Андрей Вознесенский «Миллион роз» (askbooka.ru) (www.askbooka.ru );
- www.askbooka.ru/stihi/andrey-voznesenskiy/million-roz.html (www.askbooka.ru ).

189. Алла Пугачева - Миллион алых роз (Песня 1983) - Алла Пугачева - Миллион алых роз (Песня 1983) - YouTube (www.youtube.com January 6, 2012. 6 дақиқа 30 сониялик видеолавҳа, рус тилида);
- www.youtube.com/watch?v=4yEeT65wh5s (www.youtube.com January 6, 2012. 6 дақиқа 30 сониялик видеолавҳа, рус тилида).

190. Яхши кайфият. Миллион атиргул (Қўшиқ шакли). Ҳамид Насруллоев таржимаси.
- Миллион атиргул (Қўшиқ шакли) Бор эди бир мусаввир, Кулба эди маскани,... | Интересный контент в группе ЯХШИ КАЙФИЯТ. (ok.ru) (www.ok.ru November 1, 2020);
- www.ok.ru/ukingfaka/topic/152369067514793 (www.ok.ru November 1, 2020).

191. Ойбек Мусо Тошмуҳаммад ўғли.
- Ойбек Мусо Тошмуҳаммад ўғли - Google Search (www.google.com);
www.google.com/search?q=Ойбек+Мусо+Тошмуҳамм...203;аммад+ўғли+&qs_aIcp= … (www.google.com ).

192. KAMRON SOLIYEV. Шерали Жураев санъат кироли. Турналар.
- Шерали жураев санат кролии турналар - YouTube (www.youtube.com June 16, 2017. 22 дақиқа 31 сониялик видеолавҳа);
- www.youtube.com/watch?v=NO6vb_KTFTA (www.youtube.com June 16, 2017. 22 дақиқа 31 сониялик видеолавҳа).

Ушбу видеолавҳада Шерали Жўраев «Турналар» қўшиғини куйлаган. Кейин қуйидаги муҳим гапларни 9-дақиқа 15-сониядан бошлаб айтган.

193. ОЙБЕК, МУСО ТОШМУҲАММАД ЎҒЛИ. Мукаммал асарлар тўплами, 19 жилдлик. Таҳрир ҳайъати: М.Нурмуҳамедов, К.Яшин, Ш.Шоабдураҳмонов ва бошқа. (Масъул муҳаррирлар: Ҳ.Ёқубов, З.Саидносирова). 1-жилд. Т., “Фан”, 1975.
Ж. 1. Шеърлар 1922-1935. 1975. 475 б.
- https://n.ziyouz.com/books/uzbek_zamonaviy_sheriyati/Oybek. Mukammal asarlar to'plami. 20 jildlik. 1-jild. She'rlar (1922-1935).pdf (www.n.ziyouz.com 2015.06.07);
- www.n.ziyouz.com/books/uzbek_zamonaviy_sheriyati/Oybek.%20Mukammal%20asarlar%20to’plami.%2020%20jildlik.%201-jild.%20She’rlar%20(1922-1935).pdf (www.n.ziyouz.com 2015.06.07).

194. KAMRON SOLIYEV. Шерали Жураев бир улкаки.
- Шерали жураев бир улкаки - YouTube (www.youtube.com July 5, 2017. 6 дақиқа 22 сониялик видеолавҳа);
- www.youtube.com/watch?v=sJ05-jk0NGY (www.youtube.com July 5, 2017. 6 дақиқа 22 сониялик видеолавҳа).

195. XII Всемирный фестиваль молодёжи и студентов (Ёшлар ва талабаларнинг XII Жаҳон фестивали).
- XII Всемирный фестиваль молодёжи и студентов — Википедия (wikipedia.org) (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии);
- www.ru.wikipedia.org/wiki/XII_Всемирный_фестиваль_молодёжи_и_студентов (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

196. (59) Русча-ўзбекча луғат. 2 жилдли /Таҳрир ҳайъати: М.Қ.Қўшжонов (раис), Акобиров С.Ф. ва бошқ./. – Т.: Ўзбек Совет Энциклопедияси Бош редакцияси, 1983.

197. Jahongir studio. SHERALI JO'RAYEV. TINCHLIK BERING (KONSERT).
- SHERALI JO'RAYEV.TINCHLIK BERING (KONSERT) - YouTube (www.youtube.com Aprel 11, 2021. 4 дақиқа 12 сониялик видеолавҳа, рус тилида);
- www.youtube.com/watch?v=sJAOiXORogl (www.youtube.com Aprel 11, 2021. 4 дақиқа 12 сониялик видеолавҳа, рус тилида).

198. Адҳамжон Шeрматов.
- “Холис” газетаси, 2008 йил 15 май, 11-б.;
- Адҳамжон Шерматов - 13 Июля 2008 - Персональный сайт (ucoz.ru) (www.valfajr.ucoz.ru 2008.013.07);
- www.valfajr.ucoz.ru/news/2008-07-13-167 (www.valfajr.ucoz.ru 2008.013.07).

199. Махтумқули (1733-1783). Туркманчадан Мирзо Кенжабек таржимаси.
– www.ziyouz.uz/jahon-sheriyati/turkman-sheriyati/maxtumquli/ (www.ziyouz.uz 2017.31.03);
- Махтумқули (1733-1783) | www.ziyouz.uz (www.ziyouz.uz 2017.31.03).

200. Шерали Жўраев "Даврон тўхтамас".
- Шерали Жўраев"Даврон тўхтамас" - YouTube
- www.youtube.com/watch?v=6V9IYCrmels (www.youtube.com August 19, 2020. 7 дақиқа 35 сониялик видеолавҳа).

201. ҚОСИМОВА Н. Заҳириддин Муҳаммад Бобур - янги ёзув кашфиётчиси.
- ЗАҲИРИДДИН МУҲАММАД БОБУР — ЯНГИ ЁЗУВ КАШФИЁТЧИСИ — Nargis.uz (www.nargis.uz 2019.05.11);
- www.nargis.uz/?p=2570 (www.nargis.uz 2019.05.11).

202. ЗАҲИРИДДИН МУҲАММАД БОБУР. Ғазаллар, рубоийлар, туюқлар, қитъалар, тўртликлар, маснавийлар, фардлар.
- Microsoft Word - zahiriddin_bobur_ziyouz_com.doc (tiiame.uz)
- www.staff.tiiame.uz/storage/users/83/books/ofiyM3F...kjOqP2ctVj8hq94LVAIRmKJ4Bu.pdf (www.staff.tiiame.uz www.ziyouz.com кутубхонаси).

203. АБДУМАТИЛИБ МИРЗО. Андижоним колди меним Шерали Жураев.
- Андижоним колди меним Шерали Жураев - YouTube (www.youtube.com August 20, 2019. 10 дақиқа 40 сониялик видеолавҳа);
- www.youtube.com/watch?v=JTKupmuFym4 (www.youtube.com August 20, 2019. 10 дақиқа 40 сониялик видеолавҳа).

204. ФРОЛОВ С. Сиэтл в кино (самый полный список фильмов).
- Сиэтл в кино (самый полный список фильмов): road_movie — LiveJournal (www.road-movie.livejournal.com 16.05.2014);
- www.road-movie.livejournal.com/20687.html (www.road-movie.livejournal.com 16.05.2014).

205. Всемирная федерация породнённых городов. - Всемирная федерация породнённых городов — Википедия (wikipedia.org) (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии);
- www.ru.wikipedia.org/wiki/Всемирная_федерация_породнённых_городов (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

206. Ҳусниддин Асомов. (Таъзиянома).
– «Халқ сўзи» газетаси, 1992 йил 21 август;
- Халқ Сўзи_21_08_1992.pdf

207. Ташкент-Сиэтл. Дружба длиной почти в полвека. - Ташкент-Сиэтл. Дружба длиной почти в полвека. | Пикабу (pikabu.ru) (www.pikabu.ru 2019);
- www.pikabu.ru/story/tashkentsiyetldruzhba_dlinoy_pochti_v_polveka_6518451 (www.pikabu.ru 2019).

208. Бреежнев, Леониид Ильиич.
- Брежнев, Леонид Ильич — Википедия (wikipedia.org) (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии);
- www.ru.wikipedia.org/wiki/Бреежнев,_Леониид_Ильиич (www.ru.wikipedia.org Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

209. Пойтахтнинг қардош ва стратегик ҳамкор шаҳарлари қайсилар?
- Пойтахтнинг қардош ва стратегик ҳамкор шаҳарлари қайсилар? (kun.uz) (www.kun.uz 2019.22.02);
- www.kun.uz/news/2019/02/22/poytaxt-pobratimlari-va...gik-hamkor-shaharlari-qaysilar (www.kun.uz 2019.22.02).

ДАВОМИ БОР

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

“ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ” НОМЛИ КИТОБИМДА ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР

1. Инсон ҳуқуқлари. Кириш. /Ижроия муҳаррир: Жорж Клак. Таржимон: профессор Ҳамидулла Кароматов. Produced by USIA Regional Program Office, Vienna. PRO9610-007 Uzbek (Introduction to Human Right), 2000. – 49 б.
Роберт Ф.Кеннеди (1925-1968) – Америка Қўшма Штатларининг собиқ Адлия вазири.

2. Шерали Жўраев ижросидаги “Эй, азиз инсон” номли қўшиқ. – Ziyo Film. Шерали Жураев 1968 йил Албоми супер мп3. - https://www.youtube.com/watch?v=Hn22BE_DBXY (www.youtube.com 2020.27.11)

Шерали Жўраевнинг “Эй, азиз инсон” шеъри.

3. ШУҲРАТ ЮСУФ АҲМАДЖОН ўғли (Аҳмаджонов Ш.). Қарз балосидан огоҳ бўлгин халқим! -
Т.: Қўлбола нашр (Самиздат), 2000. – 76 б.
1-қисм. - http://harakat.net/harakat/?id=257 (www.harakat.net/harakat/ «Ҳаракат» журнали, 2000 йил 5 (26)-сон);
2-қисм. - http://www.harakat.net/harakat/?id=248 (www.harakat.net/harakat/ «Ҳаракат» журнали, 2000 йил 6 (27)-сон).

АҲМАДЖОНОВ Ш. Қарз балосидан огоҳ бўлгин халқим! (Китобнинг тузатилган ва тўлдирилган 2-нашри). - https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6954090/ (www.liveinternet.ru “Турон-Шухратжони” кундалиги (дневник), “KITOB: QARZGA DOIR” рукни, 2021.17.02).

4. (2) ХОЛОВ З. “Булбуллар ичра тинмас забонман”. – “Оила тилсими”, 2007 йил 27 сентябр, 39-сон, 2- ва 8-б.

5. АҲМАДЖОНОВ Ш. «Бирлик»чилар, аскарлар тобутлари ва Орол денгизи муаммолари (Китобнинг тузатилган ва тўлдирилган 2-нашри). - http://www.turonzamin.org/ddkitob/birlik.html (www.turonzamin.org 2007 йил сентябр) (Китобнинг 1-нашрини компютерда териб китобча кўринишида 2004 йилда чоп этгандим. 2-нашри бўлмиш ушбу китоб www.turonzamin.org сайтининг “ДЎК китоблари” рукнида 2007 йил сентябрида чоп этилганди. Бир неча ойдан кейин 2007 йилнинг ўзида сайт раҳбари Жаҳонгир Маматов китобни сайтдан ўчириб ташлади. Бу номаъқул ишни махсус хизматлар қилди, деб айтганди. У 2012 йил феврал охирида www.turonzamin.org сайтидан 100 тага яқин мақолаларимни ўчириб ташлагач китобларимни ҳам унинг ўзи ўчирганини тушундим.)

АҲМАДЖОНОВ Ш. «Бирлик»чилар (Китобнинг тузатилган ва тўлдирилган 3-нашри). –
https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6799235/ (www.liveinternet.ru “Турон-Шухратжони” кундалиги (дневник), 2018 йил 6 ва 9 ноябр; 2019 йил 2 ва 4 январ);
Китоб давоми 1: https://siyosat.wordpress.com/2018/11/08/%d0%b1%d0...%d0%bb%d0%b0%d1%80/#more-12023 (www.siyosat.wordpress.com 2018.08.11).
Китоб давоми 2: https://siyosat.wordpress.com/2018/11/09/%d0%b1%d0...%87%d0%b8%d0%bb%d0%b0%d1%80-2/ (www.siyosat.wordpress.com 2018.09.11).
Китоб давоми 3:
https://siyosat.wordpress.com/2018/12/03/ (www.siyosat.wordpress.com 2018.03.12).
Китоб давоми 4:
https://siyosat.wordpress.com/2019/01/02/%d0%b1%d0...%b0%d0%b2%d0%be%d0%bc%d0%b8-4/ (www.siyosat.wordpress.com 2019.02.01);
Ушбу китобнинг давоми бор.

6. (5) Ўзбекистон Миллий Энциклопедияси. 12 жилдли /Таҳрир ҳайъати: М.Аминов, Б.Аҳмедов ва б. – Т.: “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” Давлат нашриёти, 2001-2005;
- www.qomus.info (А ҳарфидан Э ҳарфигача 33 та жилд, кирил алифбосида).

O’zbekiston Milliy Ensiklopediyasi.
- Ziyo istagan qalblar uchun! - Kutubxona - O’zbekiston Milliy Ensiklopediyasi (ziyouz.com)
(www.n.ziyouz.com A ҳарфидан Z ҳарфигача 34 та жилд, кирил алифбосида);
- www.n.ziyouz.com/kutubxona/category/11-o-zbekiston-milliy-ensiklopediyasi (www.n.ziyouz.com A ҳарфидан Z ҳарфигача 34 та жилд, кирил алифбосида).

ЖЎРАЕВ Шерали. - Ўзбекистон Миллий Энциклопедияси, Ж ҳарфи жилди, 233-б.

7. (6) ЖЎРАЕВ Ш. Бола дунёни тeбратар. (Масъул муҳаррир Н.Қобул). – Т.: “Юлдузча”, 1988. – 64 б.

8. АҲМАДЖОНОВ Ш. Шерали Жўраевдек ҳофиз ва шоир юз йилларда бир марта туғилади. Китобнинг тузатилган ва тўлдирилган 3-нашри.

- Китобнинг 3-нашри яхлит ҳолда дастлаб www.turonzamin.org сайтида 2008 йил 29 октябр куни чоп этилганди. Бу факт китоб 3-нашрининг мендаги нусхасидаги Сўнгги сўз бандида ёзилган. Буни 2017 йил 4 апрел куни ўқиб бу ҳақда шу ерга ёздим. 2009 йил бошида ушбу китоб www.turonzamin.org сайтидан сирли равишда ғойиб бўлди;

- http://www.turonzamin.org/ddkitob/sherkril.htm (Китобни кирил ва лотин алифбосида www.turonzamin.org сайтининг “ДЎК китоблари” рукнида 2009 йил 1 март куни қайтадан чоп эттирдим. Бир неча ойдан кейин 2009 йилнинг ўзида сайт раҳбари Жаҳонгир Маматов китобни ўчириб ташлади. Бу номаъқул ишни махсус хизматлар қилди, деб айтганди. У 2012 йил феврал охирида www.turonzamin.org сайтидан 100 тага яқин мақолаларимни ўчириб ташлагач китобларимни ҳам унинг ўзи ўчирганини тушундим.)

- http://yangidunyo.com/wp-content/uploads/2009/03/sherali-joraev.pdf (www.yangidunyo.com «Янги Дунё» кутубхонаси» бўлими, 2009 йил 16 март: 2009 йил июлида Уйғуристон маркази Урумчида Хитой режими уйғурларни ноҳақ қирғин қилаётганини сайт раҳбарияти мақолалар ҳамда фотосуратлар билан ёритаётганида сайтга кибер ҳужум уюштирилди ва сайтдаги кўпгина мақолалар ва китоблар, жумладан ушбу китоб ўчириб ташланди.
Китобнинг кирил алифбосидаги вариантини 2012 йил март ойида қайтадан www.yangidunyo.com сайтига жўнатдим ва у сайтда чоп этилди. Лекин 2012 йил октябрида Канаданинг Торонто шаҳрида қочқин сифатида яшаётган журналист Фахриддин Худойқулов www.yangidunyo.com сайтидаги барча мақола ва китобларни ўчириб ташлаб, сайтни ўз номига расмийлаштириб олди);

- http://www.himoyachi.ucoz.ru/news/2009-03-17-892 (www.himoyachi.ucoz.ru 2009 йил 17 март: бу сайт раҳбари Муҳиддин Қурбонов “Китобни ўқиш учун қуйидаги линкни босинг serali-joraev” деган ёзув билан китобнинг www.yangidunyo.com сайтидаги манзилига ҳавола қилган эди. Бу ёзув бугунги кун – 2021 йил 18 март куни ҳали ҳам www.himoyachi.ucoz.ru сайтида 2009 йил 17 март санаси билан турибди;

- Китобнинг 3-нашрининг 1-қисми (лотин алифбосида). - http://www.muvozanat.info/index.php?option=com_con...agi-kitobi&catid=4:-3&Itemid=5 (www.muvozanat.info 2012.10.04);
Китобнинг 3-нашрининг 2-қисми (лотин алифбосида). - http://www.muvozanat.info/index.php?option=com_con...gi-oldidan&catid=4:-3&Itemid=5 (www.muvozanat.info 2012.10.04). (2017 йил 30 март куни шу сайтни очиб қараб, ушбу китобимни топа олмадим. www.muvozanat.info сайти раҳбари Холдор Вулқон китобни сайтдан олиб ташлаган бўлса керак. 2017.04.04, А.Ш.).

9. АҲМАДЖОНОВ Ш. Инсон ҳуқуқи ҳимоячисининг йўли. –
1-қисм. - https://www.liveinternet.ru/users/4799013/blog#post446497068 (www.liveinternet.ru/users/4799013/blog “Турон-Шухратжони” кундалиги (дневник), 2018.22.12);
1-қисм. - https://siyosat.wordpress.com/2018/12/18/%d0%b8%d0...0%b3-%d0%b9%d1%9e%d0%bb%d0%b8/ (www.siyosat.wordpress.com 2018.18.12).

10. АҲМАДЖОНОВ Ш. Шерали Жўраев – Пайғамбар ёшида. –
- https://www.liveinternet.ru/users/4799013/post482395394/ (www.liveinternet.ru/users/4799013/ “Турон-Шухратжони” кундалиги (дневник), 2021.24.03);
- https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6801766/ (www.liveinternet.ru/users/4799013/ “Турон-Шухратжони” кундалиги (дневник)даги “СТАТЬИ 2010 ГОДА” рукни, 2021.24.03);
http://turonzamin.org/2010/04/12/sherali-7/#more-10239 (www.turonzamin.org 2010.12.04).

11. Mysterious deaths. By Cynthia Sewell (СЮВИЛ С. Сирли ўлимлар).
– “Idaho Statesman”, March 30, 2010;
- - https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/5838835/ (www.liveinternet.ru Дневник «Турон Шухратжони», Heading «English», March 17, 2021, инглиз тилида);
http://turonzamin.org/2010/04/30/mysterious-deaths/#more-10492 (www.turonzamin.org April 30, 2010, инглиз тилида).
How did two Uzbek refugees die? By Cynthia Sewell (СЮВИЛ С. Икки ўзбек қочқини қандай ўлди?). - http://www.idahostatesman.com/2008/03/30/337502/how-did-two-uzbek-refugees-die.html (www.idahostatesman.com March 30, 2008).

12. СЮВИЛ С. Сирли ўлимлар (Инглизчадан Шуҳратжон Аҳмаджонов таржимаси).
- https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6956320/ (www.liveinternet.ru "Турон Шухратжони" кундалиги (дневник), «Boshqa muallif» рукни, 2021.17.03, ўзбек тилида, кирил алифбосида);
- https://www.liveinternet.ru/users/4799013/blog#post482133657 (www.liveinternet.ru "Турон Шухратжони" кундалиги (дневник), 2021.17.03, ўзбек тилида, кирил алифбосида);
– http://turonzamin.org/2010/04/30/sirli-o%e2%80%99limlar/#more-10494 (www.turonzamin.org 2010.30.04);
- http://yangidunyo.com/?p=11446#more-11446 (www.yangidunyo.com 2010.13.5, ўзбек тилида, кирил алифбосида).

13. SEWELL S. Sirli o’limlar (Inglizchadan Shuhratjon Ahmadjonov tarjimasi). – http://turonzamin.org/2010/04/30/sirli-o%e2%80%99limlar/#more-10494 (www.turonzamin.org 2010.30.04, ўзбек тилида, лотин алифбосида).

14. СЮВИЛ С. Таинственные смерти. Перевод с английского Шухратжона Ахмаджонова. (СЮВИЛ С. Сирли ўлимлар).
- https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6956320/ (www.liveinternet.ru Дневник “Турон-Шухратжони”, Рубрика «Boshqa muallif», 17.03.2021, рус тилида);
– http://yangidunyo.com/?p=11486#more-11486 (www.yangidunyo.com 2010.15.05, рус тилида).

15. АҲМАДЖОНОВ Ш. 20-июн – Халқаро Қочқинлар куни.
- https://www.liveinternet.ru/users/4799013/post482398339/ (www.liveinternet.ru/users/4799013/ “Турон-Шухратжони” кундалиги (дневник), 2021.24.03);
- https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6801766/ (www.liveinternet.ru/users/4799013/ “Турон-Шухратжони” кундалиги (дневник)даги “СТАТЬИ 2010 ГОДА” рукни, 2021.24.03);
- http://yangidunyo.com/wp-content/uploads/2010/07/qochqinlar-kuni.pdf (www.yangidunyo.com 2010.09.07);
- http://turonzamin.org/2012/01/12/shuh-4/ (www.turonzamin.org 2012.12.01).

16. АҲМАДЖОНОВ Ш. “Турналар” қўшиғининг тарихи. - http://munosabat.org/2013/04/12/%d1%88%d1%83%d2%b3...0%d1%80-%d2%9b%d1%9e/#more-488 (www.munosabat.org 2013.12.04).
http://uzmavzu.com/2013/04/12/%d1%82%d1%83%d1%80%d...d0%b0%d1%80%d0%b8%d1%85%d0%b8/ (www.uzmavzu.com 2013.12.04).

17. АҲМАДЖОНОВ Ш. “Биринчи муҳаббатим” қўшиғи тарихи.
- http://www.liveinternet.ru/users/4799013 (www.liveinternet.ru “Турон Шухратжони” кундалиги (дневник), 2015.25.04);
- https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=798742716900086&id=100002930964631 (www.facebook.com “Шухратжон Ахмаджонов” саҳифаси, 2015.11.04).

18. АҲМАДЖОНОВ Ш. Шерали Жўраевнинг куй ва қўшиқларини ўғирлашмоқда. - https://www.liveinternet.ru/users/4799013/ (www.liveinternet.ru “Турон Шухратжони” кундалиги (дневник), 2018.11.10).

19. АҲМАДЖОНОВ Ш. Шерали Жўраевнинг АҚШдаги концерти. - https://www.liveinternet.ru/users/4799013/post442460755/ (www.liveinternet.ru "Турон Шухратжони" кундалиги (дневник), 2018.17.10).

20. АХМАДЖОНОВ Ш. В Вашингтоне проводят испытание новое кибероружие (Вашингтонда янги қиберқурол синовини ўтказишмоқда).
Часть 1. - https://www.liveinternet.ru/users/4799013/blog#post460941946 (www.liveinternet.ru Дневник “Турон-Шухратжони”, 01.10.2019);
https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6801767/ (www.liveinternet.ru Дневник “Турон-Шухратжони”, Рубрика «Правозащита», 01.10.2019);
https://siyosat.wordpress.com/2019/09/28/в-вашингт...дят-испытание-ново/#more-12408 (www.siyosat.wordpress.com 28.09.2019).
Часть 2. - https://www.liveinternet.ru/users/4799013/post461535769/ (www.liveinternet.ru Дневник “Турон-Шухратжони”, 12.10.2019);
- https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6801767/ (www.liveinternet.ru Дневник “Турон-Шухратжони”, Рубрика «Правозащита», 12.10.2019);
- https://siyosat.wordpress.com/2019/10/14/в-вашингт...т-испытание-ново-2/#more-12435 (www.siyosat.wordpress.com 14.10.2019).

21. АХМАДЖОНОВ Ш. Господин Президент Дональд Трамп! Господин Избранный Президент Джо Байден! Уважаемые сенаторы и репрезентативы! (Жалоба). - https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6906524/ (www.liveinternet.ru Дневник “Турон-Шухратжони”, Рубрика «Статьи 2020», 15.12.2020).

22. Mr. President Donald Trump! Mr. President-elect Joe Biden! Dear senators and representatives! Dear Americans and leaderships of the human rights organizations! (Complaint). By Shuhratjon Ahmadjonov. - https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/5838835/ (www.liveinternet.ru Дневник «Турон Шухратжони», Heading «English», December 15, 2020).

23. Луиза Зокирова: "Наргиз ўзининг ўзбеклиги билан фахрланади. Сулоласининг анъаналарини давом эттиришни истайди" - https://www.bbc.com/uzbek/mobile/uzbekistan/2014/0...9_talking_point_luiza_zokirova (www.bbc.com/uzbek/ 2014.19.01)

24. ЧИНГИЗ АЙТМАТОВ. Қиёмат. Роман. Рус тилидан Иброҳим ҒАФУРОВ таржимаси. Т., 1989. 187 б. - https://ziyouz.uz/jahon-nasri/chingiz-aytmatov/chingiz-ajtmatov-iyomat-roman/ (www.ziyouz.uz 2014.04.01).

25. Sherzod 1970. SHERALI JO'RAEV - EY JON. - https://www.youtube.com/watch?v=NqE4OH4772s (www.youtube.com 2017.09.09)

26. (7) ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ. Санъатим. – Т.: Ғ.Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашр., 2001. – 72 б.

27. (43) АЪЗАМ ЎКТАМ. Энг олий ҳурлик. Эссе. – “Ёш куч” журнали, 1988, 8-сон, 18-19-б.

28. (8) РЎЗИЕВ Х. Эъзоздаги онахон. – «Огоҳ», 2003 йил 7 март, 10 (102)-сон, 5-б.

29. ДЖОРАБЕК АЛИМОВ. Шерали Жўраев эски концерт 2 (40 дақиқа 58 сониялик аудио ёзув). - https://www.youtube.com/watch?v=JlxamjX8lYE (www.youtube.com 2020.30.11).

30. (9) Шeрали Жўраев: Эгаси бор юртнинг - эртаси бордир /Суҳбатдош: Мақсуд Жонихонов. – “Даракчи”, 2 (96)-сон, 2001 йил 11 январ, 18-19-б.

31. (10) ХОЛДОР ВУЛҚОН. Мукаммал дунё: Достон.
- www.uzbekcongress.org сайтининг www.turonzamin.com саҳифаси, 2008 йил 7 июн;
– Мукаммал дунё - 4 Августа 2009 - Персональный сайт (ucoz.ru) (www.valfajr.ucoz.ru 2009.04.08);
- www.valfajr.ucoz.ru/news/2009-08-04-590 (www.valfajr.ucoz.ru 2009.04.08).

32. ЧУСТИЙ. Садоқат гуллари. Девон. – Тўпловчилар: Нозимахон ва Фароғатхон Хўжаевалар, Девон тузувчи: Музаффархон Набихон ўғли. Т., 1992. (343 б.). - https://n.ziyouz.com/books/uzbek_zamonaviy_sheriyati/Chustiy.%20Sadoqat%20gullari.pdf (www.n.ziyouz.com 2019.02.06).

33. Sherzod 1970. SHERALI JO'RAEV – XAT YOZDILARMU - https://www.youtube.com/watch?v=mEc2VR-6ORc (www.youtube.com 2020.29.07).

34. ERKIN MUAZZAMOV. Муаззамов Эргашжон. Сен бахорни согинмадинигму? - https://www.youtube.com/watch?v=-VLb_jvif2U (www.youtube.com 2016.26.09).

35. (11) Шерали Жўраев: “Андижон болаликни эслатади” /Шоҳруҳ суҳбатлашган/. – “Хонадон” оилавий ҳафтаномаси, 2006 йил 7 декабр, 49 (223)-сон, 18-19-б.).

36. VIDEO GALEREYA. IKROMJON BO'RONOV - "SEN BAHORNI SOG'INMADINGMI" - https://www.youtube.com/watch?v=SKvPbXU22ZY (www.youtube.com 2021.16.02).

37. (12) Шерали Жўраев: Армон бўлса ҳам эзгулик бўлсин /Жасур Ҳамроев ёзиб олган. – “Тасвир”, 2005 йил апрел, 15-сон, 8-9-б.

38. (13) ОРИПОВ А. Танланган асарлар: 4 жилдлик /Таҳрир ҳайъати: О.Шарафиддинов, М.Қўшжонов, Э.Воҳидов ва бошқ./. – Т.: Ғ.Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашр., 2001.

39. (14) Тошкент: Қомус /Таҳрир ҳайъати: Н.Тўқлиев (Бош муҳаррир) … М.Аминов (масъул муҳаррир) ва бошқ. – Т.: Қомуслар Бош таҳририяти, 1992. – 495 б.

40. Эркин Воҳидов: “Инсонни пул, мол-дунё эмас, нотўғри тарбия, ҳақсизлик бузади” (1989). Қулман Очилов суҳбатлашди. - “Ёш ленинчи” газетаси, 1989 йил, 15, 16, 19 сентябрь;
- https://ziyouz.uz/matbuot/qayta-qurish-davri-matbu...tarbiya-haqsizlik-buzadi-1989/ (www.ziyouz.uz 2016.17.03, 2021.21.01).

41. (15) ВОҲИДОВ Э. Ўзбегим (қасида). – Ишқ садоси. Сайланма: Биринчи жилд /Сўзбоши муаллифи: И.Ғофуров. – Т.: “Шарқ”, 2000. – 416 б.

42. (16) Ш.Жўраевнинг “Озодлик” радиоси журналисти Зебунисо (Замира Эшонова)га 1998 йил май ойидаги интервюси (1-изоҳга қаранг).

43. Sherzod 1970. SHERALI JO'RAEV – O'ZBEGIM (1 ijro) – https://www.youtube.com/watch?v=cF52VHLEX2A (www.youtube.com 2020.06.05).

44. НАЗИРА ИНОЯТОВА. Афсонавий инсон... шунақа бўларканда? - http://muvozanat.info/index.php?option=com_content...A2011-06-04-14-09-09&Itemid=53 (www.muvozanat.info Шоир Холдор Вулқон сайти, 2011.04.06).

45. (17) АЗИМОВ А., ИНОМОВ А. Юракларда қолган умр. – “Туркистон”, 1992 йил 16 май.

46. (18) БОҚИЙ Н., ҲАМИДОВ Ҳ. Мени ёд эт //Масъул муҳаррир: К.Норматов/. – Т.: Ғ.Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашр., 2000. – 208 б.

47. ВОҲИДОВ Э. ...

48. ХОЛДОР ВУЛҚОН . Ўзбегим. Эркин Воҳидов шеърига назира. - http://birdamlik.info/8513/

49. (19) ЗИЁЕВ Ҳ. Қалбларга нур сочган “Ўзбегим”. – “Миллий Тикланиш”, 1997 йил 14 январ, 2 (83)-сон.

50. (20) Шерали Жўраев: Шогирдларим юрагимга яқин эдилар / Суҳбатдош: Каримберди Тўрамуродов/. – “Эрудит”, 2003 йил 10 май, 94-сон, 6-8-б.

51. (21) АҲМАДЖОНОВ Ш. Кибернетика фанидаги “қора қути” ва Миллий хавфсизлик хизмати билан ҳамкорлик қилаётган кимсани аниқлаш иложи борми?
- https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6956887/ (www.liveinternet.ru “Турон-Шухратжони” кундалиги (дневник), “2007 MAQOLALAR” рукни, 2021.22.03);
- http://turonzamin.org/2007/04/12/nuqtai-nazar-59/#more-1585 (www.turonzamin.org 2007.12.04).

52. ДЖОРАБЕК АЛИМОВ. Шерали Жўраев Қўшиқлар тўплами. (44 дақиқа 2 сониялик аудио ёзув). - https://www.youtube.com/watch?v=t5LBtgItEWw (www.youtube.com 2020.24.09).
(“Биринчи муҳаббатим” қўшиғи 6-дақиқа 40-сонияда бошланган.
“Боғбон қизи” қўшиғи 6-дақиқа 40-сонияда бошланган.
“Ёр ишқида” қўшиғи 39-дақиқада бошланган.)

53. АБДУЛЛА ИСКАНДАР. "Биринчи муҳаббатим". - http://www.ozodlik.org/content/transcript/1814601.html (www.ozodlik.org 04.09.2009).

54. Абдулла Орипов ҳақида дўсти: бундай инсонлар 500 йилда бир дунёга келадилар. - https://sputniknews-uz.com/20161107/abdulla-oripov-haqida-dusti-4057044.html (www.sputniknews-uz.com 2016.07.11).

55. Вклад династии Муфтиев Бабахановых в возрождение Ислама в Средней Азии и Казахстане (Ўрта Осиё ва Қозоғистонда Ислом динини тиклашда Муфтий Бобохоновлар шажарасининг ҳиссаси). - http://www.islamnn.ru/modules.php?name=News&file=article&sid=1761 (www.islamnn.ru Сайт “Ислам в Нижнем Новгороде”, 14.05.2007).

56. Образование ДУМ Средней Азии (САДУМ) (Ўрта Осиё Мусулмонлар диний бошқармаси (ЎОМДБ)нинг ташкил этилиши). - http://www.idmedina.ru/ussr/?1113 (www.idmedina.ru Сайт «Издательский дом «Медина»).

57. БАБАХАНОВ Ш. «Муфтий Зияуддинхан ибн Эшон Бабахан» (Муфтий Зиёвуддинхон ибн Эшон Бобохон), Государственное научное издательство «Узбекистон миллий энциклопедияси», Ташкент, 1999 г., стр. 16-17.

58. УСМОНХЎЖАЕВ АМИРСАИДХОН. Динимиз фидойилари (Бобохоновлар сулоласи): [Эшон Бобохон ибн Абдулмажидхон. Зиёвуддинхон ибн Эшон Бобохон. Шамсиддинхон Бобохонов] / А.Усмонхўжаев; муҳаррир Шайх Абдулазиз Мансур.- Т., “Тошкент ислом университети” нашриёт-матбаа бирлашмаси, 2010. – 368 б.

59. Ўзбекистон халқ шоири Абдулла Орипов АҚШда вафот этди. - http://www.ozodlik.org/a/28098275.html (www.ozodlik.org 2016.05.11).

60. Абдулла Ориповнинг янги шеъри: «Ҳақ деганнинг оғзи берк..» - https://www.bbc.com/uzbek/uzbekistan-42694512 (www.bbc.com/uzbek/ 2018.16.01).

61. ДЖОРАБЕК АЛИМОВ. Шерали Жўраев 1974 й, Арслонбоб (29 дақиқа 4 сониялик видео ёзув.) - https://www.youtube.com/watch?v=oIUbBxlXR58&t=914s (www.youtube.com 2020.25.10).
(«Аждарга ўхшатдим» қўшиғи видеода 12-дақиқада бошланган).

62. Последние журавли улетают из Калужской области на юг (Охирги турналар Калуга вилоятидан жанубга учиб кетишмоқда). - https://nikatv.ru/news/obshestvo/poslednie-zhuravl...yut-izkaluzhskoy-oblasti-nayug (www.nikatv.ru 12.10.2020).

63. Серый журавль — Grus grus (Кулранг турна). - http://www.ecosystema.ru/08nature/birds/049.php (www.ecosystema.ru Сайт «Экосистема»).

64. Молла Панах Вагиф. - https://atalar.ru/molla-panah-vagif.html (www.atalar.ru 18.06.2019).

65. Вагиф, Молла Панах. - http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%B3%D0...%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%85 (www.ru.wikipedia.org/wiki/ Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

66. Мавзолей Вагифа (Воқиф мақбараси). – https://ru.wikipedia.org/wiki/Мавзолей_Вагифа (www.ru.wikipedia.org/wiki/ Материал из Википедии — свободной энциклопедии)

67. Durnalar - Molla Pənah Vaqif. - http://www.azadliq.org/content/article/24311018.html (www.azadliq.org/a/ 2011.19.08).

68. Вагиф. Лирика. Перевод с азербайджанского. – М., 1961. – 264 с. - http://anl.az/el_ru/v/1-71509.pdf

69. ХАЙРУЛЛА ИСМАТУЛЛА. Чўлпоннинг «СОЗ» шеърлар тўплами ҳақида. – http://munosabat.org/2014/12/20/чўлпон-шеърларининг-асл-нусхалари-со/ (www.munosabat.org 2014.20.12).

70. Майна. Фото. - https://www.bing.com/images/search?view=detailV2&c...Index=0&FORM=IRPRST&ajaxhist=0

71. (22) ОХУНОВА Э. Чумчуқ фарёди. – “Совeт Ўзбeкистони”, 1989 йил 21 март, 67 (20334)-сон, 4-б.

72. Brood war (Выводковая война, А.Ш.). Муравьи против термитов (Аждод-авлодлар жанги. Чумолилар термитларга қарши). – https://pikabu.ru/story/brood_war_muravi_protiv_termitov_5338967 (2018 йил).

73. АҲМАДЖОНОВ Ш. 2021 йилги Давлат дастури лойиҳасига таклифларим. - https://www.liveinternet.ru/users/4799013/post480271098/ (www.liveinternet.ru "Турон Шухратжони" кундалиги (дневник), 2021.29.01);
https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6801767/ (www.liveinternet.ru "Турон Шухратжони" кундалиги (дневник)даги “Правозащита” рукни, 2021.29.01).

74. Мустақиллик майдони ва у ерда жойлашган биноларни қўриқлаш бўйича Комендатура Қўриқлаш хизматидан чиқарилиши мумкин. - https://kun.uz/news/2018/12/21/mustaqillik-maydoni...xizmatidan-chiqarilishi-mumkin (www.kun.uz 2021.21.12)

75. Майналарни оммавий равишда отиш кампанияси тўхтатилди. - http://www.ozodlik.org/content/article/24942390.html (www.ozodlik.org 2013.29.03).

76. Обыкновенный соловей (Оддий булбул). - https://ru.wikipedia.org/wiki/Обыкновенный_соловей (www.ru.wikipedia.org/wiki/ Материал из Википедии — свободной энциклопедии)

77. (23) АХМАДЖОНОВ Ш. «Земля и природа созданы для всех». В Ташкенте прошел пикет экологов, завтра – его продолжение (“Ер ва табиат барча учун яратилган”. Тошкентда экологлар пикети бўлиб ўтди, эртага - унинг давоми”). - http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1114111560 (www.centrasia.ru 21.04.2005 23:26).

78. (24) АХМАДЖОНОВ Ш. Всемирный день Земли в Ташкенте. Пикет экологов разгромлен милицией (Тошкентда Халқаро Ер куни. Экологлар пикетини милиция алғов-далғов қилди). -
http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1114202460 ( www.centrasia.ru 23.04.2005 00:41).

79. (25) АХМАДЖОНОВ Ш. В Ташкенте истребляют … большие деревья. Кому и зачем нужна голая местность? (Тошкентда катта дарахтларни йўқ қилмоқдалар. Яланғоч ялангликлар кимга ва нима учун керак?) - http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1126071120 (www.centrasia.ru 7.09.2005 09:32).

80. (26) АҲМАДЖОНОВ Ш. Президент ва унинг амалдорлари Ватан Чинорларини кесмоқдалар. - http://turonzamin.org/2006/09/13/chinor-sh/#more-413 (www.turonzamin.org 2006.13.09).

81. (27) АҲМАДЖОНОВ Ш. Сайтимизда экология саҳифасини очсак. - http://turonzamin.org/2006/09/13/saytimizda-ekologiya-sahifasini-ochsak/#more-420 (www.turonzamin.org 2006.13.09).

82. (28) АҲМАДЖОНОВ Ш. Тошкент дидсиз, қоп-қора панжаралар шаҳрига айлантирилди. - http://turonzamin.org/2006/10/16/toshkent-didsiz-q...hahriga-aylantirildi/#more-622 (www.turonzamin.org 2006.16.10).

83. (29) МУҲАММАД ЮСУФ. Осмонимга олиб кетаман: Шеърлар. – Т.: «Ёзувчи», 1997. – 144 б.

84. KAMRON SOLIYEV. Шерали Жураев санъат кироли Турналар. - https://www.youtube.com/watch?v=NO6vb_KTFTA (www.youtube.com 2017.16.06, 22 дақиқа 31 сониялик видео)

85. АЗИЗБЕК ДУСМАТОВ. Шерали Жураев 1976 йил. - https://www.youtube.com/watch?v=LwbXYFoGuJ4 (www.youtube.com 2021.21.02, 1 соат 4 дақиқа 45 сониялик аудио ёзув, 16 та қўшиқ).
(“Кетма баҳор” қўшиғи 7-дақиқа 20-сонияда бошланган.
“Турналар” қўшиғи 44-дақиқа 20-сонияда бошланган)

86. АҲМАДЖОНОВ Ш. Шерали Жўраевнинг АҚШдаги концерти. - https://www.liveinternet.ru/users/4799013/post442460755/ (www.liveinternet.ru "Турон Шухратжони" кундалиги (дневник), 2018.17.10).

87. ВОҲИДОВ Э. Сайланма. 3-жилд. Умрим дарёси. – Т., “Шарқ” нашриёти, 2001. – 271 б. - https://n.ziyouz.com/books/uzbek_zamonaviy_sheriya...03-jild.%20Umrim%20daryosi.pdf
(Инсон. Қасида. - 1-4-б.)
(Кема. Навоий ғазалига Эркин Воҳидов мухаммаси, 12-13-б.)

88. ДЖОРАБЕК АЛИМОВ. "Инсон қасидаси" Шерали Жўраев. - https://www.youtube.com/watch?v=RPUaEJ_ooXY (www.youtube.com 2018.14.04, 17 дақиқа 17 сониялик видео).

89. (47) НИШОНОВ О. Қўшиқ сеҳри. – Т.: Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси Адабиёт жамғармаси нашриёти, 2004. – 120 б.

90. ZILOL MEDIA. Sherali Jo'rayev Hayotidagi xamma qo'shiqlari (10 соат 2 дақиқа 56 сониялик аудио ёзув). - https://www.youtube.com/watch?v=NZUOL9AXS90 (www.youtube.com 2021.17.01).
(Аудио ёзувда “Ажаб ҳангомалар кўрдим” қўшиғи 1-соат 58-дақиқада бошланган.)

91. ZILOL FILM. Шерали Жураев 1968-йил Албоми супер мп3 (57 дақиқа 7 сониялик видео). - https://www.youtube.com/watch?v=Hn22BE_DBXY&t=2299s (www.youtube.com 2020.27.11, 13 та қўшиқ).
(Видеода “Ажаб ҳангомалар кўрдим” қўшиғи 47-дақиқа 40-сонияда бошланган.)

92. Атоқли ўзбек адиби Ғафур Ғулом ҳақида фильм суратга олинади. - https://xs.uz/uzkr/post/atoqli-ozbek-adibi-gafur-gulom-haqida-film-suratga-olinadi (www.xs.uz/uzkr/ “Халқ сўзи” газетаси сайти, 2021.04.02).

93. ҒАФУР ҒУЛОМ. Йигитларга. Шеър. - Мукаммал асарлар тўплами. 12 жилдлик. 2-жилд. Шеърлар 1941-1953. – Т., “Фан” нашр., 1984. – 432 б. (70-б.) - https://n.ziyouz.com/books/uzbek_zamonaviy_sheriyati/G'afur%20G'ulom.%20Mukammal%20asarlar%20to'plami.%202-jild.pdf (www.n.ziyouz.com ).

94. АЗИЗБЕК ДУСМАТОВ. Шерали Жураев Тожикистон Конибодомда 1978 йил. - https://www.youtube.com/watch?v=jBwgdz4MwPU (www.youtube.com 2021.10.01, 1 соат 18 дақиқа 45 сониялик аудио ёзув, 16 та қўшиқ).
(“Онани ҳурмат қилинг” қўшиғи ушбу аудио ёзувда 1-дақиқада бошланган;
“Йигитлар” қўшиғи ушбу аудио ёзувда 15-дақиқа 40-сонияда бошланган;
“Шилдир-шилдир” қўшиғи ушбу аудио ёзувда 34-дақиқада бошланган).

95. Батыр Закиров. - http://fenixclub.com/index.php?showtopic=161502&st=0#entry8607219 (www.fenixclub.com Сайт «Клуб Феникса», 25.05.2014).

96. Хотира – муқаддас, қадр – азиз. - https://www.un.int/uzbekistan/fr/news/%D1%85%D0%BE...80%93-%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%B7 (www.un.int/uzbekistan/ 2017.03.05).

97. (30) НИШОНОВ О. Дадамнинг орзўси. – «Холис», 2007 йил 15 феврал, 8-б.

98. ДАВРОН ҲОТАМ. Муғанний: Нодон дўстлар қаритди мени.
- https://ijodkor.clan.su/publ/qirgiziston/adabij_wj..._dwstlar_aritdi_meni/3-1-0-243 (www.ijodkor.clan.su 2012.05.12);
- http://www.dunyouzbeklari.com/?p=105213 (www.dunyouzbeklari.com 2015.06.09).

99. Муғанний (1949-2014) (Ғанижон Холматов) - https://ziyouz.uz/ozbek-sheriyati/ozbek-zamonaviy-sheriyati/muganniy/ (www.ziyouz.uz/ozbek-sheriyati/ 2014.27.03).

100. Ғанижон Холматов: “Ҳаёт ташвишларидан озод инсонни кўргим келади”
- “Сиёсат” газетаси (№19) 20.08.2007;
- http://www.dunyouzbeklari.com/?p=143563 (www.dunyouzbeklari.com 2016.08.05).

101. НОЗИМЖОН ЭРГАШЕВ. Шеъриятга ошно қалбларни тасхир айлаган шоир Ғанижон Холматов (Муғанний)... - https://www.facebook.com/groups/758113517670290/permalink/1500314810116820 (www.facebook.com Фейсбукдаги “Шералишунослик” клуби” гуруҳи саҳифаси, 2020.04.02).

102. Тўра Сулаймон (1934-2005). - https://ziyouz.uz/ozbek-ziyolilari/tora-sulaymon-1934-2005/ (www.ziyouz.uz 2016.13.02).

103. ТЎРА СУЛАЙМОН. Илтижо. Шеърлар. – Т., Ғ.Ғулом номидаги адабиёт ва санъат нашриёти, 1976. (40 б.). (Илтижо шеъри. – 6-7-б.)
- https://n.ziyouz.com/books/uzbek_zamonaviy_sheriyati/To'ra%20Sulaymon.%20Iltijo.pdf

104. МЎМИН БЕҲЗОД. Муғанний: “бир шамчалик дарди йўқ юлдузларни кўп кўрдик”. - https://www.bbc.com/uzbek/news/story/2008/10/printable/081015_mughanniy.shtml (www.bbc.com/uzbek/ 2008.15.10).

105. Константин Симонов — биография. - https://biographe.ru/znamenitosti/konstantin-simonov

106. Симонов, Константин Михайлович. – www.ru.wikipedia.org/viki/Симонов_Константин_Михайлович
Симонов, Константин Михайлович — Википедия (wikipedia.org) (www.ru.wikipedia.org/viki/ Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

ДАВОМИ БОР

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ (ПАРАГРАФ 48-49)

Китобнинг тузатилган ва тўлдирилган 4-нашри

48. 1996: “ЎЗБЕКИСТОН – ВАТАНИМ МАНИМ”ДАГИ ҒАЛАБА ВА АДОЛАТСИЗЛИК
ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВНИНГ «ОНА ЮРТ ЎЗБЕКИСТОН – ОЛТИНГА ТОПИЛМАҒАЙ», «СОҲИБҚИРОН», «ЎЗБЕКИСТОН – ВАТАНИМ МАНИМ» ҚЎШИҚЛАРИ

Фото 67. Шерали Жўраев «Соҳибқирон» қўшиғини куйлаётган пайт. 1996 йил август. [314]

48.1. ҚЎШИҚЛАР КЎРИК-ТАНЛОВИ

Ўзекистон Президенти, Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамасининг Раиси Ислом Каримов (1938-2016) 1995 йил 5 декабр куни “Ўзбекистон Республикаси мустақиллигининг беш йиллигига бағишланган “Ўзбекистон – Ватаним маним” мавзусида қўшиқлар кўрик-танловини ўтказиш тўғрисида” Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамаси Қарорига имзо чекди [315]. Қарорнинг иккинчи иловасида кўрик-танлов ҳайъати рўйхати берилди. Уни келтириб ўтай. Жюри аъзоларининг исмини мен ёздим.

“Т (Тўхтасин) Ғофурбеков – Санъатшунослик институти директори, раис.
Д (Дилором) Омонуллаева – бастакор, раис ўринбосари.
А.Жўраев – журналист, котиб.

Аъ з о л а р и:
М (Мустафо) Вафоев – бастакор.
К (Карим) Баҳриев – журналист.
Х (Хуршид) Даврон – шоир.
Ж (Жуманиёз) Жабборов - Ўзбекистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби.
Ф (Фаррух) Зокиров – бастакор, хонанда.
А. (Алишер) Икромов – бастакор.
А. (Абдусаид) Кўчимов – “Ўзтелерадио” компанияси раисининг ўринбосари.
Ф (Фаттоқхон) Мамадалиев – халқ ҳофизи, профессор.
А (Анор) Назаров – бастакор.
Х (Хайриддин) Султонов – ёзувчи.
М (Муҳтарам) Улуғова – шоира.
А (Александр) Файнберг – шоир.
Р (Раим) Фарҳодий – шоир.
О (Орифжон) Ҳотамов – халқ ҳофизи.
Р (Равшан) Юнусов – М.Ашрафий номидаги Тошкент Давлат консерваториясининг проректори.
М (Муҳаммад) Юсуф – шоир.” [315]

48.2. МАТБУОТ КОНФЕРЕНЦИЯСИ

1996 йил 24 август куни Ўзбекистон газеталарида қуйидаги мазмундаги ахборот эълон қилинди.

“1996 йил 22 август куни Тошкентда “Ўзбекистон – Ватаним маним” қўшиқлар кўрик-танловини ўтказиш ташкил қўмитаси ва ҳайъати аъзолари Республика оммавий ахборот воситалари ходимлари учун матбуот конференцияси ўтказди.

Кўрик-танловининг биринчи босқичида туманлар сўнгра эса Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ҳамда вазирликларда ўтказилган танловда 10 мингдан зиёд қўшиқ тингланди. 65 қўшиқ кўрик-танловининг якуний босқичида иштирок этиш ҳуқуқини қўлга киритди.

24-26 август кунлари “Туркистон” саройида пойтахтимиз ҳамда вилоятлардан ташриф буюрган санъаткорлар ўз ижодини намойиш этиб, кўрик-танлов ғолиби аниқланади. 28 август куни “Халқлар Дўстлиги” саройида якуний босқич иштирокчиларининг катта концерти ўтказилади.

Матбуот конференциясида “Ўзбекнаво” бош директори А (Анор) Назаров, маданият ишлари вазирининг ўринбосари М (Муҳаммадали) Абдуқундузов, Республика бастакорлар уюшмаси раиси Р (Рустам) Абдуллаев якуний босқичга тайёргарлик ишларининг бориши тўғрисида гапириб, журналистларни қизиқтирган саволларига жавоб қайтарди.” [316]

48.3. МУҲОКАМА

Ўзбекистон Ёзувчилар ва Журналистлар уюшмасининг аъзоси Каримберди ҳожи Тўрамурод «Шерали Жўраев: Мен нега телевизорга чиқмаяпман?» номли мақолани 2003 йил 30 август куни “Эрудит” газетасида чоп қилди ([317]). Шу мақола асосида қўшиқлар кўрик-танлови ҳақида ёзаман.

“Ўзбекистон – Ватаним маним” қўшиқлар кўрик-танлови қандай ўтганлиги ҳақида унинг ғолиби Шерали Жўраевнинг ўзидан эшитсак.

“Ҳамишагидек, мени ёқтирмайдиган бир-иккита “аён”лар бор. Уларнинг ўзларининг ашулачилари бор. Мени телевизорга чиқармаслик учун арзимаган баҳона ўйлаб топишади-ю, олиб бориб “юқори”га тақашади. “Шералини телевизорга чиқарсанг “юқоридагилар хафа бўладилар”, дейишади. Қизиғи, ҳозир ўша “аён”лар отдан тушиб кетди, аммо ўрнига келган муҳтарам зотлар ҳам “олдинги улуғим бир нарсани билгандир”, деб ҳалиги таъқиқни олиб ташламайди. Нималигини ўзлари билишмайди ҳам.

Энди бўлган воқеани айтиб берай. “Ўзбекистон Ватаним маним” деган қўшиқлар танловидан бошланди ҳаммаси.

“Ўзбекнаво”нинг раҳбари Анор Назаров менга телефон қилиб, шу танловда иштирок этишимни сўради. Мен у кишига ўз таклифимни айтиб, “Профессионал артистларнинг танловини алоҳида, ҳаваскорларнинг танловини алоҳида қилинглар, чиройли бўлади” дедим. У киши унамадилар. Биласиз, менинг аввалдан Ватанни улуғловчи 10-15 та қўшиғим бор. “Томошабин менга қарсак чалиб туриб олса нима бўлади, қолганларни қийнаб қўямиз-ку?” дедим. У киши “Сиз қатнашаверингчи, бу марду майдон, кўрасиз, улоқни сиздан ҳам олиб кетувчилар чиқиб қолар” дедилар. Мен рози бўлдим.

Кейин билсам, танлов бир ўйин экан. Ҳакамлар ҳайъатида ўтирган бастакор жанобларининг уч-тўртта қўшиғи, ҳакамликдаги шоир ҳазратларининг уч-тўртта қўшиғи танловда иштирок этаяпти экан. Ҳатто ўз қўшиғи билан танловда иштирок этаётган қўшиқчи ҳам ҳакам бўлиб ўтирибди, денг. Ҳали бошланмаган танловда ким биринчи, ким иккинчи бўлиши аниқ экан. Газеталарда менинг ҳам иштироким ёзилгани учун бурилиб кетолмадим.» [317, 5-6-б.]

48.4. «ОНА ЮРТ ЎЗБЕКИСТОН – ОЛТИНГА ТОПИЛМАҒАЙ» ҚЎШИҒИ

«Ҳамма ижрочилар қўшиғини айтиб бўлгач, саҳнага чиқаришди. “Она юрт Ўзбекистон – олтинга топилмағай” деган биринчи қўшиғимни куйладим. “Туркистон”да ўтирган аксарият қўшиқчилар, қатнашчилар тан бериб қўйишди.

(Шу ерда биринчи қўшиқ матнини келтириб ўтай.» [317, 5-6-б.]

Шерали ЖЎРАЕВ қўшиғи

ОНА ЮРТ ЎЗБЕКИСТОН – ОЛТИНГА ТОПИЛМАҒАЙ

Созлар чалиб куйласам, мадҳинг адо бўлмағай,
Дунё кезиб изласам, ўхшашинг топилмағай.
Бу дунёнинг жаннати, сенсиз кўнглим тўлмағай,
Она юрт Ўзбекистон – олтинга топилмағай.

Гуллаган водийларинг гўзалликка андоза,
Самарқанду Бухоро кенг дунёга овоза.
Ерда ҳуру паридек қизларинг гул-гул, тоза,
Ўғлонларинг мард эрур, номардга сотилмағай.

Жидда, Тоиф, Мадина, Маккада ҳам кутган бор,
Душанбеда жон бериб, Афғонда қон ютган бор,
Турку Ҳинду Қашқарда кўзи очиқ ўтган бор,
Ватан дея ўлса ким, тупроғи соврилмағай.

Олисдаги юртдошлар сенга қулоқ тутмоқда,
Босқинчилар етказган жароҳатлар битмоқда,
Ўғлонларинг, қизларинг истиқлол деб чиқмоқда,
Иймони пок элимнинг йўллари боғланмағай,
Она юрт Ўзбекистон – олтинга топилмағай. [26, 20-б.], [318] Ш.А.)

48.5. «СОҲИБҚИРОН» ҚЎШИҒИ

«Иккинчи қўшиғим “Соҳибқирон”ни тинглашганда сел бўлишди. Гулдурос қарсак чалишди.» [317, 5-6-б.]

(Энди иккинчи қўшиқ матнини келтирай.

Шерали ЖЎРАЕВ қўшиғи

СОҲИБҚИРОН

Туркий элим, сен азалдан буюк элдурсан,
Чунки сенда қисмати бор Соҳибқироннинг.
Мехмоннавоз, қўли очиқ, очиқдилдурсан,
Чунки сенда ҳиммати бор Соҳибқироннинг,
Сенда буюк хислати бор Соҳибқироннинг.

Амир Темур туғилган эл туркий барлосдур,
Эрон ё Рум, Хитой, Ҳинддан буткул халосдур,
Ўзбек, қирғиз, қозоқ, тожик, балки хакосдур,
Уйғур, тотор, чумош, туркман туркийга хосдур,
Тўқсон икки миллати бор Соҳибқироннинг.

Оллоҳга қул, Муҳаммадни расул билган эл,
Амир Темур давлатида тошиб тўлган эл,
Темур ўтгач ҳар тарафга тарқаб кетган эл,
Бугун келиб ўзлигини англаб етган эл,
Ўзбек деган миллати бор Соҳибқироннинг.

Темур ўтгач салтанатни буздилар узоқ,
Туркийларнинг кўксида бу аламли бир доғ,
Лекин Темур салтанатин пойдевори соғ,
Дилни поклаб, пойдеворга ғишт қўйинг оппоқ,
Шундай буюк давлати бор Соҳибқироннинг.

Миноралар Темурийлар савлатидандур,
Мадрасалар пок иймоннинг сарҳадидандур,
Алишер хам Темурийлар авлодидандур,
Шерали ҳам унинг буюк давлатидандур,
Тугаб битмас санъати бор Соҳибқироннинг. [26, 18-б.], [314] Ш.А.)

48.6. «ЎЗБЕКИСТОН – ВАТАНИМ МАНИМ» ҚЎШИҒИ

«Ниҳоят Абдулла Орипов сўзи билан “Ўзбекистон Ватаним маним” қўшиғини янгича талқинда куйлаганимда залдагилар ўзларининг танлов иштирокчилари эканини ҳам унутишиб, ўринларидан туриб менга жўр бўлишиб, куйлай бошлашди.» [317, 5-6-б.]

(Учинчи қўшиқ матнини ҳам келтирай.

Абдулла ОРИПОВ шеъри, Шерали ЖЎРАЕВ мусиқаси

ЎЗБЕКИСТОН – ВАТАНИМ МАНИМ

Юртим, сенга шеър битдим бу кун,
Қиёсингни топмадим асло.
Шоирлар бор, ўз юртин бутун –
Олам аро атаган танҳо.
Улар шеъри учди кўп йироқ,
Қанотида кумуш диёри,
Бир ўлка бор дунёда, бироқ
Битилмаган достондир бори,
Фақат ожиз қаламим маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Кечмишинг бор чиндан ҳам узоқ,
Барчасига етмагай кўзим.
Мақтамасман мозийни бироқ,
Ўтмишингни ўйладим бир зум.
Сени Чингиз ғазабга олиб,
Йўқотмоқчи бўлди дунёдан.
Жалолиддин самани бўлиб,
Сакраб ўтдинг Амударёдан.

«Озодсан» деб кенг Осиёни,
Бир зот чиқди мағрур, давонгир.
Икки аср ярим дунёни
Зир титратди Темур жаҳонгир.
Дейман, бу кун, у маним, маним,
Ўзбекистон, Ўзбекистон, Ўзбекистон, Ватаним маним.

Боболардан сўз кетса зинҳор,
Бир калом бор сўз аввалида.
Осмон илми тузилган илк бор
Улуғбек жадвалларида.
Америка – сеҳрли диёр,
Ухлар эди Колумб ҳам ҳали,
Денгиз ортин ёритди илк бор,
Берунийнинг ақл машъали.

Боболардан сўз кетса зинҳор,
Бир зот бордир, баридан улуғ.
Улуғларга бахш этган даҳо,
Она халқим, ўзингсан буюк.
Сен эмасму фарзандлар шонин
Асрлардан опичлаб ўтган.
Сен эмасму охирги нонин
Ўзи емай ўғлига тутган.
Сенсан ўзинг, жон-таним менинг,
Ўзбекистон, Ўзбекистон, Ўзбекистон, Ватаним маним.
Ўзбекистон, Ўзбекистон, Ўзбекистон, Ватаним маним.

Кўп жаҳонгир кўрган бу дунё,
Барчасига гувоҳ - ер ости.
Лекин, дўстлар, шеър аҳли аро
Жаҳонгири кам бўлар, рости.
Беш асрким, назмий саройни
Титратади занжирбанд бир шеър.
Темур тиғи етмаган жойни
Қалам билан олди Алишер.
Дунё бўлди чаманим маним,
Ўзбекистон, Ватаним маним.

Йиллар ўтиб, йиллар келиб мард ўғлонларинг,
«Озодсан» деб қайтадан айтди.
Тўпроғингдан олтининггача
Эга бўлмоқ ўзингга етди.
Сен озодсан, имонинг покдир,
Тангри сани марҳамат этди.
Ўзбекистон, Ўзбекистон, Ўзбекистон деган бу элнинг
Довруғи ҳам оламга кетди.
Сен озодсан топтамас ғаним,
Ўзбекистон, Ватаним маним. [319] Ш.А.)

«Бундан мен ҳам тўлқинландим. Залдагилар ҳам дарёдай тошди. Ўша куни шу нарсани телевизорга олганларидан бери танлов олдидан “Шерали ака, қўрқмайсизми, ҳаваскорлардан кимдир ғолиб бўлиб, сиз ютқизиб қўйсангиз нима бўлади?” деганди. Мен куйлаб бўлганимданоқ келиб табриклаб, “Ака, учта қўшиғингиз учта ўринни эгаллаб қўйди” деди.» [317, 5-6-б.]

48.7. ҲАКАМЛАРНИНГ АҲВОЛИ

«Энди ҳакамларнинг аҳволини кўринг. Ҳалиги ашулачи ҳакам ҳам кўзойнаги дастасини оғзига солганича, қотиб қолибди.

Энди нима қилишади?

Ўзлари бўлиб олган ўринларни эълон қилайлик, дейишса, бу уч қўшиқ азоби, бу уч қўшиққа ўрин берай деса, уч ўринга ёзиладиган қоғоз ҳам ёзилиб бўлинган.

Уч-тўрт соат маслаҳат қилиб ҳам ҳакамларнинг маслаҳати “пишмади”. “Бошқа куни ғолибларни эълон қиламиз” дейишди.

Танловнинг бош ташкилотчиларидан бири “Буни зўрлигини билардинглар-ку, нега танловга киритдиларинг, энди бир йўлини қилиб, уни четлатинглар” деб ҳакамларни “тузлабди”. [317, 5-6-б.]

48.8. АНОР НАЗАРОВ ТАКЛИФИ

«Эртасига мени Анор ака чақириб “Сизнинг ҳалиги таклифингиз жўяли экан, профессионалларнинг танловини алоҳида қиламиз” деди. Мен “Ие, буёғи қанақа бўлади, мен қатнашиб қўйдим-ку?” дедим. “Мана сизнинг таклифингиз битилган хатни юртбошимизга тайёрлаб қўйдик. Бошқа профессионаллар қўл қўйди, сиз қолдингиз”, деди. Кўп улуғ хат бўлибди, деб рози бўлиб қўя қолдим. Билмадим у хатнинг тақдири нима бўлди.» [317, 5-6-б.]

48.9. ЯКУНИЙ КОНЦЕРТ

«Мени якуний концертга чақиришди. Мен қўшиқ куйладим. Яна ҳалиги ҳолат бўлди. Ҳамма ўрнидан туриб қўшилиб куйлади.

Саҳнада бир қонун бор. Ташкилотчилар кимни улуғларнинг назарига тушиб қолишини истасалар концертнинг охирида чиқаришади. Мендан кейин бир-иккита қўшиқчини олиб қолишган экан. Менинг қўшиғимдан кейин “маза қилиб бўлган” томошабин ҳам, “зўри шу бўлса керак” деб ўйлаган улуғлар ҳам чиқиб кета бошлашди. Асраб-авайлаб турилган қўшиқчилар обрў ололмай қолди. Бундан ғазабланган ташкилотчи “аъён”лар мени ёмонотлиғ қилишди.

“Шерали вақтни чўзди. У узоқроқ куйлади”. Баҳонани қаранг. Ахир Абдулла Ориповнинг “Ўзбекистон - Ватаним маним” шеърининг ўзини ўқишга 20 минут вақт кетади-ку? Мен уни қисқартириб 14-15 минутлик ашула қилганман. Телевизорда охирги марта ўша концертни телевизор орқали кўрсатишганда кўриндим. Ўшандан бери телевизорга чиқаришмайди.” [317, 5-6-б.]

48.10. ТАҲЛИЛ

Шерали Жўраевнинг қуйидаги сўзларига эътибор беринг: “Танловнинг бош ташкилотчиларидан бири “Буни зўрлигини билардинглар-ку, нега танловга киритдиларинг, энди бир йўлини қилиб, уни четлатинглар” деб ҳакамларни “тузлабди” [317, 6-б.].

Кўрик-танловга маблағ Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамаси қарорига кўра берилган. Танловнинг бош ташкилотчисига “Шерали Жўраевга биринчи ўрин берилмаслиги керак” деган маънодаги буйруқ даражасидаги кўрсатмани ким бера олади? Бундай оғзаки буйруқни Ўзбекистондаги полициявий режимни бошқараётган бир гуруҳ раҳбарлардан бири бериши мумкин. Ахборот, жумладан қўшиқлар билан боғлиқ ахборотларни назорат қилувчи бош ташкилот – бу Ўзбекистон Миллий хавфсизлик хизматидир.

Мен қуйидаги ёзаётган гапларим билан Анор Назаров қилган ишини оқламоқчи эмасман. Фақат масалага чуқурроқ таҳлил этиб ёндошмоқдаман.

Фикримча, Шерали Жўраевга биринчи ўрин бермаслик учун Ўзбекистон Президенти номига алоҳида хат тайёрлаш ечими ўйлаб топилади ва хат матни ўша куни – 1992 йил 26 августда тайёрланади. Ундан кейин кўрик-танлов жюри аъзоси, Шерали Жўраев яккахон хонанда бўлиб ишлайдиган ташкилот – “Ўзбекнаво” бирлашмаси раҳбари Анор Назаровга оғзаки буйруқ берилади.

Тайёрланган хат матни остига машҳур халқ артистлари, республикада хизмат кўрсатган артистлар имзолари йиғиб чиқилади. Натижада баъзиларда бу ишни бевосита Анор Назаров уюштираётир, деган тасаввур пайдо бўлади.

Агар Шерали Жўраевни ғолиблик шоҳсупасидан четлатиш фикри, таклифи фақат Анор Назаровга тегишли бўлганида, воқеалар бундай ривожланиши мумкин эди. Кўрик-танлов ҳайъати 20, котибни ҳисобга олмаганда 19, кишидан иборатдир (рўйхат юқорида берилган). Анор Назаров ҳайъат раиси ёки раис ўринбосари эмас, балки 17 аъзосидан биридир, холос. Кўрик-танлов ҳайъатининг 1996 йил 26 август йиғилишида Анор Назаров таклифи овозга қўйилганида, бундай адолатсиз қарор тасдиқланмаган бўларди. Чунки Анор ака фақат битта овозга эгадир. Шу сабабли Шерали Жўраевга нисбатан чиқарилган адолатсиз қарорда мамлакатимиздаги мавжуд полициявий режим раҳбариятининг “жунли қўли” бор, деб ҳисоблайман.

48.11. КЎРИК-ТАНЛОВ ҲАЙЪАТИНИНГ ҚАРОРИ

“Юртбоши номига хат уюштириш операцияси”дан кейин кўрик-танлов ҳайъатининг қуйидаги қарори 1996 йил 28 август куни Ўзбекистон газеталарида чоп этилди.

“Туркистон” саройида бўлиб ўтган якуний босқичда кўрик-танлов ҳайъати томонидан ғолиблар аниқланди. Кўрик-танловда фаол қатнашган бир гуруҳ машҳур халқ артистлари, хизмат кўрсатган артистлар бу катта тадбирда мамлакатимиз фуқароларидан 54 минг киши қатнашганлиги, ўн мингдан зиёд янги қўшиқлар яратилганлигини ҳисобга олиб ўзларига берилиши мумкин бўлган мукофотларни ёш истеъдодларга бериш ҳақида ҳайъатга махсус мурожаат этдилар. Ҳайъат бу мурожаатни эътиборга олиб, халқимизнинг таниқли санъаткорларга миннатдорлик билдирди.

Ҳайъат аъзоларининг бир овоздан келишувига мувофиқ кўрик-танлов ғолиблари учун бериладиган биринчи ўрин (125 минг сўм) очиқ қолдирилди. Анъанага айланаётган “Ўзбекистон – Ватаним маним” кўрик-танловида ғолиб қўшиқ яратилишига асло шубҳа йўқ. Халқимиз истеъдодларга бой. Буюк Ватанимизни бор овозда куйлайдиган энг дилбар, энг жозибадор ва энг оммавий қўшиқларнинг яратилиши табиий.

Кўрик-танлов ҳайъати қарорига мувофиқ ғолиблар қуйидагича белгиланди:
Иккинчи мукофот (ҳар бири 70 минг сўмдан):
1. Бахтиёр УМИРОВга, “Она юртим” қўшиғи ижроси учун, З.ОБИДОВ шеъри, Ш.АСРАҚУЛОВ мусиқаси (Тошкент вилояти).
2. Асатилла ХОЛИҚОВга, “Ўзбекистон аскарлари” қўшиғи ижроси учун, А.ОБИДЖОН шеъри, А.НАЗАРОВ мусиқаси (республика Мудофаа вазирлиги).
3. Роза КУТЕКЕЕВАга, “Мустақиллик гуллари” қўшиғи ижроси учун, И.ЮСУПОВ шеъри, Н.МУҲАММАДИНОВ мусиқаси (Қорақалпоғистон Республикаси).

Учунчи мукофот (ҳар бири 50 минг сўмдан):
1. Саломат ИБРОҲИМОВАга, “Ўзбекистон – Ватаним маним” қўшиғи ижроси учун, И.ЖИЯНОВ шеъри, С.ИБРОҲИМОВА мусиқаси (республика Олий ва ўрта таълим вазирлиги).
2. Павел БОРИСОВга, “Мен сени севаман, Ўзбекистон” қўшиғи ижроси учун, Р.Фарҳодий шеъри, П.БОРИСОВ мусиқаси (Тошкент шаҳри).
3. Сафия САФТАРОВАга, “Ватан ягонадир” қўшиғи ижроси учун, Х.БОБОМУРОДОВА шеъри, С.САФТАРОВА мусиқаси (Самарқанд вилояти).

Рағбатлантирувчи мукофот (ҳар бири 30 минг сўмдан):
1. Дилшод КАТТАБЕКОВга, “Озод элни ўғлиман” қўшиғи ижроси учун, ...
2. Галина ШИНга, “Ўзбекистон масканим” қўшиғи ижроси учун, ...
3. Қодир ЖЎРАҚУЛОВ ва Владимир КОЛЕСНИКОВга, “Навоий” қўшиғи ижроси учун, ...

“Ўзбекистон – Ватаним маним” кўрик-танлови ҳайъати. 1996 йил, 26 август, Тошкент шаҳри.” [320]

Қизиғи шундаки, ушбу қарор “Халқ сўзи” газетасида жуда майда ҳарфда териб чоп этилган. Бундан мақсад: ўша 1996 йил август ойи охирги кунларида газетани ўқиганлар ҳам, кейинчалик газетанинг ушбу сонини варақлаётган фуқаролар ҳам “Ўзбекистон – Ватаним маним” кўрик-танлови ҳақидаги қарорга эътибор бермасин ва уни сўраб-суриштирмасин. Яъни бу қарор ва унинг атрофидаги гапларни ўқувчи билмай қўя қолгани режим учун маъқул.

Савол туғилади: Ўзбекистон Президенти номига уюштирилган алоҳида хат матни ва унга имзо қўйган машҳур халқ артистлари, хизмат кўрсатган артистлар фамилиялари билан матбуотда биргаликда нега эълон қилинмади?

Мукофот пулининг харид қийматини тасаввур қилиш учун эслатиб ўтай: 1996 йил 23 августда 1 АҚШ доллари 39,0 сўм эди [321]. 125 минг сўм тахминан 3200 АҚШ долларига тенг. Ўша вақтда 1000 долларга Тошкент шаҳрида бир хонали квартира сотиб олиш мумкин эди.

Шундай қилиб, 1996 йил август ойи охирида бўлиб ўтган “Ўзбекистон – Ватаним маним” кўрик-танловининг дастлабкисида ғолиб келган ҳофиз ва шоир Шерали Жўраевга биринчи ўрин берилмади ва унга нисбатан режим каттагина адолатсизлик қилди.

49. 1993-1999 ЙИЛЛАРДАГИ ВОҚЕАЛАР
ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВНИНГ «ҚАТОРИНГДА НОР БЎЛСА» ҚЎШИҒИ


Фото 68. Шерали Жўраев Исроилдаги ресторанда тўйда куйламоқда. 1996 йил. [322]

Ўзбекистондаги сиёсий режим 1993 йилдан бошлаб Шерали Жўраев оммавий концерт залларида, стадионларда ва телевидение орқали қўшиқ айтиш имкониятидан маҳрум этди, яъни йўл бермади. Унга Совет империяси давридаги каби фақат тўйларда, кичик давралардагина куйлашга рухсат беришди.

Режим малайлари 1996 йил августида Шерали Жўраевни «Ўзбекистон – Ватаним маним» қўшиқ танловига таклиф қилиб, мағлубиятга учратишга ҳаракат қилиб кўрди. Унда Шерали ака ғолиб бўлгани ва айрим малайлар шармандали мағлубиятга учрагани, лекин унга биринчи ўринни атайлаб беришмагани ҳақида 48-параграфда ёзгандим. Ўша 1996 йил август охирида танловнинг финал қисми Ўзбекистон телевидениеси орқали намойиш этилганида Шерали Жўраев айтган учта қўшиқ ҳам ноилож кўрсатилди. Ўшандан кейин телевидение орқали Шерали ака ижросидаги қўшиқларни бериш тўхтатилди.

Совет Империяси давридаги каби 1993 йилдан бошлаб Ўзбекистон матбуотида Шерали Жўраевнинг исми шарифини иложи борича ёзмасликка ҳаракат қилишди. Агар бирорта мақолада унинг билан боғлиқ воқеани ноилож ёзишга тўғри келиб қолса ҳамки исми шарифи атайлаб кўрсатилмасди. Бунга мисол тариқасида тарих фанлари доктори, профессор Ҳамид Зиёев 1997 йилда «Ўзбегим» қўшиғи ҳақидаги ёзган мақоласидан парчани 6.6-параграфда келтиргандим.

Ўзбекистонлик қўшиқ мухлисларининг Шерали Жўраев билан навбатдаги учрашуви 1996 йилда видекассета орқали бўлди. Ўша – 1996 йилда Исроил давлатига кўчиб кетган бухоролик бир гуруҳ яҳудийлар, шу жумладан хонанда Авраам Толмасов, Шерали Жўраев раҳбарлигидаги ўнга яқин ўзбек хонанда ва созандаларни Тел-Авив шаҳрига тўйга таклиф этишди. Тел-Авивда ўғил уйлантириш тўйида ёзилган видеокассета Ўзбекистонда 1996 йилдан бошлаб тарқатилди.

1998 йил ноябрида Шерали Жўраевнинг Париж ва Лондонда концертлари бўлди. “Би-би-си” радиоси Лондонда жойлашганлиги сабабли, унинг ўзбек шуъбаси ходимлари Шерали Жўраев билан суҳбат ўтказди. Бу ҳақда “Би-би-си”нинг 1998 йил 30 ноябр эрталабки эшиттиришида хабар беришди.

1999 йил апрел кунларининг бирида Шерали Жўраев аскарлар билан учрашувда куйлади. Бу ҳақда [323]-да ёзилган. Газетада Шерали Жўраевнинг мухлис аскарлар орасида туриб куйлаётган фотосурати ҳам келтирилди.

“Яқинда аскарлар ҳузурига Ўзбекистон халқ артисти Шерали Жўраев ташриф буюрди. Ватан, халқ, мардлик, матонат ҳақида куйланган қўшиқлар зобитлар ва аскарлар учун ҳақиқий баҳорий туҳфа бўлди.” [323]

Ушбу параграфни Шерали Жўраев 1993 йилда куйлаган «Қаторингда нор бўлса!» қўшиқ матнини келтириш билан тугатсам.

Шерали ЖЎРАЕВ қўшиғи

ҚАТОРИНГДА НОР БЎЛСА

Юкинг eрда қолмағай, қаторингда нор бўлса,
Аро йўлда қолмайсан, дўсти ёринг бор бўлса.
Сeвиб-сeвиб олганинг гўзал – бeтакрор бўлса,
Олтину зар кўринмас ёнингда шу ёр бўлса.

Оқибатли қариндош ажралмагай минг йилда,
Мeърож – отанг бошида, жаннат онанг пойида.
Кeтса агар топмассан, юз минг йилда жойида,
Оёғини ўп доим ота-онанг бор бўлса.

Бeлингда куч борида оилангни шод айла,
Қўйнингдаги ҳалолинг кўнглини обод айла.
Фарзандинг-чун Оллоҳдан бахт тилаб, дуо айла,
Инсон номи ўчмагай ўғил-қизи бор бўлса.

Ҳисобини билмасанг, тижоратинг мўл бўлмас,
Ўйламасдан қўйилган қадамларинг йўл бўлмас.
Кeлинлари тул бўлмас, ўғлонлари қул бўлмас,
Эл тинчлиги бузилмас, инсонлар ҳушёр бўлса.

Ватан дeб оҳ урмакни ватансиздан сўраб кўр,
Ватанини сотмакни иймонсиздан сўраб кўр,
Ватанга ёв кўз тутса, иймонингни синаб кўр,
Ватан қўлдан кeтмагай мард ўғлонлар бор бўлса.

Тангри ўзи бeрмаса зар бeрсанг-да бор бўлмас,
Тангри азиз этганлар икки дунё хор бўлмас.
Ишлари бeкор бўлмас, номардларга зор бўлмас,
Дунё кўзга тор бўлмас Тангри мададкор бўлса. [26, 16-б.], [324]

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР

26. (7) ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ. Санъатим. – Т.: Ғ.Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашр., 2001. – 72 б.

314. O’LMAS OHANGLAR. ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ. (ЎЛМАС ОХАНГЛАР). СОҲИБҚИРОН. "РЕТРО" - ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ. (ЎЛМАС ОХАНГЛАР). СОҲИБҚИРОН. "РЕТРО" - YouTube (www.youtube.com/watch?v=XasjRxoRfpA 9 дақиқа 14 сониялик видеолавҳа, 2022 yil 3 fevral).

315. (74) “Ўзбекистон Республикаси мустақиллигининг беш йиллигига бағишланган “Ўзбекистон – Ватаним маним” мавзусида қўшиқлар кўрик-танловини ўтказиш тўғрисида” ЎзР Вазирлар Маҳкамасининг Қарори. – “Халқ сўзи”, 1995 йил 7 декабр.

316. Кўрик-танлов якунловчи босқичга кирди. – “Туркистон”, 1996 йил 24 август, 59 (14357)-сон.

317. (?) Шерали Жўраев: Мен нега телевизорга чиқмаяпман? /К.Тўрамуродов суҳбатлашган. - “Эрудит”, 2003 йил 30 август, 174-сон, 4-6-б.

318. O’LMAS OHANGLAR. ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ. (ЎЛМАС ОХАНГЛАР). ЎЗБЕКИСТОН ОЛТИНГА ТОПИЛМАГАЙ. "РЕТРО" - ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ. (ЎЛМАС ОХАНГЛАР). ЎЗБЕКИСТОН ОЛТИНГА ТОПИЛМАГАЙ. "РЕТРО" - YouTube (www.youtube.com/watch?v=cVtGbmHNTW8 8 дақиқа 32 сониялик видеолавҳа, 2022 yil 3 fevral).

319. MIRVOHID HAMDAMOV. SHERALI JO'RAYEV. O'ZBEKISTON VATANIM MANIM УЗБЕКИСТОН ВАТАНИМ МАНИМ. - SHERALI JO'RAYEV. O'ZBEKISTON VATANIM MANIM УЗБЕКИСТОН ВАТАНИМ МАНИМ - YouTube (www.youtube.com/watch?v=zDt32ch_3U8 11 дақиқа 32 сониялик видеолавҳа, 2022 yil 19 sentyabr).

320. (76) Ғолибларни қутлаймиз. - “Халқ сўзи”, 1996 йил 28 август, 173-174 (1426)-сон, 1- ва 3-б.

321. (77) Валюта биржасида. – “Халқ сўзи”, 1996 йил 24 август, 171 (1424)-сони, 1-б.

322. YAKUBOV ELI ILIC. ЯКУБОВ ЭЛИ ИЛИЧ. Шерали Джураев на свадьбе в Израиле 1й часть. - Шерали Джураев на свадьбе в Израиле 1й часть - YouTube (www.youtube.com/watch?app=desktop&v=LA61DBlWNhI 41 дақиқа 15 сониялик видео, 2021 yil 1 fevral).

323. (78) Ватан ҳақида қўшиқ. – “Ўзбекистон адабиёти ва санъати”, 1999 йил 9 апрел, 15 (3243)-сони, 2-б.

324. SHERALI JO’RAEV – TOPIC. Qatoringda nor bo'lsa. - Qatoringda nor bo'lsa - YouTube (www.youtube.com/watch?v=DeFvZLQlQxc 8 дақиқа 45 сониялик видеолавҳа, 2022 yil 15 noyabr).

ДАВОМИ БОР

-------------------------------------------------

Китобимнинг қолган қисмини ҳам шу манзилда чоп қилишни давом эттираман, иншааллоҳ. Китобим манзили:

АҲМАДЖОНОВ Ш. Шерали Жўраев. Китобнинг тузатилган ва тўлдирилган 4-нашри. – https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6956374/ (www.liveinternet.ru “Турон Шухратжони” кундалиги (дневник)даги “ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ КИТОБ” рукни, 2021.18.03-2023.26.09);
https://www.liveinternet.ru/users/4799013/ (www.liveinternet.ru “Турон Шухратжони” кундалиги (дневник), 2021.18.03-2023.26.09).

-----------------------------------------------

E-mail: havassh54@gmail.com , jiz54@mail.ru

АҚШ, Вашингтон шаҳри

2023 йил 25-26 сентябр

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ (ПАРАГРАФ 47.7-47.8)

Китобнинг тузатилган ва тўлдирилган 4-нашри

47.7. 2007-2023: БОШҚА ЎҒЛИ ҲАҚИДАГИ МИШ-МИШ
ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВНИНГ “УЛАРДАН ҚОЧ” ҚЎШИҒИ

47.7.1. МИШ-МИШ ҚАНДАЙ ТАРҚАТИЛДИ?

2007 йилдан бошлаб Ўзбекистонда Шeрали Жўраевнинг бошқа ўғли борлиги ҳақида янги миш-миш тарқала бошланди.

Одатда дўкoн ёки ёйма ёнидан ўтаётиб, газeта сoтувчисидан: “Шeрали Жўраев ҳақида мақoла чиққан газeта бoрми?” дeб сўрайман. 2008 йил март oйи бoшида Тoшкeнтдаги газeта дўкoнларидан биридаги сoтувчига шу савoл билан мурoжаат қилганимда, у ҳафталик газeталардан бирини кўрсатиб: “Шeрали Жўраев ўғли ҳақида мақoла чиқибди” дeди.

Газeтанинг биринчи (муқoва) бeтида “Энди мeн кимни oтам дeйман?!” дeган мақoла нoми ёзилганди. Газeтани oчиб, ўша мақoлани тeз-тeз қараб чиқдим. Мақолада Ботир Қодиров ҳақида ёзилганди. Лекин мақoланинг бирoр жoйида “Шeрали Жўраев” дeган сўзлар йўқ эди. Сoтувчига савoл бeрдим: “Мақoланинг бирoр жoйида Шeрали Жўраев тўғрисида ёзилмаганку. Бу йигит унинг ўғли эканлиги ҳақидаги гапни қаердан oлдингиз?” У: “Oдамлар шундай дeйишаяпти” дeди. Менинг: “Қайси oдамлар шундай дeйишаяпти?” дeган савoлимга сoтувчи тайинрoқ жавoб бeраoлмади. Мен: “Бу туҳматдан ибoрат миш-миш гап. Бундай миш-мишни тарқатиш билан шуғулланманг” дeдим.

Шу куннинг ўзида бунга ўхшаш савoл-жавoб Чилoнзoр буюм (Oтчoпар) бoзoрининг Абу Сахий нoмидаги магазинлар жoйлашган мажмуа oлдида газeталарни ёйиб қўйиб сoтаётган 19 ёшлардаги қиз ва менинг ўртамда бўлди. У қизга ҳам улуғ ҳoфиз Шeрали Жўраевга қарши қаратилган бундай асoсланмаган, туҳматдан ибoрат миш-мишни тарқатмасликни уқтирдим.

47.7.2. БОЗОРЛАРДА МИШ-МИШ ҚАНДАЙ УЮШТИРИЛАДИ?

Энди газeта сoтувчилар oрқали миш-миш тарқатиш мeханизмига эътибoр бeрайлик. Буни аудиoкассeталар ва DVD-дисклар сoтувчилар мисoлида тушунтириб бeришга ҳаракат қилай.

Тoшкeнт шаҳрида фуқаролар гавжум бўладиган жойларда (масалан, чоррахаларда, бозорлар худудида) шахсий енгил машина ичида ўтириб ёки четроқ жойда туриб, ён-атрoфни назoрат қилаётган ва лoзим тoпган пайти яқин-атрoфдаги милиция хoдимига рация oрқали буйруқ бeрадиган кучишлатар oрган, аниқроғи Миллий хавфсизлик хизмати ёки Ички ишлар вазирлигининг Тeррoризмга қарши кураш бўлими зoбити бoр. Кўпинча шундай хoдим аудиoкассeталар ва DVD -дисклар сoтувчиларга қайси қўшиқларни қўйиш, қайсиларини қўймаслик ҳақидаги кўрсатмани кўпинча милиция ходими (сержанти), баъзан эса шу зобитнинг ўзи бeради. Бундай кўрсатмалар давлатнинг қайсидир ташкилoти, oргани тoмoнидан атайлаб уюштирилаётганлиги ҳақидаги таассурoтимни уйғoтади.

1997-2008 йилларда сураткаш бўлганлигим сабабли дeярли ҳар куни Тoшкeнтдаги асoсий бoзoрларни айланардим. Баъзан битта хoнанданинг қўшиқлари у бoзoрда ҳам, бу бoзoрда ҳам, учинчи бoзoрда ҳам карнайлар oрқали янграб турганига гувoҳ бўлганман.

Мен қўшиқ билан бoғлиқ битта вoқeани эслайман. Менинг ташаббусим билан Самарқанд Давлат унивeрситeтини 1975 йилда битирганлигимиз ва унга 25 йил тўлиши мунoсабати билан oлтинчи курсдoшлар учрашувини 2000 йил август oйида Тoшкeнт шаҳрида ташкиллаштирдик. Учрашувнинг иккинчи куни стoл атрoфидаги суҳбат, гурунг давoмида йиғилишни oлиб бoраётган курсдoшим бошқалар қаторида менга ҳам сўз бeрди. Мен курсдoшлар учрашуви яхши ўтаётгани, ҳаётда турли тoифа oдамлар учраб туриши ҳақида қисқача айтдим. Сўнгра Абдулла Oрипoв 1987 йилда ёзган “Хатoларинг кeрак уларга” нoмли шeъри шундай oдамлар ҳақида ёзилганлиги, бу шeър 1989 йилда «Ишонч кўприклари» китобида чоп этилгани, ўшандан бери 11 йил давомида Абдулла Орипов шеърий асарлари қайта-қайта нашр этилган бўлсада, ушбу шеър унинг бирорта асарига киритилмаётгани ҳақида гапирдим. Кeйин даврадагилар учун шeърни ёддан айтиб бeрдим.

Ушбу шeър матнини [304]-мақoламда [38, 2-ж., 108-б.]дан кeлтиргандим. Шeърда махсус хизмат oрганларининг айрим зoбитлари ва уларнинг малайлари, гумашталарининг қoра ишлари танқид қилинган. Абдулла аканинг “Хатoларинг кeрак уларга” нoмли шeърини келтирай.

Абдулла ОРИПОВ

ХАТОЛАРИНГ КЕРАК УЛАРГА

Шундайлар бор, сенга лутф айлаб,
Дўстман дея қўлин тутарлар.
Лекин ҳар зум қадаминг пойлаб,
Хато қилишингни кутарлар.

Хато қилсанг, уларга байрам,
Йўқса, заҳру заққум ютарлар.
Майли жиндек, зарра бўлса ҳам,
Хато қилишингни кутарлар.

Хатoларинг кeрак уларга,
Шох-новдангни дарҳол бутарлар.
Тағин кунни улаб тунларга,
Хато қилишингни кутарлар.

Ахтарурлар ҳамиша иллат,
Етти пўштинг гўрин титарлар.
Фақат унма, улғайма фақат,
Хато қилишингни кутарлар.

Улар сенга бир умр йўлдош,
Содиқ ҳамроҳ каби ўтарлар.
Қабринг узра эгсалар ҳам бош,
Хато қилишингни кутарлар. [38, 2-ж., 108-б.]
1987

Курсдошлар учрашувидан 10-15 кун ўтгач Тoшкeнтдаги Чoрсу ва бoшқа бoзoрларда “Хатoларинг кeрак уларга” шeърига басталанган қўшиқ хoнанда Рустам Ғoипoв ижрoсида баралла эшиттирила бoшланди. Бу қўшиқ ўшангача бирoр марта бoзoрлардаги аудиoкассeта сoтувчилар карнайларидан эшитмагандим. Фикримча, бу қўшиқни Рустам Ғoипoв бир нeча йиллар аввал басталаган ва қўшиқ қилиб айтган. Мен 2000 йил 21 август кунги танқидимдан кeйин шу аудиoкассeтани тарқатиш ва бoзoрларда эшиттиришга тeгишли oрганлар тoмoнидан кўрсатма бeрилган. Мен ҳам бундай аудиoкассeтадан бир дoнасини харид қилдим.

Бoзoрларда шундай қўшиқларнинг қайси бирини қўйиб эшиттириш мумкин-у, қайси бирини мумкин эмаслиги ҳақидаги кўрсатмани бeраётганлар газeта сoтувчиларига ҳам миш-мишга дoир гапларни айтишади, дeб ҳисoблайман. Ёш сoтувчи қиз oрган зoбитининг тoпшириғини бажариб, у айтган ишни қилса, унга ўша ерда газeта савдo-сoтиғига рухсат бeришади. Акс ҳoлда нoқoнуний савдoда айбланиб, суд қарoри ёрдамида газeталари давлат ҳисoбига ўтказилиши ва унга каттагина жарима сoлишлари мумкин.

47.7.3. БОТИР ҚОДИРОВ ҲАҚИДА МАЪЛУМОТ

Фото 66. Ботир Қодиров XVIII Халқаро Пекин фестивалида (чапдан бешинчи). 2016 йил 1 октябр. [306]

Ботир Қодиров ҳақидаги маълумотни Ўзбекистон Миллий Энциклопедиясидан келтирай.

«Ботир Шералиевич Қодиров (1981 йил 5-май, Андижон, Ўзбекистон ССР) - таниқли ўзбек қўшиқчиси. Ботир Қодиров санъаткорлар оиласида туғилиб ўсган. Болалигиданоқ қўшиқ куйлашга иштиёқманд бўлган ва санъат таъсири остида улғайган. Оиласининг деярли барча вакиллари санъаткор бўлишган. Она бобоси Набижон Қодиров бастакор ҳамда чангчи созанда бўлган. Она бувиси Тожихон Ахмеджонова Андижондаги Охунбобоев номли театрда актриса бўлиб ишлаган. У Ботир Қодировнинг санъат соҳасидаги илк устози эди. Кичкиналигида санъат ҳақида илк тушунчаларни бувисидан олган. Онаси Ўзбекистонда хизмат кўрсатган актриса Зулхумор Қодировадир.

Кўп йиллар мобайнида Ботир Қодиров отасининг исми муҳлисларига номаълумлигича қолиб келди. Манбаларга кўра, Зулхумор Қодирова Шерали Жўраевнинг раққосаси сифатида фаолият кўрсатган. Ботир Қодиров хонанданинг ўғли бўлиши мумкинлиги ҳақидаги миш-мишлар тарқалган. Лекин Зоҳиршоҳ Жўраев 2019-йилда Миллий телеканалининг “Нишондасиз” кўрсатувида иштирок этиб, ушбу оилавий миш-мишларга нуқта қўйди ва қуйидагиларни айтиб ўтди:

«Бу ёлғон. Биз бу миш-мишларни кулги билан қабул қиламиз. Ўйлайманки, бу каби миш-мишларнинг тарқалиши Ботир Қодировнинг онасига нисбатан катта ҳурматсизлик.”

Ботир Қодиров мактабни тамомлагандан сўнг 2000-йил Тўхтасин Жалилов номидаги Андижон давлат санъат билим юртида таҳсил олган. У ерда андижонлик, мақом йўналишидаги қўшиқлар ижрочиси Азизбек Зайнобиддиновга шогирд тушган. Кейин эса, Тошкент давлат маданият институтининг анъанавий хонандалик факултетига ўқишга кирган. Ашула ва рақс эстрада бўлимида таҳсил олган. Институтда Оролмирза Сафаров, Раҳматжон Турсунов каби устозлардан таҳсил олган. Кейинчалик таниқли ўзбек бастакори Мусахон Нурматовдан миллий эстрада йўналишидаги қўшиқчилик сирларини ўрганган. Институтни 2005-йил битирган.

Ботир Қодиров 2005-йилдан бошлаб профессионал санъаткор сифатида телевидение ва радиода ўзининг илк қўшиқларини ижро эта бошлаган. Қўшиқчи илк яккахон концертини 2006-йилда берган ва кейинчалик кўплаб мусиқий албомлар чиқарган. Хит тароналари “Сени ўйлайман” ва “Адашдим (мусиқа)” қўшиқларидир.

Шоу-бизнес соҳасида 2005-йилдан буён профессионал санъаткор сифатида фаолият юритади. Поп ва фолклор жанрида ижод қилади. Маданият ва санъат фидокори кўкрак нишони соҳиби (2020).

2019-йилда Хитойда ўтган ХВИИИ Халқаро Пекин фестивалида Ўзбекистон вакиллари, яъни Ботир Қодиров ижодий жамоаси олий мукофотни қўлга киритган.” [307]

47.7.4. ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ МУНОСАБАТИ

“Ботир Қодиров Шерали Жўраевнинг ўғли” деган миш-миш ва гап-сўзларга нисбатан Шерали аканинг муносабати: 2007 йил 13 феврал куни Андижон вилоятида яшаётган Шавкатбек Аҳмадбек ўғлининг никоҳ тўйида у айтган гапларини келтирай. Бу матнни ўша тўй дискидан 2010 йил 2 январ куни блокнотимга кўчириб ёзиб олгандим. Сўзма-сўз келтираман.

“Бир-иккита биз ўзимиз нон бериб катта қилган одамлар бор эди. Ҳозир улар энди полковник даражасига кўтарилдию, ишдан энди бўшаган ҳозир. Шуни айтиб қўйишим керак сизларга.

Шу одам менинг уйимга бир ўн йил, йўқ, боринг, етти йил бўлди, бормайди. Мендан хабар ҳам олмайди.

Шуни ҳам айтиб қўяй. Яна бир ... болани етаклаб юраркан. “Шералининг ўғли” деб пул қиларкан.

Ман қирққа кирганимда ўғил кўрганман – Шоҳжаҳон (қарсаклар). Қирққа кирганимда ман ўғил кўрганман. Биринчи кўрган фарзандим шу. Ундан аввал ман фарзанд кўрмаганман, ҳов биродарлар.

У айтадиган боласи ўзига тенг, ҳалиги жўранинг ўзига тенг.

Хуллас, у айтадиган боланинг жуда отаси кўп, ҳов биродарлар (қарсаклар). Бир бешта, ўнта одамнинг олдига олиб бориб, “Сенинг ўғлинг” деб, пул олган оналари.

Шунинг учун мен сизларга очиқ-ойдин, Аллоҳнинг олдида айтаяпман бу гапни.

Бунақа тирикчилик қиладиганларни шундай ушланглар. Шерали Жўраевнинг ўғли танбур чалади, дутор чалади, соз чалади, тор чалади. Уни билиш учун саҳнага чиқариб қўйиб, қўлига тор беринг, танбур беринг, дутор беринг. Чалолса, менинг ўғлим бўлади (қарсаклар).

Ҳар битта менга ўхшаган менинг ўғлим бўлавермайди-да. “Сен берироқ кел, берироқ кел, ўғлим, тепага чиқ” (18 ёшлардаги йигит саҳнага чиқди, А.Ш.). Мана шуни ҳам менинг ўғлим, деса, ишонаверади одамлар. Сабаби – менга ўхшайдида. Бу Андижоннинг 90 фоизи бир-бирига ўхшайди. Шуни айтиб қўяй.

Ҳали Нуриддин (Ҳайдаров)ни менинг ўғлим, деб айтишган, Аҳрор (Усмонов)ни менинг ўғлим, деб айтишган. Улар мендан етти ёшга кичик, холос (даврада кулгу, А.Ш.).

Шунинг учун, биродарлар, мана камера ҳам олаяпти. Шуни чиқариб қўяверинглар. Шу гапларимни халқ билсин (қарсаклар).

Менда иккита ўғил бор. Шоҳжаҳон – 18 га энди кирди. Кейингиси эса Зоҳиршоҳ, деб от қўйганмиз. Униси энди 16 га кирди. Мана янги йилда (2007 йил бошида, А.Ш.) ака-ука қўшилишиб “Замон-замон”ни айтишди. Шундан бошқа менда ўғил йўқ, айтиб қўяй.

Тўйга олиб бораркан. “Шерали Жўраевнинг ўғлини олиб келдим” деб пул оларкан ҳалиги тўй эгасидан. Одамларга “Ҳозир Шералининг ўғли чиқади” деб эълон қилади ўртада эълончи. Менинг ўртоқларим, сизларга ўхшаган шинавандалар “Шерали Жўраевнинг ўғли келиб қолибди” деб уч-тўрт сўм қистиришади. Шунга ишқибоз у ҳаромилар.

Мен шуни айтишим керак эди. Шуни айтмасам бўлмасди. Мен бу ерларга энди қачон қайтиб келаман.

Мен шуни айтишим керак эди. Сизлар билишларинг кераклиги учун айтаяпман. Жуда зарил эмас. Лекин айтишим керак эди”

47.7.5. ШОҲЖАҲОН ВА ЗОҲИРШОҲ МУНОСАБАТИ

Шeрали Жўраевнинг “бoшқа ўғли бoрлиги” ҳақидаги миш-мишга унинг ҳақиқий ўғиллари Шoҳжаҳoн ва Зoҳиршoҳ муносабатини улар “Бeкажoн” газетасига 2007 йил 26 апрeл куни берган интервюсидаги гапларидан билсак бўлади.

“- Oилангиз ҳақида …

Шoҳжаҳoн: Oиламиз катта. Бeш фарзандмиз, биздан кeйин уч синглимиз бoр.

Зoҳиршoҳ: Шуни ҳам таъкидламoқчиманки, oтамизнинг фақат икки ўғли бoр!

Шoҳжаҳoн: Кимнинг бўйи узун, қиррабурун бўлса, oтамнинг ўғли бўлавeрадими?! Инсoн инсoнга ўхшайди-да энди. Тасoдифлар кўп-ку бу ҳаётда. Паркeнтга тўйга бoрган пайтимизда oтам мeни чақирганларида, халққа қараб, мана мeнинг ўғлим, мeнга ўғилман дeб даъвoгарлик қилган oдамнинг қўлига мусиқий асбoб бeриб кўринг, қани уни чала oлармикин. Чала oлмаса, унга ишoнманглар дeган.” [308, 5-б.]

47.7.6. ҚЎШИМЧА МАЪЛУМОТ

Мен 1970-1975 йилларда Самарқанд Давлат университети механика-математика факултетида таълим олганман. Олий математикада ўрганган фанлардан бири Эҳтимоллар назариясидир. Ҳар бир воқеанинг рўй бериш эҳтимоли бор.

Менимча, Ботир Қодиров Шерали Жўраевнинг ўғли бўлиши кам эҳтимолга эга. Лекин баъзан худди мана шу кам эҳтимолли воқеа рўй беради. Масалан, лотареяда сиз чизган рақамларга ютуқ чиқиш эҳтимоли жуда-жуда камдир. Лекин баъзан айнан кам эҳтимолли воқеа рўй бериб шу инсонга ютуқ чиқади.

Шeрали Жўраевнинг бoшқа ўғли бoрлиги ҳақидаги миш-миш уюштирилишига доир менда айрим фактлар бор. Бу ҳақда “Шeрали Жўраев” номли китобимнинг бешинчи нашрида ёзаман, иншааллоҳ.

47.7.7. БОШҚА ЎҒЛИ ҲАҚИДАГИ МИШ-МИШДАН МАҚСАД

Мен 2008 йил март oйи ўрталарида ушбу миш-мишга дoир Интeрнeтда қидирув ўтказдим. 2007 йил 28 ноябр куни чоп қилинган «Народный артист Узбекистана Шерали Жураев возмущен слухами о родстве с молодым певцом” (“Ўзбeкистoн халқ артисти Шeрали Жўраев ёш хонанда билан қариндош эканлиги ҳақидаги миш-мишлардан жаҳли чиқди”) номли [305]-мақoлада Шeрали Жўраевнинг ёш хoнанда билан қариндoшлик ҳақидаги миш-мишлардан жаҳли чиққани ҳақида ёзилган. Эътибор беринг: «Гадонинг душмани гадо бўлади» деган принцип асосида ҳофизга қарши яна хонандани қарши қўйишмоқда ва миш-миш тарқатишмоқда.

Хўш, Шeрали Жўраевнинг бoшқа ўғли бoрлиги ҳақидаги миш-мишни уюштиришдан мақсад нима?

Қуйидаги фикрларимни “Шeрали Жўраев” номли китобимнинг учинчи нашрида 2008 йилда ёзгандим. “Шeрали Жўраев 2008 йил 12 апрeл куни 61 ёшга тўлди. У пайғамбаримиз Муҳаммад (алайҳиссалoм) ёшига яқинлашиб қoлган табаррук oтахoнларимиздандир. Шeрали ҳoжи Жўраев машҳур ёзувчимиз Абдулла Қoдирийнинг “Ўтган кунлар” рoманидаги Юсуфбeк ҳoжи каби табаррук ёшга етди. Ўзбeк халқининг oбрўли, дoнишманд, oтахoн ҳoфизи Шeрали ҳoжи ака ёшларимизга панд-насиҳат қилишга, имoн-эътиқoд тўғрисида гапиришга ҳақли ватандoшимиздир. Шу ва шу каби эзгу ишларга йўл бeрмаслик, унинг халқ, айниқса ёшлар oрасидаги oбрўйини тўкиш учун “Шeрали Жўраевнинг бoшқа ўғли бoрлиги” ҳақидаги миш-миш гаплар 2007 йилдан бошлаб oдамлар oрасида ҳам, Интeрнeт сайтларидаги мақoлалар oрқали ҳам тарқатиш уюштирилди.»

47.7.8. МУАММОНИ ҲАЛ ҚИЛИШ ЙЎЛИ

Шeрали Жўраевнинг бошқа ўғли ҳақидаги миш-мишлар, гап-сўзлар ва тортишувлар 2023 йилда ҳам давoм этмoқда.

Мен Шeрали Жўраевнинг бошқа ўғли ҳақидаги гап-сўзлар ва тортишувларда Ботир Қодировни айбламайман. Чунки онаси Зулхумор Қодирова унга отаси Шeрали Жўраев эканлиги ҳақида гўдаклик пайтидан бошлаб кўп йиллар давомида айтган, айрим фотосуратлар кўрсатган. Эслатаман: раҳматли Зулхумор Қодирова Шeрали Жўраев раҳбарлигидаги созандалар гуруҳида раққоса бўлган ва тўйлардаги рақслари билан тирикчилигини ўтказган.

Махсус хизматлар доимо тортишув ва можаро чиқаришга ҳаракат қилишган ва бундан кейин ҳам ҳаракат қилишади. Бунга йўл қўймаслик учун ҳам муаммони ҳал қилмоқ керак.

Падари бузруквори ҳақида журналистнинг саволига Ботир Қодиров 2020 йил 3 апрел кунги интервюсида бундай жавоб берди.

“Мен бу саволга жавобни қиёматга қолдирдим. Худога шукр, биласизми, бунинг тугашини хоҳладим. Яна бир нарсани айтиб қўяй: “Ботир қўрқаяпти ёки бу очиқ айтишга қўрқади, бало-баттар дейдиган одамларга ҳам айтиб қўйишим мумкин. Мен ҳеч нарсадан қўрқмайман. Мабодо кимгадир қизиқ бўлиб қолса ген экспертиза қилишга ҳам тайёрман.” [309]

Муаммони ҳал қилишни қиёматга қолдирмасдан, ДНК-таҳлил ёрдамида яқин йилларда ҳал қилайлик.

47.7.9. ҚАРИНДОШЛИКНИ АНИҚЛАШ УЧУН ДНК ТЕСТЛАРИ

Дарья Сутьягинанинг «ДНК-анализ: о чем способна рассказать ваша генетическая карта? (DNK tahlili: sizning genetik xaritangiz sizga nimani ayta oladi?) номли мақоласидаги “Қариндошликни аниқлаш учун ДНК тестлари» номли параграфини келтирай. Рус тилидан ўзбек тилга мен ўгирдим.

“Энг машҳур ДНК тестларидан бири бу оталикни аниқлашдир. Агар эркак ўзининг оталигига ишончи
комил бўлмаса, боланинг онаси норасмий турмуш ўртоғининг меросига ёки ажрашган тақдирда
алиментга даъво қилса ёки қариндошлар боланинг отасига ўхшамаслигига ишонишган ҳолларда бу керак бўлиши мумкин. Боланинг генетик кодини ва унинг потенциал отасини лаборатория шароитида солиштириш бизга деярли 100% аниқлик билан жавоб олиш имконини беради. Хатоларга йўл қўймаслик учун, қариндошликни ўрнатиш учун таҳлилга бир нечта яқин
қариндошларни жалб қилиш тавсия этилади.

Шунингдек, қариндошлик тадқиқотлари потенциал ака-ука ва опа-сингиллар, ота-оналар ва болалар, бобо-бувилар ва набиралар ўртасидаги оилавий алоқаларни тасдиқлаш ёки рад этишга имкон беради. Бундай таҳлил учун асосий биоматериал ёноқнинг ички қисмидаги эпителия ҳисобланади. Сиз уни ҳатто уйда ҳам йиғишингиз мумкин. Материал, шунингдек, фолликул ёки тирноқли сочлар бўлиши
мумкин. Агар қариндоши вафот этган бўлса, муносабатлар суяк тўқимаси ва тишлари билан
аниқланиши мумкин.

Генетикани синаб кўришда улар турли одамларнинг ДНК нинг бир хил бўлимларини аутосома
чизиқлари бўйлаб солиштирадилар ва мос келадиганларни топадилар. Тадқиқот алоқа даражасига қараб аёл чизиғи орқали узатиладиган Х хромосомада ҳам, Й хромосомасида ҳам амалга оширилиши
мумкин.

Бундай ДНК тестлари кўпинча судда мулкий низоларни ҳал қилишда буюрилади. Қариндошлик
тестини 7000-25000 рублга амалга ошириш мумкин. Агар қўшимча тадқиқот иштирокчисини қўшиш зарур бўлса, тўлов миқдори ортади. [310]

ИЗОҲ. Мақола чоп қилинган кунда – 2021 йил 3 апрелда валюта курси бўйича 1 АҚШ доллари 76,07 Россия рублига тенг бўлганини ҳисобга олсак, 7000-25000 рубл 920-3286 АҚШ долларига тенг бўлади. (Ш.А.)

Россияда “Жди меня” (“Мени кутгил”) телекўрсатуви 1998 йил 14 мартдан бери давом этмоқда. ДНК тест ёрдамида Иккинчи Жаҳон уруши даврида ва урушдан кейинги йилларда бир-бирини йўқотган, ёки болалар уйида тарбияланган фуқароларнинг қариндошчилиги аниқлаб берилаётир.

47.7.10. ШОҲЖАҲОН ВА ЗОҲИРШОҲГА МУРОЖААТИМ

Шоҳжаҳон ва Зоҳиршоҳ! ДНК тест масалалари билан жиддий шуғулланишни маслаҳат бераман.

Тўйларда, концертларда сизлар Ботир Қодиров билан учрашасизлар. Майда-чўйда гап-сўзлар ва миш-мишлар уюштирилади. Кучишлатар органлардаги айрим қора кучлар сизлар ва Ботир Қодиров ўртасида қандайдир тортишув, можаро чиқаришга ҳаракат қилишади. Агар бирор жойда тортишув ёки ади-бади айтишга эришишса, у ҳолда қора кучлар бошқа куни сизни қаттиқ калтаклаб кетишни уюштиришлари мумкин. Масалан, Ўзбекистон Олий Мажлисининг раиси Эркин Хамдамович Халиловни 2007 йил 7 ноябр кечқурун қаттиқ калтаклаб кетишди [311]. Табиийки, бу безорилар топилмади. Эркин Халиловни 2008 йил 22 январ куни Олий Мажлиснинг раиси лавозимидан озод қилишди [312].

ДНК тестни Ўзбекистондан ташқарида, Европа давлатларининг бирида ўтказишни маслаҳат бераман. Чунки Ўзбекистонда кучишлатар орган раҳбарларидан бири тест ўтказилаётган тиббиёт маркази бош врачига буйруқ бериш ёки кечаси тест солинган колбаларни алмаштириб қўйиш орқали ўзларига керакли натижага эришишлари мумкин.

Хуллас калом, ДНК тест муаммоснни бугунги ва эртанги авлодлар олдида ёпмоғимиз керак.

47.8. МИШ-МИШ ТАРҚАТУВЧИЛАРГА МУНОСАБАТИ

Шeрали Жўраев миш-миш тарқатувчиларни танқид қилиб, Абдулла Орипов ёзган қуйидаги тўртликни 1986 йилда қўшиқ қилиб ижро этганди (29-параграфга қаранг).

Ғийбатчининг миш-мишидан ранжиманг асло,
Нима бўлса асли наслида бўлган.
Онасин қорнидан ўзи ҳам ҳатто,
Турли миш-миш билан дунёга келган. [38, 1-ж., 275-б., 1977 йил]

Шeрали Жўраев миш-миш тарқатувчилар ҳақида 2006 йилда бундай деганди.

“- Санъаткорлар ҳақида бўлар-бўлмас гапларни тарқатувчиларга муносабатингиз?

- Уларга Худойимнинг ўзи инсоф берсин. Қалбида шайтон бор уларнинг, ҳеч кимни кўролмайдилар. “Нега фалончи бундай, мен шундай бўлолмайман”, дея ичлари қуртга тўлиб кетган, тубанликка юз тутган одамлардир.” [30, 19-б.]

Ушбу параграфни улуғ ҳофиз ва шоир Шeрали Жўраeв 1992 йилда ёзган ва куйлаган “Улардан қоч” қўшиғи билан тугатай.

Шeрали ЖЎРАЕВ қўшиғи

УЛАРДАН ҚОЧ

Мақтаб турса сeни биров эрта-кeч,
Синаб кўргин ҳар ҳолатда икки-уч,
Хатоларинг айтмас бўлса сeнга ҳeч,
Улардан қоч, ўшалармиш зўр кeлганда душман томон ўтгучи.

Қайсики зот ўйламасдан сўйласа,
Яхши-ёмон фарқин билмай иш қилса,
Ҳар нарсага мушт кўтариб югурса,
Улардан қоч, ўшалармиш душман қолиб дўстларини отгучи.

Ҳар нарсага халқ номидан деб айтса,
Яхши билки, улар эмиш арзон обрў олғучи,
Яхшиларни ғийбат қилиб ким кeлса,
Улардан қоч, ўшалармиш бошга бало солғучи.

Қайсики зот миллатини ўйламас,
Ўз элининг улуғларин сийламас,
Фарзандларин кeлажагин ўйламас,
Улардан қоч, ўшалармиш зўр кeлганда Ватанини сотгучи.

Қайсики зот иймони йўқ, дини йўқ,
Дўсти йўқдир, эртаси, индини йўқ,
Ҳалоли йўқ, ҳаромликдан қорни тўқ,
Улардан қоч, ўшалармиш бориб-бориб ботқоқларга ботгучи.

Мардни кўрсанг, ҳeч ёнидан ажралма,
Номардларнинг ёнида сeн чайналма,
Зўр кeлса ҳам мард ёнида ўйланма,
Мардлар эмиш ҳар ҳолатда сeн-ла бирга юргучи. [26, 24-б.] [313]

ДАВОМИ БОР

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР

6. (5) Ўзбекистон Миллий Энциклопедияси. 12 жилдли /Таҳрир ҳайъати: М.Аминов, Б.Аҳмедов ва б. – Т.: “Ўзбекистон миллий энциклопедияси” Давлат нашриёти, 2001-2005;
- www.qomus.info (А ҳарфидан Э ҳарфигача 33 та жилд, кирил алифбосида).

O’zbekiston Milliy Ensiklopediyasi.
- Ziyo istagan qalblar uchun! - Kutubxona - O’zbekiston Milliy Ensiklopediyasi (ziyouz.com)
(www.n.ziyouz.com A ҳарфидан Z ҳарфигача 34 та жилд, кирил алифбосида);
- www.n.ziyouz.com/kutubxona/category/11-o-zbekiston-milliy-ensiklopediyasi (www.n.ziyouz.com A ҳарфидан Z ҳарфигача 34 та жилд, кирил алифбосида).

26. (7) ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ. Санъатим. – Т.: Ғ.Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашр., 2001. – 72 б.

30. (9) Шeрали Жўраeв: Эгаси бор юртнинг – эртаси бордир. Суҳбатдош: Мақсуд Жонихонов. – “Даракчи”, 2 (96)-сон, 2001 йил 11 январ, 18-19-б.

38. (13) ОРИПОВ А. Танланган асарлар: 4 жилдлик /Таҳрир ҳайъати: О.Шарафиддинов, М.Қўшжонов, Э.Воҳидов ва бошқ./. – Т.: Ғ.Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашр., 2001.

304. (70) АҲМАДЖOНOВ Ш. Ўзбeкистoн: жазoлoвчи психиатрия амалда – инсoн ҳуқуқлари ҳимoячиси Елeна Урлаеванинг 2001, 2002 ва 2005 йилларда клиник руҳий касалликлар касалхoнасига қамалиши ва мажбуран давoланиши тафсилoтлари. –www.uzbekcongress.org 2005.06.11; www.jahongir.org “Turonzamin” журнали, 2005 йил дeкабр, 12-сoни.

305. (71) ТАШПУЛАТОВА Ф. Народный артист Узбекистана Шерали Жураев возмущен слухами о родстве с молодым певцом (Ўзбeкистoн халқ артисти Шeрали Жўраев ёш хонанда билан қариндош эканлиги ҳақидаги миш-мишлардан жаҳли чиқди).
– Народный артист Узбекистана Шерали Джураев возмущен слухами о родстве с молодым певцом (fergananews.com) (www.fergananews.com/articles/5494 28 ноября 2007 года);
– www.pravozashitnik.clan.su/news/ 28.11.2007 13:59.

306. Ботир Қодиров халқаро фестивалда иштирок этмоқда. - Ботир Қодиров халқаро фестивалда иштирок этмоқда (kun.uz) (www.kun.uz/63051630?q=%2Fuz%2F63051630 2016 йил 3 октябр).

307. Ботир Қодиров. - Ботир Қодиров - Vikipediya (wikipedia.org) (www.uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Botir_Qodirov&variant=uz-cyrl From Vikipediya).

308. (72) Шoҳжаҳoн ва Зoҳиршoҳ Жўраевлар: “Биз учун идeал инсoн – Шeрали Жўраев” /Суҳбатдoш Нoдирахoн. – “Бeкажoн”, 2007 йил 26 апрeл, 33 (439)-сoн, 4-5-б.

309. SAYYOD. Ботир дили оғриганмиди? Sayyod ота хақида саволдан кейин Ботир расман жавоби! - Ботир дили оғриганмиди? Sayyod ота хақида саволдан кейин Ботир расман жавоби! - YouTube (www.youtube.com/watch?v=6KdmKCL2Mc8 47 дақиқа 55 сониялик видео суҳбат, 2020 йил 20 март).

310. СУТЬЯГИНА ДАРЬЯ СЕРГЕЕВНА. ДНК-анализ: о чем способна рассказать ваша генетическая карта? (DNK tahlili: sizning genetik xaritangiz sizga nimani ayta oladi?) - Sherali Jo'rayev - Tavallud kuni 2004 - YouTube (www.youtube.com/watch?v=7gJCJzJ7Stc 3 апреля 2021 года).

311. МАРАТ ЗАХИДОВ. Ташкент. Хулиганы напали на спикера Парламента Э.Халилова. - Ташкент. Хулиганы напали на спикера Парламента Э.Халилова | ЦентрАзия (centrasia.org) (www.centrasia.org/newsA.php?st=1194552600 8 ноября 2007 года).

312. Узбекистан: Снят с должности спикер парламента Эркин Халилов. - Узбекистан: Снят с должности спикер парламента Эркин Халилов (ferghana.ru) (www.ferghana.ru/news.php?id=8235&mode=snews 23 января 2008 года).

313. ШЕРАЛИ ЖУРАЕВ. УЛАРДАН КОЧ. - ШЕРАЛИ ЖУРАЕВ. УЛАРДАН КОЧ. - YouTube (www.youtube.com/watch?v=Ow2jOxn-ihk 8 дақиқа 27 сониялик аудиоёзув, 2021 йил 11 ноябр).

ДАВОМИ БОР

-------------------------------------------------

Китобимнинг қолган қисмини ҳам шу манзилда чоп қилишни давом эттираман, иншааллоҳ. Китобим манзили:

АҲМАДЖОНОВ Ш. Шерали Жўраев. Китобнинг тузатилган ва тўлдирилган 4-нашри. – https://www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6956374/ (www.liveinternet.ru “Турон Шухратжони” кундалиги (дневник)даги “ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ КИТОБ” рукни, 2021.18.03-2023.19.09);
https://www.liveinternet.ru/users/4799013/ (www.liveinternet.ru “Турон Шухратжони” кундалиги (дневник), 2021.18.03-2023.19.09).

-----------------------------------------------

E-mail: havassh54@gmail.com , jiz54@mail.ru

АҚШ, Вашингтон шаҳри

2023 йил 19 сентябр

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ (ПАРАГРАФ 47.3-47.6)

Китобнинг тузатилган ва тўлдирилган 4-нашри

47.3. 1992: МИШ-МИШЛАР ВА УНИНГ ҲИМОЯСИГА УЮШТИРГАН ТАДБИРИМИЗ

1992 йил иккинчи ярмидан бошлаб ҳофиз Шерали Жўраевнинг қўшиқлари Ўзбекистон радиоси ва телевидениеси орқали қўйилмайдиган, оммавий концертлари ўтказилмайдиган бўлди. Бунга қўшимча равишда халқ орасида айрим нобоп шахслар 46.2-параграфда ёзганимдек: «Шерали Жўраев Ислом Каримов билан бирга Саудия Арабистонига борганидаги ибодат ҳақида у дебди, бу дебди. Шу сабабли Президент Ислом Каримов ва Шерали Жўраев ўртасида муносабатлар совуқлашиб, унга концерт бериш, унинг қўшиқларини радиода эшиттириш ва телевизорда кўрсатиш тақиқланибди” деган миш-миш гапларни 1992 йил ёзидан бошлаб тарқата бошлашди.

Бундай миш-мишларга чек қўйиш, халқ яхши кўрган ҳофизи Шерали Жўраевнинг инсоний ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва концертларига йўл очиб бериш учун 1992 йил ёзида мен Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримов номига Мурожаатнома тайёрладим. Шу Мурожаатнома матнини келтирай.

“ Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримовга
нусхаси Ўзбекистон Республикаси Телевидениеси раҳбариятига
нусхаси Ўзбекистон Республикаси Радиоэшиттириш раҳбариятига

Кейинги бир неча ой нобайнида Ўзбекистон телевидениеси ва радиоси орқали халқимизнинг севимли ҳофизи, Ўзбекистон халқ артисти Шерали Жўраевнинг қўшиқларини эфир орқали эшиттириш тақиқланган эмиш.

Ўзбекистон Республикаси Бирлашган Миллатлар Ташкилоти (БМТ)нинг аъзоси эканлигини ва БМТ 1948 йил 10 декабрида қабул қилган Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларациясига ҳурматли Президентимиз Ислом Абдуғаниевич Каримов имзо қўйганлигини ҳисобга олиб, Ўзбекистон Республикаси фуқароси, Ўзбекистон халқ артисти Шерали Жўраевнинг инсон ҳуқуқлари камситилаётганлиги, поймол қилинаётганлигини Сизларга маълум қилмоқчимиз. Ушбу Декларациянинг 19- ва 27-моддаларида қуйидаги сўзлар ёзилган.

“19-модда. Ҳар бир инсон маслак эркинлигига ва буларни эркин ифодалаш ҳуқуқига эгадир; ушбу ҳуқуқ ҳеч бир ҳалалсиз ўз маслакларига риоя этиш эркини ва ахборот ва ғояларни ҳар қандай воситалар билан ҳамда давлат чегараларидан мустақил тарзда қидириш, олиш ва тарқатиш эркини қамраб олади.” ([294, 14-б.])

“27-модда. 1. Ҳар бир инсон жамиятнинг маданий ҳаётида эркин иштирок этиш, санъатдан баҳраманд бўлиш, илмий тараққиётда қатнашиш ва унинг неъматларидан баҳраманд бўлиш ҳуқуқига эгадир.” ([294, 16-б.])

Халқимизнинг севимли қўшиқчиси Шерали Жўраевнинг телевидение ва радио орқали қўшиқлари эшиттирилмаётганлигидан ва бирор жойда концерти уюштирилмаётганлигидан фойдаланган баъзи бир кимсалар Шерали Жўраев шаънига туҳматдан иборат миш-мишлар тарқатишмоқда. Агар мабодо Шерали Жўраев томонидан бирорта ноқонуний ҳаракатлар қилинган бўлса бу ҳақда газеталар, радио ва ойнаи жаҳон орқали очиқ айтилишини, ошкора қонуний йўллар билан халққа маълум қилинишини талаб қиламиз.

Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларациясининг 11-моддасида қуйидагича ёзилган.

“11-модда. 1. Жиноят содир этишда айбланаётган ҳар бир инсон унга ҳимоя учун барча имкониятлар яратиб берилиб, суд мажлисида ошкора тартибда қонуний йўл билан унинг айбдорлиги аниқланмагунча, беайб деб ҳисобланиш ҳуқуқига эгадир.” ([294, 12-13-б.])

Юқорида айтилган Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларацияси талабларига асосан, Мустақил Ўзбекистонимиз фуқароси бўлмиш Ўзбекистон Х А Л Қ артисти, Ўзбекистон Республикаси Алишер Навоий номли Давлат мукофотининг совриндори Шерали Жўраевни н о ҳ а қ т а з й и қ қилишни зудлик билан тўхтатишни, халқимиз севиб тинглайдиган унинг қўшиқларини телевидение ва радио орқали эшиттирилишини т а л а б қ и л а м и з.

Ҳурмат ва эҳтиром билан Ўзбекистон Республикаси фуқаролари:
1. Аҳмаджонов Шуҳрат имзо.
2. . . . имзолар.”

Мен 1989-1990 йилларда Ўзбекистон «Бирлик» халқ ҳаракати (БХХ) Тошкент шаҳар ташкилоти раисининг биринчи ўринбосари, 1991 йил 1 августдан 1993 йил октябргача «Эрк» демократик партияси (ЭДП) Тошкент шаҳар ташкилотининг иккинчи котиби, Мирзо Улуғбек туман ташкилотининг биринчи котиби бўлиб ишлаганман.

Мен Мурожаатномани ўзимнинг ёзув машинкамда 20 дан ортиқ нусхада тайёрлаб, Тошкент Трактор заводи, Эксковатор заводи, Тошкент Бош қурилиши трестига қарашли ишчилар ётоқхоналаридаги бошланғич партия гуруҳларининг ҳар бирига уч нусхадан тарқатиб, имзолар йиға бошладим. Имзо йиғиш тадбири бошланганидан 15-20 кун ўтгач, ишчилардан бири Шерали Жўраевнинг бир кунлик концерти Тошкентдаги Ҳамза номли Академик театрида (ҳозирги Ўзбек Миллий академик драма театрида) бўлиб ўтгани ҳақида айтди.

Шерали аканинг бир кунлик концерти бўлгач, демак, кейинги концертларига ҳам рухсат беришар, деган умид билан йиғилган имзолар билан Мурожаатномани жўнатиш тадбирини тўхтатишимга тўғри келди.

Мурожаатнома ва унинг остига йиғилган имзолар нусхалари менинг шахсий архивимда бир неча йил сақланди. Кейинроқ, мен уйда бўлмаган пайтим, Ўзбекистон махсус хизмат органи ходимлари Мурожаатноманинг барча нусхаларини ўғирлаб кетишди. Шуниси яхшики, мен муҳим хат ва мурожаатномалар тайёрлаганимда ёзув машинкасида кўп нусхада чоп этиб, унинг айрим нусхаларини турли папкаларга солиб қўядиган одатим бор. Шу папкалардан бирида 1993 йилдаги Мурожаатнома нусхаси сақланиб қолган экан. Уни ўқувчимиз эътиборига 2008 йилда юқоридагидек ёзиб ҳавола қилгандим.

Шундай қилиб, Шерали Жўраевнинг навбатдаги концерти 1992 йил август охирида Тошкентдаги Ҳамза номли театр саҳнасида фақат бир кунгина бўлди. Ушбу концерт шошилинч ва ими-жимида тайёрланганлиги сабабли шаҳарда эълонлар илинмади ва кўпгина мухлислар, жумладан мен ҳам бехабар қолдим. Шундай бўлсада Ҳамза театридаги ўринлар мухлислар билан тўлганди. Томошабинлар орасида олдинги қатордаги ўриндиқларда “тегишли идора” ходимлари ҳам ўтиришганини ўша ноёб концерт ёзиб олинган видеокассетада кўриш мумкин. Балки шу сабабли ҳам Шерали Жўраев юртимиздаги тинчликни сақлаш ҳақида концерт давомида икки маротаба гапирган … Шунингдек, Шерали Жўраев ўша концертда Президент Ислом Каримов ҳақида, Ўзбекистондаги тинчлик ҳақида ҳам ижобий сўзлар айтган, лекин бу гаплар видеокассетада йўқ. 1998 йил баҳор кунларининг бирида “Би-би-си” радиоси Шерали Жўраев ҳақида эшиттириш бериб, ўша 1994 йилдаги концертда тасмага ёзиб олинган Президент Ислом Каримов ҳақидаги гапларни ҳам баён этди.

1992 йилги Ҳамза номли театр саҳнасидаги концертда Шерали Жўраев Тожикистонда қариндошлари борлиги ва у ердаги фуқаролар урушида одамлар ҳалок бўлаётганлиги сабабли 1992 йилда концерт бермаганлиги ҳақида гапирди. Маълумки, 1997 йил ёзида Москвада урушувчи томонлар Тинчлик битимини имзолашгандан кейин Тожикистондаги фуқаролар уруши тўхтади. Аммо Шерали Жўраевнинг қўшиқлари шу сатрлар дастлаб ёзилган 1999 йил ёзига қадар ҳам, китобимнинг учинчи нашрини 2008 йилда ёзиб сайтда чоп қилганимда ҳам, ҳатто диктатор Президент Ислом Каримов 2016 йил 2 сентябрда вафот қилгунига қадар мамлакатимиз концерт залларида ва телевидениеда янграмади.

Демак, бу муаммони 1992-1997 йилларда Тожикистондаги фуқаролар уруши билан изоҳлаб бўлмайди, балки Ўзбекистоннинг ўзида катта сабаблар борлиги аниқ. Аниқроқ қилиб айтганда, Шерали Жўраевнинг оммавий концертлари бўлмаётганлиги ва телевидение орқали кўрсатмаётганлигининг асосий сабаби диктатор Президент Ислом Каримов раҳбарлигида Ватаниимизда кучишлатар органларга таянган полициявий сиёсий режим ҳукмрон бўлганлигидан ва режим тақиқлаб қўйганлигидандир.

47.4. 1992 ЙИЛДАГИ КОНЦЕРТ.
ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВНИНГ “ДАМЛАРИМ ЎТДИ” ҚЎШИҒИ


Фото 63. Шeрали Жўраeв Тошкентдаги Ўзбек Миллий академик драма театри саҳнасида куйламоқда. 1992 йил август. [295]

Шeрали Жўраeв 1992 йил августда Тошкентдаги Ўзбек Миллий академик драма театри саҳнасида куйлаган қўшиқлар рўйхатини келтирай.

1. Онагинам. Ҳалима Худойбердиева шеъри, Шерали Жўраев мусиқаси.
2. Баҳор айёми. Бобур ғазали. Шерали Жўраев мусиқаси.
3. Ўлтирур. Шерали Жўраев шеъри ва мусиқаси.
4. Муқаддас аёл. Ҳалима Худойбердиева шеъри, Шерали Жўраев мусиқаси.
5. Дамларим ўтди. Шерали Жўраев қўшиғи.
6. Нозик. Увайсий ғазали. Шерали Жўраев мусиқаси.
7. Она Туркистон. Шерали Жўраев қўшиғи.
8. Шакарони Мозандарон. Ҳофиз Шерозий ва Ирадж-Мирзо шеъри. Шерали Жўраев мусиқаси.
9. Ёноғи қизил. Шерали Жўраев мусиқаси.
10. Куйдим. Сирожиддин Саидов шеъри. Шерали Жўраев мусиқаси.
11. Оппоқ ойим. Шерали Жўраев қўшиғи.
12. Зeбо эмас. Алишер Навоий ғазали. Шерали Жўраев мусиқаси.
13. Буйинга муносиб. Шерали Жўраев қўшиғи.
14. Қайга борурсан. Шерали Жўраев қўшиғи.
15. Ошиқма ой тўлгунча. Шерали Жўраев қўшиғи. [295]

1992 йил иккинчи ярмидан бошлаб ҳофиз Шeрали Жўраeвга қарши турли хилдаги миш-миш гаплар тарқатиш ва тазйиқ қилиш қайтадан бошланди. Балким шу сабабли Шeрали ака 1992 йилда бу мавзуга доир бир нeчта яхши шeърлар ёзди ва қўшиқ қилиб куйлади. Шулардан бирини – “Дамларим ўтди” қўшиқ матнини кeлтириб ўтай.

Эътибор беринг: Шeрали Жўраeв “Дамларим ўтди” қўшиғининг учинчи бешлигида “Баъзан ҳайрон этар душман ҳиммати” деб ҳам куйлаган. Чунки ушбу концертга рухсат бериш сабаби Шeрали ака учун кутилмаган таклиф бўлган. Аслида бунинг сабаби мен ёзган Мурожаатнома ва унинг остига Тошкентда йиғилган юзлаб имзолар эди. Агар Мурожаатномамиз Президент Ислом Каримовга жўнатилгач ҳам концертга рухсат берилмаса, имзо қўйган юз нафарга яқин фуқаролар, асосан ЭДП аъзолари билан биргаликда Президент Девони олдида норозилик пикетини ўтказишни режалаштиргандим.

Шeрали ЖЎРАЕВ қўшиғи

ДАМЛАРИМ ЎТДИ

Яхши ҳам, ёмон ҳам дамларим ўтди,
“Дўстим” дeганларим юз буриб кeтди,
Мардликдан лоф уриб, номардлик этди,
Йўлимда тугунлар турган замоним,
Сeн ҳам юзинг бурма, қоши камоним!

Санамлар бор баъзан мардликда ўтар,
Баъзи бир эркаклар аёлдан баттар,
Мунофиқ энг аввал дўстини сотар,
Сeнда бундайлардан йироқ бўл, жоним,
Мeндан юзинг бурма, қоши камоним!

Тоғлардан оғирдир дўстнинг миннати,
Баъзан ҳайрон этар душман ҳиммати.
Гўзалликда мардлик инсон зийнати,
Темурбек ҳиммати ушбу каломим,
Мeндан юзинг бурма, қоши камоним!

(Иймони пок дўстинг бир хил турармиш,
Ҳақни ҳақ, ноҳақни ноҳақ дeярмиш,
Йиғласанг – йиғлармиш, кулсанг – кулармиш,
Сeн-да поклигингча қолгин, иймоним,
Мeндан юзинг бурма, қоши камоним!)

Қаро тун ортдадур оппоқ тонг бугун,
Дўстлар шодон бўлиб, байрамдир бугун,
Биз кирган хоналар байрамдир бугун,
Шу элга аёндир яхши-ёмоним,
Ўзинг шоҳиддирсан, қодир Худойим!
Мeндан юзинг бурма, қоши камоним! [26, 22-б.] [295]

47.5. 1993: РУСТАМ УСМОНОВ БИЛАН БОҒЛИҚ МИШ-МИШ


Фото 64. “Рустамбанк” раҳбари Рустам Усмонов (1948). Москва, 2018 йил январ. [296]

Шерали Жўраевга қарши 1993 йилда уюштирилган миш-миш “Рустамбанк” раҳбари Рустам Усмоновга қарши очилган жиноий иш билан боғлиқ эди. Шу сабабли Рустам Усмонов ва у билан боғлиқ айрим воқеалар ҳақида қисқача ёзай.

Рустам Усмонов (1948 йилда Қирғизистон Республикаси, Ўш вилоятида туғилган) 1991 йил декабрида Андижон вилояти, Советобод (ҳозирги Нуробод) туманидаги “Дўстлик” колхози раиси, Советобод шаҳар кенгаши депутати эди. Маълумки, 1991 йил 29 декабр кунига Ўзбекистонда биринчи марта икки мухолиф номзод – Ўзбектстон Президенти, Ўзбекистон Халқ демократик партиясининг ўша пайтдаги раиси Ислом Каримов ва Ўзбекистон “Эрк” демократик партияси (ЭДП) раиси Муҳаммад Солиҳ ўртасида Президентлик сайловлари белгиланган эди.

Сайловга яқин қолганида “Правда Востока” газетасининг 1991 йил 18 декабр сонида Рустам Усмоновнинг «Поддерживал «Эрк», но проголоcую за Каримова» (“Эрк”ни қўллаб-қувватлагандим, лекин Каримовга овоз бераман») номли кичик мақоласи чоп этилди ([297]-га қаранг). У ўз мақоласида 1991 йил 29 ноябр куни ЭДП марказига келгани, ЭДП Тошкент шаҳар ташкилоти биинчи котиби, профессор Шоди Каримов билан учрашгани, ЭДПнинг уч нафар раҳбари билан суҳбатлашгани ва айрим камчиликлар сабабли хафа бўлгани ҳақида ёзган эди (ЭДП маркази Тошкент шаҳри, Ҳамза (ҳозирги Паҳлавон Махмуд) кўчаси, 58-уйда жойлашганди. 1994 йилдан бу уйда Ўзбекистон Бош прокуратураси жойлашган). У мақоласини қуйидаги сўзлар билан тугатганди. Рус тилидан ўзбек тилига мен ўгирдим.

“Менинг кайфиятим бирданига бузилди. Агар бу одамлар – сўз айримлари ҳақидагина бормоқда – ҳокимият остонасида ўзларини шу даражада калондимоғлик билан тутишаётган бўлсалар, улар сайловларда ғалаба қозониб ҳокимиятга келгач, биз қандай аҳволда қоламиз? Ишончим комилки, масалан, мен тадбиркор сифатида ўз меҳнатимнинг барча натижаларидан маҳрум бўламан, балким 1917 йил октябридан кейин аждодларимиз каби хорижга бориб қоларман.

Йўқ, мен бундай қисматни хоҳламайман.

Гарчи менга Ислом Каримов фаолиятининг айрим жиҳатлари ёқмасада, мен унга овоз бераман. Ҳар ҳолда унинг фикр-мулоҳазалари, иш услублари одамларга маълумдир. Унинг фаолиятини башорат қилиш мумкин.

Келинглар, таваккал қилмайлик. Ўз овозларимизни Ислом Каримовга берайлик. Унга бозорга ўтишда янада дадилроқ иш қилишини тилайлик.” [297]

Рустам Усмонов ўз вақтида Тошкент Халқ хўжалиги институти (ҳозирги Иқтисодиёт университети) талабаси бўлган ва талаба сифатида проф. Шоди Каримовга имтиҳон топширган. Шоди Каримов собиқ талабаси мақоласини ўқиб хафа бўлди ва ўзбек тилида жавоб хатини ёзиб, каминадан рус тилига таржима қилиб беришни сўради. Мен уни таржима қилдим. Шоди аканинг жавоб мақоласи “Правда Востока” газетасининг 1992 йил январь-февраль сонларидан бирида чоп этилди. Рустам Усмонов ўз мақоласида фақат Шоди Каримов фамилиясини ёзиб, ўз устозини ноҳақ танқид қилди. Бу билан у куҳна Шарқнинг буюк қадриятларидан бири – ўз устозига ҳурмат анъанасига амал қилмади, қўпол хатога йўл қўйди.

Ўзбекистон оммавий ахборот воситаларида асосан Ислом Каримов номзоди учун ташвиқот олиб борилиши, Рустам Усмоновдек лаганбардорларнинг ғаразли, нохолис мақолалари, сайлов куни сайлов қонунларининг қўпол равишда бузилиши туфайли 1991 йил 29 декабр кунги сайловларда Тошкентдаги рус забонли аҳоли асосан Ислом Каримов учун овоз берди. Табиийки, бундай тенг шароитлар яратилмаган сайловда Ислом Каримов ғолиб келди.

Президентлик сайловларида хушомадгўйлик, лаганбардорлик қилгани учун авторитар сиёсий режим раҳбарияти Рустам Усмоновга сайловдан кейин 1992 йилда “Рустамбанк” номли хусусий тижорат банкини очишига барча шароитларни яратиб берди. Таққослаш учун: Ўзбекистонда “Алимбанк” номли иккинчи хусусий банк 1994 йил май ойида Самарқанд вилояти Ургут туманида очилди [282, 1-ж., 238-б.]

Лекин авторитар, полициявий режим амалдорлари учун доимий дўстлар йўқ ва улар қонунларга амал қилмайди. Уларга режим учун муҳимроқ бўлган манфаатлар устивордир. Рустам Усмоновнинг кейинги тақдири, унга қарши жиноий ишнинг очилиши “Ватан Тараққиёти” партияси фаолияти билан боғлиқдир.

1992 йил бошида Президент Ислом Каримов ўз маърузаларидан бирида Ўзбекистонда ишбилармонлар партиясини тузишни таклиф қилди. Бу таклифга шоир Усмон Азим (1950) ўз хайрихоҳлигини билдириб, шу партияни тузишга киришди. Усмон Азим 1988 йил 11 ноябр куни ҳофиз ва шоир Дадахон Ҳасан уйида “Бирлик” халқ ҳаракатига асос солган 18 кишидан биридир, 11 кишилик Ташаббус гуруҳи сафида бўлган эди.

“Ватан Тараққиёти” партияси (ВТП)ни молиявий жиҳатдан у ёки бу даражада таъминлашни “Рустамбанк” раҳбари Рустам Усмонов ўз зиммасига олди. Натижада 1992 йил 24 май куни Тошкентда ВТПнинг таъсис қурултойи бўлиб ўтди. Унда Усмон Азим партия раиси, Рустам Усмонов эса партия Марказий кенгаши Президиуми аъзоси этиб сайланди. ВТП Ўзбекистон Адлия вазирлигида 1992 йил 10 июл куни рўйхатга олинди ва партия раҳбарларига 224-сонли гувоҳнома топширилди [298, 159-б.].

1993 йил март ойида ВТП Жиззах вилоят ташкилоти раиси этиб Ўзбекистон Олий Мажлисининг 1989-1994 йиллардаги депутати Мели Қобилов (1943.20.05) сайланди. У 1992 йил март ойида Ўзбекистон Инсон ҳуқуқлари жамияти Жиззах вилоят ташкилоти раиси этиб сайланди ва бу соҳада ҳам яхши фаолият олиб борди. Мели Қобилов ва унинг сафдошлари фаол ҳаракат олиб боришлари натижасида қисқа вақтда ВТПнинг Жиззах вилоят ташкилотидаги аъзолар сони 200 нафардан 5000 нафарга етди. Бу билан ВТПнинг Жиззах вилоят ташкилоти Халқ демократик партияси (ХДП) билан сайловларда бемалол рақобатлашаоладиган, Жиззах вилоят халқининг 70 фоиздан ортиқ овозларини олиши мумкин бўлган ташкилотга айланди.

Ўзбекистон кучишлатар органлари ВТП Жиззах вилоят ташкилотидаги воқеалар туфайли ВТП раҳбарларидан айримларига қарши жиноий иш очиш учун бадном қилувчи материал (копромат) тўплашга киришди. Бу билан ВТПнинг Жиззах вилоят ташкилотига ВТП раҳбарлари орқали босим қилмоқчи бўлди. Бунинг учун ВТПнинг бош молиячиси – банкчи Рустам Усмоновга қарши жиноий иш очиш керак эди. Шундай қилиб, 1993 йилда “Рустамбанк”нинг молиявий фаолияти устидан текшир-текшир бошланди ва жиноий иш очилди. [299]-мақоламда Рустам Усмоновга қарши жиноий иш 1994 йилда очилган, деб ёзган эдим. Ушбу китобни ёзиш давомида воқеалар кетма-кетлигини тиклаш орқали маълум бўлдики, унинг устидан жиноий иш 1993 йилда очилди.

Мели Қобиловнинг кейинги тақдири ҳақида қисқача маълумот. 1994 йил 25 декабр куни Ўзбекистон Олий Мажлисига сайловлар белгиланди. Мели Қобилов ва унинг сафдошларини Олий Мажлисга ва Жиззах вилоят Кенгашига депутат этиб сайланишларига йўл қўймаслик учун 1994 йил 27 октябрь куни Мели Қобиловни ўз иш кабинетида Жиззах вилоят прокуратураси ходимлари ҳибсга олди. Унга қарши Ўзбекистон Жиноят кодексининг саккизта моддаси бўйича айблов эълон қилишди.

Суд 1995 йил 1 августдан 1996 йил 12 февралгача давом этди. Оқибатда туҳмат айбловлар билан Мели Қобилов саккиз йил муддатга қамаб юборилди. У саккиз йил қамоқда ўтириб, 2002 йил 8 октябр куни озодликка чиқди. У 2008 йил февралида Жиззах шаҳри, “Кўтарма” маҳалласи, Гавҳар тор кўчаси, 5-уйда яшаётганди [299].

Рустам Усмоновнинг кейинги тақдири ҳақида икки оғиз сўз. Эслашимча, 1993 йилда Рустам Усмоновни кучишлатар орган ходимлари ҳибсга олди. Лекин бир неча кун ўтгач, ундан кетиб қолмаслик ҳақидаги тилхат олиб, озодликка чиқаришди. У яширинча Қирғизистонга кетиб, у ерда колхоз раиси бўлиб ишлади ва гектаридан 61 центнергача пахта ҳосили олиб, бизнес фаолиятини йўлга қўйди. У Қирғизистонда рус тилида «Я не уcтал боротьcя» (“Мен курашдан чарчаганим йўқ”) номли китоб ёзди. Лекин Рустам Усмонов 1998 йил февралида қўпол хатога йўл қўйди: ўз оила аъзоларини кўриш учун Тошкентга келганида кучишлатар орган ходимлари уни ҳибсга олди. Кейинроқ Андижон вилоят суди уни 14 йилга қамаш ҳақида ҳукм чиқарди. У аввал Тошкент вилояти Зангиота туманидаги қамоқхонада, 2006 йил декабридан 2008 йил февралида Қашқадарё вилояти Шайхали қўрғони яқинидаги 64/49-сонли қамоқхонада, кейин Жаслиқ қамоқхонасида ўз жазо муддатини ўтади. Мен бу ҳақда 2008 йил 12 феврал куни Рустам Усмоновнинг куёви билан телефон орқали гаплашгандим.

Ўзбекистон Президенти Ислом Каримов ва Олий Мажлис Сенати 1998-2007 йиллар давомида бир неча марта Авф этиш ҳақидаги қарорлар чиқарди. Лекин Рустам Усмонов 1991 йилда қўллаб-қувватлаган ва бошқа фуқароларни ҳам шунга даъват этган полициявий режим амалдорлари унинг жазо муддатини бирор марта камайтиришмади. Ҳар сафар унга “қамоқхона ички тартибини бузганлик” айбини қўйиб, Авф этиш ҳақидаги қарорни қўлламаслик йўлини қилишди.

Эътибор беринг: Рустам Усмонов ўзининг [297]-мақоласида “Эрк” демократик партияси раҳбарлари 1991 йил 29 декабрдаги Президентлик сайловларида ғалаба қозонса хорижга кетишга мажбур бўлиши ёки қамалиши мумкинлиги ҳақида башорат қилган эди. Аслидачи, у лаганбардорлик қилиб, сайловда овоз беришга чақирган Президент Ислом Каримов раҳбарлигидаги Ўзбекистон кучишлатар органлари уни шу аҳволга солишди, улар унга қарши жиноят иши очиб, уни 14 йилга қамашди. Режим ҳатто авф этишга ҳам йўл бермади. Диктатор Президент Ислом Каримов 2016 йил 2 сентябр куни вафот қилгач, Рустам Усмонов 19-йиллик қамоқдан 2017 йил 13 феврал куни озодликка чиқди [300].

Энди ҳофиз ва шоир Шерали Жўраевга қарши 1993 йилда уюштирилган миш-миш масаласига қайтсак бўлади. Мен 1991-1993 йилларда “Эрк” демократик партияси (ЭДП) Тошкент шаҳар ташкилотининг иккинчи котиби, Мирзо Улуғбек туман ташкилотининг биринчи котиби дим. Мирзо Улуғбек туманидаги заводлар ва қурилиш ташкилотлари ётоқхоналарида ЭДПнинг бошланғич ташкилотларини ттузиб доимий фаолият олиб бораётганди.

1993 йил ёзида мен Тошкент Бош қурилиш бошқармасига қарашли тўрт қаватли ётоқхонада кундузи қурилишда ишлаб, кечқурун Тошкент Техника университети кечки факултетида ўқиётган ЭДП аъзолари ва талабалар билан суҳбатлашаётгандим. (Ушбу ётоқхона Тошкент шаҳри, Пушкин кўчаси, -уйда жойлашганди. У бинода 2008 йил 13 февралида Тошкент шаҳар Мирза Улуғбек туманлараро Фуқаролик суди жойлашганди). Суҳбат давомида мен мавжуд режим Шерали Жўраев концерт ўтказишига рухсат қилмаётгани, телевидениеда чиқишига йўл бермаётгани ҳақида ҳам гапирдим. Шунда ишчи-талабалардан бири бундай деди: “Банкчи Рустам Усмонов устидан жиноий иш қўзғатилган экан. Шерали Жўраевнинг Рустам Усмонов билан алоқалари бор экан. Шу сабабли унинг қўшиқларини радио ва телевидениеда бериш, концертлар ўтказиш тақиқланибди” деди.

Мен у йигитдан бу гапни қаердан олгани ҳақида сўрадим. Ишчи-талаба йигит бировдан эшитганини айтди. Мен бундай дедим: “Бирорта атоқли, машҳур, улуғ шахс ёки давлат раҳбари ҳақида уни бадном этувчи, обрўсини тушурувчи, манфий гапларни қариндошлар, таниш-билишлар ёки бировлардан эшитганда албатта бу ахборот манбасини сўранг. Яъни бундай совуқ хабарни газета ёки журналда ўқидими, ё радиода эшитдими, ёки телевизор орқали кўрдими, ёинки бу ҳақда суд қарори борми? Агар бор бўлса, ўша манбани, яъни газета ёки журналнинг аниқ сонини билиб олиш, радио ёки телекўрсатув санасини аниқлаб олиш керак. Агар ёмон хабарни берган киши расмий манбани аниқ айта олмаса, бу миш-миш гап эканлиги маълум бўлади. Атоқли шахс ҳақидаги миш-миш гапни шу ернинг ўзида тўхтатиш ва буни бошқа кишиларга айтмаслик, яъни тарқатишни тўхтатиш керак”.

Мен атоқли шахслар ҳақида миш-миш гапларни эшитганда шу гапни айтаётган фуқародан нимага асосланиб айтаётганини, манбасини сўрайман. Агар у манбани айта олмаса, бу миш-миш гап эканлигини таъкидлаб, уни тарқатишни тўхтатишни илтимос қиламан. Бундай танбеҳдан кейин бирорта таниш-билишим қайтариб менга миш-миш гап айтгани йўқ.

Шундай қилиб, 1993 йил ёзида Тошкентда ҳофиз ва шоир Шерали Жўраевга қарши банкчи Рустам Усмонов билан қандайдир алоқалари, олди-бердилари борлиги ҳақидаги навбатдаги миш-миш гаплар тарқатилди. 1993 йил 25 сентябрда “Эрк” демократик партияси (ЭДП)нинг тўртинчи қурултойи Тошкентдаги Туқувчилар саройида бўлиб ўтди. Ушбу қурултойни ташкиллаштириш ва Тошкент шаҳар ташкилотининг анжуманини ўтказиб, қурултойга делегатларни сайлаш тадбирларини ўтказишда фаол қатнашдим. Лекин Қурултой нодемократик руҳда, қупол бузилишлар билан ўтди. Шу сабабли ЭДП Тошкент шаҳар ташкилотининг кўпчилик раҳбарлари унинг биринчи котиби профессор Шоди Каримов бошчилигида истъефога чиқди ва ЭДПни тарк қилишди. Мен ҳам ЭДПдан чиқиб, бир гуруҳ ҳамфикрлар билан биргаликда Ўзбекистон ёшларининг янги Республикачилар партиясини тузишга киришдим. ЎРП Устави лойиҳасини ёздим, Ватанимиздаги вилоятлардан саккизтасига бориб ЎРПнинг бошланғич ташкилотларини тузиб келдим. Алал оқибат Ўзбекистон Республикачилар партияси (ЎРП)нинг Таъсис қурултойини 1994 йил 12 ноябр куни Тошкентда Буюк Ипак йўли кўчасида жойлашган «Гулшан» номли Маданият уйида ўтказдик. Қурултой қатнашчилари мени ЎРП раиси қилиб сайлашди. Шу воқеалар сабабли Шерали Жўраевга қарши 1993 йилда тарқатилган миш-мишларга нисбатан бирорта тадбир уюштиришга вақтим ва имкониятим бўлмади.

47.6. 2004: ПРОФЕССОР ОЛИМЖОН КАРИМОВГА ҚАРШИ МИШ-МИШ


Фото 65. Профессор Олимжон Каримов (1926-2006). Олимжон аканинг уйида 2005 йилда олган суратим. Тошкент.

Мен профессор Олимжон Каримов (1926.06.06-2006.08.02) ва у амалга оширган ишлар ҳақида [301]- ва [302]-мақолаларимда ёзгандим. Проф. Олимжон Каримов ўзбеклар орасида биринчи бўлиб техника фанлари номзодлиги диссертациясини 1953 йилда Москвада ёқлади. У пахта териш машинаси бўйича докторлик диссертациясини 1963 йилда тайёрлаган бўлсада, унга диссертацияни ёқлаш учун рухсатни кўп курашлардан кейин 1967 йил октябрида беришди. Докторлик дипломини эса 1970 йил ёзида олди. 1974 йил июлида у профессорлик унвонига эга бўлди. У 30 та ихтиро муаллифи эди.

Ўзбекистон “Бирлик” Халқ ҳаракати (БХҲ) Ташаббус гуруҳи 1988 йил 11 ноябрида тузилгач, проф. Олимжон Каримов 1988 йил ноябр охиридан БХҲ раҳбариятида фаолият олиб бориб, кўпгина эзгу ишларни амалга оширди. Унинг ташаббуси ва раҳбарлиги остида 1990 йил сентябрида Тошкентда Ўзбекистон Озод Деҳқонлар партияси (ОДП) таъсис қурултойи бўлиб ўтди. Яъни у ОДП асосчисидир.

Ўзбекистон кучишлатар органлари 1992 йил ёзида бир гуруҳ демократларга қарши “Миллий Мажлис” номли сохта жиноий иш очиб, Олимжон акани 1993 йил 21 январдан 23 февралгача, яъни 33 кун давомида Тошкент қамоқхонасига қамашди. Бу сохта суд иши Ўзбекистон Олий судида 1993 йил 1 июлидан 6 августгача кўрилди. Бошқа демократлар қаторида проф. Олимжон Каримовга Олий суд 3 йил шартли қамоқ жазосига, яъни уй қамоғига ҳукм қилди.

Қисқароқ қилиб айтганда, проф. Олимжон Каримов ўзининг деярли 80 йиллик умри давомида ўзбек халқи манфаатларини имкони борича ҳимоя қилган зиёлилардан бири эди. У менинг ташаббусим билан 2003 йил апрелида тузилган “Демократлар давраси” нодавлат нотижорат ташкилоти аъзоси ҳам эди.

Энди проф. Олимжон Каримовга қарши 2004 йил сентябрида уюштирилган миш-миш ҳақида ёзсам бўлади.

Гавҳар Орипова (1957 йилда туғилган, проф. Олимжон Каримовнинг қизи) менга 2005 йил май ойида қуйидаги воқеани гапириб берди. Қаҳрамон Ғуломов 2004 йил сентябрида Тошкент шаҳри ва вилоятидаги демократларга телефон қилиб, “Профессор Олимжон Каримов вафот қилди” деб айтган. Эслатиб ўтаман: физика-математика фанлари номзоди Қаҳрамон Ғуломов 1988 йил 11 ноябр куни ҳофиз ва шоир Дадахон Ҳасан уйида “Бирлик” халқ ҳаракатига асос солган 11 кишилик Ташаббус гуруҳи аъзоларидан бири, у 2001-2008 йилларда “Озодлик” ва “Би-би-си” радиоларига “Камрон Алиев” тахаллуси билан интервю бериб турарди.

Бундай нохуш хабарни эшитган, Олимжон Каримовни кўп йиллардан бери биладиган кишилардан 15 нафари, жумладан Озод Деҳқонлар партиясининг асосчиларидан бири Рисқали Зиёвиддинов (1938-2006.03.08), барча ишларини ташлаб, тездан унинг уйига жанозага етиб боришган (Рисқали ака ҳақида [303]-мақолада ёзганман). Қаҳрамон Ғуломов “ўлди” деган фуқаро – Олимжон Каримовнинг ўзи дарвозани очиб келганларни кутиб олган!

Бу совуқ, туҳматдан иборат миш-миш ҳақида менга дастлаб Рисқали Зиёвиддинов гапириб берди. Мен бу гапнинг тўғрилигини Гавҳар Ориповадан 2005 йил май ойида аниқлаштирдим.

Мен туҳмат миш-мишни тарқатган Қаҳрамон Ғуломов билан 2005 йил июл ойида гаплашдим. У каминага: “Проф. Олимжон Каримов вафот этгани ҳақида менга Баҳодир-Чиғатой айтди. Мен бошқаларга телефон қилиб айтдим” деди.

2005 йил 19 июл куни Баҳодир-Чиғатой (Баҳодир Сағдуллаев)ни Тошкентдаги Freedom House (Озодлик уйи) ваколатхонасида учратдим. Ундан проф. Олимжон Каримов ҳақидаги миш-миш воқеасини гапириб беришни сўрадим. У бундай деди: “2004 йил сентябрида Тошкентдаги Чиғатой маҳалласида яшовчи Шуҳрат Қораевич Каримов вафот этди. Ўша куни менинг уйимга Қаҳрамон Ғуломов ва Марат Зоҳидов меҳмон бўлиб келишмоқчи эди. Мен Шуҳрат Каримов ўлими муносабати билан уларни уйимда қабул қила олмаслигимни телефон орқали айтдим. Қаҳрамон Ғуломов эса “Профессор Олимжон Каримов вафот қилди, бу гапни Баҳодир-Чиғатой айтди” деб одамларга гап тарқатган”.

Баҳодир-Чиғатой – Баҳодир Сағдуллаев ҳақида қисқача маълумот. У 1952 йил 25 феврал куни Тошкент шаҳрида туғилган. У Тошкентдаги Чиғатой маҳалласида яшаб, катта бўлгани учун уни таниганлар Баҳодир-Чиғатой (чиғатойлик Баҳодир маъносида) деб аташарди. У 1975 йилда Тошкент Политехника институти (ҳозирги Техника университети)нинг нефт-газ факултетини “тоғ муҳандиси” мутахассислиги бўйича тугатган.

Баҳодир Сағдуллаевни Давлат хавфсизлиги қўмитаси (ДХҚ) 1982 йилда ишга таклиф қилган. Унга катта лейтенант унвонини берган. У 1982-1984 йилларда Москвадаги Юрий Андропов номидаги ДХҚ Академияси махсус факултетида “ДХҚ шахсий таркиби малакасини ошириш” икки йиллик курсида ўқиган. У 1983-1991 йилларда Тошкентда ДХҚнинг Ўзбекистон ташкилотида штат бўйича ходим (зобит) бўлиб, 1991-2001 йилларда контракт асосида ишлаган. У ДХҚ подполковниги унвонида заҳирага чиққан. Бу маълумотларни Баҳодир Сағдуллаев каминага 2005 йил 19 август куни гапириб берди.

Ўзбекистон “Бирлик” Халқ ҳаракати (БХҲ) Ташаббус гуруҳи 1988 йил 11 ноябрда тузилгач, Баҳодир Сағдуллаев 1989 йил бошларидан бери БХҲ марказига келиб, “бирлик”чилар билан алоқа қилди. Шу сабабли мен уни 1989 йил бошидан бери танийман. Унинг кимлигини суҳбатлардан билгач, 1989 йилдан бери ўзимни ундан сал нарироқ тутиб алоқа қилардим. Шундай воқеани эслайман: 1990 йилда каминага зарур бўлиб, Баҳодир Сағдуллаевдан 50 рубл қарз олдим. Қаҳрамон Ғуломов раҳбар бўлган “Халқ дипломатияси клуби” йиғилишларидан бирида залда ёнма-ён ўтирган пайтда Баҳодир Сағдуллаев баланд овозда мендан 50 рубл қарзни қичаб сўрай бошлади. Мен бу пулни тез кунларда ишлаб, кейинги ҳафта бўлган клубнинг навбатдаги йиғилишида унга бердим ва қарзимдан қутилдим.

Мухолифат лидерларидан бири, Озод Деҳқонлар партияси раиси, профессор Олимжон Каримовнинг ўлими ҳақидаги ёлғон, туҳмат гапни 2004 йил сентябрида тарқатган икки киши – ДХҚнинг заҳирадаги подполковниги Баҳодир Сағдуллаев ва Қаҳрамон Ғуломов. Айтмоқчидек, аслида ДХҚнинг, унинг меросхўри бўлган Миллий хавфсизлик хизматининг собиқ ходими тушунчаси йўқ. Чунки собиқ ходимлар ДХҚ ёки МХХ раҳбарларининг ҳар қандай буйруғини бажаришга доим тайёр туришади.

Таъкидлашим лозимки, демократлар, жумладан мухолифат вакилларининг уйида тўй ёки жаноза билан боғлиқ бирорта маърака бўлса, маърака эгаси Қаҳрамон Ғуломовга айтарди. У кўпчилик мухолифат вакилларига бу яхши ёки ёмон хабарни етказарди ва таклиф этарди. Шу сабабли Қаҳрамон Ғуломовда мухолифат вакиллари кўпчилигининг уй телефонлари, манзил маълумотлари бор эди. Шу жумладан профессор Олимжон Каримовнинг ҳам уй телефони ва уй манзили бор эди. У бундай машъум хабарни эшитгач, Олимжон Каримов уйига телефон қилиши ёки ўз машинасида бориб келиши мумкин эди. Лекин у бундай қилмади. У Олимжон аканинг яқин, ҳурматли кишиларига қўнғироқ қилиб, унинг ўлгани ҳақидаги туҳмат гапни айтган. Натижада бу совуқ, туҳматдан иборат миш-миш қисқа вақт ичида тарқалган.

Ўзбекистон Миллий хавфсизлик хизмати билан боғлиқ кимсалар бундай миш-мишни тарқатишидан мақсад – проф. Олимжон Каримовга навбатдаги маънавий зарба бериш, уни ўз ажалидан беш кун олдинроқ бўлсада вафот этишини тезлаштириш бўлган, деб ҳисоблайман.

Аввал Совет Иттифоқи тоталитар тузуми амалдорлари тазйиқлари, 1991 йил сентябридан кейин Ўзбекистондаги полициявий режим кучишлатар орган ходимлари проф. Олимжон Каримовни тазйиқ қилишлари, асоссиз равишда 1993 йилда 33 кун қамоқда тутишлари, турли миш-мишлар тарқатишлари натижасида у 2006 йил 8 феврал куни вафот қилди…

ДАВОМИ БОР

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВ (ПАРАГРАФ 44-47.2)

44. 1990-1991 ЙИЛЛАР.

“Шерали Жўраев” номли ушбу китобимнинг “1980-1989 йиллар” номли 38-параграфида қуйидагича ёзгандим.

“Шерали Жўраевга 1987 йилда Ўзбекистон халқ артисти унвони берилди. У 1990 йилгача Венгрия, Руминия, Сурия, Америка Қўшма Штатлари, Канада, Мексика, Миср ва Кубада бўлиб, концертлар берди. Шунингдек у 1989 йил декабрида 127-сонли Бобур номли сайлов округидан Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашига депутат этиб сайланди [221]. Унинг ҳаётида янги босқич бошланди”

Маълумки, буюк ўзбек шоири ва давлат арбоби Алишер Навоий 1441 йил 9 феврал куни туғилган. Шу сабабли Ўзбекистонда ҳар йили 9 феврал куни Алишер Навоий хотираси билан боғлиқ турли учрашувлар ўтказилади. 1990 йил 9 феврал куни ҳам шундай йиғилишлардан бири Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси жойлашган бинонинг (Тошкент шаҳри, Пушкин кўчаси, 1-уй) учинчи қаватдаги катта мажлислар залида бўлиб ўтди. Учрашувда кўпгина таниқли шоирлар ва ёзувчилар қаторида шоир Эркин Воҳидов ва ҳофиз Шерали Жўраев ҳам қатнашди. Йиғилишни Эркин Воҳидов олиб борди. Йиғилишда сўзга чиққанлар буюк Алишер Навоий ҳақида илиқ гапларни айтишди, шеърлар ўқиб беришди. Эркин ака навбатни Шерали Жўраевга берар экан, жумладан бундай деди: “Эътибор беринглар: Али-шер – Шер-али. Бундай ўхшашлик бежиз эмас”. Шерали Жўраев саҳнага чиқиб, торини чертиб, Алишер Навоий ғазаллари билан айтиладиган иккита қўшиқ куйлади. Залдагилар, жумладан мен ҳам, қарсаклар билан миннатдорчилик билдирдик.

Шерали Жўраев 1989 йил декабрида 127-сонли Бобур номли сайлов округидан Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашига депутат этиб сайлангани ҳақида юқорида ёзгандим. У 1990-1994 йилларда депутат бўлиб фаолият олиб борди. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг 1991 йил 25 сентябрдаги фармонига асосан Шерали Жўраевга Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Республикаси Давлат мукофоти топширилди [282, 1-ж., 5-б.].

45. 1991 ЙИЛДАГИ КОНЦЕРТ


Фото 61. Шерали Жўраев Тошкентдаги Халқлар Дўстлиги санъат саройида куйламоқда. 1991 йил кузи. [283]

1991 йил кузида Шерали Жўраев Алишер Навоийнинг 550 йиллигига бағишлаб тайёрлаган кўп кунлик концерти Тошкентдаги Халқлар Дўстлиги санъат саройида бўлди. У Шерали ака ижодидаги энг яхши концертларидан бири бўлди. Ушбу концерт ёзилган видеокассета ҳам видеокассета сотувчиларнинг дўконлари орқали мухлислар орасида кенг тарқалди. Шерали ака концертда куйлаган қўшиқлар рўйхатини келтирай.

Концертнинг 1-қисми
1. Она Туркистон. Шерали Жўраев шеъри ва мусиқаси.
2. Излангиз (Истангиз). Алишер Навоий ғазали, Шерали Жўраев мусиқаси (параграф 24).
3. Шитоб айлаб. Алишер Навоий ғазали, Шерали Жўраев мусиқаси.
4. Мустазод. “Эй, ҳуснунгга зарроти жаҳон ичра тажалло, мазҳар санга ашё ...”. Алишер Навоий мустазоди. Комилжон Отаниёзов мусиқаси.
5. Аввалгиларга ўхшамас. Алишер Навоий ғазали. Омон Матжон мухаммаси. Шерали Жўраев мусиқаси.
6. Айрилиқ. Алишер Навоий ғазалига Эркин Воҳидов мухаммаси. (“Кема”) Шерали Жўраев мусиқаси.
7. Эй дил. Алишер Навоий ғазали, Шерали Жўраев мусиқаси.
8. Сарви гулру келмади. (47:10) Алишер Навоий ғазали.

Концертнинг 2-қисми
9. Ўзбeгим. Эркин Воҳидов шеъри. Шерали Жўраев мусиқаси (параграф 6).
Ўзбeкистон – Ватаним маним. Абдулла Орипов шeъри. Шерали Жўраев мусиқаси (параграф 6).
10. Шаршара (Соч эмас). Нурали Қобул шеъри. Шерали Жўраев мусиқаси.
11. Қайга борурсан.
12. Ўхшатинг. Шерали Жўраев мусиқаси.
13. Ой юзингга. Ҳофиз Хоразмий шеъри. Шерали Жўраев мусиқаси.
14. Шириндур. Алишер Навоий ғазали.
15. Оппоқ ойим. Шерали Жўраев шеъри ва мусиқаси.
16. Оқар сувнинг. Шерали Жўраев шеъри ва мусиқаси. [283]

46. 1992: ҚОНЛИ ВОҚЕАЛАР
ШЕРАЛИ ЖЎРАЕВНИНГ “ТЎХТАМА, ТОРИМ” ҚЎШИҒИ

Ҳур фикрли санъаткорнинг ижодий фаолияти, ҳатто тақдири Ватандаги ижтимоий-сиёсий аҳвол билан, жумладан дeмократиянинг ривожланиш даражаси билан чамбарчас боғлиқ эканлиги Ўзбeкистонда бўлиб ўтган кeйинги воқeалар яна бир бор кўрсатди. 1991 йил охиридан бошлаб, айниқса 1992 йил 17 январда Тошкeнтда Талабалар шаҳарчасида авторитар рeжимнинг кучишлатар органлари томонидан қуролсиз талабалар аёвсиз калтакланиши ва ўққа тутилишидан кeйин мамлакатимизда дeмократик кучларга тазйиқлар кучайиб кeтди. Ўша қонли воқeаларда икки нафар талаба ҳалок бўлди, 30 нафардан ортиқ талаба ярадор қилинди.

Ушбу параграфни Шерали ака 1992 йилда ёзган ва куйлаган «Тўхтама, торим» қўшиқ матнини келтириш билан тугатай.

Шерали ЖЎРАЕВ шеъри ва мусиқаси

ТЎХТАМА, ТОРИМ

Бу дунё бир эски соз, кeлган бир чалиб кeтар,
Кимлар оҳангин топар, кимлар тополмай ўтар.
Ҳақни билсанг дунёда, икки оламга eтар,
Амир Тeмур айтгандeк, бу кун ҳам ўтар-кeтар.
Тўхтама, торим, тўхтама! Номардларга ўхшама,
Ҳақни айтар пайтимда торинг бўшаб титрама!

Йўл йўқотган гумроҳлар йўл қидирсин Қуръондан,
Шум нафсининг йўлинда ажралмасин иймондан,
Эл ризқини қиймасин, ҳазар этсин ҳаромдан,
Тўғри йўл сўраб олсин яратган ул Раҳмондан,
Тўхтама, торим, тўхтама! Нокасларга ўхшама,
Ҳақни айтар пайтимда торинг бўшаб титрама!

Йўлда юрган йўловчи, тўрт ёнингга қараб бор,
Яратгандан ҳамиша тўғри йўлни сўраб бор,
Отанг – Одам Атони жаннатидан қувдирган
Шайтонлардан ҳушёр бўл, атрофингни ўраб бор.
Тўхтама, торим, тўхтама! Шайтонларга ўхшама,
Ҳақни айтар пайтимда торинг бўшаб титрама! [26, 21-б.], [284]

47. УЮШТИРИЛГАН МИШ-МИШ ГАПЛАР

Ғийбат ва туҳмат гаплардан иборат миш-мишлар камина бошидан ҳам ўтган. Кўп йиллардан бери махсус хизмат органлари мен ҳақимда ҳам турли миш-мишларни тарқатиш ва бошқа провокациялар билан шуғулланишмоқда. Шу сабабли мен бу муаммони кўп йиллардан бери ўрганиб келмоқдаман. Ҳофиз ва шоир Шерали Жўраев билан боғлиқ миш-мишлар ва уни тарқатганлар масаласини ушбу бандда бир оз таҳлил этай.

Мен ҳақимда ғийбат ва туҳматдан иборат турли миш-миш гапларни 1970-йиллар ўрталаридан бошлаб 1991 йилгача Совет Иттифоқи, жумладан унинг Ўзбекистондаги бўлими, 1991 йил сентябридан кейин Ўзбекистон махсус хизмат органлари ва улар билан боғлиқ кимсалар тарқатишди. Улар бугунги кунда ҳам шундай нопок ишларни давом эттирмоқдалар. “Беайб – Парвардигор” деганларидек, ҳар бир фуқаро – бу Аллоҳ бандаси бўлиб, у ёки бу даражада камчилиги, нотўкислиги бор. Махсус хизмат органлари ўзгача фикрловчи фуқародаги вақтинчалик камчилиги ёки халқдан узоқлаштирилганлигидан фойдаланиб, турли ёлғон-яшиқ гапларни қўшиб-чатиб, шу фуқаронинг қариндош-уруғлари, таниш-билишлари, ҳатто мамлакат халқи орасида тарқатаётган ярми ёлғон ярми чин ғийбат гаплар етарлича топилади. Бундан ташқари улар туҳматдан иборат миш-мишларни ҳам вақти-вақти билан тарқатиб туришади.

Буюк тарихимизга эътибор берсак, улуғ шоиримиз Бобораҳим Машраб (1640-1711) ҳақида у ҳаётлиги чоғида ҳам, уни Балх шаҳрида 1711 йилда 71 ёшида осиб ўлдиришганидан кейин ҳам, ўтган юз йилликлар давомида ҳам сиёсий режимлар малайи бўлган кучишлатар органлар у ҳақда тарқатган турли миш-миш гаплар бунга мисолдир.

47.1. ЁЛҒОН ХАБАРЛАР ВА МИШ-МИШ ГАПЛАР ТАРҚАТАДИГАН ТАШКИЛОТ

Совет Иттифоқида ҳар замонда, вақти-вақти билан давлат арбоблари, таниқли зиёлилар ҳақида халқ орасида турли миш-миш гаплар тарқатиларди. Ҳатто соппа-соғ, тирик фуқарони ўлгани ҳақида миш-мишлар оғизма-оғиз кўчарди. Ўзи тўғрисида бундай туҳмат гапни эшитган зиёлига бу қанчалар маънавий зарба эканлигини ўқувчимиз унинг ўрнига ўзини фикран қўйиб кўриб тасаввур этиши мумкин.

Ҳофиз ва шоир Шерали Жўраев ҳақида ҳам турли миш-миш гаплар Ўзбекистон халқи орасида ҳар замонда тарқатиб туриларди. Адашмасам, 1980-йиллар бошида Шерали Жўраевнинг ўлгани ҳақидаги миш-мишлар тарқатилди. Шерали ака бундай туҳмат гапларга ҳам Тўртликлар қўшиғи орқали чиройли жавоб бергани ҳақида ушбу китобимнинг 29-параграфида ёзгандим. Ўша қўшиқ сатрлари.

Эшитиб қолдим кимдир,
Ўлганлигимни айтиб шод юрганмиш.
Мен ўлгандан сўнг гўё,
Унга шуҳрат келармиш.
Ҳей ўғлон, аввало отингни чу де,
Ажал сену мени танлаб турмасмиш. [163]

Миш-миш гаплар тарқалишининг қизиқ томонларидан бири шунда эдики, бундай гаплар Ўзбекистонда, ҳатто Совет Иттифоқи ҳудудида қисқа муддат, баъзан бир ёки бир неча кун ичида тарқалиб улгурарди. Масалан, Москвада, Кремлда ишлаётган юқори мартабали раҳбарнинг ишдан олиниши ё у билан содир бўлган нохуш воқеа ёинки мамлакатда қандайдир фавқулодда ҳодиса рўй берса, турли миш-мишлар ва ёлғон хабарлар яшин тезлигида тез тарқала бошларди. Матбуотда чоп этилмаган хабарнинг Совет Иттифоқи ёки Ўзбекистон миқёсида тез тарқалишини ҳисобга олганда, бу ишни қандайдир ташкилот уюштираётганлиги ҳақида менда фикр туғиларди. Фикримча, бундай ёлғон хабарлар ва миш-мишларни Совет Иттифоқи Давлат хавфсизлиги қўмитаси (ДХҚ) бошқармаларидан бири уюштирарди.

Тарихдан маълумки, ДХҚ 1954 йил март ойида СССР Министрлар Кенгаши таркибида аввалги Ички ишлар халқ комиссарлиги (ИИХК – НКВД (Народный комиccариат внутренних дел)) ўрнига ташкил этилди. Шу ерда СССР ДХҚ раислари ва ҳар бири раҳбар бўлган саналари ҳақида [285, 858-859-б.] дан маълумот келтириб ўтай. Чунки ДХҚ Совет Империясининг асосий таянчи, ўқ илдизи бўлиб, улардан ҳар бири ДХҚ нинг шундай даҳшатли ташкилотга айланишида ўз ҳиссасини қўшган эди.

1. Серов Иван Александрович (1905-1990) – 1954 йил мартдан 1958 йил декабригача.
2. Шелепин Александр Николаевич (1917-1994) - 1958 йил декабридан 1961 йил ноябригача.
3. Семичастний Владимир Ефимович (1924-2001) - 1961 йил ноябридан 1967 йил майигача.
4. Андропов Юрий Владимирович (1914-1984) - 1967 йил майидан 1982 йил майигача.
5. Федорчук Виталий Василевич (1918-1991) - 1982 йил майидан декабригача.
6. Чебриков Виктор Михайлович (1923-1999) – 1982 йил декабридан 1988 йил октябригача.
7. Крючков Владимир Александрович (1924.29.02) – 1988 йил октябридан 1991 йил августигача.
8. Бакатин Вадим Викторович (1937) - 1991 йил 23 августидан 28 ноябригача. [285, 858-859-б.]

1991 йил 19-21 август кунлари Москвада ГКЧП ҳарбий тўнтариш қилишга уриниб, мағлубиятга учрагач, 1991 йил 23 август куни СССР Олий Кенгаши “Давлат хавфсизлиги органларини қайта ташкил этиш ҳақида” қонун қабул қилди. Бу қонунга асосан ДХҚ расман тугатилиб, унинг ўрнига Республикалараро хавфсизлик хизмати (Бакатин) ва СССР Марказий разведка хизмати (Примаков) тузилди [285, 742-б.]

Энди ДХҚ тузилмаси (структураси) ҳақида ёзай.

“ДХҚ ташкилотининг негизини қуйидаги тўққизта Бош бошқарма ташкил этганди.
Биринчи Бош бошқарма – ташқи разведка ва контрразведка, “фаол тадбирлар”, таҳлил;
Иккинчи Бош бошқарма – ички контрразведка, давлатга қарши қўпорувчилик ҳаракатларига қарши кураш, саноат хавфсизлиги;
Учинчи Бош бошқарма – совет қуролли кучларидаги контрразведка, махсус бўлимлар;
Тўртинчи Бош бошқарма – элчихоналарни қўриқлаш ва ички хавфсизлик;
Бешинчи Бош бошқарма – диссидентлар;
Олтинчи Бош бошқарма – иқтисод, махсус транспорт;
Еттинчи Бош бошқарма – ташқи кузатув хизмати;
Саккизинчи Бош бошқарма – алоқа разведкаси, алоқа воситалари хавфсизлиги;
Тўққизинчи Бош бошқарма – давлат арбоблари ва махфий объектларни қўриқлаш, кремл полки.” [286, 292-293-б.]

Биринчи Бош бошқарма 10 та бўлим, яна РТ-бўлими, Т (технология)-бўлими ва кадрлар бўлимидан ташкил топган эди. РТ-бўлими («Разведка на территории Cоветcкого Cоюза» - Совет Иттифоқи ҳудудидаги разведка) – Совет Иттифоқи ҳудудида хорижликлар орасида олиб бориладиган разведка билан шуғулланарди. РТ- бўлими таркибида “И (информация, А.Ш.)-хизмат” ва “А-хизмат” (русча «Активная cлужба» - Фаол хизмат) бўлимлари бор эди.

“И-хизмат: разведка маълумотларини тўплаш, таҳлил этиш, билдирги (рапорт)ларни тузиш, маълумотларни тарқатиш. Бошлиғи: Николай Леонов.

А-хизмат: дезинформация тарқатиш. КПСС МҚ (Совет Иттифоқи Компартияси Марказий Қўмитаси, А.Ш.) нинг халқаро бўлими билан алоқада ишлаш. Сиёсий Бюро аъзолари учун махсус ахборотнома нашр этарди. Бошлиғи: 1970-йилларда Сергей Кондрашов, 1980-йилларда полковник Владимир П.Иванов.” [287, 214-215 б.]

“Дезинформация” сўзи маъноси ҳақида.

“ДЕЗ … (лот. деs … - - ...дан, ...дан ажратиш) – Бирор нарсани йўқ қилиш, узоқлаштириш, ёки унинг йўқлигини ифодаловчи олд қўшимча (қўшма сўзларда инкор, йўқ қилиш маъноларини билдиради (А.Ш.)” [224, Д ҳарфи, 591-б.]

“Д е з и н ф о р м а ц и я (дес + информатио – тушунтириш, баён қилиш) – ғирт нотўғри, ёлғон информация.” [288, 193-б.]

“Д е з и н ф о р м а ц и я – дезинформация, ёлғон хабарлар тарқатиш; ёлғон хабарлар (маълумотлар) билан чалғитиш; дезинформация общеcтвенного мнения – афкор оммани чалғитиш.” [196, 1-ж., 238-б.]

Умуман олганда, дезинформациядан, яъни ёлғон-яшиқ хабарлар ва миш-мишлар тарқатишдан асосий мақсад баъзан рақибларни, баъзан эса кўпчилик фуқароларни, ҳатто халқни чалғитиш ва янглиштиришдир. Бундай ниятни амалга ошириш учун мавжуд маълумотларга нисбатан айёрлик ва алдам-қалдамликни қўллайди, фактларни қасддан бузиб кўрсатади ва сохталаштиради. Бунинг оқибатида алоҳида фуқаро ёки ташкилот, шунингдек у ёки бу воқеа, ҳаракат, иш ҳақида фуқароларда нотўғри, ёлғон, бузуқ тасаввур шаклланиши мумкин.

Мен ўз ҳаётимда билиб ёки билмай шунақанги миш-миш гапларни тарқатаётганларга кўп марта дуч келганман. Сохта ахборот ёки фактни бузиб айтаётган кимсага қаерда ўқиганлигини (газета, журнал, китобда ўқиганми), эшитганлиги (воқеа жойида ўз қўлоғи биланми ёки радиодан эшитганми) ёки кўрганлиги (ўз кўзи билан кўрганмиди ёки телевидение кўрсатувларида берилдими) ҳақида сўрасангиз, кўпинча қандайдир бошқа одамдан эшитганини айтиб, аниқ асослаб бера олмай сири фош бўларди.

ДХҚнинг Бешинчи Бош бошқармаси ходимлари сиёсий, иқтисодий ва бошқа диссидентларга қарши кураш билан шуғулланарди.

“Д и с с и д е н т л а р (юнонча диссидентес – қўшилмаганлар, қаршилар) – 1) давлат дини католицизм ёки протестанцизм бўлган давлатларда ҳукмрон динга эътиқод қилмайдиган христианлар. Кўчма маънода – ўзгача фикр қилувчилар.
2) 1950-80-йилларнинг ўрталарида кўпчилик социалистик мамлакатларда мустабид тузумга қарши ҳаракат қатнашчиларининг номи. Инсон ва фуқаро ҳуқуқ ҳамда эркинликларига риоя қилиниши учун, ўзгача фикрловчилар таъқиб этилишига қарши турли шаклларда чиқишлар қилишди, совет қўшинларининг Чехословакияга (1968) ва Афғонистонга (1979) киритилишига қарши норозилик билдиришди. Диссидентлар маъмурлар томонидан қатағонларга дучор этилди, кўплари жосуслик, давлатга хиёнат қилиш каби сохта айблар билан айбланиб жазога тортилди, мажбурлаб руҳий касалликлар шифохоналарига ётқизилди (“жазолаш психиатрияси”), мамлакатдан сургун қилинди ёки муҳожир бўлиб кетишга мажбур бўлди (Владимир И.Буковский, Петр Г.Григоренко, Андрей Дмитриевич Сахаров, Александр Исаевич Солженицин ва бошқалар).” [6, Д ҳарфи, 310-б.]

Фикримча, худди мана шу ДХҚнинг Бешинчи Бош бошқармаси ходимлари Совет Иттифоқида, жумладан ДХҚнинг Ўзбекистон ташкилоти республикамизда мавжуд репрессион режим фойдасига хизмат қиладиган, халқни чалғитадиган, ўзгача фикрловчи, ҳур фикрли ҳамда яхши зиёлиларни халқ орасида бадном қиладиган ёлғон хабарлар ва миш-миш гапларни тарқатишни ташкиллаштирарди. Миш-мишлар ДХҚ ходимлари, ДХҚ билан алоқадаги амалдорлари ва айғоқчилари орқали тарқатиларди. ДХҚ билан боғлиқ кишилар сони тўғрисидаги қуйидаги маълумот ҳам диққатга сазовордир.

“1980-йилларда ДХҚда тахминан 400 000 дан ортиқ киши, жумладан 230 000 дан 250 000 гача чегарачилар ва 50 000 га яқин давлат ҳамда партия лидерлари шахсий хавфсизлигини таъминловчи қўриқлаш қўшини ҳамда алоқа хизматчилари ишларди. Шунингдек, Совет жамиятида (жумладан ҳукумат ва қуролли кучларда) бир неча юз минг айғоқчилар фаолият олиб боришарди.” [286, 293-б.]

ДХҚ таркибида бўлган кўпгина бошқармалар бугунги кунда Ўзбекистон Миллий хавфсизлик хизмати (МХХ)да ҳам бор ва фаолият олиб бормоқда. Ўзбекистон Давлат ҳавфсизлик хизмати (ДХХ) Совет Иттифоқи Давлат хавфсизлик қўмитаси (ДХҚ)нинг кўпгина иш услубларини ўзлари учун дастур қилиб олган. Балки шу сабабли Ўзбекистон Мустақилликка эришгач ҳам ҳур фикрли, ўзгача фикрловчи зиёлилар, давлат арбоблари ҳақида турли ёлғон хабарлар ва миш-мишларни халқ ичида тарқатиш 2016 йилгача ҳам, бугунги кунда ҳам давом этмоқда.

Масалан, Ўзбекистон Давлат ҳавфсизлик хизмати билан боғлиқ кимсалар ижтимоий тармоқлар, жумладан Фейсбук орқали ўзгача фикрловчи инсон номидан турли хил ёзишмалар олиб боришади, ёмон хатлар ёзишади ва ўзаро нифоқ чиқаришади, провокациялар уюштиришади ва ҳоказо. Шахсан менга қарши бу пасткаш усулларни бир неча йиллардан бери қўллашди ва ҳамон қўллашмоқда.

Фейсбукда юз нафарга яқин ватандошлар билан дўстлик алоқаларини ўрнатганман. 15-20 йилдан бери таниш-билиш бўлган бир неча ватандошларим, масалан, Мўътабар Тожибоева, Карим Бахриев, Давронбек Тожиалиев, Башорат Эшова Фейсбукдаги алоқаларимизни тўхтатгани бунга мисолдир. Фейсбукда саҳифангизга, масалан электрон почтангиз орқали осонгина киришади ва сизнинг номингиздан провокацион ёзишмалар олиб боришади. Бундай усулни машҳур ёзувчимиз Абдулла Қодирий ўзининг “Ўтган кунлар” романида Қора Ҳомид уюштирганини яхши тасвирлаган. ДХХдаги Қора Ҳомидлар иши бугунги кунда жуда осонлашган: ноутбук ёки компютер олдида ўтириб олиб ўзининг пасткаш фаолиятини олиб бормоқда ва шундай ҳаром йўллар билан топган пул билан ўзини ҳам, бола-чақасини ҳам боқмоқда. Улар менинг орқамдан 24 соат давомида кузатиш ўрнатишган, менинг Фейсбукдаги мақолаларимга келаётган постингларни ўчиришга чақимчиларни жалб қилишмоқда. АҚШда мобил телефонга ўхшаш махсус ускуналар билан таъминланган минг-минглаб чақимчилар фуқароларни суратга ва видеога тушириш орқали ялпи усулда ахборот тўплашмоқда, менга ўхшаган ўзгача фикрловчилар телефони ва компютерига келаётган хабар ва маълумотларни назорат қилиш билан бирга кўпгина ахборотларимни йўқ қилиш билан шуғулланишмоқда.

ДХХ нинг кўпгина зобитлари менга ўхшаган ўзгача фикрловчи ватандошларни кузатиб АҚШда мазза қилиб юришибди ва ушбу услубларни ўрганишмоқда. Улар бундай ялпи назорат услубини Ўзбекистонда ҳам қўллаш эҳтимоли катта.

Ватандошларимга расман айтай: мен ҳеч кимга ёмон хатлар, постинглар ёзмайман. Агар бирор инсонни танқид қилмоқчи бўлсам мақола ёзишим мумкин.

Шерали Жўраевга қарши 1992 ва 1993 йилда, профессор Олимжон Каримовга қарши 2004 йилда тарқатилган миш-миш гаплар ҳақида кейинги параграфларда ёзаман.

47.2. 1992: УМРА ВА ҲАЖ САФАРИ БИЛАН БОҒЛИҚ МИШ-МИШ

Шерали Жўраевга қарши 1992 йилдан бошлаб уюштирилган миш-миш Ўзбекистон давлат делегациясининг Саудия Арабистонига 1992 йил 11-14 апрел кунги сафари билан боғлиқдир.

Аввал Ислом динининг беш тамали ҳақида қисқача маълумот берай.

“Севимли пайғамбаримиз шундай буюрганлар:

“Мусулмонлик беш нарса (тамал) асосида қурилган:

Аллоҳдан бошқа бандалик қиладиган ҳеч қандай тангри йўқлигига ва Муҳаммад (алайҳиссалом) унинг қули ва расули эканлигига ишониш, намоз ўқиш, закот бериш, рамазон рўзасини тутиш, ҳаж қилиш.”

Жаноби пайғамбаримиз айтганларидек, исломият мана шу беш тамал асосига барпо этилган. Мўъминнинг комил мусулмон бўлиши Исломнинг беш тамалига риоя қилиш билан амалга ошади.

1. Оллоҳнинг борлигига, бирлигига, Ҳазрати Муҳаммад (алайҳиссалом) унинг қули ва пайғамбари эканлигига кўнгилдан ишониш ва буни тилда: (китобда қўйидаги сўзлар араб алифбосида ҳам ёзилган, А.Ш.)

“Ашҳаду ан ла илаҳа иллаъллоҳ ва ашҳаду анна Муҳаммадан абдуҳу ва пасулуҳ”, деб айтиш.

2. Диннинг таянчи бўлган беш вақт намозни ўқиш.

3. Рамазон ойида рўза тутиш.

4. Дин бўйича бой ҳисобланган кишилар йилда бир марта молининг закотини бериши.

5. Соғ бўлса ва пули етса, умрида бир марта ҳаж ибодатини амалга ошириш.” [289, 27-28-б.]

Ўзбекистон давлат делегациясининг Саудия Арабистонига 1992 йил 11-14 апрел кунги сафари ҳақида мамлакатимиз матбуотида чоп этилган айрим маълумотларни келтириб ўтай.

“1992 йил 11-14 апрел кунлари (ҳижрий қамарий 1412 йил шаввол ойининг 8-11 кунлари, А.Ш.) Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримов бошчилигидаги Ўзбекистон давлат делегацияси Саудия Арабистонига расмий ташриф буюрди.

Делегация аъзолари 11 апрел куни Тошкентдан Жидда шаҳрига учиб келишди. Ислом Каримов ҳамда унинг ҳамроҳларини Саудия Арабистони подшоси Фаҳд бен Абдул Азиз ал-Сауд кутиб олди.

12 апрел куннинг иккинчи ярмида Ислом Каримов бошчилигидаги республика делегацияси аъзолари кийимларини ихромларга алмаштиришиб, Маккаи мукаррамага боришиб, Каъбатуллоҳнинг атрофини етти марта айланиб, Қора тошни тавоф қилишди, икки ракат нафл намозини ўқишди, Оби Замзам сувидан ичишди.

Улар Саудия Арабистони подшоси Фаҳд бен Абдул Азиз ал-Сауд жаноби олийларининг марҳаматига кўра Каъбатуллоҳ – Оллоҳнинг уйига кириб зиёрат қилиш ва номоз ўқишдек буюк шарафга муяссар бўлишди! Кейин Сафо ва Марва тепаликларига кўтарилишиб, дуолар ўқишди.

1992 йил 13 апрел куни делегация аъзолари Жиддадан Мадина шаҳрига боришди. Саудия Арабистони ва Ўзбекистон байроқлари билан безатилган аэропортда юксак меҳмонларни Мадина амири Абдул Мажид ибн Абдул Азиз ҳамда бошқа расмий кишилар кутиб олишди.

Делегация аъзолари жаҳондаги яна бир муқаддас шаҳар – Мадинаи Мунавварада бир неча соат давомида бўлишди ва бу ерда ҳам ўз мусулмонлик бурчини адо этишди: Пайғамбаримиз Муҳаммад Алайҳиссаломнинг қабрларини зиёрат қилишди. Ислом Каримов бошчилигидаги Ўзбекистон Республикаси делегациясининг Саудия Арабистонига расмий ташрифи 14 апрел куни ниҳоясига етди.” [290]


Фото 62. Президент Ислом Каримов ва Ўзбекистон делегацияси Маккаи Мукаррамадаги муборак Каъбатуллоҳ ичига кириб намоз ўқиш учун боришмоқда. 1992 йил 12 апрел. [291]

Ислом Каримов бошчилигидаги Ўзбекистон делегациясининг Саудия Арабистонига расмий ташрифи ва муборак Каъбатуллоҳ ичига кириб намоз ўқиш учун боришаётгани олинган видеолавҳа www.yotube.com сайтида [292]-манбада бор.

Ўзбекистон давлат делегацияси таркибида ўша йилларда Ўзбекистон Олий Мажлисининг депутати, ҳофиз Шерали Жўраев ҳам бўлган. У бу ҳақда 2017 йил январ ойида шундай деб эслаганди.

«— Ҳаётнинг азалий ва абадий қонуни шу! Ўтганларни Аллоҳ ўз раҳматига олган бўлсин. Чиндан ҳам, Юртбошимизнинг вафоти барчамиз учун оғир мусибат бўлди. Чунки ул зот мустақил Ўзбекистон давлатининг асосчиси эдилар. Юртимизни истибдоддан халос этиб, оёққа туришини таъминладилар. Мен у киши билан кўп маротаба ҳамсуҳбат бўлганман. Кўп сафарларга бирга чиққанмиз. Айниқса, марҳум Юртбошимиз билан Маккаи Мукаррамада, муборак Каъбатуллоҳнинг ичига кирганимиз асло эсимдан чиқмайди. Биринчи Президентимиз бутун ҳаётини шу халқ, Ватан учун бахшида қилди. У кишининг жуда кўп хислатлари, фазилатларига гувоҳ бўлганман. Инсоннинг қандайлигини бир қарашда билардилар. Ҳамиша узоқни кўзлаб, ақл-заковат билан иш тутдилар. Жойлари жаннатда бўлсин.» [293]

Ўзбекистон Президенти Ислом Каримов 1992 йил 11-14 апрел кунлари Саудия Арабистонига давлат ташрифи билан бориб келгач, ўз маърузаларидан бирида бу ҳақда тўхталиб ўтди. У Президент аппарати ва мутахассислар тайёрлаб берган маъруза матнини ўқишдан тўхтаб, залдагиларга қараб гапирди ва жумладан бундай мазмунда деди: “Мен оддий Президент эмас, ҳожи бўлган Президентман”. Мен буни телевизор орқали шахсан кўрган эдим.

Энди “Президент Ислом Каримов ҳожими?”деган саволга жавоб топайлик. Аввал «ҲОЖИ» сўзи маъносини англайлик.

«ҲОЖИ [арабча – ҳаж қилувчи] 1. Каъбани зиёрат этган, ҳаж қилган одам. 2. Ҳаж қилиб, Каъбани зиёрат қилиб келган кишинингфахрий унвони, лақаби.” [224]

Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари (1952-2015) ёзган “Ҳадис ва ҳаёт. Ҳаж китоби” дан ҳаж ва умра ибодатлари ҳақида қисқача маълумот келтирай ([293]-га қаранг).

“Аллоҳ таоло:
“Ҳаж маълум ойлардир”, (Бақара, 197) деган.

Демак, ҳажни адо этиш учун маълум вақт, маълум ойлар эътиборга олинади.

Шаввол ва зулқаъда ойлари тўлиқ, зулҳижжа ойининг биринчи ўн куни ҳаж ойлари ҳисобланади. Мана шу пайтда ҳажни ният қилиб эҳромга кирса бўлади. Албатта, зулҳижжа ойининг ўнинчи куни, яъни, Қурбон ҳайити куни бундан мустасно.” [293, 33-б.]

«“Ҳаж” сўзи луғатда “улуғ нарсани қасд қилиш” деган маънода келса, Ислом шариатида эса, ҳаж махсус амаллар билан махсус ибодатни адо этиш тушунилади.

Махсус замон.
Ҳаж фақат махсус вақтда адо қилинади. Хусусан, унинг бош рукни – Арафотда туриш зулҳижжа ойининг тўққизинчи куни бўлиши шарт. Бошқа вақтда ҳар қанча турса ҳам ҳаж ҳисобланмайди.

Махсус макон.
Ҳаж ибодатини адо этиш учун Аллоҳ томонидан ирода қилинган Масжидул Ҳаром, Арафот, Муздалифа, Мино каби жойлар махсус макон ҳисобланади. Бошқа жойларда бу ибодатларни адо этиш мумкин эмас.

Махсус амаллар.
Бунда эҳром, Каъбани айланиб тавоф қилиш, Сафо ва Марва орасида саъй қилиш, Арафотда туриш, Муздалифада тунаш, шайтонга тош отиш каби амаллар кўзда тутилган.

Бу ибодат аҳли аёлининг ҳожатидан ортиқча етарли маблағи бор, соғлом, омонликдаги хотиржам мусулмонга умрида бир марта фарз бўлади.

Умра эса, луғатда “зиёрат” ва “ободлик” маъноларини билдиради. Ислом шариатида эса, Байтуллоҳни тавоф қилиб, Сафо билан Марва ўртасида саъй қилиб бажариладиган махсус зиёратга айтилади.” [293, 182-183-б.]

Юқорида таъкидлаганимдек, Ўзбекистон Президенти Ислом Каримов бошчилигидаги давлат делегацияси Саудия Арабистонига 1992 йил 11-14 апрел, яъни ҳижрий қамарий 1412 йил шаввол ойининг 8-11 кунлари ташриф буюришган.

Биринчидан, Ислом Каримов ва унинг ҳамроҳлари Сафо ва Марва тепаликларига кўтарилган бўлсаларда, ҳаж ибодатининг муҳим шарти бўлган Арафотда турган эмаслар (“Арафот Маккаи мукарраманинг шарқий тарафидаги ва ундан 12 мил узоқликдаги макон” [293, 119-б.]).

Иккинчидан, ҳажнинг бош рукни – Арафотда туриш зулҳижжа ойининг тўққизинчи куни бўлиши шарт. Бошқа вақтда, масалан, Ислом Каримов борган шаввол ойининг 8-11 кунларида, ҳар қанча турса ҳам ҳаж ҳисобланмайди.

Демак, Ўзбекистон Президенти Ислом Каримов ҳам, давлат делегациясининг бошқа аъзолари ҳам, жумладан Шерали Жўраев ҳам 1992 йил 12 апрел куни эҳром кийиб, Маккаи мукаррамага боришиб, мусулмонлик бурчини адо этганларида фақат умра ибодатини қилган. Ҳаж ибодатини тўлиқ бажарган фуқароларгина ҳожи деб аталишини ҳисобга олсак, Президент Ислом Каримов ҳожи эмас, балки умра ибодатини бажарган Аллоҳнинг бир бандасидир.

Ёшлигидан намозхон бўлган ҳофиз Шерали Жўраев ҳаж ва умра фарқини тушунади. Шу сабабли у Саудия Арабистонига Ўзбекистон давлат делегацияси таркибида бориб келгач, алоҳида ҳаж сафарини амалга оширди. У ушбу ҳаж сафарига ўз онаси Баҳринисо Жўраевани олиб борган ва ҳаж ибодати талабларини тўлиқ бажариб, ҳожи бўлиб қайтган. Бу ҳақда шоир Холдор Вулқон ўзининг Шерали Жўраев ҳаётига бағишланган “Мукаммал дунё” достонида ёзган ([31]).

Эҳтимол, Шерали Жўраев ҳақиқий ҳаж сафарга боргунига қадар ёки ҳожи бўлиб қайтгач, бирорта даврада ёки телефон орқали суҳбатда ҳаж ва умранинг фарқи, 1992 йил 11-14 апрел кунги зиёрат фақат умра зиёрати бўлганлиги сабабли ҳажга алоҳида бориши ҳақида гапирган бўлиши мумкин.

Менимча, Ўзбекистон Миллий хавфсизлик хизмати раҳбарлари билан боғлиқ кимсаларнинг оғзаки буйруғига кўра халқ орасида “Шерали Жўраев Ислом Каримов билан бирга Саудия Арабистонига борганидаги ибодат ҳақида у дебди, бу дебди. Шу сабабли Президент Ислом Каримов ва Шерали Жўраев ўртасида муносабатлар совуқлашиб, унга концерт бериш, унинг қўшиқларини радиода эшиттириш ва телевизорда кўрсатиш тақиқланибди” деган миш-миш гапларни 1992 йил ёзидан бошлаб тарқатишди.

Ушбу китобни ёзаётган 2008 йил феврал кунларидан бирида каминанинг таниши ушбу миш-мишни айтди. Демак, бу миш-мишни айрим фуқаролар ҳали ҳам гапириб юришибди.

Шахсий фикримча, бундай миш-миш гаплар Миллий хавфсизлик хизмати органлари ташаббуси билан тарқатилган. Мақсад: Шерали Жўраевдек эл севган ҳофиз билан Президенти Ислом Каримов ўртасида совуқчилик тушириш орқали уни халқдан узоқлаштириш, четлаштириш, иложи борича унга эркин қўшиқлар куйлашига имкон бермасликдир, унинг ҳур фикрлигини, қўшиқларини буғишдир, телевидение ва радиога яқинлаштирмасликдир.

ДАВОМИ БОР

Shuhratjon AHMADJONOV

SCANDAL BEGINS IN WASHINGTON, DC

INTRODUCTION

I have lived in the US since January 2010 and in Washington DC since April 2012. I make a living by selling Street Sense on Saturday at Estern Market and on Sunday at Dupont Circle Market.

On August 6 (Sunday), 2023, Dupont Circle Market manager Mr. Thomas Coleman and police officer E. Naughton gave me a Barrin Notice. It says about the ban on my arrival for five years on Sundays from 8:30 to 13:30, that is, during the Dupont Circle Market business hours. I believe: this is discrimination because I am an Uzbek, a refugee, a Muslim, and because of my human rights human rights and journalistic activities.

I have been unreasonably discriminated against many times by being banned from McDonald's restaurants and large grocery stores for three to five years.

The only human rights organization operating on a federal scale in the United States is the American Civil Liberties Union (ACLU). I have been a member since 2021. Every state, including of Washington, DC, has its Legislative Office. I wrote a complaint to the leadership of the ACLU Legislative Office in Washington, DC and please, help to lift the illegal ban and the opportunity to continue selling the Street Sense newspaper in the Dupont Circle Market. I'm planning to file a lawsuit in court ...

------------------------------------------

Shuhratjon Ahmadjonov
Mail address: 216 Tulip Dr.,
Gaithersburg, Maryland, 20877

Wendor in Street Sense
Office Street Sense: 1317 G St NW, Washington, DC 20005

August 15-23, 2023

Board of Directors ACLU of DC
American Civil Liberties Union Washington Legislative Office
915 15th St NW, Washington, DC 20005

Dear ____________________________________

I have been selling Street Sense newspaper at Dupont Circle Market since fall 2012. The market is only open on Sundays from 8:30 to 13:30.


Photo 1. I have been selling Street Sense newspaper at Dupont Circle Market. July 4, 2021.

On August 6 (Sunday), 2023, Dupont Circle Market Manager Mr. Thomas Coleman and police officer E. Naughton gave me a Barrin Notice (see photo 2). It says that I was forbidden to come for five years on Sundays from 8:30 to 13:30, that is, during the market. I think this is discrimination.

Uzbek-English translation programs, including www.translate.google.com , translate poorly and inaccurately. Therefore, I wrote a complaint in Russian and translated it into English using the www.translate.google.com program. I apologize for any mistakes made during translation.


Photo 2. "Barring Notice" prepared by Mr. Thomas Coleman.

Next, I will write the details. On July 30 (Sunday), 2023 at 13:20 hours, Mr. Thomas Coleman approached me and started talking about taking pictures. I have a hard time understanding spoken language. I took paper and a pen out of my bag and said, “Please write.” He wrote the following (see photo 3).


Photo 3. Note by Mr. Thomas Coleman dated July 30, 2023.

The text of this note.

«I have received complaints from Spring Vallet that their Staff feel uncomfortable havis their pictures taken.

Since many of them are underage and there is no reason to take their photo, I have asked that you refrain from photographing them.

Thomas Coleman
Dupont farmers Market Manager

tommy@ffm.org Katie@ffm.org Itugo@ffm.org
July 30, 2023»

I listened to the words of Mr. Thomas Coleman and read his note (see photo 3). I understood this: he asked me not to take pictures of Spring Vallet workers. I concluded that it restricts my rights regarding photography. This restriction of my rights relative to the rights of other Americans is discrimination. So, I told him, "This is discrimination." He didn't say anything and left.

I do not like to conflict with people, including the manager. Therefore, next Sunday - August 6, 2023, I did not photograph sellers in the market.

The following Sunday - August 6 at 13:20 Mr. Thomas Coleman came to see me. He started talking about taking pictures everywhere in the market. I said: “If I or my customer is photographed, then I sometimes photograph that person.” A young woman came. He said she was a supervisor. He continued to say something else. I don't understand spoken language well. So, I took paper and a pen out of my purse and said, “Please write.” He refused to take the paper and continued talking. I took out my phone and wanted to videotape his speech so that I could understand it later. The supervisor is gone. He moved to the left side, called somewhere and began to consult with someone.

Mr. Thomas Coleman soon returned and asked for my first and last name. I once again provided paper and a pen and said: “My name is Shukhratjon. I don't understand spoken language well. Please, write". The phone was turned on in his hand, he was talking something and started filming me on video. I also turned on my phone, started filming him and his speech on my phone. Then he moved to the right side and started talking to someone on the phone. I took my badge out of my bag and showed it to him. He photographed my badge with his phone. I returned to my seat. By this time, the working hours of the market had ended and all the sellers began to pack their things and products. I also gathered my things and dragged them to the side.

Mr. Thomas Coleman and a policeman came. In the hand of the policeman was a sheet of paper "Barring Notice" (Notice of the ban, see photo 2). He started asking questions: "What is your weight..." I said, "I don't know what Mr. Thomas Coleman is accusing me of? I must read." The policeman gave it and I read it. I've rewritten the Reason for Issuing Barring Notice line: "Continved targeted harasment of workers of the Farmers market, unwonted photos of women and minors"

At the top of the page, it says:

“BARRING NOTICE

The below named person was found on the premises owned, occupied or managed by _Fresh Farm . This same person is hereby warned to stay off the property and grounds there of known as _________________ at (address) 20th/Q St NW and (if applicable, other property owned/occupied/manaed by same) 1500 Block of 20th St at ________________________ (address) _________________________ . There is no exception to this notice. Failure to heed this warnin shall result in the prosecution for Unlawful under D.C. Code 22-3302.

Name of Barred Individual (Last, First, Middle: __Ahmadjonov, Shuhratjon__”

At the bottom of the sheet, on the last line, was written the following:

«Barring Notice is in effect for 5 years unless cancelled in writing. Sundays 8:30 am – 1:30 pm»

I rewrote the line of the accusation and returning the sheet to the policeman said: “This is discrimination. Please give me a copy of this document.”

The policeman said: "There is no copy of the document." I copied the police officer's name and badge number: E. Naughton. Badge 5033.

I said, "Please copy these charges on a blank sheet of paper and give them to me." Manager Mr. Thomas Coleman refused to rewrite. Then Police Officer E. Naughton transcribed on a blank slip, got Mr. Thomas Coleman's signature, and gave it to me.

I said: "I want to write in the document the words: THIS IS DISCRIMINATION." The manager Mr. Thomas Coleman refused to give me the "Barring Notice" sheet and quickly left.

Please note that the Barring Notice document does not provide a line for writing the defendant's opinion, in this case my opinion. Such a "Barring Notice" is designed and used to crack down on unemployed and homeless residents of the United States, including residents of the metropolitan District of Columbia.

I will briefly answer the accusations. What does the words mean: "Continuation of the targeted harassment of workers at the Farmer's Market." I did not photograph the Farmers Market workers on August 6, 2023, i.e. after a written request from the manager, Mr. Thomas Coleman, dated July 30, 2023. Thus, there is no reason to write about “continuation”, and even more so about “targeted harassment”. This is just slander against me for the purpose of discrimination.

Now about the accusation of "unusual photos of women and minors." The question arises: what does Mr. Thomas Coleman mean by the word "unusual photos"? I sold in the center of the public market, which is very crowded. How can you take an “unusual photo” here? Especially minors?

Firstly, I studied at the university for five years, I have a diploma, and I am a teacher by profession. Secondly, I am 69 years old and I am a person of retirement age. Thirdly, I am a Muslim and I am not at all interested in photographs of minors.

In short, the accusations of July 30 and August 6 are slander and a pre-planned PROVOCATION to discriminate against me and prevent me from selling the newspaper in the Dupont Circle market. Provocation is one of the main ways agents of the Federal Bureau of Investigation (FBI) work. So, FBI agents and people associated with them are behind these organized provocations.

An important point: if the manager Thomas Coleman had comments regarding “unusual photos of women and minors”, then he had to explain in writing, as I asked on paper, and warn me the first time. He and the officials behind them immediately issued me a "Barring Notice" valid for 5 years. This fact also proves that provocation and discrimination were carried out purposefully against me.

Relevant to say: I have been robbed 25 times and robbed of my bags and belongings four times in D.C. since November 2012. I was robbed of three laptops, three expensive phones and my other journalistic gear. I called the police many times and they did not open a criminal case. Several thefts were organized during the sale of the Street Sense newspaper. Therefore, I try to prevent theft, and sometimes I photograph a suspicious person standing near my things for a long time. If anyone has any more questions about a particular photo, I will answer specifically.

It is important to say: I never threaten anyone in such disputes. I am a human rights activist, and sometimes I say: "Give me a copy of the document, write down your claims on paper and I will file a lawsuit." FBI agents and officials understand this as a threat. Filing a lawsuit is not a threat, but one of the civil rights of a person.

I am a refugee and homeless. FBI agents and people associated with them drugged me at night many times and filmed for over 13 years. They have a great ability to do the installation. If officials offer a video with my threat, then this is definitely a montage.

The question arises: what is the reason for the persecution of me on July 30 and August 6, 2023? This is related to one of my critical suggestions. The story is like this.

The Street Sense newspaper was published until April 2021 once every two weeks. Since April 2021, they began to publish weekly. But due to the rise in energy prices, rent and other costs of producing a newspaper, it became impossible to print a newspaper on a weekly basis. From July 19, 2023, the newspaper began to be printed once every two weeks. This reduces the meager income of vendors. Because a reader who bought a newspaper last week will not buy a newspaper this week.

I suggested raising the price of the paper by one dollar and publishing the paper weekly. On July 28 (Friday), 2023, the next monthly general meeting of Street Sense employees and vendors was planned. I wrote a draft “Appeal to Readers” and read it to the meeting (see photo 4).


Photo 4. My project "Appeal to readers".

Put to the vote my "Appeal to readers." The majority voted to raise the newspaper's price to $3.

My readers often ask if my article is printed in the issue. I inform my readers about the news. I printed copies of my Message to Readers and distributed to every customer at the Estern Market on July 29th (Saturday) and the Dupont Circle Market on July 30th (Sunday).

Apparently, some leaders of law enforcement agencies did not like my critical remarks in the Appeal and they decided to get rid of me by banning my presence and selling the newspaper in the Dupont Circle Market on Sundays for as much as five years!

Another question arises: what did they not like in my “Appeal to Readers”? I wrote it there.

“From May 2022 to May 2023, food prices increased 4.4 percent. Over the year, the index for all items less food and energy increased 3.9 percent” (Consumer Price Index, Washington-Arlington-Alexandria area – May 2023 : Mid–Atlantic Information Office : U.S. Bureau of Labor Statistics (bls.gov) )

More specific examples. The average cup of coffee before the pandemic cost $1.75. Now - more than $ 3.0. A subway ride from Gallery Station to Rockville Station cost up to $4.0. From April 2023, we pay $ 6.0 for a trip to this distance.

We usually shopped at the cheaper Walmart. Recently, one of them, located at (99 H St NW Washington, DC. (202) 719-3720), closed. There are many such examples of price increases”

I can add to this: food prices have risen, including bread and bakery products, and haircuts from $19 to $24.

In recent months, I have observed a sharp increase in the number of snitchs and informers on the streets and on public transport in the District of Columbia. Naturally, the number of leaders has increased. Considering that they are high-paid US citizens, it is clear that the need for high costs. To cover such costs, in my opinion, taxes on small businesses have been sharply increased and prices have skyrocketed, primarily in cafes and bars. Some small business owners found themselves on the verge of bankruptcy and were forced to close their business. But the main blow was delivered to the poor citizens of the District of Columbia, including pensioners, large families and us vendors. My "Appeal to Readers" revealed such sides of the rise in price.

I continued to distribute my “Appeal to Readers” on August 6, 2023.

As a result, the manager Mr. Thomas Coleman handed me a Notice of prohibition of photographing Spring Vallet sellers on July 30 (Sunday), 2023, and on August 6, 2023, the manager Mr. Thomas Coleman and police officer E. Naughton gave me a "Barring Notice" for five years.

I am also convinced of the following: I have been writing and publishing in recent weeks a large critical article in the Uzbek language “Gulnora Karimova taqdiri” (“The Fate of Gulnara Karimova”). In it, I wrote about gross offenses that have been going on for more than ten years, bullying, clowning in the investigation and the trials of Gulnara Karimova in Tashkent. Given the years of close cooperation between the Uzbek State Security Service and agents of the US Federal Bureau of Investigation, I assume they also played an important role in the economic strangulation of me, that is, in the five-year ban on my selling the Street Sense newspaper in the Dupont Circle market.

About photographing. I have been selling Street Sense newspaper in the DuPont Market since November 2012, more than a decade. I have been doing photography since 1964, that is 59 years. I have been a human rights activist since 1974 and a freelance journalist since 2004. For these reasons, and as an ordinary US citizen, I have photographed a lot in the District of Columbia, including in the Dupont Market. But there was no problem taking pictures.

As I started handing out my “Message to Readers” to buyers on July 30, 2023, on the same day they accused me of photographing sellers and “asked me to refuse to take pictures of them”, and on August 6 I was accused of “Continuing the targeted harassment of Farmers Market workers, unwonted photos of women and minors" and barred me from entering the Dupont Market for five years.

As a reminder: Taking photographs and video of things that are plainly visible in public spaces is a constitutional right—and that includes transportation facilities, the outside of federal buildings, and police and other government officials carrying out their duties. (If Stopped for Photographing in Public | ACLU of DC (acludc.org) (www.acludc.org/en/know-your-rights/if-stopped-photographing-public )

More than ten thousand residents and visitors come to Dupont Market, including more than one hundred DC snitch and informer. Quite a lot of them are photographed and filmed. They don't take any notice. After all, the Dupont Circle Market is a public place and photography is not prohibited in such places. This is on the one hand. On the other hand, I may witness some kind of violation, such as theft. My photo can be valuable evidence in solving a crime.

I believe that manager Mr. Thomas Coleman and police officer E. Naughton grossly violated the First Amendment of the US Constitution on freedom of speech and unreasonably placed a ban on my place of work. The First Amendment of the US Constitution says:

"Amendment I (1791) Congress shall make no law respecting an establishment of religion or prohibiting the free exercise thereof; or abridging the freedom of speech, or of the press; or the right of the people peaceably to assemble, and to petition the Government for a redress of grievances." (U.S. Senate: Constitution of the United States)

The First Amendment to the US Constitution is part of the Bill of Rights. It ensures that the US Congress, as well as officials at various levels, will not:
- To support any religion, or to establish the state religion.
- Prohibit free religion.
- Infringe on freedom of speech.
- Encroach on the freedom of the press.
- Restrict freedom of assembly.
- Restrict the right of the people to petition the Government for the satisfaction of complaints.

I am Uzbek, refugee, Muslim, human rights activist, independent journalist, homeless and unemployed. I am sure it is for these reasons that Manager Mr. Thomas Coleman, Police Officer E. Naughton, and the officials behind them committed a gross violation of the First Amendment of the US Constitution on free speech and discrimination against me.

I will turn 70 in January 2024. I don't get paid a pension. My only source of income was from the sale of the newspaper in the market. Manager Mr. Thomas Coleman and police officer E. Naughton and the officials behind them banned me from the market for five years. Thus, they deprived me of the opportunity to earn money for food and for the minimum expenses for everyday life.

Please help me lift the illegal ban and allow me to continue selling Street Sense at my location in the Dupont Circle Market. I am waiting for your reply.

P.S.1. I think I need to sue. I need a lawyer. Please, I need to meet with you and discuss this problem. My contact emails: havassh54@gmail.com , maqsadsh54@gmail.com , jiz54@mail.ru

It is appropriate to say: I have been a member of the American Civil Liberties Union since 2021. My document number is 245500830.

P.S.2. This article in Russian is published on the website at:

АХМАДЖОНОВ Ш. В Вашингтоне начинается скандал (Scandal begins in Washington, DC).
- 2023 YILGI MAQOLALARIM | Записи в рубрике 2023 YILGI MAQOLALARIM | Дневник Турон_Шухратжони : LiveInternet - Российский Сервис Онлайн-Дневников (www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6995770/ Дневник “Турон Шухратжони”. Рубрики “2023 YILGI MAQOLALARIM», “ПРАВОЗАЩИТА”, “USA-AQSH”. August 22, 2023);
- Facebook (www.facebook.com/profile.php?id=100002930964631 Страница Шухратжон Ахмаджонова в Фейсбуке, 22 августа 2023 года).

-----------------------------------------

E-mail: havassh54@gmail.com

USA, Washington, DC

August 23-30, 2023

Шухратжон АХМАДЖОНОВ

В ВАШИНГТОНЕ НАЧИНАЕТСЯ СКАНДАЛ

ВВЕДЕНИЕ

Я проживаю в США с января 2010 года, а в городе Вашингтоне – с апреля 2012 года. Я живу за счет продажи газеты Street Sense в субботу в рынке Эстерн Маркет, а в воскресенье – в рынке Дюпонт Серкл.

6 августа (воскресенье) 2023 года менеджер рынка Дюпонт Серкл г-н Томас Коулман (Thomas Coleman) и офицер полиции Э. Нотон (E. Naughton) дали мне «Уведомление о запрещение” (Barrin Notice). Там написано о запрете моего прихода в течение пяти лет по воскресеньям с 8:30 до 13:30, то есть во время работы рынка. Я считаю: это дискриминация из-за того что я узбек, мусульманин, беженец, и из-за моего правозащитного и журналистской деятельности.

Меня необоснованно подвергали дискриминации много раз путем запрета прихода в рестораны Макдональдс и большие продовольственные магазины сроком от трех до пяти лет.

В США функционирует единственная правозащитная организация в федеральном масштабе – это Американский союз гражданских свобод (АСГС - ACLU). Я являюсь его членом с 2021 года. В каждом штате, в том числе в городе Вашингтоне (Округ Колумбия) есть ее Законодательный офис. Я написал жалобу на имя руководство Законодательного офиса АСГС Вашингтона, и попросил помочь отменить противозаконный запрет и возможность продолжить продавать газету Street Sense на своем месте в рынке Дюпонт Серкл. Я планирую подать жалобу в суд ...

---------------------------------------

Shuhratjon Ahmadjonov
Mail address: 216 Tulip Dr.,
Gaithersburg, Maryland, 20877

Wendor in Street Sense
Office Street Sense: 1317 G St NW, Washington, DC 20005

August 15-30, 2023

Board of Directors ACLU of DC
American Civil Liberties Union Washington Legislative Office
915 15th St NW, Washington, DC 20005

Уважаемый ____________________________________

Я продаю газету Street Sense на рынке Дюпонт Серкл с осени 2012 года. Рынок открыт только по воскресеньям с 8:30 до 13:30 часов.

Фото 1. Я продаю газету Street Sense на рынке Дюпонт Серкл. Город Вашингтон. 4 июля 2021 год.

6 августа (воскресенье) 2023 года менеджер рынка Дюпонт Серкл г-н Томас Коулман (Thomas Coleman) и офицер полиции Э. Нотон (E. Naughton) дали мне «Уведомление о запрещение” (Barrin Notice, см. фото 2). Там написан о запрете моего прихода в течение пяти лет по воскресеньям с 8:30 до 13:30, то есть во время работы рынка. Я считаю, что это дискриминация.

Узбекско-английские переводящие программы, в том числе www.translate.google.com плохо и неточно переводят. Поэтому я жалобу написал на русском языке и перевел на английский язык с помощью программы www.translate.google.com Я прошу прощения за возможные допущенные ошибки при переводе на английский язык.


Фото 2. «Barring Notice» (Уведомление о запрещение), подготовленный г-н Томас Коулман.

Далее напишу подробности. 30 июля (воскресенье) 2023 года в 13:20 часов ко мне подошел г-н Томас Коулман и начал говорить о фотографирование. Я трудно понимаю устную речь. Я достал из сумки бумагу, ручку и сказал: “Пожалуйста, напишите”. Он написал следующее (смотрите фото 3).


Фото 3. Записка г-н Томас Коулмана от 30 июля 2023 года.

Текст этой записки.

«I have received complaints from Spring Vallet that their Staff feel uncomfortable havis their pictures taken.

Since many of them are underage and there is no reason to take their photo, I have asked that you refrain from photographing them.

Thomas Coleman
Dupont farmers Market Manager

tommy@ffm.org Katie@ffm.org Itugo@ffm.org
July 30, 2023»

Я перевел с английского на русский язык.

“ЯЯ получил жалобы от Spring Vallet о том, что их сотрудники чувствуют себя некомфортно, когда их фотографируют.

Поскольку многие из них несовершеннолетние и нет смысла их фотографировать, я прошу вас воздержаться от их фотографирования.

Томас Коулман
Менеджер по Фермерскому рынку Dupont

tommy@ffm.org Katie@ffm.org Itugo@ffm.org
30 июля 2023»

Я послушал слова г-н Томас Коулмана и прочитал его записку (см. фото 3). Я понял так: он просить меня не фотографировать работников Spring Vallet. Я сделал вывод, что он ограничивает мои права относительно фотографирование. Такое ограничение моих прав относительно прав других американцев – это дискриминация. Поэтому я сказал ему: “Это дискриминация”. Он ничего не сказал и ушел.

Я не люблю конфликтовать с людьми, в том числе с менеджером. Поэтому следующее воскресенье - 6 августа 2023 года я не фотографировал продавцов на рынке.

6 августа в 13:20 часов г-н Томас Коулман пришел ко мне. Он начал говорить о фотографирование везде на рынке. Я сказал: “Если меня или моего покупателя фотографируют, то я того человека иногда фотографирую”. Пришла молодая женщина. Он сказал что она супервайзер. Г-н Томас Коулман продолжил еще что-то говорить. Я плохо понимаю устную речь. Поэтому я достал из сумочки бумагу, ручку и сказал: “Пожалуйста, напишите”. Он отказался взять бумагу и продолжил говорить. Я достал свой телефон и хотел снимать на видео его речь, чтобы потом понять. Супервайзер ушла. Он отошел в левую сторону, позвонил куда-то и начал с кем-то консультироваться.

Г-н Томас Коулман скоро вернулся и спросил мой имя и фамилию. Я еще раз предоставил бумагу, ручку и сказал: “Мой имя Шухратжон. Я плохо понимаю устную речь. Пожалуйста, напишите”. В его руке включенный телефон, что-то говорить и начал снимать меня на видео. Я тоже включил свой телефон, начал снимать на видео в свой телефон его и его речь. Затем он отошел в правую сторону и начал говорить с кем-то по телефону. Я достал из сумки свой бейдж и показал ему. Он фотографировал мой бейдж в свой телефон. Я вернулся в свое место. К этому времени закончился рабочее время рынка и все продавцы начали упаковывать свои вещи и продукты. Я тоже собрал свои вещи и перетаскал в сторонку.

Пришли г-н Томас Коулман и полицейский. В руке полицейского был лист бумаги «Barring Notice» (Уведомление о запрещение, см. фото 2). Он начал задавать вопросы: “Какой ваш вес ...” Я сказал: “Я не знаю в чем меня обвиняет г-н Томас Коулман? Я должен прочесть”. Полицейский отдал и я прочитал. Я переписал строку обвинение Reason for Issuing Barring Notice (Причина выдачи уведомления о запрете).

«Continved targered harasement of workers of the Farmers market, unwonted photos of women and minors»
(«Продолжались целенаправленные травли работников Фермерского рынка, непривычные фото женщин и несовершеннолетних.»)

В начале странице написано следующее.

“BARRING NOTICE

The below named person was found on the premises owned, occupied or managed by _Fresh Farm . This same person is hereby warned to stay off the property and grounds there of known as _________________ at (address) 20th/Q St NW and (if applicable, other property owned/occupied/manaed by same) 1500 Block of 20th St at ________________________ (address) _________________________ . There is no exception to this notice. Failure to heed this warnin shall result in the prosecution for Unlawful under D.C. Code 22-3302.

Name of Barred Individual (Last, First, Middle: __Ahmadjonov, Shuhratjon__”

Я перевел с английского на русский язык.

«УВЕДОМЛЕНИЕ О ЗАПРЕЩЕНИИ

Указанное ниже лицо было обнаружено на территории, принадлежащей, занимаемой или управляемой _Fresh Farm__. Это же лицо настоящим предупреждается, чтобы он держался подальше от собственности и территории, известной как _________________ по адресу (адрес) __20th/Q St NW__ и (если применимо, другой собственности, принадлежащей/занимаемой/управляемой им) __1500 Block of 20th St __ по адресу _____________________________ ( адрес) _________________________ . В этом уведомлении нет исключений. Несоблюдение этого предупреждения приведет к судебному преследованию за незаконное в соответствии с Кодексом округа Колумбия 22-3302.

Имя запрещенного лица (фамилия, имя, отчество: __Ахмаджонов, Шухратжон__”

Внизу листа, на последней строке было написан следующее:

«Barring Notice is in effect for 5 years unless cancelled in writing. Sundays 8:30 am – 1:30 pm»
(«Уведомление о запрете действует в течение 5 лет, если оно не будет отменено в письменной форме. Воскресенье с 8:30 до 13:30»)

Я переписал строку обвинение и возвращая лист полицейскому сказал: “Это дискриминация. Пожалуйста, дайте мне копию этого документа”.

Полицейский сказал: “Копия документа нет”. Я переписал фамилию полицейского и его номер бейджа: E. Naughton. Бейдж 5033.

Я сказал: «Пожалуйста, перепишете эти обвинения на чистом бланке и отдайте мне”. Менеджер г-н Томас Коулман отказался переписывать. Тогда офицер полиции E. Naughton переписал на чистом бланке, получил подпись г-н Томас Коулмана и отдал мне.

Я сказал: «Я хочу написать в документе слова: ЭТО ДИСКРИМИНАЦИЯ”. Менеджер г-н Томас Коулман отказался дать мне лист «Barring Notice» (Уведомление о запрещение) и быстро ушел.

Обратите внимание: в документе «Barring Notice» не предусмотрен строки для написания мнение обвиняемого, в данном случае моего мнения. Такой «Barring Notice» разработан и используется для расправы над безработными и бездомными жителями США, в том числе жителей столичного Округа Колумбия.

Кратко отвечу на обвинения. Что означает слова: «Продолжающееся целенаправленное преследование работников Фермерского рынка». Я не фотографировал работников Фермерского рынка 6 августа 2023 года, то есть после письменной просьбы менеджера г-н Томас Коулмана от 30 июля 2023 года. Таким образом нет основание писать о “Продолжающееся”, и тем более о “ целенаправленное преследование». Это просто клевета против меня с целью дискриминации и провокации.

Теперь об обвинение «нежелательные фотографии женщин и несовершеннолетних». Возникает вопрос: что имеет в виду господин Томас Коулман под словом «нежелательные фотографии»? Я продавал в центре общественного рынка, где очень многолюдно. Любое фотографию можно классифицировать как «нежелательная фотография». В моноголюдном рынке в кадр могут войти нечайно и женщины, и несовершеннолетние. Если твердо придерживаться такой принцип, то надо будет запретить фотографирование в рынке. А то уже явное нарушение Первой Поправки Конституции США.

Есть еще три причин доказывающие, что обвинения менеджера Томас Коулмана клевета и провокация: во-первых, я пять лет учился в университете, имею диплом, и я по профессию учитель. Во-вторых, мне 69 лет и я человек пенсионного возраста. В-третьих, я мусульманин и вообще не интересуюсь фотографиями несовершеннолетних.

Короче, обвинения от 30 июля и 6 августа – это клевета и заранее спланированная ПРОВОКАЦИЯ с целью дискриминации и запретить мне продавать газету в рынке Дюпон Серкл. Провокация является одним из основных способов работы агентов Федерального бюро расследование (ФБР). Значить, агенты ФБР и с ними связанные люди стоят за этими организованными провокациями.

Важный момент: если у менеджера Томас Коулмана были замечания относительно «нежелательные фотографии женщин и несовершеннолетних», то он должен был письменно объяснить, как я просил на бумаге, и предупредить меня на первый раз. Он и за ним стоящие должностные лица мне сразу выдали «Уведомление о запрещение” («Barring Notice»), действующий в течение 5 лет. Этот факт тоже доказывает, что провокация и дискриминация осуществлялся планомерно против меня.

Уместно сказать: против меня организовали 25 раз кражу и четыре ограбления моих сумок и вещей в Округе Колумбия с ноября 2012 года. У меня украли три ноутбука, три дорогостоящего телефона и другие мои журналистские принадлежности. Я вызывал полицию много раз и они не открыли уголовное дело. Несколько краж организовали во время продажи газеты Street Sense. Поэтому я стараюсь не допустить кражу, и иногда фотографирую подозрительного человека, долго стоящего вблизи моих вещей. Если у кого-то возникнут еще вопросы о конкретном фото, я отвечу конкретно.

Важно сказать: я никогда и никому не угрожаю при таких спорах. Я правозащитник, и иногда говорю: «Дайте мне копию документа, напишите ваши претензии на бумаге и я подам иск в суд». Агенты ФБР и чиновники это понимают как угрозу. Подача иск в суд - это не угроза, а один из гражданских прав человека.

Я беженец и бездомный. Агенты ФБР и с ними связанные люди проводили наркодопрос меня ночью много раз и снимали на видео в течение более 13 лет. У них есть большие возможности сделать монтаж. Если чиновники предложать видео с моим каой-то угрозой, то это точно монтаж.

Возникает вопрос: в чем причина преследование меня именно 30 июля и 6 августа 2023 года? Это связано с одним моим критическим предложением. История такова.

Газета Street Sense издавался до апреля 2021 года один раз в две неделю. С апреля 2021 года начали издавать еженедельно. Но из-за подорожания энергии, аренды и другие расходы на выпуск газеты стало невозможным печатать газету еженедельно. С 19 июля 2023 года газету начали печатать один раз в две недели. Это уменьшает скудный доход вендоров. Так как читатель, купивший газету на прошлой недели, не будет покупать газету в эту неделю.

Я предложил поднять цену газету на один доллар и выпускать газету еженедельно. 28 июля (пятница) 2023 года планировали очередное ежемесячное общее собрание сотрудников и вендоров Street Sense. Я написал проект «Обращение к читателям» и зачитал на собрание (см. фото 4).


Фото 4. Мой проект «Обращение к читателям».

Поставили на голосование мой «Обращение к читателям». Большинство проголосовал за поднятие цен газеты до $3.

Мои читатели часто спрашивают, напечатано ли мой статья в номере. Я своим читателям сообщаю о новостях. Я напечатал экземпляры своего «Обращение к читателям» и раздал каждому покупателю на рынке Эстерн Маркет 29 июля (суббота) и Дюпонт Серкл – 30 июля (воскресенье).

Видимо, мои критические замечания в Обращение каким-то руководителям силовых структур не понравился и они решили избавиться от меня путем запрета моего присутствие и продажи газеты в Дюпон Маркете по воскресеньям в течение аж пяти лет!

Возникает очередной вопрос: им что не понравился в моем «Обращение к читателям»? Я там написал так.

«С мая 2022 года по май 2023 года цены на продукты питания выросли на 4,4 процента. За год индекс по всем статьям за вычетом продуктов питания и энергии увеличился на 3,9 процента. (Consumer Price Index, Washington-Arlington-Alexandria area – May 2023 : Mid–Atlantic Information Office : U.S. Bureau of Labor Statistics (bls.gov) )

Более конкретные примеры. Cредняя чашка кофе до начала пандемии стоило $ 1.75. Сейчас - более $ 3.0. Проезд в метро от станции Галерее до станции Роквилл стоило до $ 4.0. С апреля 2023 года за проезд на это расстояние оплачиваем $ 6.0.

Мы обычно отоваривались в более дешевом магазине Wallmart. Недавно один из них, который расположен по адресу (99 H St NW Washington, DC. (202) 719-3720), закрыли. Таких примеров подорожание много.”

К этому могу добавить: поднялись цены на продукты питания, в том числе на хлеб и хлебобулочные изделия, на стрижку волос с $19 на $24.

По моим наблюдениям, последние месяцы резко увеличился количество стукачей (snitch) и информаторов (informer) на улицах и в общественном транспорте в Округе Колумбия. Естественно, увеличился количество руководителей. Если учесть, что они являются высокооплачивающиеся граждане США, то ясно необходимость большие затраты. Чтобы покрыть такие затраты, по моему, резко увеличили налоги на малый бизнес и резко подскочили цены, в первую очередь в кафе и барах. Некоторые владельцы малого бизнеса оказались на грани банкротства и были вынуждены закрыть свой бизнес. Но главный удар нанесли по малоимущим гражданам Округа Колумбия, в том числе пенсионерам, многодетным семьям и нам – вендорам. Мой «Обращение к читателям» раскрыл такие стороны подорожание.

Я продолжил раздачу свое «Обращение к читателям» и 6 августа 2023 года.

В итоге менеджер г-н Томас Коулман мне вручил Записку о запрете фотографирование продавцов Spring Vallet 30 июля (воскресенье) 2023 года, а 6 августа 2023 года - менеджер г-н Томас Коулман и офицер полиции Э. Нотон мне дали «Уведомление о запрещение” («Barring Notice») на пять лет.

Я убежден еще в следующем: я писал и опубликовывал в последние недели большую критическую статью на узбекском языке «Гулнора Каримова тақдири» («Судьба Гульнара Каримовой»). Я в ней писал о продолжающиеся более десяти лет о грубых правонарушениях, издевательствах, клоунадах в следствие и судах над Гульнарой Каримовой в Ташкенте. Учитывая многолетнее тесное сотрудничество сотрудников узбекской Службы государственной безопасности и агентов Федеральное бюро расследование США, предполагаю, они тоже сыграли важную роль в экономическом удушение меня, то есть в пятилетнем запрете моего деятельности по продаже газеты Street Sense в рынке Дюпонт Серкл.

О фотографирование. Я продаю газету Street Sense в рынке Дюпонт Серкл с ноября 2012 года, то есть более десяти лет. Я фотографией занимаюсь с 1964 года, то есть 59 лет. Я правозащитник с 1974 года и независимый журналист с 2004 года. По этим причинам, да и как простой житель США, я много фотографировал в Округе Колумбия, в том числе и в рынке Дюпонт Серкл. Но не возникала проблема фотографирование.

Я как начал раздавать покупателям свое «Обращение к читателям» 30 июля 2023 года, в тот же день обвинили меня фотографирование продавцов и “попросили отказаться от их фотосъёмки», а 6 августа – обвинили в «Продолжение целенаправленном травли работников Фермерского рынка, непривычные фото женщин и несовершеннолетних» и запретили мне приход в рынок Дюпонт Серкл в течение пяти лет.

Уместно напомнить: “Фото и видеосъемка вещей, которые хорошо видны в общественных местах, является конституционным правом, включая транспортные средства, внешнюю часть федеральных зданий, а также полицию и других государственных служащих, выполняющих свои обязанности.» (If Stopped for Photographing in Public | ACLU of DC (acludc.org) (www.acludc.org/en/know-your-rights/if-stopped-photographing-public ).

В рынок Дюпонт Серкл приходят более десяти тысяч жителей и гости, в том числе более ста стукачей (snitch) и информаторов (informer) Округа Колумбия. Достаточно много из них фотографируют и снимают на видео. Им не делают никаких замечаний. Ведь рынок Дюпонт Серкл общественное место и в таких местах фотографирование не запрещено. Это – с одной стороны. С другой стороны я могу стать свидетелем какого-то нарушения, например воровства. Мой фото может оказаться ценным доказательством в раскрытие преступления.

Я считаю: менеджер г-н Томас Коулман и офицер полиции Э. Нотон грубо нарушили Первую Поправку Конституции США о свободе слова и необоснованно установили запрет в моем место работы. В Первой Поправке Конституции США написано следующие слова.

“Статья I. Конгресс не должен издавать никакого закона относительно установления какой-либо религии, или воспрещающего свободное исповедание всякой религии, или ограничивающего свободу слова и прессы, или право народа — мирно собираться, а также просить правительство о прекращении злоупотреблений.» Конституция США — Викитека (wikisource.org)

Первая поправка к Конституции США является частью Билля о правах. Она гарантирует, что Конгресс США, а также чиновники разного уровня не будет:
- Поддерживать какую-либо религию, либо утверждать государственную религию.
- Запрещать свободное вероисповедание.
- Посягать на свободу слова.
- Посягать на свободу прессы.
- Ограничивать свободу собраний.
- Ограничивать право народа обращаться к Правительству с петициями об удовлетворении жалоб.

Я узбек, беженец, мусульманин, правозащитник, независимый журналист, бездомный и безработный. Я уверен: именно по этим причинам менеджер г-н Томас Коулман, офицер полиции Э. Нотон и за ними стоящие должностные лица допустили грубое нарушение Первую Поправку Конституции США о свободе слова и дискриминацию против меня.

Мне исполнится 70 лет в январе 2024 года. Мне не платят пенсию. У меня единственный источник доходов был от продажи газеты в рынке. Менеджер г-н Томас Коулман и офицер полиции Э. Нотон, а также за ними стоящие должностные лица запретили мне появляться на рынке в течение пяти лет. Тем самым они лишили меня возможности зарабатывать деньги на питание и на минимальные расходы для повседневной жизни.

Пожалуйста, помогите мне отменить противозаконный запрет и возможность продолжить продавать газету Street Sense на своем месте в рынке Дюпонт Серкл. Жду вашего ответа.

P.S.1. По моему, мне надо подать иск в суд. Мне нужен адвокат. Пожалуйста, мне надо с вами встретиться и обсудить эту проблему. Мои электронные почты для связи: havassh54@gmail.com , maqsadsh54@gmail.com , jiz54@mail.ru
Уместно сказать: я член American Civil Liberties Union с 2021 года. Мой номер документа: 245500830.

P.S.2. Данная статья на английском языке напечатал на сайте по адресу:

Scandal begins in Washington, DC. By Shuhratjon Ahmadjonov.
- ENGLISH | Записи в рубрике ENGLISH | Дневник Турон_Шухратжони : LiveInternet - Российский Сервис Онлайн-Дневников (www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/5838835/ Дневник “Турон Шухратжони”. Headings (Рубрики) “ENGLISH”, “ПРАВОЗАЩИТА”, “USA-AQSH”, “2023 YILGI MAQOLALARIM». August 23, 2023);
- Facebook (www.facebook.com/profile.php?id=100002930964631 Страница Шухратжон Ахмаджонова в Фейсбуке, 22 августа 2023 года).

С уважением

Шухратжон Ахмаджонов,
правозащитник, независимый журналист, мусульманин, беженец, пенсионер без пенсии и продавец газеты Street Sense

----------------------------------------

E-mail: havassh54@gmail.com

22 августа 2023 года

США, город Вашингтон (Округ Колумбия)

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

ГУЛНОРА КАРИМОВА ТАҚДИРИ (ДАВОМИ 3)

15. 2018-2019: ҚАМОҚДАН ОЗОД ҚИЛИШ БАҲОНАСИДА ПРОВОКАЦИЯ

Имон Каримова Бош прокуратурани онаси билан тузилган келишувни бузганликда айблаб, 2019 йил 17 июн куни ўз Instagram саҳифасида тўрт бетлик хабар жойлаштирди. Унинг биринчи бети Озодлик радиосининг “Имон Каримова Бош прокуратурани онаси билан тузилган келишувни бузганликда айблади” номли мақоласида бор (фото 12 га ва [35]-га қаранг).

Менимча, Ўзбекистон Давлат хавфсизлик хизмати ва прокуратура раҳбарияти Гулнора Каримовага озодлик ва айрим мол-мулкини қайтариб беришга ваъда бериб, улар тайёрлаган айрим муҳим ҳужжатларга имзо қўйдириш ва юз миллион доллардан кўпроқ пулни Ўзбекистонга қайтариб келтиришга доир провокацияни режалаштиришган. Шу ишлар амалга ошгач ваъдадан қайтиб, Гулнора Каримова имзо қўйган ҳужжатлар асосида “хорижий компаниялардан йирик миқдордаги ноқонуний йиғимлар олиниши схeмасини фош қилувчи далилларга эга бўлдик” дея шов-шувли суд қилишни режалаштиришган. Ушбу провокацияли режани режалаштиришда дор остидан қочирилган Бош прокуратура ўта муҳим ишлар бўйича терговчиси, подполковник унвонига эга бўлган Расул Йўлдошев бошчилигида ишлаб чиқилган, менимча. Чунки у Бухородан Тошкентга келганига қадар бундай провокацияли режа йўқ эди.

Алал-оқибат провокацияли режани амалга ошириш 2018 йилдан бошлаб Бош прокуратура қошидаги Коррупцияга қарши кураш бошқармасининг ўшандаги бошлиғи Шавкат Умурзоқов воситачилигида олиб борилди. Воқеалар ривожини Имон Каримова 2019 йил 17 июн куни Instagram саҳифасига жойлаштирган хабар асосида кузатамиз.

Фото 12. Имон Каримова ўзининг Instagram саҳифасига жойлаштирган хабари. [35]

Имон Каримова 12-фотода келтирган хабарнинг рус тилидаги матнини кўчириб ёзай.

«В 2018 году начались переговоры с Гульнарой Каримовой.

Шавкат Умурзаков, на тот момент глава отдела по борьбе с коррупцией при прокуратуре, и его помощник Мурад Хакимов приезжали от имени генерального прокурора, в колонию “21” каждый день, обсуждая условия взаимопомощи.

В конце мая казалось бы договоренности были достигнуты, но выяснялось, что Узбекская сторона пыталась просто протянуть время и обойти Гульнару Каримову договорившись с другими участниками следствия, и использовав свои незаконные связи с Прокурором в Швейцарии, который был отчислен в начале 2019 (года) именно по этой причине.

В мае, адвокат Г.К., поняв подвох, наложил протесты на решения суда в интересах своего клиента.

После чего Шавкат Умурзаков опять вернулся дабы далее продолжить переговоры, якобы не зная и не имея отношения к событиям.

В конце июня (2018 года) договоренности были достигнуты. Со стороны Прокуратуры было обещано вернуть ряд помещений, включая дом, одно предприятие, ряд машин, обеспечить выезд из страны для получения медицинской помощи, в виде двух операций и самое главное свободу.

Имеется фотография листка на котором Шавкат Умурзаков писал все вышеперечисленные условия, в Прокуратуре в присутствие Г.Каримовой и её дочери. (Скорее всего из-за того и произошёл спектакль в аэропорту в конце сентября, когда её дочь уезжала из страны, когда у неё удалили всё что было на электронных девайсах.)

Со стороны Г.К. (Гульнара Каримова) было обещано, предпринять все усилия, для того чтобы помочь Узбекистану обрести большую часть суммы, хранящееся в Швейцарии, пойти на упрощенное закрытие дела и не давать показания по некоторым вопросам, задающимся Швейцарией, по поводу причастности некоторых государственных лиц и других бизнесменов в данном и других делах.”

Ушбу матнни рус тилидан ўзбек тилига мен ўгирдим.

«2018 йилда Гулнора Каримова билан музокаралар бошланди.

Ўша пайтда прокуратура ҳузуридаги Коррупсияга қарши кураш бошқармаси бошлиғи Шавкат Умурзоқов ва унинг ёрдамчиси Мурод Ҳакимов бош прокурор топшириғи билан ҳар куни “21” колонияга (21-сонли аëллар колонияси, А.Ш.) келиб, ўзаро ёрдам шартларини муҳокама қилишарди.

Май ойининг охирида келишувга эришилгандек туюлди. Аммо Ўзбек томони терговнинг бошқа иштирокчилари билан келишиш ва Швейцария прокурори билан бўлган ноқонуний алоқаларидан фойдаланиш орқали шунчаки вақтни чўзиб, Гулнора Каримовани айланиб ўтишга уринаётгани маълум бўлди. Айнан шу сабабли 2019 йил бошида Швейцария прокурори (мансабидан) бўшатилди.

Май ойида адвокат Г.К. ҳийла-найрангни англаб, ҳимоясидаги шахс манфаатларини кўзлаб суд қарорлари устидан протест киритди.

Шундан сўнг Шавкат Умурзоқов гўёки воқеаларни билмагандай ва ҳеч қандай алоқаси йўқдай музокараларни давом эттириш мақсадида яна қайтиб келди.

(2018 йил) Июн ойи охирида келишувларга эришилди. Прокуратура томонидан бир қатор бинолар, жумладан уй, битта корхона, бир қанча автомашиналарни қайтариб беришга, иккита операция шаклида тиббий ёрдам олиш учун мамлакатдан чиқишга ва энг муҳими – озодликни таъминлашга ваъда берилди.

Прокуратурада Гулнора Каримова ва унинг қизи қатнашган ҳолда Шавкат Умурзоқов юқоридаги барча шартларни ёзган варақнинг фотосурати бор. (Энг муҳими сентябр ойининг охирида унинг қизи мамлакатдан кетаётганида унинг электрон девайсларидаги (жиҳозларидаги) ҳамма нарсани ўчириш спектакли аэропортда бўлди.)

Швейцарияда сақланаётган пулларнинг катта қисмини Ўзбекистонга қайтариш учун барча саъй-ҳаракатларни амалга оширишга, соддалаштирилган тартибда ишларни ёпишга кўниш ва айрим давлат амалдорлари ва бошқа тадбиркорларнинг ушбу ҳамда бошқа ишларга алоқадорлиги ҳақида Швейцария томонидан бериладиган айрим саволларга кўрсатмалар бермасликка доир Г.К. (Гулнора Каримова) томонидан ваъда қилинган эди.»

Озодлик радиоси бошловчиси фото 12 да Имон Каримова келтирган хабарни қуйидагича шарҳлаган.

“Имон Каримованинг Instagram саҳифасига жойлаштирилган хабарга кўра, Ўзбекистон ҳукумати 2018 йилда Бош прокуратура қошидаги Коррупцияга қарши кураш бошқармасининг ўшандаги бошлиғи Шавкат Умурзоқов воситачилигида Гулнора Каримовага ҳамкорлик эвазига озодлик таклиф қилган.
Каримова иддаосича¸ май ойи охирига бориб, қарийб "келишувга эришилган" пайтда ўзбек томонининг "вақтни чўзиш"га уринаётгани ойдинлашган.

"Май охирида келишувларга эришилгандек бўлганди. Лекин ўзбек томонининг шунчаки вақтни чўзиш ва терговнинг бошқа иштирокчилари билан келишишга¸ Швейцариядаги прокурор билан ноқонуний алоқалардан фойдаланиб, Гулнора Каримовани четлаб ўтишга урингани маълум бўлди. Айнан шу сабаб [швейцариялик прокурор] 2019 йил бошида бўшатилди," дейилади хабарда.

Бунинг ортидан май ойида Гулнора Каримованинг адвокати "ўз мижози манфаатини кўзлаб" суд қарорларига протест киритади.

"Шундан кейин Шавкат Умурзоқов гўёки ҳодисалардан бехабарлиги ва алоқаси йўқлигини айтиб, музокараларни давом эттириш учун яна қайтди," дейилади Instagram хабарида.

Унда таъкидланишича, 2018 йил июнь ойи охирида томонлар келишувга эришади.

Келишувга мувофиқ, Гулнора Каримова Швейцарияда сақланаётган "маблағнинг кўпини қайтаришда Ўзбекистонга ёрдам бериш" ва айрим масалаларда ишга алоқаси бўлган "баъзи давлат арбоблари ва бошқа бизнесменлар"га қарши кўрсатма бермасликни ваъда қилади.

Шунингдек, Гулнора Каримованинг дастлабки олти ойда оммавий тадбирларда, жумладан баҳсларда қатнаша олмаслиги ва раҳбарлик вазифаларини эгаллай олмаслиги таъкидланган.

"Бош прокуратура томонидан [Гулнора Каримовага тегишли] қатор бинолар, жумладан уй, бир корхона, қатор машиналарни қайтариш, [Гулнора Каримовага] икки марта жарроҳлик амалиётини ўтказиш учун мамлакатдан чиқишни таъминлаш ваъда қилинди".

Имон Каримова Шавкат Умурзоқов томонидан ëзилган ушбу келишув фотографияси борлигини билдирган.

Хабарда таъкидланишича, "афтидан шунинг учун ҳам Ўзбекистонни тарк этаётган пайтида Имон Каримованинг электрон жиҳозларида бор нарсалар ўчириб ташланган".» [35]

“Имон Каримованинг Instagram саҳифасидаги хабарга кўра, Гулнора Каримова 2018 йилнинг 4 июлида қизи ва яна икки шахс гувоҳлигида Бош прокуратурага қўнғироқ қилади ва Швейцариядан пулларни қайтариб олишда ўзбек томонига ёрдам бериш учун адвокатига топшириқ беришга тайёр эканини билдиради.

Гулнора Каримова Бош прокуратура қошидаги Коррупцияга қарши кураш бошқармасининг бошлиғи Шавкат Умурзоқов билан кейинги қадамларни келишиб олиш ниятида эканини айтади.

Унга Шавкат Умурзоқовнинг бу лавозимдан бўшагани ва ўрнига тайинланган Улуғбек Анваровнинг ўзи билан учрашувга келиши айтилади.

(Шавкат Умурзоқов 2018 йилнинг 26 июнь куни ишда йўл қўйган камчиликлар ва соҳада қониқарсиз вазият пайдо бўлгани ортидан ўз лавозимидан бўшатилган ва Умиджон Салимов ўрнига “Ўзавтосаноат” бошқаруви раиси этиб тайинланган эди - таҳр.)

"Бу июнь ойида жараённи охирига қадар бошқариши ҳақида Шавкат Умурзоқовнинг берган ваъда ва кафолатларига қарамай юз берди", дея битилган Instagram хабарида.

Имон Каримовага кўра, бу суҳбатдан бир ҳафта ўтиб¸ онаси учрашувга ҳеч ким келмаслигига ишонч ҳосил қилган.

Ўз хабарида Имон Каримова бу телефон суҳбатлари ёзувлари ўзида мавжудлигини билдириб ўтган.

Ўзбекистон Бош прокуратураси 18 июнь куни Озодликка Имон Каримованинг ижтимоий тармоқларда ёзаётган фикрларига муносабат билдирмаслигини маълум қилди.» [35]

«2019 йил 17 июн куни Ўзбекистон марҳум президентининг невараси Имон Каримова Тошкент ҳукуматини "ўзаро ҳамкорлик" эвазига онаси Гулнора Каримовани қамоқдан озод этиш келишувини бузганликда айблаб чиқди.

17 июнь куни Имон Каримованинг Instagram саҳифасида қўйилган тўрт саҳифалик хабарда ўзаро музокара жараëнига оид тафсилотлар очиқланган.

Имон Каримова мазкур (тўрт бетлик) хабарда сўнгги бир йилда онасининг қамоқдан озод этилиши, уй қамоғига олиниши ва яна қамоққа қайта олиб кетилиши хроникасини тасвирлаган.» [35]

16. 2019: ПРЕЗИДЕНТГА ВА ХАЛҚҚА МУРОЖААТ

Давлат хавфсизлик хизмати ва прокуратура раҳбариятининг провокациявий алдовидан кейин Гулнора Каримова ўзининг мақсад ва режасини «Прeзидeнтга ва халққа мурожаат” кўринишида эълон қилишга қарор қилган. Бунинг учун у кимгадир илтимос қилиб инстаграмда саҳифа очтириб Мурожаатни чоп қилдирган ва ўша киши бу ҳақда Имон Каримовага хабар қилган, менимча.

2019 йил 23 июн куни Имон Каримова инстаграмдаги ўз саҳифасида Гулнора Каримованинг Прeзидeнтга ва халққа мурожаатини эълон қилди. Бу ҳақда www.kun.uz сайтида 2019 йил 26 июн куни чоп қилинган “Гулнора Каримованинг Прeзидeнтга ва халққа мурожаати. Ҳозиргача бизга нималар маълум?” номли мақолада қуйидагича ёзилган ([36]).

“Гулнора Каримованинг қизи Имон Каримова инстаграмдаги саҳифасида онасига тeгишли эканлиги тахмин қилинган ва ҳозирда ўчирилган аккаунтидан олинган шов-шувли постни эълон қилди.

«Бу мeнинг 6 йил ичидаги илк мурожаатим. Мeн учун дуо қилганларга раҳмат дeйман. Фамилиямнинг масъулиятини ҳис қилган ҳолда билиб-билмай қилган ишларим ҳақида ўйлаб олиш учун мeнда етарлича вақт бўлди. Бу вақт давомида ўзимга нисбатан талабчанроқ бўлишим ва ўзимни сипороқ тутишим лозим бўлганини англадим. Ортда қолган бу қийин даврда шунчалик ўзгардимки, ҳозир қилган ишларим учун ўзимга ҳукм чиқаришим мумкин. Мeн бутун халқдан, мeни тушунган ва ҳурмат қилган барчадан кeчирим сўрайман. Худди аввал қилганим каби ҳозир ҳам ўзимни оқлаш ҳақида ўйлаётганим йўқ. Активларим давлатга қайтарилиши борасида ҳамкорлик таклиф қилиниши билан ҳамкорликни бошладим. Бу пуллар Ватаним ривожига катта ҳисса қўшади дeб ўйлайман. Прокуратура мeнинг давлатга қайтарилган активларим қиймати ҳақида аниқ маълумот бeрмаётган бўлса ҳам, мeн бу ҳақда протокол учун айтишим мумкин. Мамлакат ҳудудида бўлган 1,2 миллиард АҚШ доллари қийматидаги активларим аллақачон мeнинг назоратимдан чиқиб кeтган ва давлат бюджeти фойдаси учун ишламоқда. Швeйцариядаги музлатилган ҳисоб рақамларидаги пуллар ҳақида гапирадиган бўлсам, бу фақат мeн билан ҳал бўладиган иш эмас. Мeнинг Ўзбeкистондаги корхоналаримда ишлаган 15 минг одам ёрдамида топилган бу пулларга бошқа давлатлар ҳам даъво қилмоқда.

Мeн ва адвокатларим 131 миллион АҚШ доллари миқдоридаги пуллар қайтарилиши учун қўлимиздан кeлганини қиляпмиз. 555 миллион долларлик бошқа сумма учун ҳам ҳаракатни бошлаганмиз. Кўрган қийинчиликларим, болаларимнинг охирги икки йилдаги кўрган азоблари учун нолимоқчи эмасман. Мeнинг ишимни олиб борганларнинг кўпига ҳукм чиқарилди. Ўзининг ташкилоти номидан қўлидан кeлмайдиган ваъдаларни бeрганлар эса иш жойини ўзгартириб кeтди. Масалан, уюшган жиноятчилик ва коррупцияга қарши кураш бўлими бошлиғи Шавкат Умрзоқов.

Прокуратуранинг бошқа ходимлари эса ҳозир ҳам мeнинг устимдан назорат ўрнатишга ҳаракат қилишмоқда.

Айни дамда мeни саломатлигим билан боғлиқ муаммо қийнамоқда. Иккита опeрацияни ўтказишим зарурияти Прeзидeнтга мурожаат қилишга мажбур қилди. Мeн ҳақимда ёлғон маълумот тарқатганлардан фарқли ўлароқ халқ мeнинг мамлакатдаги энг катта қора куч эмаслигимни билишига умид қиламан ва бунга ишонаман. Мeн ягона боқувчиси ҳисобланган фарзандларим онаси билан бирга бўлишга ҳақли. Айниқса давлатга хиёнат ва тeрроризмда айбланган аёллар оиласига қайтаётган бир вақтда. Юрак пороги билан туғилган қизим айниқса кўп қийналди.

Шавкат Миромоновични отамнинг ўринбосари ва шогирди сифатида биламан. У бу ҳақда халққа мурожаатларидан бирида айтганди. У билан «Кeлажак овози», «Янги авлод», «Асрлар садоси» ва яна кўплаб лойиҳаларда бирга ишлаганмиз. Унинг бағрикeнглигига умид қилган ҳолда тeз орада болаларим билан кўришиш имкони бўлади дeб ўйлайман.

Бундан ташқари мeн чин дилдан сeвган ва юрак уриши отамнинг қилган ишлари билан боғлиқ бўлган Ватаним учун хизмат қилишга тайёрман. Мeн қонунларимизга ишонаман»,- дeб мурожаатини якунлаган Гулнора Каримова.» [36]

17. 2019: 131 МИЛЛИОН ДОЛЛАРНИНГ ҚАЙТИШИ

“2019 йил 24 июн куни, Гулнора Каримованинг мурожаатидан бир кун ўтиб Швeйцария бош прокуратураси «Гулнора Каримова иши» доирасидаги тeкширувлар асосида 130 миллион франк миқдоридаги маблағ Ўзбeкистонга қайтарилиши ҳақида маълум қилди.

«Олти йилдан бeри олиб борилаётган мураккаб жиноят иши тeрговининг бир қисми сифатида Бош прокуратура Ўзбeкистон бозорига кирмоқчи ёки фаолиятини давом эттирмоқчи бўлган хорижий компаниялардан йирик миқдордаги ноқонуний йиғимлар олиниши схeмасини фош қилувчи далилларга эга бўлди. Бу схeма доирасида йиғилган пуллар хорижда, асосан Швeйцарияда ювилган», дeйилади прокуратура хабарида.

Прокуратура хабарида қайд этилишича, бу маблағлар Гулнора Каримованинг қариндошига нисбатан тeргов жараёнида мусодара қилинган.

2004−2013 йилларда «ўта фаол бўлган» бу шахс пул ўтказмаларининг кeлиб чиқиш манбалари ва ҳақиқий фойдаланиш мақсадларини яширган ҳолда улардан бир қисмини ювиш мақсадида компаниялар номидан банк ҳисоб рақамларини очган. У шунингдeк, маблағларнинг ҳақиқий эгаси Гулнора Каримова эканини яшириш учун сохта банк ҳужжатларига имзо чeккан.

Тeкширувлар давомида бу шахсга 390 минг франк миқдоридаги жарима қўлланган. Бундан ташқари, прокуратура 130 миллион франкдан ортиқ маблағни Ўзбeкистонга қайтариш мақсадида мусодара қилган.” [37]

Эътибор беринг: “2004−2013 йилларда «ўта фаол бўлган» бу шахс пул ўтказмаларининг кeлиб чиқиш манбалари ва ҳақиқий фойдаланиш мақсадларини яширган ҳолда улардан бир қисмини ювиш мақсадида компаниялар номидан банк ҳисоб рақамларини очган. У шунингдeк, маблағларнинг ҳақиқий эгаси Гулнора Каримова эканини яшириш учун сохта банк ҳужжатларига имзо чeккан.” Яъни Гулнора Каримова бу ноқонуний ишларда қатнашган эмас ва ушбу ҳужжатларнинг бирортасида унинг имзоси йўқ!

18. 2019: ГРЕГУАР МАНЖАГА ГУЛНОРА БИЛАН УЧРАШИШГА РУХСАТ БЕРИШМАДИ

“Grégoire Mangeat мижози билан учрашишига шахсан 21-сонли аëллар колонияси раҳбари Гулруҳ Каримова тўсқинлик қилганини билдирди.

Ўзбекистон Биринчи президентининг тўнғич қизи Гулнора Каримованинг швейцариялик адвокати Grégoire Mangeat (Грегуар Манжа) га 2019 йил 18 июль куни қамоқда сақланаëтган ўз мижози билан учрашишга рухсат берилмади.

Озодлик билан суҳбатда Манжа¸ пайшанба куни Тошкент вилоят, Зангиота туманида жойлашган 21-сонли аëллар колониясига боргани¸ аммо ундан Гулнора Каримованинг адвокати эканини исботлаш талаб қилингани ва мижози билан учрашишга изн берилмаганини айтди.

- Улар мендан Гулнора Каримованинг адвокати эканимни тасдиқловчи ҳужжат кўрсатишни талаб қилди. Мен уларга ишончномани кўрсатдим. Шундан сўнг қамоқхона маъмурлари қайтиб чиқиб¸ Швейцария прокуратурасидан берилган рухсатни кўрсатинг¸ дейишди. Ҳозиргача бунақа ҳужжатлар сўралмаган. Тушунишимча¸ улар мени мижозимдан узоқ тутишмоқчи. Қамоқхона дарвозаси олдида 6 соат кутганимдан кейин¸ Тошкентга қайтишга мажбур бўлдим¸ деди Манжа 18 июль куни Тошкент вақти билан кечки соат 6 дан сўнг.

Гулнора Каримованинг швейцариялик адвокати¸ ўз мижозининг саломатлиги оғирлашгани ва шу боис Каримовани ўзига кўрсатмаëтганларини тахмин қилади.” [37]

19. ПРОКУРАТУРА АЙБЛОВЛАРИ

Мен ушбу катта таҳлилий мақоламнинг олтинчи параграфида 2017 йил 8 июл куни Гулнора Каримова 45 ёшга тўлгани, шу муносабат билан иккита рангли плакат тайёрлаб Ўзбекистоннинг Вашингтон шаҳридаги элчихонаси олдида унинг ҳимояси учун пикет уюштирганим, ё Гулнора Каримова тўғрисида ахборот беришни ёки уни қамоқдан озодликка чиқаришларини талаб қилганим ҳақида ёзгандим.

Шу пикетимдан йигирма кун ўтгач - 2017 йил 28 июл куни Ўзбекистон Бош прокуратураси Гулнора Каримова ҳақида биринчи марта жамоатчиликка маълумот берди: Жиноят ишлари бўйича Тошкент вилояти судининг 2015 йил 21 августда Гулнора Каримовага Жиноят кодексининг олтита моддаси бўйича айблов эълон қилган ва суд ҳукми билан беш йил муддатга озодликни чеклаш жазоси тайинлаган. [17]

Ўзбекистон Бош прокуратурасининг Уюшган жиноятчилик ва коррупцияга қарши курашиш бошқармаси Бош прокуратуранинг расмий сайтида 2017 йил 28 июл куни "Гулнора Каримовага нисбатан жиноят ишлари юзасидан хабар" сарлавҳаси остида қуйидаги айбловларни чоп қилди.

“2013 йил 24 октябрда “Terra Group” МЧЖ, “Prime Media” МЧЖ, “Gamma Promotion” МЧЖ фаолиятида солиқларни тўлашдан бўйин товлаш ҳолатлари бўйича жиноят иши қўзғатилган.

Мазкур жиноят ишини тергов қилиш давомида Каримова Гулнора Исламовна, 1972 йил 8 июлда Фарғона вилоятида туғилган, миллати ўзбек, маълумоти олий, Сиёсий тадқиқотлар маркази директори лавозимида ишлаган, Тошкент шаҳри, Яшнобод тумани, Я.Ғуломов кўчаси, 77“а”-уйда рўйхатда турган, 2001-2012 йилларда Н.Содиков, 2013 йилнинг январь ойидан октябрь ойига қадар Р.Мадумаров раҳбарлик қилган уюшган гуруҳнинг жиноий фаолиятига бевосита кўмаклашиб келганлиги аниқланган.

Жумладан, Г.Каримованинг назорати остида ва кўмагида уюшган жиноий гуруҳ аъзолари 2001-2013 йилларда қуйидаги бир қатор жиноятларни содир этишган, хусусан:
- фуқаролар ва тадбиркорларнинг 54,1 млрд. сўмлик пул маблағлари, акциялари, улушлари ва мулкий объектларини товламачилик йўли билан эгаллаш (Г.Гаибназаровнинг “Тошкент рангли металл парчалари ва чиқиндиларини қайта ишлаш заводи” ОАЖ ва “Ангрен-цемент” МЧЖдаги 4,1 млрд. сўмлик акциялари, 4 млн. АҚШ доллари миқдоридаги пул маблағлари, 17,3 млрд. сўмлик 2 та квартираси, 4 уй-жойи (ҳовли) ва 8 та автомашинаси, Ш.Ахмедовнинг “KOLORPAK” ва “NASHRIYOT UYI TASVIR” МЧЖдаги 1,9 млрд. сўмлик улуши ва бошқалар);

- турли корхоналардаги давлатга тегишли акциялар ва улушларни сотиб олиш, мулкий объектларни хусусийлаштириш ва маҳсулотларни паст нархларда сотишда 344,6 млрд. сўмлик давлат мулкини ўзлаштириш ёки растрата йўли билан талон-торож қилиш (“Ўздунробита” ҚКдаги 131,9 млрд. сўмлик (49%), “Coca-Cola Ichimligi Uzbekistan LTD” МЧЖ шаклидаги ҚКдаги 14,6 млрд. сўмлик (67,1%), “Rubicon Wireless Communication” МЧЖ шаклидаги ҚКдаги 9,6 млрд. сўмлик (30%) давлат улуши, 20,4 млрд. сўмлик 50 та кўчмас мулк объектлари ва бошқалар);

- даромадларни (1 трлн. 570,3 млрд. сўм), кўрсатилган хизматлар, ишлар ва сотилган маҳсулотлардан тушумларни (253,9 млрд. сўм) камайтириб кўрсатиш, имтиёзларни ноқонуний қўллаш (266,2 млрд. сўм), текинга хизмат кўрсатиш, ортиқча асосий воситалар шаклида солиққа тортиш базасини камайтириш ва бошқа йўллар билан (994,3 млн. сўм) уюшган жиноий гуруҳ назоратидаги хўжалик юритувчи субъектлар ва оффшор компаниялар фаолиятида 2 трлн. 91,4 млрд. сўмликсолиқларни тўлашдан бўйин товлаш;

- жиноий жавобгарликдан бўйин товлаш мақсадида уюшган гуруҳ назоратидаги хўжалик юритувчи субъектлар ва оффшор компаниялари фаолияти билан боғлиқ ҳужжатларни нобуд қилиш, уларга шикаст етказиш ва уларни яшириш.

Ушбу эпизодлар бўйича Г.Каримовага Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг бир қатор моддалари (165, 167, 179, 184, 227 ва бошқалар) билан айблов эълон қилинган.

Г.Каримованинг ушбу жиноятларни содир этишдаги айби уюшган жиноий гуруҳ аъзолари Н.Содиков, Р.Мадумаров, Ш.Сабиров ва бошқаларнинг, гувоҳлар, жабрланувчиларнинг кўрсатувлари, уюшган гуруҳ назоратидаги 45 та хўжалик юритувчи субъектлар ва 16 та оффшор компаниялар фаолиятини текшириш материаллари, олинган ёзма ва ашёвий далиллар, экспертиза хулосалари ҳамда иш бўйича тўпланган бошқа далиллар билан ўз тасдиғини топган.

Жиноят ишлари бўйича Тошкент вилояти судининг 2015 йил 21 августдаги ҳукми билан Г.Каримова айбланаётган жиноятларни содир этишда айбдор деб топилган ва унга 5 йил муддатга озодликни чеклаш жазоси тайинланган.

Бундан ташқари, Г.Каримовага нисбатан уюшган жиноий гуруҳга қўйидаги жиноятларни содир этишга кўмаклашиш ҳолатлари бўйича алоҳида иш юритувга ажратилган жиноят иши юзасидан тергов ҳаракатлари давом эттирилмоқда:

- давлат органлари ваколатларини асоссиз ўзлаштирган ҳолда, радиочастота ресурслари ва ер участкаларини ноқонуний реализация қилишда фирибгарлик (595 млн. АҚШ долл. ёки 866,7 млрд. сўм), хизматларга ҳақ тўлашда мобиль алоқа операторлари абонентларидан қўшимча тўловларни асоссиз ундириш (390 млрд. сўм) йўли билан ўзганинг 1 трлн. 256,7 млрд. сўмлик мол-мулкини эгаллаш;

- турли шахсларнинг манфаатларини “илгари суриш” учун уюшган жиноий гуруҳнинг оффшор компаниялари ҳисоб рақамига “бўнаклар” олиш (869,3 млн. АҚШ долл. ва 29 млн. евро), радиочастота ва ер участкаларини ноқонуний сотиш (520 млн. АҚШ долл.), улушларни сотиш ва дивидендларни тўлаш ниқоби остида жиноий фаолиятдан олинган даромадларни чет элга олиб чиқиб кетиш (439,6 млн. АҚШ долл.), нақд пул маблағларини ноқонуний олиб чиқиб кетиш (98 млн. АҚШ долл.), нақд пул тушумларини инкассация қилмаслик (11,2 млн. АҚШ долл.), экспорт қилинган товарлар ва хизматлар тушумидан мажбурий 50% лик сотувни амалга оширмаслик (4,6 млн. АҚШ долл.), товарларни сунъий оширилган нархларда импорт қилиш (129,7 минг АҚШ долл. ва 45,8 минг евро) йўли билан 1 млрд. 942,8 млн. АҚШ долл. ва 29,1 млн. евро миқдоридаги хорижий валютани яшириш;

- декларацияларда импорт қилинган товарлар миқдорини тўлиқ кўрсатмаслик ва уларнинг нархини камайтириб кўрсатиш (386,3 млрд. сўм), олиб чиқилган нақд хорижий валютани божхона назоратидан яшириш (98 млн. АҚШ долл. ёки 209,4 млрд. сўм), экспорт қилинган маҳсулот қийматини пасайтириб кўрсатиш (11,9 млрд. сўм) йўли билан жами 607,6 млрд. сўмгабожхона қонунчилигини бузиш;

- товарларни сотиш, бажарилган ишлар ва хизматлардан тушумларни инкассация қилмаслик (294,9 млрд. сўм), пул маблағларини ноқонуний нақдлаштириш (278 млрд. сўм) йўли билан жами 572,9 млрд. сўмга савдо ва хизмат кўрсатиш қоидаларини бузиш;

- ҳужжатларни қалбакилаштириш ва улардан уюшган гуруҳнинг жиноий фаолиятига қонуний тус бериш мақсадида фойдаланиш;

- турар ва нотурар объектларни, бошқа мол-мулкларни сотиб олиш, уюшган жиноий гуруҳ назоратидаги оффшор компаниялар ўртасида сохта контрактлар бўйича пул ўтказмаларини амалга ошириш йўли билан жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштириш.

Ушбу ҳолатлар бўйича Г.Каримовага Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 168, 178, 182, 189, 228 ва 243-моддалари билан айблов эълон қилинган ва унга нисбатан қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чораси қўлланилган.

Г.Каримовага айблов иш бўйича тўпланган далиллар, шу жумладан, уюшган жиноий гуруҳ аъзолари, гувоҳлар, жабрланувчиларнинг кўрсатувлари, уюшган гуруҳ назоратидаги 14 та фирма ва 16 та оффшор компаниялар фаолиятини текшириш материаллари, олинган ёзма ва ашёвий далиллар, экспертиза хулосалари асосида эълон қилинган.

Қайд этилган 2 та жиноят иши бўйича давлат ва фуқаролар манфаатларига етказилган зарарнинг умумий суммаси 1 трлн. 270 млрд. 200 млн. сўм, 1 млрд. 651,8 млн. АҚШ долл., 26,1 млн. евро (миллий валютада жами 3 трлн. 746,8 млн. сўм)ни ташкил этади.

Тергов материаллари бўйича ҳозирда 12 та хорижий мамлакатлар ҳудудида уюшган жиноий гуруҳнинг 1 млрд. 394,1 млн. АҚШ долл., 63,5 млн. евро, 27,1 млн. фунт ва 18,5 млн. франк миқдордаги легаллаштирилган маблағлари аниқланган, шу жумладан:

Швейцарияда – 777,8 млн. АҚШ долл. миқдорида пул маблағлари ва Колони шаҳрида нархи 18,5 млн. франк бўлган кўчмас мулк (вилла);

Швецияда – 30 млн. АҚШ долл. миқдорида пул маблағлари;

Буюк Британияда – 4,2 млн. фунт миқдорида пул маблағлари, Лондон шаҳрида умумий нархи 22,9 млн. фунтлик уй-жойлар, квартиралар ва виллалар;

Франциянинг Париж шаҳрида – квартиралар ва “Шато де Грусси” қасри, Сантропе шаҳрида – вилла (умумий нархи 52,5 млн. евро);

Латвияда – 16,5 млн. АҚШ долл. миқдоридаги пул маблағлари ва қимматли қоғозлар, Рига шаҳрида парк ҳудудидаги умумий нархи 9 млн. евро бўлган кўнгилочар марказ;

Ирландияда – 300 млн. АҚШ долл. миқдоридаги пул маблағлари ва қимматли қоғозлар;

Мальта оролида – нархи 48,8 млн. АҚШ долл. бўлган самолёт;

Германияда – 2 млн. евро миқдоридаги пул маблағлари;

Испанияда – 82 минг АҚШ долл. миқдоридаги пул маблағлари;

Россияда – 6 млн. АҚШ долл. миқдоридаги пул маблағлари, умумий нархи 2 млн. АҚШ долл. бўлган Москва шаҳри “Камелот” турар жой комплексидаги “пентхаус”, “Рублевка” массивидаги ҳашаматли турар жой ва 8 та квартира, Ялта шаҳридаги меҳмонхона комплекси, турар жой ва ер участкаси;

Гонконгда – 67 млн. АҚШ долл. миқдоридаги пул маблағлари, “The Arch” осмонўпар биносида нархи 15 млн. АҚШ долл.бўлган “пентхаус”;

Бирлашган Араб Амирлигида – 32 млн. АҚШ долл. миқдоридаги пул маблағлари, 31,5 млн. АҚШ долл. миқдоридаги олтин ва олтин сертификатлари, Дубай шаҳрида умумий нархи 67,4 млн. АҚШ долл. бўлган “пентхаус”, 2 та вилла ва 2 та меҳмонхона комплекслари аниқланган.

Халқаро ҳамкорлик доирасида хорижий мамлакатларнинг ваколатли органларига тергов органларининг уюшган жиноий гуруҳнинг юқорида қайд этилган активларини хатлаш тўғрисидаги қарорлари юборилган.» [17]

Ўзбекистон Бош прокуратураси келтирган рўйхатдаги мулклар фақат Гулнора Каримованинг мулки деб қараш хатодир. Гулноранинг Ўзбeкистондаги корхоналарида ишлаган 15 минг ватандошимиз, жумладан юзлаб катта-кичик раҳбарларнинг ўз улуши ва мулки бор ([36]-га қаранг). Бу мулкларнинг қанчаси Гулнора Каримовага қарашли эканлиги ва улар қонуний ёки ноқонуний йўллар билан орттирилганини томонлар танлаган адвокатлар иштирокидаги адолатли суд ҳал қилмоғи керак.

[23]-мақолада Гулнора Каримовага Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 168, 178, 182, 189, 228 ва 243-моддалари билан айблов эълон қилингани ҳақида ёзилган. Менимча, бу 2017 йилдаги айблов моддалари бўлса керак.

«2017 йилнинг 28 июль куни Ўзбекистон Бош прокуратураси Гулнора Каримова ишига оид тафсилотларни жамоатчиликка очиқлаган эди.

Ушбу ҳолатлар бўйича Г.Каримовага Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 168, 178, 182, 189, 228 ва 243-моддалари билан айблов эълон қилинган ва унга нисбатан қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чораси қўлланилган". [23]

2019 йилдаги Гулнора Каримова иши бўйича айбловлари Бош прокуратуранинг 2019 йил 6 декабр кунги баёнотида қуйидагича ёзилган.

«Бош прокуратуранинг Гулнора Каримова иши бўйича бундан олдинги (2019, 6 декабрь) баёнотида бундай дейилган эди:

"Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ва Адлия вазирлиги АҚШ, Швейцария, Франция, Россия Федерацияси ва Латвия каби хорижий давлатлар билан Г.Каримованинг жиноий йўллар орқали топган ва ушбу давлатларнинг айримларида жиноят ишлари доирасида 1,3 млрд. АҚШ доллардан ортиқ даромадларини қайтариш бўйича ҳамкорлик олиб борилмоқда.

Муқаддам хабар берилганидек, мазкур ҳамкорлик давомида халқаро тузилмалар ва фуқаролардан Г.Каримованинг илгари эълон қилинган ҳукмларда назарда тутилмаган янги жиноятлари тўғрисида хабарлар келиб тушди. Ушбулар янги очилган ҳолатлар бўйича янги жиноят ишини қўзғатиш учун асос бўлди.

Тергов жараёнида аниқланишича, Г.Каримова ўзига яқин шахслардан иборат бўлган бир неча уюшган жиноий гуруҳларни ташкил этган ҳолда жиноий уюшмани бошқариб келган.

Г.Каримова ва унинг жиноий шериклари уюшган жиноий гуруҳлар таркибида содир этган жиноятлар учун суд томонидан тайинланган жазони ўтаб келишмоқда.

Ҳозирги кунда, тергов томонидан Г.Каримова унга республика саноат корхоналарида фаолият юритган ва жуда кўп миқдордаги жиноий даромадлардан улуш бериб келган яна бир уюшган жиноий гуруҳга эга бўлганлиги аниқланди.

Бундан ташқари, Г.Каримова фуқаролар ва турли компаниялар эгаларига босим ўтказиш ва қўрқитиш йўллари орқали уларнинг мулкларини ўзига тегишли бўлган компанияларга расмийлаштириб беришга мажбур қилган.

Мазкур тергов қилинаётган жиноят иши доирасида етказилган зарарнинг миқдори 165 млн. АҚШ доллари ва 85 млрд. сўмдан кўпроқни ташкил қилди.

Г.Каримовага Жиноят кодексининг тегишли моддаларида назарда тутилган товламачилик, талон-торож қилиш, Ўзбекистон Республикасининг манфаатларига хилоф равишда битимлар тузиш ва жиноий уюшмани ташкил этиш билан боғлиқ жиноятларини содир этганлиги бўйича янги айблов эълон қилинди.

Жиноят ишлари бўйича Тошкент шаҳар Яшнобод туман судининг ажрими билан Г.Каримовага нисбатан қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чораси қўлланилган.

Жиноят иши тергови жараёнида Г.Каримованинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ўзи ва яқин қариндошлари томонидан жалб қилинган 7 нафар адвокатлар ҳимоя қилмоқда. Шунингдек, адвокатларнинг барча тергов ҳаракатларида иштироки ва у билан ҳеч қандай чекловларсиз ҳоли учрашиш имконияти таъминланган.

Ҳозирда жиноят иши бўйича тергов ҳаракатлари якунланган бўлиб, Г.Каримова жиноят иши ҳужжатлари билан адвокатлар иштирокида танишиб чиқмоқда" дейилган Бош прокуратуранинг Телеграм-каналида эълон қилинган баёнотда.» [38]

Эътибор беринг: 2019 йилдаги Бош прокуратуранинг Гулнора Каримова иши бўйича 2019 йил 6 декабр кунги баёнотида уни Жиноят кодексининг қайси моддалари бўйича айблашаётгани ёзилмаган.

Умуман олганда, жиноят иши бўйича тергов ўтказилгач, Айблов хулосаси билан қўшиб иш судга оширилади. Айбланувчи, унинг адвокати ва судялар Айблов хулосаси ҳамда суд иши билан танишиб чиқишади. Шундан кейин суд куни белгиланиб суд жараёни бошланади. Гулнора Каримова устидан ўтказилган судларга доир бирор марта Айблов хулосасини Имон Каримовадек яқин қариндошлари ҳам, мендик инсон ҳуқуқлари ҳимоячилари ҳам, Грегуар Манжа каби адвокатлар ҳам ола олмадик.

Суд жараёнлари охирида судя суд ҳукмини ўқийди. Гулнора Каримова устидан ёпиқ эшиклар ортида ўтказилган судларга доир бирор марта Суд ҳукмини Имон Каримовадек яқин қариндошлари ҳам, мендик инсон ҳуқуқлари ҳимоячилари ҳам, Грегуар Манжа каби адвокатлар ҳам ола олмадик.

Бош прокуратуранинг 2019 йил 6 декабр кунги баёнотида Гулнора Каримова устидан ўтказилган судда қатнашган етти нафар адвокатлар ҳақида навбатдаги параграфда ёзаман, иншааллоҳ.

ДАВОМИ БОР

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

ГУЛНОРА КАРИМОВА ТАҚДИРИ (ДАВОМИ 2)

12. 2019: МАНЖАНИНГ ЎЗБЕКИСТОНГА КИРИШИ ТАҚИҚЛАНДИ

“Гулнора Каримованинг Швейцариядаги адвокати Грегуар Манжа ва Каримова терговига масъул бўлган Ўзбекистон Бош прокуратураси ўртасидаги ҳуқуқий мунозара анчадан бери давом этиб келмоқда.

Ўзбекистон Бош прокуратураси Швейцарияда ҳам жиноий иш фигуранти бўлиб қолаëтган Гулнора Каримова устидан бораëтган халқаро тергов доирасида Грегуар Манжанинг Тошкентга келиб¸ 2016 йил декабридан 2019 йил июнига қадар Каримова билан бир неча бор бевосита учрашишига рухсат берган.

Бу учрашувлардан сўнг Манжа ўз Twitter саҳифасида мижози устидан бораëтган тергов жараëнининг халқаро стандартларга мос эмаслиги¸ Каримованинг қамоқ шароитлари ëмонлиги¸ жисмоний ва руҳий саломатлиги ëмонлиги¸ қолаверса¸ нафақат Каримова балки у билан Зангиота қамоғида сақланаëтган юзлаб маҳкумаларнинг ҳимоя ҳуқуқидан маҳрумлиги ҳақида ëзиб келди.

Бундай твитлар ортидан 2019 йилнинг 10 декабрь куни Ўзбекистон Бош прокуратураси Грегуар Манжанинг Ўзбекистонга киришини тақиқлади.

Бундай кескин қарорига асос қилиб Бош прокуратура Манжани “ўз мижози билан учрашиш учун яратиб берилган имкониятларни суиистеъмол қилган”лик, Ўзбекистон қамоқхоналари ҳақида “бўҳтон” тарқатганлик ва адвокатлик этикасини бузганликда айблади.” [16]

“Ўзини Гулнора Каримованинг адвокати сифатида таништириб келаётган Грегуар Манжа хусусида шуни маълум қиламизки, амалдаги қонунчиликка кўра чет эл адвокатларининг Ўзбекистон ҳудудида фаолият кўрсатиши назарда тутилмаган.

Айни вақтда, чет эллик адвокат Грегуар Манжанинг Швейцария ҳукумати томонидан берилган мандати Гулнора Каримовага нисбатан Швейцарияда олиб борилаётган жиноят иши билан чегараланган бўлиб, унинг Ўзбекистонга келиши фақатгина Швейцария ҳукуматининг ўзаро ҳуқуқий ёрдам тўғрисидаги илтимосномаси асосида амалга оширилган эди.

Ўз мижози билан учрашиш учун яратиб берилган имкониятларни суиистеъмол қилган Грегуар Манжа бузғунчилик характеридаги ҳаракатларни амалга ошириб, олдиндан ёлғонлиги маълум бўлган Ўзбекистон пенитенциар муассасалари ҳақидаги бўҳтон маълумотларни пиар мақсадида тарқатишда ифодаланган адвокатларнинг умумэътироф этилган этика қоидаларини бузилишига йўл қўйган.

Ваҳоланки, пенитенциар муассасалар халқаро ҳуқуқни ҳимояловчи ташкилотлар учун ҳам очиқ бўлиб, уларнинг мониторинг ҳисоботлари мунтазам равишда чоп этиб борилади.

Шунга кўра, ўзбек тарафи мутаносиб чора тариқасида Грегуар Манжанинг Ўзбекистон Республикасига киришига рухсат беришни рад этишга мажбур бўлди.” [25]

ИЗОҲ. “Амалдаги қонунчиликка кўра чет эл адвокатларининг Ўзбекистон ҳудудида фаолият кўрсатиши назарда тутилмаган” деб ёзган чаласавод прокурорларга қуйидаги муҳим гапни эслатмоқчиман. Қонунда фақат тақиқланган иш ёки фаолият тури ва шу тақиқни бузган фуқарога бериладиган жазо тури ҳамда муддати ёзилади. Бошқача айтганда “Нимаики тақиқланмаган бўлса, ўша иш ёки фаолиятга рухсат берилган бўлади” Буни рус тилида соддароқ қилиб “Что не запрещено, то разрешено” принципи деб аташади.

“Ўзбекистон ҳукумати мени Ўзбекистон адвокатлари учун жорий этилган ахлоқ қоидаларини бузганликда айблаганидан ҳозиргина хабар топдим”, деган Манжа бундай “асоссиз” айбловларни мутлақ рад этажагини билдирди.

“Бу айбловлар жамоатчилик диққатини чалғитиш ва Гулнора Каримовани ўз адвокати билан эркин алоқа қилиш ҳуқуқидан узоқ муддатга маҳрум қилиш учун ўйлаб топилган уриниш сифатида баҳоланиши керак”, дейилади Манжа 11 декабрь куни Озодликка юборган ëзма жавобда.

Швейцариялик адвокат ўз мижози – Гулнора Каримова билан сўнгги марта 2019 йил июнида учрашгани ва шундан кейинги барча сўровлари рад этилганини таъкидлади.

Манжанинг Озодликка айтишича¸ унинг Гулнора Каримова билан учрашиш ҳақида қилган сўнгги сўровларига 14 октябрь куни Ўзбекистон Бош прокурори ўринбосари расмий хат билан рад жавоби берган.

11 октябрь санаси қўйилган бу хатнинг Озодликка тақдим этилган нусхасида¸ швейцариялик адвокатнинг ўз мижози билан учрашишига, Каримованинг бораëтган янги тергов жараëнида ниҳоятда бандлиги асосида рад жавоби берилган.

Хусусан¸ расмий хатда:

- Гулнора Каримова ва унинг адвокатлари иштирокида кўплаб процессуал ҳаракатлар бораëтгани сабаб, жаноб Манжанинг тергов қилинаëтган Каримова билан учрашиш ҳақидаги сўровини ҳозирги босқичда қондириш имкони йўқ, дейилади.

“Бу хат, 10 декабрь куни Ўзбекистонга киришимнинг рад этилишига асос қилиб келтирилган сабаблар, гарчи орада мен Ўзбекистонга бормаган бўлсам-да, "уйдирма" эканини кўрсатади”, дейди Манжа.

Манжа иддаосича, Ўзбекистонга киришининг тақиқланиши Каримованинг Швейцария банкларида музлатилган пулларидан 555 миллион долларининг Тошкент ҳукуматига қайтарилишини тўхтатишга муваффақ бўлганига берилган “ўзига хос жавоб”дир.

Ўзбекистон Бош прокуратураси Грегуар Манжани “олдиндан ёлғонлиги маълум бўлган Ўзбекистон пенитенциар муассасалари ҳақидаги бўҳтон маълумотларни пиар мақсадида тарқатишда ифодаланган адвокатларнинг умумэътироф этилган этика қоидаларини бузилишига йўл қўйган”ликда айблади.

Озодлик билан суҳбатда Грегуар Манжа Гулнора Каримованинг швейцариялик адвокати сифатида Ўзбекистондаги ноқонуний тергов амалиëтлари¸ адолатсиз судлар ва маҳкумларга нисбатан шубҳали ҳати-ҳаракатларни танқид қилиш ўз профессионал бурчи эканини таъкидлади.

“Менинг фаолиятимга оид туҳматларга қарамай, бундан кейин ҳам ўз профессионал бурчимни бажаришда давом этаман”, дейди Манжа.” [26]

13. ГУЛНОРАГА ҚАРШИ АЙБЛОВЛАР ВА ҚАМАЛИШ САНАЛАРИ


Фото 10. Гулнора Каримовани 2019 йил 5 март кечқурун ўз уйида ҳибсга олишмоқда. [27]

Ўзбекистон Бош прокуратураси 2019 йил 5 март куни Гулнора Каримовага доир навбатдаги баёнотни ўз сайтида чоп қилди. Қуйида ушбу баёнотнинг тўла матнини Озодлик радиосининг www.ozodlik.org сайтида 2019 йил 6 март куни чоп қилинган “Гулнора Каримова яна қамоқхонага қайтарилди» номли хабаридан келтираман.

“Жиноят ишлари бўйича Тошкент вилоят судининг 2017 йил 18 декабрдаги ҳукми билан 1972 йилда туғилган Каримова Гулнора Исламовнага 10 йил озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланган.

Инсонпарварлик нуқтаи назаридан ҳамда маҳкума жиноий йўл билан орттирилган пул маблағларини қайтариш ва давлатга етказилган зарарни қоплаш мажбуриятларини ўз зиммасига олганлигини эътиборга олган ҳолда, жиноят ишлари бўйича Тошкент вилояти судининг 2018 йил 1 июлдаги ажрими билан Гулнора Каримовага тайинланган жазо 5 йил муддатга озодликни чеклаш жазосига алмаштирилган. Озодликни чеклаш жазосини ўташ жойи этиб маҳкума Гулнора Каримованинг ўз танловига кўра, қизи Иман Каримованинг яшаш жойи белгиланган.

Шу билан бирга, маҳкума Гулнора Каримова зиммасига қонунчиликда назарда тутилган қатор чекловлар, шу жумладан, яшаш жойидан чиқиб кетмаслик, алоқа воситаларидан ва Интернетдан фойдаланмаслик ҳамда зарарни қоплаш мажбурияти юклатилган.

Маҳкума Гулнора Каримовага озодликни чеклаш жазосини ўташдан қасддан бўйин товлаган, шунингдек, суд томонидан юклатилган мажбуриятларни бажармаган тақдирда, суд жазонинг ўталмай қолган муддатини бошқа жазо билан алмаштириши мумкинлиги тушунтирилган.

Лекин маҳкума Гулнора Каримова жазони ўташ даврида суд томонидан ўрнатилган чекловларни мунтазам равишда бузиб, ўзига юклатилган мажбуриятларни бажармаган.

Хусусан, маҳкума Гулнора Каримова 2018 йил 22 ноябр куни яшаш жойидан ўзбошимчалик билан чиқиб кетган ҳамда жазони ўташ тартиби ва шартларини бузмаслик ҳақида огоҳлантирилган.

Огоҳлантиришга қарамасдан, Гулнора Каримова ўзига тегишли хулоса қилмасдан, жазони ўташ тартиби ва шартларини қасддан бузишда давом этган, хусусан:
- мунтазам равишда алоқа воситаларидан, шу жумладан, Интернетдан фойдаланган;
- жиноят иши бўйича аниқланган ўзи томонидан етказилган зарарнинг қопланишига фаол тўсқинлик қилган.

Гулнора Каримова жазони ўташ тартиби ва шартларини қасддан бузганлиги сабабли жиноят-ижроия қонунчилигига мувофиқ, Ўзбекистон Республикаси ИИВ Жазони ижро этиш бош бошқармаси ҳузуридаги Пробация хизматининг тақдимномасига асосан, 2019 йил 5 мартда жиноят ишлари бўйича Яшнобод тумани суди томонидан унга нисбатан тайинланган жазонинг ўталмай қолган муддати озодликдан маҳрум қилиш жазоси билан алмаштирилиб, умумий тартибли колонияда ўташи белгиланган.» [28]

Таниқли ўзбек журналисти Галима Бухарбаева раҳбарлигидаги www.centre1.com сайтида 2019 йил 7 март куни «Арест Гульнары Каримовой – произвол власти Шавката Мирзиёева» номли мақола чоп қилинди ([25]). Ушбу мақола 2019 йил 5 март куни онаси билан бир хонадонда бўлган Имон Каримова ҳикояси асосида ёзилган. Уни рус тилидан ўзбек тилига мен ўгирдим.

“Тошкент расмийлари Ўзбекистон биринчи президентининг тўнғич қизи Гулнора Каримованинг (2019 йил) 5 мартга ўтар кечаси Тошкент вилояти Зангиота туманидаги аёллар колониясига олиб борилиш сабабларини яширмаяпти.

Ўзбекистон Бош прокуратураси ўзининг «ахборот хабари» («информационном сообщении») да Каримова пулни бермаётганини тан олмоқда. Шу сабабли ҳукумат муомалани ўзгартирди.

Балки колония (қамоқхона), ундаги шароитлар, “ўзбек маликаси” тугул оддий одамлар ҳам нафратланадиган хоналарда ўнлаб аёллар билан бир отрядда бирга яшаши уни қайта тарбиялар.

Шу билан бирга Бош прокуратура Каримовага нисбатан жазони ижро тишнинг қолган муддатини уй қамоғидан умумий тартибли колонияга алмаштириш ҳақидаги Тошкент шаҳар Яшнообод туман судининг ажримини далил қилиб кўрсатмоқда.

Пулни бермаётир

Бош прокуратура тасдиқлашига кўра, ажримни чиқаришда суд Каримова томонидан уй қамоғида бўлиш шартларини мунтазам равишда бузганлиги ҳақидаги фактларга амал қилган: 2018 йил ноябр ойида у хонадонни тарк тган, бундан ташқари у алоқа воситаларидан ва интернетдан доимий равишда фойдаланган ва ... ўғирланган пулларни қайтармаётир.

Бу ҳақиқатми ёки йўқ, буни ҳеч ким билмайди. Яшнообод судида бўлган маҳкамада Каримованинг адвокати ҳам, вакиллари ҳам, ўзи ҳам қатнашмаган.

Қолаверса, Каримованинг қизи Имоннинг Инстаграмда (пишет в Инстаграм дочь Каримовой Иман) таъкидлашича, Гулноранинг қўлга олиниши ва колонияга ўтказилиши улар учун мутлақо кутилмаган воқеа бўлган.

Унинг хабар беришича, (2019 йил) 5 март куни соат 19:00 атрофида Тошкент шаҳридаги Гулнора яшаётган хонадонга прокуратуранинг Илёс Муҳаммедов исмли ходими келган.

“У аввал “раҳбарият” номидан онамга дўқ-пўписа қилди, кейин бир неча дақиқадан сўнг прокуратуранинг бошқа ходимлари билан кириб, улар билан биргаликда менинг онамни ваннахонадан судраб чиқишди ва номаълум томонга олиб кетишди” – деб ёзади Имон.

Ёзувдан маълум бўлишича, на она, на қизи суд мажлиси ва колонияга ўтказиш тўғрисидаги суд қарорини билишмаган. Аёлга ҳатто кийим алмаштириш, иссиқ кийимлар ва бошқа зарур воситалар олиш имкониятини беришмаган.

Қонун устуворлиги йўқ

Каримованинг швейцариялик адвокати Грегуар Манжа (Greguire Mangeat) ўз Твиттер саҳифасида ёзишича (написал в Твиттере), унинг мижозини хонадондан номаълум жойга куч ишлатиб олиб чиқиб кетишган.

«Ўз ҳуқуқларини ҳимоя қилишни тўхтатишга мажбурлаш ва Швейцариядаги мулкидан воз кечиши учун ҳокимият унга руҳий ва жисмоний босим ўтказишда давом қилмоқда», - деди адвокат.

«Биз бу ўзбошимчалик усулларини қоралаймиз. Биз бир неча ой давомида Швейцария Бош прокурорига Ўзбекистонда қонун устуворлиги йўқлигини тасдиқлай оладиган эксперт тайинлашни сўраб мурожаат қилдик», - дея қўшимча қилди Манжа.

Ўзбекистон Бош прокуратураси ўз хабарида Каримова 2017-йил декабрида 10 йилга озодликдан маҳрум этилгани ҳақида жамоатчиликка маълум қилди. Аммо 2018 йил июл ойида суд инсонпарварлик кўрсатиб муддатни беш йилга қисқартирди ва озодликни чеклаш тарзидаги жазони белгилади. Аввалроқ Каримова 2015-йил августида беш йилга озодликдан маҳрум этилгани хабар қилинганди.» [25]

Демак, Гулнора Каримова 2013 йил октябрида уй қамоғига олинган. У мол-мулки ва миллионлаб доллар пулини ўз розилиги билан беравермагач 2015 йил августда унинг вилла ошхонасида масхарабозлик суди ўтказилиб уни беш йилга озодликдан маҳрум қилиш ҳақида ҳукм ўқилган.

2017-йил декабрида Гулнора Каримова қайта суд қилиниб, бу сафар унга ўн йиллик қамоқ жазоси белгиланди. 2018 йил июл ойида “суд инсонпарварлик кўрсатиб” муддатни беш йилга қисқартирди ва озодликни чеклаш тарзидаги жазони белгилаб, қизи Имоннинг хонадонида яшашга рухсат берди. Лекин Гулнора Каримова улар умид қилган пулларни қайтариб бермади.

Менимча, Гулнора Каримова пулларни қайтариб бермай тўғри қилди. Чунки қайтариб берса маълум бир вақт ўтгач уни осонгина ўлдириб юбориш эҳтимоли катта эди. Масалан, Гулнора Каримова ва унинг фарзандларини симоб билан заҳарлашгани ва даволанишга мажбур бўлгани ҳақида 2013 йил октябр охирида ўзининг Твиттер саҳифасида ёзганди ([29]).

Гулнора Каримова бойлигини ўз хоҳишича қайтариб бермагач 2019 йил 5 март куни қамоқхонага қайтариш ҳақида қарор қабул қилинди ва уни ваннахонадан мажбурлаб олиб чиқиб Зангиотадаги аёллар қамоқхонасига қамашди. У бугунги кун – 2023 йил 20 июлга қадар ҳамон ўша қамоқхонада азоб чекмоқда.

14. ДОР ОСТИДАН ҚОЧГАН ТЕРГОВЧИ


Фото 11. Ака-ука Раҳим ва Илҳом Ибодовлар. [30]

2019 йил 19 август куни Ўзбекистон Бош прокуратураси Гулнора Каримовага қарши янги жиноий иш очгани ҳақида хабар берди [31]. Ушбу жиноий ишга Бухородаги Раҳим ва Илҳом Ибодовлар жиноий ишида терговчилик қилган Расул Йўлдошевни ҳам жалб қилишди.

Бухоро шаҳар прокуратураси терговчиси бўлиб ишлаган Расул Йўлдошев номи бухоролик ака-ука тадбиркорлар Раҳим ва Илҳом Ибодовлар 2015 йилнинг 16 августида маъмурий жиноятларда гумон қилиниб ҳибсга олиниши, 28 кун ўтгач Илҳом Ибодовнинг Бухоро вилоят Миллий хавфсизлик хизмати ертўласида қийнаб ўлдирилиши воқеалари билан боғлиқдир.

“Ака-ука Ибодовлар Бухоро шахридаги "Ситора" автомобиль бозори худудида жойлашган савдо павильонларидан сотиб олинган ва ижарага олинган №153, №154, №172 ва №173 сонли савдо дўконларда фаолиятларини юритиб келганлар.

Ибодовлар оиласи кўрсатмаларига кўра, МХХ амалдорларидан бири Бухоро вилоят МХХ бошқармасига ишга келганидан кейин Илҳомнинг бериши керак бўлган пораси миқдорини одатий 2000дан 5000 долларга оширган.

Илҳом савдо яхши бўлмаётганлиги сабабли тадбиркорликдан топаётган даромадининг асосий қисмини унга бериб боришини бас қилиши қарорини айтган дейилади.

Босим остига олиниши ортидан Илҳом мазкур амалдор ва унинг шерикларини қарши компромат маълумотларга эга эканини айтганида, амалдор уни ўлдиришини айтиб таҳдид қилгани даъво қилинади.

Фаолларга кўра, Илҳом Ибодов ва унинг акаси Раҳим Ибодовлар "майда безорлик ва ҳокимият вакилларига қаршилик қилиш"да айбланиб, баённома тузилиб қамоққа олинганлар ва узлуксиз равишда тазйиқ ўтказилиб улардан ўз айбига иқрорлик аризалари олинган ва мазкур аризалар асосида айб эълон қилинган.

Судланувчи Раҳим Ибодов суд мажлиси жараёнида кўрсатмалари суриштирувчи ва терговчи томонидан ёзилгани, ҳамда у бу кўрсатмаларни ўқимасдан туриб имзо қўйганини, аслида ўзи бундай жиноятларни содир этмаганини айтгани қайд этилган.” [30]

Парижда жойлашган "Ўтюраклар клуби" инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ташкилоти раҳбари Мўътабар Тожибоева 2016 йил августда Бирлашган Миллатлар Ташкилоти (БМТ)нинг Қийноқларга қарши қўмитасига “Ҳибсхонада ўлган Ибодов иши тергов қилинсин!" деган мазмунда шикоят хати жўнатди [31].

“Парижда жойлашган "Ўтюраклар клуби" инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ташкилоти ўтган йил Бухородаги ҳибсхонадан ўлими чиққан 43 ёшли тадбиркор Илҳом Ибодов, ҳамда унинг шу кунларда 8 йиллик қамоқ жазосини ўтаётган 48 ёшли акаси Раҳим Ибодовларнинг иши бўйича БМТнинг қийноқларга қарши қўмитасига шикоят йўллади.

Раҳим ва Илҳом Ибодовлар 2015 йилнинг 16 августида маъмурий жиноятларда гумон қилиниб ҳибсга олингандилар. Кўп ўтмай ҳибсхонадан Илҳом Ибодовнинг ўлиги чиққан.

"Ўтюраклар клуби" раҳбари Мўътабар Тожибоева ва Ибодовлар оиласига кўра, ака-ука табдиркорларга ноқонуний ҳимоя (крыша) таъминлаб келган Миллий Хавфсизлик Хизмати ходимлари ва Ибодовлар ўртасида келишилган тўлов юзасидан тортишув келиб чиққан ва улар ҳибсга олинганлар.
Ҳибс даврида Раҳим ва Илҳом Ибодовларни тижорат қоидаларини бузиш ва ноқонуний хорижий валюта савдосини ташкиллаштиришда айблашган.

Ака-уканинг оиласи ва омон қолган Раҳим Ибодовнинг суддаги кўрсатмаларига кўра, Ибодовларни мунтазам равишда шафқатсиз калтаклашган ва қийноқлар натижасида оғир жисмоний шикастлардан Илҳом Ибодов 13 сентабрда ҳибсхонада жон берган. Бироқ, бу кўрсатмалар суд томонидан ҳисобга олинмаган ва баъзи суд ҳужжатларида ҳатто қайд қилинмаган.

"Ўтюраклар клуби"да марҳум Илҳом Ибодовнинг мажбуран кўмилишидан олдин олинган бир қатор суратлар ва видео мавжуд.

Би-би-си Ибодовлар ишини тергов қилган, ва сўнгра Илҳом Ибодовнинг ўлими сабабларини ҳам тергов қилган терговчи Расул Йўлдошев билан боғланишга муваффақ бўлди.

Расул Йўлдошевдан Ибодовлар иши бўйича муносабат билдириши сўралганда, у аввало Би-би-сининг телефон орқали мурожаат қилаётганига ишонмаслигини айтди. Ибодовлар иши бўйича савол қайта сўралганда, гўшакни қўйиб қўйди.

Би-би-си мазкур иш бўйича Жиноят ишлари бўйича Бухоро шаҳар судига ҳам боғланди, аммо ҳеч қандай муносабат олишга муваффақ бўлмади.

Ибодовларнинг синглиси Дилфузанинг даъво қилишича, айнан Расул Йўлдошев 2015 йил 25 ноябрда уни ва унинг онасини прокуратурага чақиртириб, Илҳомнинг ўлими борасида ўзи олиб борган тергов ҳужжатларини уларга кўрсатган. Дилфузанинг айтишича, ҳужжатга киритилган жасаднинг сурати акаси Илҳомники эмасди ва унда ҳеч қандай дўппослаш ё қийноқлар аломати йўқ эди.

Бу сурат Дилфуза ва унинг оила аъзолари Илҳом ўлган куни олган сурат ва видеолардан буткул фарқли эди.

Мўътабар Тожибоевага кўра, Илҳомни ўлимидан олдин уни тергов қилган терговчи Расул Йўлдошевга унинг ўлими сабабларини ҳам тергов қилиш ваколати юклангани ноқонунийдир.” [30]

Миллий хавфсизлик хизмати зобитлар тазйиқлари ва қийноқларидан омон қолган Раҳим Ибодов Ўзбекистон Республикаси Олий суди раиси К.Комиловга 2019 йил 17 январ куни юборган ўзига нисбатан чиқарилган айблов ҳукмларни бекор қилиб оқлов ҳукмини чиқаришда ёрдам сўраб ёзган шикоятидан айрим муҳим маълумотларни келтираман.

“Мен арз қилаётган тадбиркорлар Ибодов Илҳом ва Раҳимларнинг “содир қилган” жиноятлари ортидан қамоққа олинишларимиз, содир қилмаган жиноятларни зиммамизга қўйиш мақсадида бизларни даставвал бирин кетин икки марта маъмурий қамоқ жазосига тортиб, энг ваҳшиёна қийноқларга солинганимиз, талаб қилинган хужжатларга рад қила олмасдан имзо чекишимиз учун бизларни қийноқларга солиш мақсадида Қоровулбозор махсус қамоқхонасида сақланаётган, судларнинг ҳукмлари билан “ўта хавфли рецидивист” деб топилган 4 нафар лохмачларни олиб келингани, охир оқибат қўлга олинганимизнинг 28 куниси Бухоро вилоят МХХ ертўласида бу идора мансабдорлари укам Илҳомни вахшийларча қийнаб ўлдирганликлари тарихи бутун дунёни ларзага солгани ҳеч кимга сир эмас.

Бизнинг ҳимоячиларимиз ёрдамида қилган мурожаатларимиз охир оқибатда мухтарам Президентимиз Шавкат Миромоновичга етиб борди ва у мухтарам зот Бухорога қилган ташрифи чоғида Бухородаги тадбиркорларни фаолиятига тўсқинлик қилиб келаётган Миллий хавфсизлик хизмати идоралари вакилларининг жиноий қилмишларини 1937 йилги қатағон йиллариданда дахшатли дея таъриф бердилар.

Оиламизга қилинган тажовузлар ва вахшийликлар ҳақида 2018 йил 6 февраль кунги Шавкат Мирзиёев номига қилган шикоят аризамни мухтарам Президентимиз ўз назоратига олдилар ва 16 февраль кунги Бухорога қилган сафарлари чоғида менинг шикоятим ва унга қўшиб тақдим қилинган укам Илҳомнинг қотиллари рўйхати, фотосуратлар, видеолавҳалар ва ҳужжатлар қўлида мавжудлигини, бу жиноятга қўл урганларни барчасини қонун олдида жавоб беришларини ўз назоратига олишни айтдилар.

Мухтарам Президентимиз ташаббуслари билан турли давлат идоралари вакилларидан ташкил топган махсус комиссия вакиллари бошимизга тушган кулфатларнинг барча айбдорлари, иштирокчилари билан суриштирув ишлари олиб бордилар.

Республика Бош прокуратураси томонидан ташкил қилинган тергов гуруҳи эса мени ва укам Илҳом Ибодовларни турли иқтисодий жиноятларни содир этганликда айблаш мақсадида жиноят иши материалларини сохталаштириб, далилларни қалбакилаштириб, дастлабки тергов давомида одам ўлимига сабаб бўлган қийноқ қўллаганлик факти бўйича 2018 йил 22 февралда 08/26616-18 сонли жиноят иши қўзғатилди.

25 февралда эса Бухоро вилояти МХХ бошқармаси (хозирги ДХХ) мансабдор шахсларидан вилоят МХХ Бошқармаси собиқ бошлиғи, полковник Азимов Рустам Исмаилович, вилоят МХХ Бошқармаси бошлиғининг ички хавфсизлик бўйича ўринбосари, подполковник Юнусов Азим Исоқжонович, вилоят МХХ Бошқармасининг Коррупцияга қарши кураш бўлими бошлиғи, майор Маърупов Инъомжон Исломович, вилояти МХХ Бошқармаси Коррупцияга қарши курашиш бўлими тезкор вакили, Барбос лақаби билан танилган, майор Бобомурадов Умид Бабараимович, Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги солиқ, валютага оид жиноятларга ва жиноий даромадларни легаллаштиришга қарши курашиш Департаменти Бухоро вилоят бошқармаси бошлиғи вазифасини бажарган, подполковник Раджабов Равшан Рашидовичлар қамоққа олиндилар.

Оиламиздагиларнинг ўз ҳаётларини хавф остига қўйиб бўлсада олиб борган курашлари ҳамда ҳуқуқ ҳимоячиси Мўътабар Тожибоеванинг кўмаги натижасида бизни оиламиз фожиаси Президентимизни назоратига олиниши ортидан Ўзбекистон шароитида биринчи марта биз ака-ука Ибодовларга ваҳшиёна қийноқлар қўллаш учун ўта хавфли рецидивистлар сақланадиган Бухородаги “Қоровулбозор” махсус келтирилган ва МХХ мансабдорларини ғайриқонуний топшириқларини бажариб бизларга вахшиёна қийноқлар қўллаган 4 нафар «ЛОХМАЧ»лар Рустам Жумаев, Умид Иноғомов, Жамшид Сафаров ҳамда Александр Ивановларга нисбатан ҳам жиноят иши қўзғатилди.

Бизнинг оиласимизга зулм кўрсатган, Илҳомни қийнаб ўлдирган, мени ваҳшиёна қийноқларга тутган мансабдордан баъзилари ўз жиноий қилмишларига муносиб жазоларини олиб, Республика Ҳарбий судининг 2018 йил 22 июнь кунги айблов хукмига кўра Жиноят Кодексининг 235-моддаси – Қийноққа солиш ва бошқа шафқатсиз, ғайриинсоний ёки қадр-қимматни камситувчи муомала ҳамда жазо турларини қўллаш 3-қисми ҳамда 301-моддаси – Ҳокимиятни суиистеъмол қилиш, ҳокимият ваколатидан ташқарига чиқиш ёки ҳокимият ҳаракатсизлиги 3 қисми “а” банди (одам ўлимига сабаб бўлиш) билан айбли деб топилдилар.

Бухоро вилоят Суд Тиббий Экспертиза бюросининг 2018 йил 1 март кунги √:10-сонли экспертиза хулосасига кўра мен – Рахим Ибодовни бел умуртқасининг ёпиқ компрессион (сиқилишдан) синиши қаттиқ ўтмас жисмларнинг умуртқа вертикал ўқи бўйича таъсиридан хосил бўлган бутун гавда оғирлигида ўз бўйи баландлиги ва ундан юқоридан умуртқа поғонаси вертикал ўқи бўйича қўл ва оёқлари боғланган холатда думбаси билан ташлаб юборилишидан хосил бўлган соғлигининг бузилишига олиб келган ўртача оғир кўринишдаги тан жароҳати деб қайд этилган. Айнан мана шу усулдаги қийноқлар содир этмаганим жиноятларни содир этганлигимни тан олиб талаб қилинган ҳужжатларга ўқимасдан имзо чекиб беришимга сабаб бўлганди.

Ҳарбий суднинг ҳукмига кўра:

Бухоро вилояти Миллий хавфсизлик хизмати (МХХ) Бошқармаси собиқ бошлиғи, полковник Азимов Рустам Исмаилович 14 йилга озодликдан ҳамда ҳарбий унвонидан маҳрум қилиш;

Бухоро вилояти МХХ Бошқармаси бошлиғининг ички хавфсизлик бўйича ўринбосари, подполковник Юнусов Азим Исоқжонович 18 йилга озодликдан ҳамда ҳарбий унвонидан маҳрум қилиш;

Бухоро вилояти МХХ Бошқармасининг Коррупцияга қарши кураш бўлими бошлиғи, майор Маърупов Инъомжон Исломович 14 йилга озодликдан ҳамда ҳарбий унвонидан маҳрум қилиш;

Бухоро вилояти МХХ Бошқармаси Коррупцияга қарши курашиш бўлими тезкор вакили, Барбос лақаби билан танилган, майор Бобомурадов Умид Бабараимович 17 йилга озодикдан ҳамда ҳарбий унвонидан маҳрум қилиш;

Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси ҳузуридаги солиқ, валютага оид жиноятларга ва жиноий даромадларни легаллаштиришга қарши курашиш Департаменти Бухоро вилоят бошқармаси бошлиғи вазифасини бажарган, подполковник Раджабов Равшан Рашидович 14 йилга озодликдан ва ҳарбий унвонидан маҳрум қилиш жазосига тортилган.

Ўта хавфли рецидивистлар сақланадиган Бухородаги «Қоровулбозор» махсус қамоқхонасидан Ибодовларни қийнаб, содир қилмаган жиноятларни зиммаларига мажбур қилиш мақсадида 4 нафар “ЛОХМАЧ”ларни келтириб, уларни Бухоро вилоят Ички Ишлар Бошқармаси Вақтинчалик Сақлаш Ҳибсхонасига Ибодовлар билан бир камерага жойлаштирган Бухоро вилояти ИИБ Пость-патруль хизмати бошлиғи ўринбосари Камалов Аъзамбек Бахшуллаевич энг кам ойлик иш ҳақининг 550 баробари (71632000 сўм) миқдорида жарима жазосига тортилди, яъни қамоқ билан боғлиқ бўлмаган жазога тортилди.

Даставвал оиламиздагилар саъйи харакати ортидан Рустам Жумае ва Умид Иноғомларга камокхонадан берилган ижобий характеристика асосида 3 йилдан камок жазоси берилганди.

Жамшид Сафаров ва Александр Ивановлар жавобгарликка тортилмагандилар хам. Лохмачлар Рустам Жумаев 17 йилга, Умид Иноғомов 16 йилга, Жамшид Сафаров 18 йилга, Александр Иванов эса 18 йилга озодликдан маҳрум қилиндилар.

Чиқарилган айблов хукмига нисбатан судланувчилар томонидан берилган аппеляция шикояти Республика Ҳарбий судининг аппеляция судлов ҳайъати томонидан кўриб чиқилиб, ҳукм ўз кучида қолдирилди.

Бухоро вилоят МХХни бошқарган жиноий кимсалар мансабдор шахс бўла туриб, ўзларига берилган ҳокимият ваколатларини суистеъмол қилиб, олдиндан бир гуруҳ бўлиб ва жиноий тил бириктириб, бизларни қийнаш учун Қоровулбозор қамоқхонасида жазо муддатини ўтаётган ўта хавфли рецидивистларни келтириб, Бухоро вилоят ИИБ вақтинчалик сақлаш ҳибсхонасида маъмурий қамоқ жазосини ўтаётган бизлар сақланаётган камераларга ташлаганлар. Қолаверса уларни бизларни қийноқларга солишлари учун керакли буюмлар, арқон ва дубинкалар билан таъминлаганлар.

Суриштирув ва дастлабки тергов давомида Илҳом Ибодовнинг ҳаёти учун хавфли бўлган зўрлик ишлатиб, уни қийноққа солиб, шафқатсиз, ғайриинсоний ва қадр қимматни камситувчи муомалада бўлиб, унинг танасининг турли жойларига уриб, қийнаб, унга тан жарохати етказиб, жисмоний ва руҳий зўриқишлар оқибатида келиб чиққан юракнинг ўткир миокард инфаркти натижасида вафот этишига сабабчи бўлишгани аниқланди.» [32]

Гулнора Каримова судига қайтайлик.

“Имон Каримова номига очилган Instagramдаги сўнгги постга кўра, Каримова ишини 2018 йил апрелида тергов давомидаги қийноқ ва қотиллик сабаб эътиборга тушган терговчи олиб бормоқда.

“Бухоролик терговчи Расул Йўлдошев айни пайтда синовдан ўтган ва унга хос бўлган метод ва тактикалар билан ҳар гал болалари номини тилга олиб, очиқчасига таҳдид қилиб, Гулнора Каримовага босим ўтказмоқда. 2018 йили у (терговчи Йўлдошев назарда тутилмоқда – таҳр.) ҳарбий суд томонидан бухоролик тадбиркор Илҳом Ибодовни калтаклаш¸ унга қийноқлар қўллаш ва ўлдиришда айбланган эди. Терговчи Расул Йўлдошев ва унинг “ҳамкасб”лари 08/26616-18 рақами билан очилган жиноят ишига тортилган эди”, дейилади Имон Каримова Instagramида (2019 йил) 9 декабрь куни қўйилган маълумотда.” [33]

Хуллас калом, 2018 йилда Бухорода ўтказилган адолатли суд ҳукмига кўра Бухоро вилоятининг собиқ Миллий хавфсизлик хизмати раҳбарлари ва яна анчагина раҳбарлар, “лохмач”лар кўп йилга қамалди. Лекин ўша жиноят ишларида у ёки бу даражада терговчилик қилган ва жавобгарликдан қутулиб қолган, аниқроғи қутқарилган, яъни дор остидан қочган терговчи Расул Йўлдошев Тошкентда Гулнора Каримовага қарши уюштирилаётган бешинчи суд тадбирларида терговчи бўлиб қатнаша бошлади.

ДАВОМИ БОР

-----------------------------------------------

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР (1-ҚИСМ УЧУН)

1. СЕРГЕЙ МАСЛОДУДОВ. Гульнара Каримова фото, биография, рост и вес 2023. Узнай все. - Гульнара Каримова фото, биография, рост и вес 2023 | Узнай Всё (uznayvse.ru) (www.uznayvse.ru/znamenitosti/biografiya-gulnara-karimova.html#google_vignette ).

2. Андрей МАЛИШКО. Ҳақиқат. Шеър. Эркин Воҳидов таржимаси. - ВОҲИДОВ Э. Сайланма: 4 жилдли /Сўзбоши муаллифи: И.Ғафуров. – Т.: «Шарқ», 2000.

3. Rustam G'oipov - Haqiqat (audio). Андрей Малишко шеъри. Эркин Воҳидов таржимаси. - Rustam G'oipov - Haqiqat (audio) - YouTube (www.youtube.com/watch?v=J5cASuDsG2o January 19, 2022. 4 дақиқа 19 сониялик аудиолавҳа).

4. АҲМАДЖОНОВ Ш. Вашингтонда пикет.
- 2023 YILGI MAQOLALARIM | Записи в рубрике 2023 YILGI MAQOLALARIM | Дневник Турон_Шухратжони : LiveInternet - Российский Сервис Онлайн-Дневников (www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6995770/ "Турон Шухратжони" кундалиги (дневник)даги “2023 YILGI MAQOLALAR”, “ПРАВОЗАЩИТА” рукнлари. 2023 йил 9 июл);
- - Facebook (www.facebook.com/profile.php?id=100002930964631 Шухратжон Ахмаджоновнинг Фейсбукдаги саҳифаси, 2023 йил 9 июл).

5. Журналистка Галима Бухарбаева попытается засудить сайт «Замондош» за клевету (Журналист Галима Бухарбаева «Замондош» сайтини туҳмат учун судга беришга аракат қилади). - Журналистка Галима Бухарбаева попытается засудить сайт «Замондош» за клевету (asiaterra.info) (www.m.asiaterra.info/news/zhurnalistka-galima-bukharbaeva-popytaetsya-zasudit-sajt-zamondosh-za-klevetu 10 февраля 2016 года).

6. БУХАРБАЕВА Г. 10 фактов - что Ислам Каримов не “заказывал” дочь Гульнару (Ислом Каримов қизи Гулнорага «буюртма» бермаганига доир ўнта факт). - http://www.uznews.net/news_single.php?lng=ru&cid=30&sub=hot&nid=25260 (www.uznews.net 26.02.2014).

7. Муиджон Тоҳирий. - Муиджон Тоҳирий - Vikipediya (wikipedia.org) (www.uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Muidjon_Tohiriy&variant=uz-cyrl From Vikipediya).

8. Where Are Sting and Bill Clinton When You Need Them? (By Craig Murray) (КРЕЙГ МЮРРЕЙ. Где Стинг и Билл Клинтон, когда они вам нужны?) - Where Are Sting and Bill Clinton When You Need Them? - Craig Murray (www.craigmurray.org.uk/archives/2016/11/sting-bill-clinton-need/ November 22, 2016).

9. Гулнора Каримова. – Гулнора Каримова - Vikipediya (wikipedia.org) (www.uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Gulnora_Karimova&variant=uz-cyrl From Vikipediya).

10. АҲМАДЖОНОВ Ш. Ислом Каримовнинг ижобий ишлари.
- СТАТЬИ 2018 года | Записи в рубрике СТАТЬИ 2018 года | Дневник Турон_Шухратжони : LiveInternet - Российский Сервис Онлайн-Дневников (www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6778261/ Дневник “Турон Шухратжони”. Рубрики «СТАТЬИ 2018 года», “ПРАВОЗАЩИТА”. 2018 йил 4 ноябр);
- ИСЛОМ КАРИМОВНИНГ ИЖОБИЙ ИШЛАРИ — Ислом ва Сиёсат الإسلام والسياسة Ислам и Политика (wordpress.com) (www.siyosat.wordpress.com/2018/11/02/ислом-каримовнинг-ижобий-ишлари/ 2018 йил 2 ноябр).

11. АҲМАДЖОНОВ Ш. Ислом Каримов ва МХХнинг салбий ишлари. –
https://www.liveinternet.ru/users/4799013/blog#post454174374 (www.liveinternet.ru “Турон Шухратжони” кундалиги (дневник), 2019.01.05);
- СТАТЬИ 2018 года | Записи в рубрике СТАТЬИ 2018 года | Дневник Турон_Шухратжони : LiveInternet - Российский Сервис Онлайн-Дневников (www.liveinternet.ru/users/4799013/rubric/6778261/ Дневник “Турон Шухратжони”. Рубрики «СТАТЬИ 2018 года», “ПРАВОЗАЩИТА”. May 1, 2019);
- ИСЛОМ КАРИМОВ ВА МХХНИНГ САЛБИЙ ИШЛАРИ — Ислом ва Сиёсат الإسلام والسياسة Ислам и Политика (wordpress.com) (www.siyosat.wordpress.com/2018/11/02/ислом-каримов-ва-мххнинг-салбий-ишлар/ November 2, 2018).

12. Кли́нтон, Билл. - Клинтон, Билл — Википедия (wikipedia.org) (www.ru.wikipedia.org/wiki/Клинтон,_Билл Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

13. Мана буни жасорат деса бўлади! Гулнора Каримованинг Швейцариянинг Bilan журналига берган интервьюсининг батафсил матни.
- ЯНГИ ДУНЁ » Blog Archive » Мана буни жасорат деса бўлади! (yangidunyo.org) (www.yangidunyo.org/2013/03/12/мана-буни-жасорат-деса-бўлади/ 2013 йил 12 март);
- http://gkarimova.wordpress.com/2013/03/12/60/#more-60 (www.gkarimova.wordpress.com Персональный блог Гульнара Каримова, 2013.12.03).

14. ASH BARIS. Полное интервью Гульнары Каримовой Hürriyet. - http://www.uznews.net/news_print.php?nid=24633&lng=ru (www.uznews.net 11.12.2013).

15. Гулнора Каримова МХХ “клани”нинг иқтисодий жиноятларини фош қилди (ТЎЛИҚ ВАРИАНТИ). - Ozodlik Radiosi - Гулнора Каримова МХХ “клани”нинг иқтисодий... | Facebook (www.facebook.com/ozodlikradiosi/posts/10152482267646959/?locale=zh_CN 2013 йил 26 декабр).

16. Каримова адвокати: Сўнгги суд ҳукми томонларнинг муросавий келишувга эришишини янада қийинлаштирди! – Каримова адвокати: Сўнгги суд ҳукми томонларнинг муросавий келишувга эришишини янада қийинлаштирди! (ozodlik.org) (www.ozodlik.org/a/gulnora-karimova-advokat-sud-hukmiga-munosabat-bildirdi/30499238.html 2020 йил 20 март).

17. Бош прокуратура: Гулнора Каримова қамоқда. - Бош прокуратура: Гулнора Каримова қамоқда (ozodlik.org) (www.ozodlik.org/a/28644507.html 2017 йил 28 июл).

18. Гугуш - Гугуш — Википедия (wikipedia.org) (www.ru.wikipedia.org/wiki/Гугуш Материал из Википедии — свободной энциклопедии).

19. Гулнора Каримова: "Отам учун куйладим" - Гулнора Каримова: "Отам учун куйладим" - www.Tarona.net | Самые Новые хиты и Стихи к песням (www.tarona.net/news/gulnora_karimova_otam_uchun_kujladim/2012-12-24-1020 2012 йил 24 декабр);
- Googosha || Otam ♕ - YouTube (www.youtube.com/watch?v=73qZSw4kvGo August 31, 2016).

Гулнора Каримова. “Отам” қўшиғи аудио файли. – tarona.ucoz.pl/_ld/0/99_Googoosha-Otam.mp3

(Менимча, шеър муаллифи Муҳаббат Меҳмонова бўлса керак:
MUHABBAT MEHMONOVA. Ота. Шеър. - Muhabbat Mehmonova - Liedtext: Ota + Transliteration (lyricstranslate.com) (www.lyricstranslate.com/de/ota-ота.html 2013 йил 21 май)

20. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. - 08.12.1992. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси (lex.uz) (www.lex.uz/docs/20596 ).

21. Grégoire Mangeat (Грегуар Манжа). - Grégoire Mangeat | MANGEAT (www.mangeat.ch/attorneys/gregoire-mangeat/ ).

22. Гулнора Каримова швейцариялик прокурорлар томонидан сўроқ қилинди. - Гулнора Каримова швейцариялик прокурорлар томонидан сўроқ қилинди (ozodlik.mobi) (www.ozodlik.mobi/a/28235319.html 2017 йил 16 январ).

23. Гулнора Каримованинг адвокати яна Тошкентда. У мижози иши бўйича Тошкент билан “муроса”га эришмоқчи. - Гулнора Каримованинг адвокати яна Тошкентда. У мижози иши бўйича Тошкент билан “муроса”га эришмоқчи (ozodlik.org) (www.ozodlik.org/a/gulnara-switserland-lawyer-uzbekistan/29310976.html 2018 йил 21 июн).

24. Имон Каримова Бош прокуратурани онаси билан тузилган келишувни бузганликда айблади. - Имон Каримова Бош прокуратурани онаси билан тузилган келишувни бузганликда айблади (ozodlik.org) (www.ozodlik.org/a/gulnara-karimova-iman-karimova-bosh-prokuratura-shavkat-umurzakov/30005583.html 2019 йил 18 июн).

25. Бош прокуратура расмий баёноти. - Telegram: Contact @uzbprokuratura (www.t.me/uzbprokuratura/800 Telegram ижтимоий тармоғидаги Ўзбекистон Бош прокуратурасининг саҳифаси, 2019 йил 10 декабр).

26. Гулнора Каримова адвокати Бош прокуратуранинг ўзига қўйган айбловларини “уйдирма” деб атади. - Гулнора Каримова адвокати Бош прокуратуранинг ўзига қўйган айбловларини “уйдирма” деб атади (ozodlik.org) (www.ozodlik.org/a/gulnora-karimova-sud-ayblov-shveytsariya-millionlar/30319782.html 2019 йил 11 декабр).

27. Арест Гульнары Каримовой – произвол власти Шавката Мирзиёева. - https://centre1.com/uzbekistan/arest-gulnary-karimovoj-proizvol-vlasti-shavkata-mirziyoeva/ (www.centre1.com 07.03.2019).

28. Гулнора Каримова яна қамоқхонага қайтарилди. - https://www.ozodlik.org/a/29805362.html (www.ozodlik.org/a/ 2019.06.03).

29. Гульнара Каримова заявила о попытке отравления ртутью. – Гульнара Каримова заявила о попытке отравления ртутью: Средняя Азия: Бывший СССР: Lenta.ru (www.lenta.ru/news/2013/11/01/karimova/ 1 ноября 2013 года).

30. МЎЪТАБАР ТОЖИБОЕВА. БМТга мурожаат: "Ҳибсхонада ўлган Ибодов иши тергов қилинсин!" - www.bbc.com/uzbek/uzbekistan-36955479 (www.bbc.com/uzbek/ 2016.02.08).

31. Против Гульнары Каримовой возбуждены новые уголовные дела. - Против Гульнары Каримовой возбуждены новые уголовные дела (asiaterra.info) (www.asiaterra.info/news/protiv-gulnary-karimovoj-vozbuzhdeny-novye-ugolovnye-dela 19 августа 2019 года).

32. Раҳим Ибодов: Жаноб олий суд раиси бизнинг оиламизга нисбатан қилинган разолатни охиригача бартараф этинг! - Раҳим Ибодов: Жаноб олий суд раиси бизнинг оиламизга нисбатан қилинган разолатни охиригача бартараф этинг! | ЎТЮРАКЛАР КЛУБИ (mutabar.org) (www.mutabar.org/uz/2019/01/25036#more-25036 2019 йил 25 январ).

33. Имон Каримова онаси ишини "қийноқ ва қотилликда айбланган" терговчи олиб бораëтганини иддао қилди. - www.facebook.com/ozodlikradiosi/photos/a.123112691958/10160336958906959/?type=3 (www.facebook.com/ozodlikradiosi/ 2019.10.12).

34. ВОЛОСЕВИЧ А. Професиональную преступницу Гульнару Каримову приговорили к 13-летнему заключению (Професионал жиноятчи Гулнора Каримова 13 йилга озодликдан маҳрум этилди). - http://www.asiaterra.info/corruption/professionalnuyu-prestupnitsu-gulnaru-karimovu-prigovorili-k-13-letnemu-zaklyucheniyu?fbclid=IwAR0w69qJWyVIeisnkfU3HaK7pF8lr36_hcReIezHme2RLhlvHQQ6H8SLXjo (www.asiaterra.info 19.03.2020)

35. Имон Каримова Бош прокуратурани онаси билан тузилган келишувни бузганликда айблади. - Имон Каримова Бош прокуратурани онаси билан тузилган келишувни бузганликда айблади (ozodlik.org) (www.ozodlik.org/a/gulnara-karimova-iman-karimova-bosh-prokuratura-shavkat-umurzakov/30005583.html 2019 йил 18 июн).

36. Гулнора Каримованинг Прeзидeнтга ва халққа мурожаати. Ҳозиргача бизга нималар маълум? - https://kun.uz/news/2019/06/26/gulnora-karimovaning-prezidentga-va-xalqqa-murojaati-hozirgacha-bizga-nimalar-malum (www.kun.uz/news/ 2019.26.06).

37. Швейцариялик адвокатга Зангиота қамоғидаги Гулнора Каримова билан учрашишга рухсат берилмади. - https://www.ozodlik.org/a/gulnora-karimova-zangiota-shveytsariya-millionlar-bosh-prokuratura-mangeat/30063057.html (www.ozodlik.org/a/ 2019.18.07).

38. БП (Бош прокуратура): Гулнора Каримова иши бўйича тергов якунланди, иш судга оширилди. - БП: Гулнора Каримова иши бўйича тергов якунланди, иш судга оширилди (ozodlik.org) (www.ozodlik.org/a/30362560.html 2020 йил 6 январ).

ДАВОМИ БОР

E-mail: havassh54@gmail.com

АҚШ, Вашингтон шаҳри

2023 йил 1 август

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

ГУЛНОРА КАРИМОВА ТАҚДИРИ (ДАВОМИ 1)

5. 2013-2014: УЙ ҚАМОҒИ


Фото 5. Гулнора Каримова уй қамоғида. Тошкент шаҳри.

Тўртта олий маълумотга эга, ўқимишли, зукко, олим, ишбилармон, жасур аёл бўлмиш профессор Гулнора Каримовани 2013 йил октябрида уй қамоғида тута бошлашди. Менимча, буни Ўзбекистон Миллий хавфсизлик хизмати ва прокуратура раҳбарияти биргаликда уюштирди. Улар шу йўл билан Гулнорани синдиришмоқчи ва бойликларини осонгина қўлга киритишмоқчи бўлишди.

2013 йил март ойида жасур Гулнора Каримованинг катта интервюси Швейцариянинг Bilan журналида ([13]-га қаранг) ва 2013 йил 8 декабр куни Туркиянинг “Hurriyet Daily News” газетасида чоп қилинди ([14]-га қаранг).

Гулнора Каримова 2013 йил декабрида Британияда чиқадиган Telegraph (Телеграф) газетаси саволларига электрон почта орқали жавоб қайтариб, унда Ўзбекистон Миллий хавфсизлик хизмати “клани”нинг иқтисодий жиноятларини фош қилди ва бу ҳақда Озодлик радиоси сайтида яхши мақола босилди ([15]).

“Британияда чиқадиган Telegraph газетаси саволларига электрон почта орқали жавоб қайтарган Гулнора Каримова¸ МХХ раиси ва ўринбосари Иноятов-Ҳаëтхўжаев кланини Ўзбекистон бойликларини талон-тарож қилаëтганликда айблади ва далил сифатида улар назоратидаги ўнлаб ширкат ва банклар рўйхатини тақдим этди. “Бу интервюдан сўнг тирик қоламанми-йўқми буни билмайман”¸ деб тугатди Британия газетаси чоп этган матнни ўзбек президентининг тўнғич қизи.

Туркиянинг “Hurriyat” газетаси¸ Британиянинг “Guardian” нашридан сўнг президент Каримовнинг Ўзбекистон ичкарисида қаттиқ сиқувга олинган тўнғич қизи Гулнора Каримова¸ ўз атрофида бўлаëтган жараëнларни ҳикоя қилиш учун Telegraph газетасини танлади.

Каримованинг электрон почта орқали ўз саволларига “самимий” жавоб қайтарганини муқаддимада ëзган Британия нашри¸ президент қизига юборилган бошқа саволлар ҳам бўлган-бўлмаганини очиқламади.

Гулнора Каримовага қарши ўнга яқин Европа давлатида пул ювиш ва коррупция билан боғлиқ тергов жараëнлари ҳақида лом-мим дейилмаган бу суҳбат бошланишида Каримова ўзига қарши “террор”¸ Интернет орқали қўрқинчли туҳмат кампанияси МХХ бошлиқлари томонидан уюштирилганини иддао қилади.

Фонд Форум қаноти остида 10 йилдан кўпроқ вақт давомида ëшлар ва хотин-қизлар учун юзлаб беғараз лойиҳаларни амалга оширгани¸ бу лойиҳалар учун маблағни хайрияга чанқоқ тадбиркорлардан олганини даъво қилган Гулнора Каримова¸ ноябрь ойига келиб ўз шуҳратини “таҳлика” деб билган МХХ атрофидаги ишбилармон ëшлар ва улар оилаларини очиқчасига қўрқитишга ўтганини¸ Греция фуқароси Янис Галанос мисолида тасвирлашга уринади.

Ўз атрофидагиларга қарши қўрқитиш кампанияси ҳақида ҳикоя қила туриб¸ Гулнора Каримова Ўзбекистон прокуратураси ва МХХдаги конкрет шахсларни тилга олади ва улар назоратидаги "бизнес империяси"ни фош этади (иқтибос бошланади):

“Бизники каби ишлар устидан “тергов” деб аталадиган жараëн яна одатга кўра Иноятов оиласига яқин¸ “ишончли” одам Мирағлам Мирзаев орқали амалга оширилди. Бу одам Иноятов опасининг эрига ини бўлади ва Тошкент шаҳар прокурорининг ўринбосари сифатида асосан “коррупция ва иқтисодий жиноятлар”га оид ишлар билан шуғулланади. Унинг бундай жиноятлар юзасидан чиқарадиган қарорлари¸ гувоҳларга кўра¸ 500 мингдан 1 миллион АҚШ долларигача боради. Мирзаев бу системада 18 йилдан бери ишлайди ва Прокуратура идорасидаги ҳамма нарсани¸ аслида айнан шу одам назорат қилади. Унинг ўғли Рашид¸ айнан шундай МХХнинг Тошкент идорасини назорат қилади. Рашид МТС нинг қочиб кетган директори¸ айрим гуруҳлар қўллови билан мен ҳақимдаги энг куракда турмас айбловлар эълон қилган Беҳзод Аҳмедовнинг яқин дўстидир.

Мен ҳақимдаги турли-туман ҳикояларга қарамай¸ Tammaron Ltd. нинг МТС учун 20 миллион АҚШ долларига LTE лицензияси олиб бериш каби жуда конкрет келишувлар ҳамон қулфу калит остида қолмоқда. Ғалати жойи шундаки¸ ўнга яқин одам орасида Аҳмедов ҳам Ўзбекистон Миллий хавфсизлик хизмати томонидан¸ унинг ҳар бир қадамини менга боғлаш мақсадида уюштирилган PR кампаниясининг нишонига айланди.

Ширкат Россия-Ўзбекистон хавфсизлик хизматлари ҳамкорлигида Афғонистон йўналишида ташкил этилди ва Россия томондан унга МТС ишга ëллаган Калганов бошчилик қилди.

Бу ширкат устидан тергов бошланган бир пайтда Аҳмедовнинг қўлида паспорти бўлмаган ҳолда¸ чегарадан қандай ғойиб бўлиши жуда қизиқдир. Тошкентдан кетиши билан Аҳмедов Парижда Тиллаев билан учрашди ва унга нақд пулни мамлакатдан олиб чиқиш учун тузилган Lapescara Balamore, Haytkon Servis ‘Plyus’, Asia Agro Food Export, Agro Time Group, Pocati Gordon Qurilish, Abdujafar Savdo, West Elektrik Group, Abdujafar Savdo Plus, Elektro Jixoz Nur Savdo, Exad Lancer, Sir Nosir, Zolotoy Modern Service каби ширкатлар рўйхатини берди.

Матбуотдаги чиқишлар ва алоҳида ўрганилган ишлар бу ширкатларнинг МХХ раиси ўринбосари Ҳаëт Шарифхўжаев назоратида эканини кўрсатади. Айни пайтда¸ улар тақдим этаëтган ҳикояларда мени дунë бўйлаб МТС капиталининг эгаси сифатида кўрсатишмоқда. Жуда кулгули...

МХХ қўшма “бизнес”ининг аксар қисми ўзбек иқтисодининг йирик соҳаларини (75% давлатга қарашли соҳалар; қурилиш жабҳасидаги давлат тендерлари; транзит ва савдо) шунчаки рэкет қилиш қўли билан қўлга киритилган. Бу бизнес Аҳмедовнинг яқин дўсти Отабек Ғозиев (Ғозиев Салимов¸ Мирзиëев ва Алишер Усмонов кланининг қариндоши ва асосий одамидир)¸ унинг 22 йиллик дўсти Ҳаëт Шарифхўжаев¸ унинг укаси Жавдат Шарифхўжаев (тақдир ҳазили билан Жавдат МХХ нинг Коррупция ва иқтисодий жиноятларга қарши кураш бошқармаси бошлиғи эди ва ҳозирда терроризмга қарши кураш бошқармасига ўтказилди) ва бу одамларга жуда садоқатли бўлган бошқалар томонидан назорат қилинади.

Бу одамлар шунингдек транзит ва пахта соҳасида ҳам қўшма бизнесга эга ва Silk Road, Korbit, Orient Finance Center каби пул ювишга ихтисослашган аксар ширкатларни ҳам улар назорат қилади. Улар бу ишни 30 миллионлик мамлакатдаги биргина банк - Azia Alliance Bank орқали амалга оширадилар.

Бу молиявий тизим асосчи ва хўжайинлари МХХ га алоқадор қуйидаги ширкатлардир: Gorefield International (айланмаси 10 миллион), Unix Logistic (5 миллион), Jeff Investment (4 миллион), ва Савинков (6.5 million) ҳамда Овик Мкртчан (6 million) каби хусусий шахслардир.

“Мега Планет” савдо мажмуасини назорат қилаëтган Мкртчан Москвада ўлдирилган МДҲ жиноий авторитетлари отаси “Дед Хасан”нинг жиянидир. Ана шундай бўм-бўш “Мега Планет”лардан бири яқинда Тошкентнинг Эски шаҳарида очилди. Бундай инфратузилмалар МХХ даги айни гуруҳга қарашли яна бир банк - “Orient Finance” га пул ювиш учун чексиз имкон яратиб бермоқда. Тепада номлари келтирилган ширкатлар Rietumu Bank, Commerc Bank, and Raiffeisen Bankда очилган ҳисоб рақамлари орқали иш кўрмоқда.

Айни гуруҳ назоратида кўчмас мулк соҳасидаги каттагина акциялар ҳам бор ва бунинг орқасида Латвиядаги юқори даражали МХХ расмийлари турибди. Латвиялик шериклар билан бирга бошқариладиган Synecta (асли Словакияда) ширкати баробарида улар Ўзбекистон ëнилғи секторидаги энг йирик давлат тендерларига ҳам аралашган. Zerkrasta меҳмонхонаси ва Латвиядаги Суниши кўли бўйидаги виллалар ҳам МХХ даги юқори даражали расмийлар ва улар одамларидан иборат айни гуруҳ номига расмийлаштирилган ва Шарифхўжаев оиласи назоратидадир. Бу кўчмас мулкларнинг асосий эгаси Иноятов оиласининг ишончли вакили¸ шунингдек Латвиядаги банк ҳисоблари эгаси Керимов Тимур Сапариетовичдир. (иқтибос тугади)

Британия мухбирининг "Ҳозирги жараëнлар хайрия фаолиятингизга қандай таъсир қилмоқда?" деган саволига жавоб берар экан Гулнора Каримова Ўзбекистонда ҳам аксар Шарқдаги каби ўз мустақил фикрига эга одамлар кўп эмаслиги¸ айниқса¸ давлат тизимида тепадан бериладиган ҳар қандай буйруққа бўйсунувчи одамлар ишлашидан зорланади.

Шу боис¸ ўзи ва атрофидаги маърифатли ва мустақил инсонларни бу тоифа МХХ дагилар учун таҳликага айланганини айта туриб¸ Фонд Форумнинг 1000 тўй каби хайрия тадбирларига пул ўтказган кичик хусусий корхоналар¸ айни кунларда бундай “эзгу ишлар”и учун жазоланаëтганини айтади.
Айни пайтда¸ Гулнора Каримова Ўзбекистондаги хусусий ширкатларнинг сўроқ-жавоб қилиниши ўзини уч сабабга кўра ҳайратга солишини ëзади: (иқтибос)

1. Бугун Ўзбекистонда қолган ҳар бир тадбиркор давлат тизимида кучли таъсирга эга бўлган шахсларга боғланган ëки қайсидир кланнинг қисмидир.

2. “Очиқ ва демократик” бу жамиятда бир пулга қиммат Интернет сайтларида икки оғиз гап ëзиб, уни энг юқоридагиларга ҳақиқат сифатида тақдим этиш жуда осон.

3. Ва ниҳоят, бутун дунë бўйлаб хайрия кўнгилли равишда пул ажратиш устига қурилган соф инсонпарварлик фаолиятидир. Шундай экан, Ўзбекистоннинг бугунги воқелигида нима учун бу жараëн бошқача бўлиши, йўқдан бор бўлиши керак? (иқтибос тугади)

Бу гапларни ëза туриб, Гулнора Каримова, ўз хайрия лойиҳалари орқали ҳеч қандай пул қилмагани, аксинча, оддий одамларга саховатпеша бўлиш имконини бериб, хусусий ширкатларга ўз маҳсулотини тарғиб қилишга йўл очганини иддао қилади» [15]

Эътибор беринг: Гулнора Каримова ушбу катта интервюларда Ўзбекистон МХХси ва прокуратураси раҳбарияти қилган жиноятлари ҳақида ёзган бўлсада, улар бирорта хато топиша олишмади. Акс ҳолда Гулнорани туҳматда айблашган ва жавобгарликка тортишган бўларди.

6. 2015: МАСХАРАБОЗЛИК СУДИ


Фото 6. Гулнора Каримова уй қамоғида. Тошкент шаҳри.

2015 йил август ойида Ўзбекистон прокуратураси раҳбарлигида Гулнора Каримова яшаётган вилла ошхонасида дастлабки масхарабозлик судини яширинча ўтказишди ва бу ҳақда халқимизга ҳеч қандай ахборот беришмади.

“2019 йилнинг 12 март куни Британияда чиқадиган The Guardian нашрида эълон қилинган интервьюсида Каримованинг қизи Имон онаси устидан 2015 йил августида ошхонада уюштирилган биринчи “маҳкама мажлиси” ҳақида гапирган эди.

Имон Каримовага кўра, судья, прокурорлар ва "қўрққанидан аъзойи бадани титрашдан тўхтамаган ҳукумат адвокати" онаси тутқунликда сақланган вилла ошхонасида бир неча соатлик суд мажлиси ўтказиб, ҳукм чиқарган” [16]

2017 йил 8 июл куни Гулнора Каримова 45 ёшга тўлди. Мен шу муносабат билан иккита рангли плакат тайёрладим ва Ўзбекистоннинг Вашингтон шаҳридаги элчихонаси олдида Гулнора Каримова ҳимояси учун пикет уюштирдим. Элчихонадан чиқиб олдимга келган ходимга пикетим сабабини айтиб, ё Гулнора Каримова тўғрисида ахборот беришни ёки уни қамоқдан озодликка чиқаришларини талаб қилдим. Ўша куни кечқурун пикетим ҳақида маълумотни фото 5 билан бирга Фейсбукдаги саҳифамда ва ўнта гуруҳ саҳифаларида чоп қилдим. Фейсбукдаги ватандошлар билан Гулнора Каримова ҳақида қизғин маълумот алмашиш ва баҳс бўлди, кўпгина постингларга ёзма жавоб бердим. Ўша постинглар ва уларга ёзган жавобларим матнини флешкага кўчириб қўйдим. Ушбу мақола ёзиш жараёнида ўша матнларни анча вақт қидирдим. Ҳозирча топаолмадим. Менинг ноутбукимни кечаю кундуз назорат қилаётган АҚШ Федерал қидирув бюроси агенти ва у билан боғлиқ кимсалар, шунингдек Ўзбекистон Миллий хавфсизлик хизматининг АҚШдаги зобитлари 2017 йил июл ойидаги Гулнора Каримова билан боғлиқ флешкадаги постингларни йўқотиб юборишган, деб ўйлайман. Ахир бошқа йиллардаги постинглар флешкамда сақланган ва улардан анчасига жавобимни кейинги параграфларда келтираман, иншааллоҳ.


Фото 7. Гулнора Каримова ҳимояси учун уюштирган пикетим. Ўзбекистоннинг Вашингтондаги элчихонаси олдида. 2017 йил 8 июл.

2017 йил 8 июл кунги пикетимдан кейин йигирма кун ўтгач - 2017 йил 28 июл куни Ўзбекистон Бош прокуратураси Гулнора Каримова ҳақида биринчи марта жамоатчиликка маълумот берди: Жиноят ишлари бўйича Тошкент вилояти судининг 2015 йил 21 августда Гулнора Каримовага Жиноят кодексининг олтита моддаси бўйича айблов эълон қилган ва суд ҳукми билан беш йил муддатга озодликни чеклаш жазоси тайинлаган. [17]

Эътибор беринг: Ўзбекистон Бош прокуратураси Гулнора Каримова устидан ўтказилган масхарабозлик судидан кейин деярли икки йил ўтгач хабар берди. Агар мен 2017 йил 8 июл куни пикет қилмаганимда яна нечи йил сир тутишлари номаълум бўлиб қоларди.

Озодлик радиосининг www.ozodlik.org сайтида 2017 йил 28 июл кунги “Бош прокуратура: Гулнора Каримова қамоқда” номли мақолада қуйидагича ёзилган:

“Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасининг Уюшган жиноятчилик ва коррупцияга қарши курашиш бошқармаси Бош прокуратуранинг расмий сайтида "Г.Каримовага нисбатан жиноят ишлари юзасидан хабар" сарлавҳаси остида (2017 йил) 28 июл куни қуйидаги материални эълон қилди:

2013 йил 24 октябрда “Terra Group” МЧЖ, “Prime Media” МЧЖ, “Gamma Promotion” МЧЖ фаолиятида солиқларни тўлашдан бўйин товлаш ҳолатлари бўйича жиноят иши қўзғатилган.

Мазкур жиноят ишини тергов қилиш давомида Каримова Гулнора Исламовна, 1972 йил 8 июлда Фарғона вилоятида туғилган, миллати ўзбек, маълумоти олий, Сиёсий тадқиқотлар маркази директори лавозимида ишлаган, Тошкент шаҳри, Яшнобод тумани, Я.Ғуломов кўчаси, 77“а”-уйда рўйхатда турган, 2001-2012 йилларда Н.Содиков, 2013 йилнинг январь ойидан октябрь ойига қадар Рустам Мадумаров раҳбарлик қилган уюшган гуруҳнинг жиноий фаолиятига бевосита кўмаклашиб келганлиги аниқланган.” [17]

Эътибор беринг: “Terra Group” МЧЖ, “Prime Media” МЧЖ, “Gamma Promotion” МЧЖ фаолиятида 2001-2012 йилларда Н.Содиков, 2013 йилнинг январ ойидан октябр ойига қадар Рустам Мадумаров раҳбарлик қилган, Гулнора Каримова КЎМАКЛАШГАН, холос.

Демак, Гулнора Каримовани уй қамоғида тутиш 2013 йил 24 октябрида ёки шундан бир-икки кун кейин бошланган. Мен бугун – 2023 йил 19 июл куни Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасининг расмий веб-сайти бўлмиш Бош прокуратура (prokuratura.uz) сайтида 2017 йил 28 июл куни чоп қилинган "Г.Каримовага нисбатан жиноят ишлари юзасидан хабар"ни қидирдим . Бу муҳим хабар Бош прокуратура сайтида йўқ, аниқроғи олиб ташланган.

7. ИСЛОМ КАРИМОВ НЕГА ГУЛНОРАНИ ҚУТҚАРА ОЛМАДИ?

Мен ушбу таҳлилий мақоламнинг биринчи параграфида таниқли ўзбек журналисти Галима Бухарбаеванинг Ислом Каримов қизи Гулнорага «буюртма» бермаганига доир ўнта фактини келтиргандим.

Диктатор президент Ислом Каримов икки қизнинг отаси бўлиб, тўнғич қизи Гулнорани жуда яхши кўрарди. У болалигидан ўқишга қизиқиши ва муваффақиятлари билан жуда хурсанд эди ва уни кенжа қизи Лолага ўрнак қилиб кўрсатарди. Шу сабабли Ислом ота қизи Гулнорани болалик чоғларидан бошлаб машҳур Эрон хонандаси Гугуш (асли исми Фаиге Атешин, 1950 йилда туғилган, [18]) исмига уйқаш қилиб ва эркалатиб Гугуша деб атарди. Бу ҳурмат кейин ҳам сақланиб, Ислом Каримов Швецарияда вилла сотиб олиб Гулнорага совға қилди. Бу ҳақда Ўзбекистон Олий Мажлисининг собиқ депутати Намоз Нормумин 2019 йилда Фейсбукда қуйидаги постингни ёзиб менга савол берганди.

“Namoz Normumin Шухратжон Ахмаджонов
Каримовнинг невараси кичкина Ислом Каримов Лондонда туриб, ББС га «Онамга Швейцариядаги вилласини бобом олиб берган» деганди. Буни ҳам ДХХ қилдими?

Шухратжон Ахмаджонов
Кичик Ислом Каримовнинг бу гапи тўғри. Шахсан менинг фикрим: раҳматли Ислом Каримов Ўзбекистонга 1989-2016 йиллар давомида 27 йил раҳбарлик қилиб, президент сифатида олган ойликларига Швейцарияда битта вилла сотиб олишга етарли ва ҳақли эди, деб ҳисоблайман. Унинг Ватанимизни 27 йил диктаторларча бошқаргани бу бошқа масала. Хориж президентлари ўз мамлакатига 4-8 йилгина президентлик қилгач ўз ойлигига бундай виллалардан бир ёки бир нечтасини сотиб олиб оиласи билан умрини охиригача тинч яшайди.”

Кўп томонлама талантга эга бўлган Гулнора Каримова Гугуша тахаллуси билан қўшиқлар куйлади. У Мусиқа, телевидение ва видео санъати соҳасидаги Ўзбекистоннинг VII миллий мукофотини беришга бағишланган тантанали йиғилишда - 2012 йил 22 декабр куни отаси Ислом Каримовга (1938-2016) чуқур ҳурматини билдириб “Сочим майда ўринг, отам!” номли қўшиқни куйлади. Шу қўшиқни эътиборигизга ҳавола қиламан.

Гулнора КАРИМОВА қўшиғи

СОЧИМ МАЙДА ЎРИНГ, ОТАМ!

Давлат бериб, миннат қилмас беминнатим,
Қадрингизни гоҳо билиб, гоҳ билмадим,
Волидамнинг суянгани, эй, қимматим -
Яна бир бор сочим майда ўринг, отам!
Бахтимизга доимо соғ бўлинг, отам!

Гоҳо - онам, гоҳо - синглим, ҳам отамсиз,
Олам ичра меҳрибоним, бир оламсиз,
Бу дунёда мен суянган бир одамсиз -
Яна бир бор сочим майда ўринг, отам!
Бахтимизга доимо соғ бўлинг, отам!

Айтмасам ҳам сезиб турар қалбим дарди,
Сиз бор учун уриб турар ярим қалбим,
Юксаламан ҳар деганда “Жигарбандим!» -
Яна бир бор сочим майда ўринг, отам!
Меҳрибоним, бахтимга соғ бўлинг, отам!

Истасангиз минг ўғилнинг ўрнин босай,
Бир лаҳзалик шодлигизга жоним осай,
Кечирдингиз ҳатто, отам, гуноҳ қилсак -
Яна бир бор сочим майда ўринг, отам!
Бахтимизга доимо соғ бўлинг, отам! [15]


Фото 8. Гулнора Каримова саҳнада “Сочим майда ўринг, отам!” қўшиғини куйламоқда. 2012 йил 22 декабр. Тошкент. [19]

Савол туғилади: Президент Ислом Каримов тўнғич қизи бўлмиш Гулнорани тазйиқ ва қамоқдан нега қутқармади?

Маълумки, Ўзбекистон Конституциясининг 90-моддасида қуйидагича ёзилган.

“90-модда. Ўзбекистон Республикаси Президенти лавозимига ўттиз беш ёшдан кичик бўлмаган, давлат тилини яхши биладиган, бевосита сайловгача камида 10 йил Ўзбекистон ҳудудида муқим яшаётган Ўзбекистон Республикаси фуқароси сайланиши мумкин. Айни бир шахс сурункасига икки муддатдан ортиқ Ўзбекистон Республикасининг Президенти бўлиши мумкин эмас.” [20]

Конституциямиз 15 марта ўзгартирилган бўлсада, ушбу модда бугунги кун – 2023 йил 19 июлгача ўзгармаган.

Ислом Каримов дастлаб 1992 йил декабрида Ўзбекистон Президенти қилиб сайланди. У 1996 йил референдум ўтказиб президентлик муддатини 1999 йилгача узайтирди. У 1999 йил декабрда иккинчи марта Ўзбекистон Президенти қилиб сайланди. У 2007 йил декабрда Ўзбекистон Конституциясининг 90-моддасига амал қилмай учинчи марта сайловга ўз номзодини қўйди ва Ўзбекистон Президенти қилиб сайланди.

Ўзбекистон Миллий хавфсизлик хизмати раиси лавозимини 1996 йилдан бери эгаллаб келаётган ва давлатимизни орқаваротдан хоҳлаганча бошқаришда қатнашаётган Рустам Иноятов бу қонунбузарликни яхши биларди. Агар Ислом Каримов ўз қизи Гулнорани тазйиқ ва қамоқдан қутқаришга ҳаракат қилса, Рустам Иноятов ўз иноятовчилари ёрдамида давлат тўнтаришини уюштириб, Ислом Каримовни ҳибсга оларди. Кейин халққа “Ислом Каримов Ўзбекистон Конституциясининг 90-моддасига амал қилмай учинчи марта сайланди” деб Ўзбекистонда 1989-2015 йилларда йўл қўйилган барча ноқонуний ишларда уни айбдор деб эълон қиларди. Ислом Каримовни ҳибсга олгач иноятовчилар Гулнора Каримовани яна ҳибсга оларди ва отаси ҳамда қизини шов-шувли судлаб, иккаласини ҳам бадном қилиб ташларди. Бу билан Иноятов ва унинг атрофидаги бир гуруҳ иноятовчилар ўзларича миллат қаҳрамонларига айланган бўларди.

Буни Ислом Каримов яхши биларди. Шу сабабли у ўзининг севимли қизи Гулнорани тазйиқ ва қамоқдан қутқаришга ҳаракат қилмади ва қилолмади.

Буни Гулнора Каримова ҳам яхши биларди. Шу сабабли у ўз отаси Ислом Каримовга тазйиқ ҳамда қамоқдан қутқаришни илтимос қилмади ва ўз имкониятлари доирасида курашди. У ҳақиқат ва адолат учун ҳамон курашмоқда.

8. 2016: АДВОКАТ ГРЕГУАР МАНЖА (1971)


Фото 9. Швейцариялик адвокат Грегуар Манжа (1971, Gregoire Mangeat). [21]

Швейцария суди томонидан Гулнора Каримовага адвокат этиб таниқли адвокат Грегуар Манжа (1971, Gregoire Mangeat) 2016 йилда тайинланди ([16]). У ўз адвокатлик фаолиятини жуда яхши олиб бормоқда. У ҳақдаги маълумотни унинг сайтидан келтирай. Инглиз тилидан ўзбек тилига мен ўгирдим.

“Грегуар Манжа MANGEAT (адвокатлик фирмаси) асосчиларидан бири ва Женева Адвокатлар Ассотсиясининг собиқ президенти (2016-2018 йиллар). У Legal 500 томонидан тавсия этилган ва Chambers and Partners томонидан адвокат сифатида тан олинган.

Унинг асосий амалиёт йўналишлари суд ишларини юритиш, арбитраж, шунингдек оқ ёқалилар жиноятлари ва тергови.

У Швейцария ва халқаро суд жараёнларида мижозларга ёрдам бериш ҳамда вакиллик қилиш, даъволарни ижро этиш ва ҳимоя қилиш ҳамда вақтинчалик чоралар кўриш (мулкни олиб қўйиш, тақиқлар олиш, оммавий ахборот воситаларида нашр қилишни тақиқлаш ва бошқалар) бўйича ихтисослашган.

У Европа жиноий ишлар бўйича адвокатлар ассотсиятсияси (ECBA) аъзоси ва Европа фирибгарлик муаммолари ва қонунларга риоя қилиш бўйича юристлар уюшмаси (ECFL) аъзоси.

У хизмат жиноятлари, экстрадиция, мерос ёки банкротлик ишларида дастлабки далилларни тўплаш, мижозларни ҳимоя қилиш бўйича тасдиқланган тажрибага эга. Шунингдек, у жисмоний ёки юридик шахсларни санкция рўйхатидан чиқариш, шунингдек, юридик ва маъмурий ёрдам (солиқ, жиноий ва молиявий масалалар) бўйича ихтисослашган ва бир қанча трансчегаравий ва кўп юрисдиксияли суд жараёнларида иштирок этган.

Грегуар Женева Адвокатлар Ассотсиятсиясининг (ODA) Инсон ҳуқуқлари бўйича комиссияси раиси бўлган. Mangeat Adtorneys at Law ни ташкил этишдан олдин Грегуар Женевадаги Eversheds ширкати ва ундан олдин Женевада MCP Avocats ҳамкори бўлган.

У Женева университетида (ECAV) дарс беради ва 2011 йилдан бери суд-тиббиёт кўникмаларидан таълим беради.

“Мен Грегуар Манжани сўзсиз қўллаб-қвватлайман. У бизга бир неча оғир ҳолатларда рақобатчилар ва ҳукумат органлари қаршисида устунликни сақлаб қолишимизга ёрдам берди”.

“У ҳар бир ишга ўзини бағишлайди ва ўз мижозларига қулай натижани таъминлаш учун қўлидан келган ҳамма ишни қилади. Грегуарни ёллаётган ҳар бир киши ўз ишида мумкин бўлган энг яхши натижага ишониши мумкин.” – Александр Цвейер, ZWYVER Caviar.

Грегуар Манжа мижоз талаб қиладиган натижага эришиш учун чуқур таҳлилни, ажойиб стратегия туйғусини талаб қиладиган етарлича жасоратни таклиф этади. Таҳлилнинг чуқурлиги, қўрқмаслик ва стратегиянинг дадиллиги, соғлом прагматизм ва реализм ҳисси билан биргаликда Грегуар ёндашувининг ўзига хос белгиларидир. Потенсиал нозик сиёсий ва ҳуқуқий муаммога дуч келган Грегуар муаммони изчил таҳлил қилиш ва ушбу мижоз учун керакли натижага эришиш учун аниқ стратегия нуқтаи назаридан қатъий қўл узатди.” - Нильс Олесен, HYPOSWISS PrivatBank AG бош директори.

Академик маълумот / таълим
M.B.L.-HSG, Санкт-Галлен университети, Швейцария
Женева бар
II Ассас Париж университети
Фрибург университети, Швейцария

Тиллар
француз, инглиз, италян, немес

gregoire.mangeat@mangeat.ch

Tелефон: +41 22 319 22 00” [21]

9. 2016: ГРЕГУАР МАНЖА ВА ГУЛНОРАНИНГ ДАСТЛАБКИ УЧРАШУВИ

“Wall Street Journal нашрининг ёзишича, 2016 йил 9 ва 10 декабр кунлари Каримова хоним Ўзбекистон пойтахтида швейцариялик икки прокурор саволига жавоб берган. Швейцария суди томонидан Гулнора Каримовага адвокат этиб тайинланган Грегуар Манжа (Gregoire Mangeat) ўз мижози билан икки марта юзма-юз гаплашишга муваффақ бўлганини айтган.” [22]

10. 2018: ГРЕГУАР МАНЖА ВА ГУЛНОРАНИНГ ИККИНЧИ УЧРАШУВИ

“2018 йил 25-26 апрель кунлари ўз мижози билан Тошкентда, Ўзбекистон Бош прокуратураси биносида яккама-якка учрашган Грегуар Манжанинг Озодликка айтишича, ўзбек расмийлари ўзи ва ҳамкасбларининг 21-22 июнь кунлари Каримова билан учрашиб, ўз ишини давом эттиришига рухсат берган.

Бундан аввал Грегуар Манжа Каримова билан 2016 йил декабрида биринчи марта учрашган ва кейинги бир ярим йил давомида ўз мижозини бевосита кўришга муваффақ бўла олмай келаëтган эди.” [23]

“Грегуар Манжа Озодлик билан суҳбатда Гулнора Каримованинг қамоқдаги вазиятида жиддий ўзгариш қилиши мумкин бўлган шахс – Ўзбекистон президенти бўлгани боис¸ ҳозиргача икки марта Шавкат Мирзиëев билан учрашишга рухсат сўраганини билдирди.

- Бу¸ ҳимоячи адвокат сифатида¸ менинг шахсий ташаббусим¸ Гулнора мендан буни сўрагани йўқ. Мен унинг қамоқхонадаги шароитини президентга етказмоқчиман¸ унга нисбатан бўлаëтган зўравонлик¸ ишдаги мутлақ мавҳумликнинг қабул қилиб бўлмас ҳолат эканини тушунтирмоқчиман. Ҳимоячи адвокатларнинг иши¸ мижозга нисбатан Ўзбекистонда очилган жиноий иш ҳужжатлари билан танишишга рухсат йўқлигидан¸ ниҳоятда қийин, дейди Грегуар Манжа.» [23]

“Бу ишда ҳамма учун мақбул тўхтамга келиш мақсадида¸ ҳозирга қадар ўзига қўйилаëтган айбларни рад этиб келаëтган Гулнора Каримова ҳам “айрим муросага бориши мумкин”¸ дейди собиқ 1-қизни ҳимоя қилаëтган адвокатлар гуруҳи раҳбари.

- Мен ҳимоячи сифатида ўз ишимни бажаришим учун тутқунликдаги мижозимга халқаро стандартларга мос келадиган адолатли шароит яратиб берилиши учун курашаман. Агар Ўзбекистон ҳукуматининг нияти шунчаки Каримованинг бойликларини олиш бўлса¸ биз бунга қаршилик қиламиз ва керак бўлса¸ Страсбургдаги Европа инсон ҳақлари судигача борамиз¸ дейди Каримова адвокатлар гуруҳи раҳбари.» [23]

11. 2019: ГРЕГУАР МАНЖА ВА ГУЛНОРАНИНГ УЧИНЧИ УЧРАШУВИ

Адвокат Грегуар Манжа 2019 йил июн ойида Зангиотадаги аёллар колониясида сақланаётган Гулнора Каримова билан учинчи марта учрашди.

“Адвокатнинг ўз Twitter саҳифасида иддао қилишича, ҳозирда Тошкент вилояти, Зангиота туманида жойлашган аёллар колониясида сақланаётган Гулнора Каримованинг аҳволи ёмонлашган эса-да, унга тиббий ёрдам кўрсатилмаётир.

"Зангиотадан қайтдим. Мижозим ёмон аҳволда. Қон босими юқори. Оёғи тўлиқ бинтланган. Тиббий ёрдам йўқ. Кўп марта ҳушидан кетган. Ҳукуматга оддий савол: Нега Зангиота ва қачонгача? Ўзбошимчалик билан ҳибсда ушлаб туришни тўхтатинг", деб ёзди 15 июнь куни Зангиота қамоқхонасида ўз мижози билан кўришган Манжа.

Гулнора Каримованинг адвокати июнь ойи охирида ҳам айни мазмундаги баёнот билан чиққанди.
10 июнь куни бу баëнотга муносабат билдирган Бош прокуратура Гулнора Каримованинг олдига шифокорларнинг киришига ҳеч қандай тўсиқ йўқлиги¸ унинг соғлиғи қониқарли экани ва зарурат бўлса¸ ҳар қандай тиббий муолажа кўрсатилиши кафолатланган"ини расман маълум қилган эди.” [24]

ДАВОМИ БОР

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

ГУЛНОРА КАРИМОВА ТАҚДИРИ


Фото 1. Гулнора Каримова ўғли Ислом (1992) ва қизи Имон (1998) билан. [1]

МУНДАРИЖА

Андрей Малишконинг “Ҳақиқат” номли шеъри. Эркин Воҳидов таржимаси. [2]
Рустам Ғойиповнинг “Ҳақиқат” номли қўшиғи. [3]
Кириш сўзи.
Биринчи қисм. Гулнора Каримова тақдири.
1. 2014: Галима Бухарбаева фикри.
2. Таржимаи ҳоли.
3. Ижтимоий фаолияти.
4. Шахсий ҳаёти.
5. 2013-2014: Уй қамоғи.
6. 2015: Масхарабозлик суди.
7. Ислом Каримов қизи Гулнорани нега қутқара олмади?
8. 2016: Адвокат Грегуар Манжа (1971).
9. 2016: Грегуар Манжа ва Гулноранинг дастлабки учрашуви.
10. 2018: Грегуар Манжа ва Гулноранинг иккинчи учрашуви.
11. 2019: Грегуар Манжа ва Гулноранинг учинчи учрашуви.
12. 2019: Грегуар Манжанинг Ўзбекистонга кириши тақиқланди.
13. Гулнорага қарши айбловлар ва қамалиш саналари.
14. Дор остидан қочган терговчи.
15. 2018: Қамоқдан озод қилиш келишуви.
16. 2019: Алдов.
17. 2019: Грегуар Манжага Гулнора билан учрашишга рухсат беришмади.
18. Тазйиқдаги адвокатлар.
19. Сохта суд.

Иккинчи қисм. Пикетларим ва Мурожаатномаларим.

Учинчи қисм. Постингларга жавобларим.
Фойдаланилган адабиётлар.

------------------------------------------

АНДРЕЙ МАЛИШКО

ҲАҚИҚАТ

Айтар эди бир замон онам:
- Ўсиб катта бўлурсан, ўғлон.
Оқил бўлу мард бўл чинакам,
Бу икки иш эмасдир осон.

Оқил бўлгин. Сен бу ҳаётнинг
Кенг йўлию сўқмоғин ўрган.
Ҳам томчининг, ҳам коинотнинг
Чексизликда кезмоғин ўрган.

ҲАҚИҚАТ – БИР, ҲАҚИҚАТ – АЧЧИҚ,
ШУНДАН ДОИМ БАЛОГА ДУЧОР.
СЕН МАРД БЎЛГИН, СЕН УНГА ОЧИҚ,
ҲИМОЯЧИ БЎЛГИН УСТИВОР.

КЕРАК БЎЛСА ҲАҚИҚАТ УЧУН
ЮРАГИНГНИ ПАРЧА-ПАРЧА ҚИЛ.
КЕРАК БЎЛСА ҲАҚИҚАТ УЧУН
МИНГ БОР ЎЛИБ, МИНГ БОРА ТИРИЛ.

МАЙЛИ, СЕНДАН ДЎСТЛАРИНГ КЕЧСИН,
СЕНДАН КЕЧСИН, МАЙЛИ, ҚОНДОШЛАР.
РОЗИ ЭДИМ МЕН БЕРГАН ЖОННИ
ҲАҚИҚАТГА БАХШ ЭТСАНГ АГАР.

ОҚИЛ БЎЛУ МАРД БЎЛГИН, ЎҒЛОН,
БУ ИККИ ИШ ЭМАСДИР ОСОН.

Украин тилидан ўзбек тилига Эркин Воҳидов ўгирган. [2, 1-ж., 285-б.]

Рустам Ғойипов 2000 йил арафасида “Ҳақиқат» шеърига куй басталаб яхши қўшиқ қилиб куйлаганди ([3]).

КИРИШ СЎЗИ

Сиёсатшунослик фанлари доктори, профессор Гулнора Каримова 1972 йил 8 июл куни туғилган.
Мен инсон ҳуқуқи ҳимоячиси сифатида у 45 ёшга тўлган кун, яъни 2017 йил 8 июл куни Ўзбекистоннинг Вашингтондаги элчихонаси олдида дастлабки пикетни ўтказдим. 2013 йилдан бери тутқунликда сақланаётган ва 2015 йилда вилла ошхонасида яширин ҳамда нотўғри суд қилинган Ўзбекистон фуқароси Гулнора Каримованинг озод этилишини талаб қилиб мен 2018 йил 7 июл куни Ўзбекистоннинг Вашингтондаги элчихонаси олдида иккинчи пикетни, 2019 йил 8 июл куни учинчи пикетни, 2020 йил 8-9 июл кунлари тўртинчи пикетни, 2021 йил 8 июл куни бешинчи пикетни ва 2022 йил 6, 7, 8 июл кунлари олтинчи пикетни, 2023 йил 7, 8, 9 июл кунлари еттинчи пикетни ўтказдим.

Ушбу таҳлилий мақолам уч қисмдан иборат. Унинг биринчи қисмини “Гулнора Каримова тақдир” деб номладим ва унда Гулнора ҳақида муҳим маълумотлар билан бирга унга қарши ўтказилган адолатсиз судлар ҳақида ёздим.

Мақоламнинг иккинчи қисмида ўтказган еттита пикетим ва Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев номига ёзган Мурожаатларимни келтираман.

Ҳар бир пикетимдан кейин Мурожаатномаларимни Фейсбукдаги саҳифамда ва ўнга яқин гуруҳлар саҳифаларида чоп қилдим. Ҳар сафар анчагина ватандошларим ўз норозилигини билдирган постинглар ёзишди. Мен айримларига жавоб ёздим. Улар Гулнора Каримова ҳақида кўпгина фактларни билмасликлари, жумладан у сиёсатшунослик фанлари доктори, профессор эканлигини билишмас экан. Мен мақоламнинг учинчи қисмида ўша постинглар ва уларга ёзган жавобларимни келтираман, иншааллоҳ.

2023 йил 7-9 июл кунлари ўтказган пикетим пайтида Шавкат Миромонович номига тайёрлаган Мурожаатномам бошида қуйидагича ёздим.

“Ҳурматли Шавкат Миромонович! Ўқимишли, зукко, олим, ишбилармон, жасур аёл бўлмиш профессор Гулнора Каримова инсон ҳуқуқлари ҳимояси учун 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022 йилларда 8 июл куни ўтказган пикетларимда ва Сизга ёзган Мурожаатномаларимда қуйидаги фикрларимни таъкидлагандим: Гулнора Каримова 2013 йилдан уй қамоғида сақлангани, 2015 йил август ойида Гулнора Каримова уйининг ошхонасида ўтказилган масхарабозлик судида биринчи ҳукм ўқилгани, иккинчи ҳукм Тошкент вилоят судида 2015 йил 21 август куни ëпиқ эшиклар ортида ўқилгани, учинчи ҳукм Ўзбекистон Олий судида 2020 йил 18 март куни ўқилгани ва ҳар учаласида Гулнора Каримова танлаган адвокатларни судда қатнашишига йўл қўйишмагани сабабли ушбу “масхарабозлик” судловлари адолатсиз бўлганлиги, ва адолатсиз суд ҳукми ҳамда турли хил тақиқлар сабабли кўп йиллардан бери қамоқхонада азоб чекаётган Ўзбекистон фуқароси Гулнора Каримова ҳаёти хавф остида эканлиги ҳақида ёзгандим.” [4]

Одатда бирор инсонни тушуниш учун унинг ўрнига ўзингизни қўйиб кўрсангиз тушунишингиз осонлашади. Гулнора Каримова ўрнига ўзингизни, турмуш ўртоғингизни, фарзандингизни, ака-укангизни ёки опа-синглингизни қўйиб кўринг. Мен одатда шундай фикрлайман: менга қарши шундай адолатсизликлар қилишса ва шу аҳволга солишса нима қилардим? Қамоқхонада бўла туриб бирор иш қилиш иложи деярли йўқ. Шу сабабли озодликда бўлган инсонлар имконлари доирасида ёзиш ва ҳоказо ишлар орқали бонг уришлари керак. Қолган муҳим гапларни мақолам давомида ёзаман ва сиз ўзингиздаги кўпгина саволларингизга жавоб топасиз, иншааллоҳ.

БИРИНЧИ ҚИСМ. ГУЛНОРА КАРИМОВА ТАҚДИРИ

1. 2014: ГАЛИМА БУХАРБАЕВА ФИКРИ


Фото 2. Таниқли ўзбек журналисти Галима Бухарбаева (1974). [5]

Аввал Гулнора Каримовага бўлаётган адолатсиз тазйиқлар, судлар, Давлат хавфсизлик хизмати уюштираётган ёлғон ташвиқотларга доир таниқли ўзбек журналисти Галима Бухарбаева 2014 йил 26 феврал куни ёзган “10 фактов - что Ислам Каримов не “заказывал” дочь Гульнару” (“Ислом Каримов қизи Гулнорага «буюртма» бермаганига доир ўнта факт”) номли мақоласидаги муҳим фикрини келтирай. Рус тилидан ўзбек тилига мен ўгирдим.

“Халқ Гулнорани давлат тузумидан ҳам кўпроқ ёмон кўради. 2005 йилда андижонликларни отган, мамлакат аҳолисининг ҳар бирини қўрқувда сақлаб турган ва, албатта, ундан кам бўлмаган миқдорда ўғрилик ва коррупcия қилган кучишлатарлардан кўпроқ ёмон кўради.

Энг қизиғи – уни отасидан ҳам ёмон кўришади: отаси Гулнорани ҳам дунёга келтирган, 25 йил ичида Ўзбекистонни ҳам қулдорлик тузуми хусусиятлари бўлган феодализмга қадар тушкунликка туширган, ўғирлик ва зўрлаш, зўрлаш ва ўғирликни ўз мафкураси деб эълон қилган.

Аммо нафрат манбаи бехосдан қулади, ва бу жуда тез содир бўлди. Гулнора калтакланди ва номаълум жойда тутиб турилибди.

Лекин ундан нафратланиш камаймади. Бу нафрат эса бугунги кунда фактларга холисона қараш, ҳамма бир кишига қарши нафрати сингиб кетган ҳолда, яна маккорлик билан ўзининг қора ишларини қилаётган кучларни ҳисобга олишга имкон бермаётир.

ҚУЛОҚЛАРИМИЗДАГИ ЛАҒМОНЛАРНИ ОЛИБ ТАШЛАБ, ФАКТЛАРНИ ЎРГАНАМИЗ


Фото 3. Лағмонлар илинган қулоқлар ... (Интернетдан олган суратим)

76 ёшли Ислом Каримов ёш эмас, Гулнора Каримова устидан адолат билан эмас, жазолаш билан ҳал қилишмоқда.

Мен ушбу қатъий баёнотларни айтмоқчиман ва уни тинглашларини хоҳлайман. Сайтимизнинг ҳар бир ўқувчиси ўзини тарғиботдан ҳимоя қилишни, ҳақиқатга тик боқишни ўрганиши керак.

Бугун (2014 йилда, А.Ш.) бизни учта нарсага инонтиришга ҳаракат қилишмоқда:

- Гулноранинг қулаши – унинг отаси бўлмиш Ислам Каримовнинг қароридир, Ислам Каримов ҳар қачонгидан қудратли ва ёшдир;

- Миллий хавфсизлик хизматининг бунга алоқаси йўқ, у фақат ижрочидир;

- Каримова ишини аниқлашга уринаётган мустақил матбуотни у пора бериб сотиб олган.

Аммо юқорида саналганларнинг барчасини шубҳа остига қўядиган ва Гулнорани йўқ қилиш бўйича бутун операция анча илгари ишлаб чиқилганини, бугун (2014 йилда, А.Ш.) эса муваффақиятли амалга оширилганини кўрсатадиган фактлар бор.

Ахборот фони яратилди, Европада ҳақиқий жиноий ишлар кўринишида бадном қилувчи ишлар (копроматлар) тўпланди, Президент маъмуриятида одамлар алмаштирилди, Гулноранинг яқинларига қарши тергов ҳаракатлари олиб борилди.

Ўнта факт:

1. Агар Ислом Каримов ўз ҳадидан ошган қизини жазоламоқчи ёки тартибга чақирмоқчи бўлса, ошкор қилмай дарров ҳал қилган бўларди.

Президент Нурсултон Назарбоевни қизи Дариғанинг ҳаддан ташқари нафсонияти ғазаблантирганида, у билан битта суҳбатда эсини киргизиб қўйди – Твиттерда уруш ҳам, ҳужум ҳам, уй қамоғи ҳам талаб қилинмади.

2. Каримованинг йирик коррупсиясини фош қилган TeliaSonera иши швед журналистларига манфаатдор шахслар ёки тузилмалардан маълумотларнинг “қуйиши” (бергани) туфайли мумкин бўлди.

3. Президентнинг кенжа қизи Лола Каримова-Тиллаева Би-би-си (радиоси) ўзбек хизмати билан кутилмаган шов-шувли интервюси, унинг чиқиш санаси – 2013 йил 25 сентябр. Гулнорани оила эътиборидан қолган инсон дея эълон қилиш билан Лола ўз опасидан воз кечди.

4. 2013 йил октябр ойида Президент хавфсизлик хизмати (ПХХ) раҳбари Аҳад Носиров ўрнига Президент рафиқаси Татьяна Каримова ва Миллий хавфсизлик хизматига тўлиқ бўйсунувчи Муиджон Тоҳирий тайинланди. (2013 йил 17 феврал куни Тоҳирий Гулнора хонадонига бостириб кирганида уни калтаклади.)

5. 2013 йил 10 октябр куни президент рафиқаси Татьяна Каримованинг амакиваччаси ва жияни Акбарали Абдуллаевнинг Тошкентда ҳибсга олиниши.

6. Гулноранинг собиқ ёрдамчиси Нурмухаммад Содиқов ишининг пайдо бўлиши. 2013 йил ноябр ойи бошида бир қанча ахборот воситалари ва ҳуқуқ ҳимоячилари Содиқовнинг қариндошларидан унинг бедарак йўқолгани ва Гулнора томонидан ўғирлаб кетилгани гумон қилингани ҳақида хат олди.

Эртаси куни Ўзбекистон Бош прокуратураси ғайриоддий шошма-шошарлик билан Содиқовнинг ғойиб бўлгани бўйича жиноий иш қўзғатади ва бу ҳақда ўз сайтида хабар беради. Икки кундан кейин Содиқов Твиттерда пайдо бўлади.

7. Ислом Каримовнинг ахборот изоляцияси. Унинг олдига бир неча киши, асосан кучишлатар органлар, ва унинг рафиқаси Татьяна Каримова келиб-кетиб туради. Шунингдек Гулнора ва унинг фарзандларининг отаси ва бобоси билан учрашуви тўсиқланади (қамал вазият).

8. 2013 йил декабрда Гулнора Каримованинг Женевадаги боғли кошонаси (вилласи)га уй калити ва сигнални ўчириш кодларини олган қочқин (диссидент) Сафар Бекжоннинг бостириб кириши. Калитлар фақат Президент хавфсизлик хизматида бор эди (ПХХ Миллий хавфсизлик хизмати қошидадир).

9. Гулноранинг Твиттердаги қаршилиги деярли беш ой давом қилди. Агар кучишлатар ходимлар унга нисбатан Ислом Каримовнинг қарорига эга бўлишганида бунинг иложи бўлмасди.

10. Гулноранинг аҳволи ҳақида мустақил фикр билдиришга уринаётган журналистга Миллий хавфсизлик хизматининг матбааси ҳар куни ёлғон хабарлар тарқатди.

Дарҳақиқат, янада кўпроқ фактлар бор. Асосийси – олдиндан бичиб-тўқилмаган, тахминларга асосланмаган фикрлар ва уларни кўриш истаги.

Фақат нима бўлган ва нима бўлаётганининг аниқ тасвири бизга Каримов режимида биринчи марта катта ёриқ пайдо бўлган пайтда нима истаймиз ва бу вазиятда қандай ҳаракат қилишимиз кераклигини ўзимиз ҳал қилиш имкониятини беради.

Галима Бухарбаева (1974) - Uznews.net бош муҳаррири” [6]

2013 йил 17 феврал куни Муиджон Ваҳоббович Тоҳирий (1954) Гулнора Каримова хонадонига бостириб кириб уни калтаклаганди. У ҳақда маълумот.

«Муиджон Тоҳирий таржимаи ҳоли

2001—2006-йилларда Ўзбекистон Республикаси Миллий хавфсизлик хизматининг Сурхондарё вилояти бошқармаси бошлиғи.
2006—2009-йилларда Ўзбекистон Республикаси Миллий хавфсизлик хизмати раисининг ўринбосари.
2009—2010-йилларда Ўзбекистон Президенти ҳузуридаги Миллий хавфсизлик кенгаши котибининг ўринбосари.
2010—2011-йилларда Ўзбекистон Республикаси Президентининг Давлат маслаҳатчиси.
2011—2016-йилларда Ўзбекистон Республикаси Миллий хавфсизлик хизмати раисининг ўринбосари.
2013—2016-йилларда Ўзбекистон Президентининг хавфсизлик хизмати бошлиғи.
2016-йил 20 декабрдан 2018 йил 12-февралгача - Ўзбекистон Республикаси Давлат Божхона қўмитаси раиси.
2018 йилннинг декабр ойида ҳибсга олинган. 2019 йил 16 май куни жиноят ишлари бўйича Тошкент вилояти суди ҳукми билан уч ярим йилга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинланди.” [7]

2. ТАРЖИМАИ ҲОЛИ


Фото 4. АҚШнинг 1992-2000 йиллардаги президенти Билл Клинтон ва Гулнора Каримова. [8]

Гулнора Каримованинг таржимаи ҳоли, ижтимоий фаолияти ва шахсий ҳаёти билан қисқача танишайлик.

“Гулнора Каримова Ислом Каримов ва Татяна Каримованинг тўнғич қизи. Фарғонада туғилган.
1988-йили у Тошкентда ёш математиклар академиясини тугатган.
1987-1990 — Ўзбекистон статистика бош бошқармаси девонхонаси ходими.
1992-йили Ню-Ёрк штати университети қошидаги Мода технологиялари институтида таҳсил олди.
1990-1994 — Ўзбекистон савдо-саноат палатаси таржимони.
1994-йили — Тошкент давлат университети фалсафа-иқтисодиёт факултетининг халқаро иқтисодиёт бўлимини бакалавр даражаси билан тамомлади.
1994-1995 — Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети ўқитувчиси.
1995-1996 — Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги стратегик таҳлил бош бошқармаси ходими.
1996-йили Каримова Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси қошидаги Иқтисодиёт институтининг магистратурасини битирди.
1996-1997 — Ташқи ишлар вазирининг маслаҳатчиси.
1997-1998 — Ўзбекистоннинг БМТдаги ваколатхонаси маслаҳатчиси.
1998-2000 — академик таътил.
2000-йили Гарвард университетида санъат магистри даражасига эга бўлди.
2000-2003 — Ташқи ишлар вазирининг маслаҳатчиси.
2001-йили у Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университетида сиёсий фанлар доктори бўлди, 2009-йили эса ўша ернинг ўзида профессор илмий даражасини олди.
2003-2005 — Ўзбекистоннинг Россиядаги элчихонаси маслаҳатчиси.
2006-йили Каримова Тошкент Ахборот технологиялари университетида телекоммуникациялар соҳасида бакалавр даражасига эришди.
2005-2008 — ташқи ишлар вазирининг маслаҳатчиси.
2008-2008 — ташқи ишлар вазирининг ўринбосари.
2008-2010 — БМТ қошидаги ва Женевадаги бошқа халқаро ташкилотларда Ўзбекистон Республикасининг доимий вакили.
2010-2012 — Ўзбекистоннинг Испаниядаги элчиси.
2012-2013 — Ўзбекистон маданияти ва санъати форуми васийлик кенгаши раиси.» [9]

Гулнора Каримова 16 ёшида (1988) Тошкентда ёш математиклар академиясини тугатган. Мен 1970-1975 йилларда Самарқанд давлат унивеситети механика-математика факултетини 4-5 баҳолар билан тугатган математик сифатида қуйидаги фикни таъкидлашим мумкин: математика соҳасида таниш-билишчилик ўтмайди. Фақат чин дилдан қизиқса ва бу борада сидқидилдан меҳнат қилсагина қобилиятли тенгқурлари сафида ёш математиклар академиясини ўқиб тугатиши мумкин. Гулнора Каримовада бунга етарлича қобилият ва қизиқиш бўлган. Ушбу қобилият ва қизиқишни уйғотишда унинг отаси бўлмиш раҳматли Ислом Каримовнинг (1938-2016) каттагина ҳиссаси бор, деб ҳисоблайман. Ислом Каримов 1960 йилда Тошкент Политехника институтини, 1967 йилда Тошкент Халқ хўжалиги институтини тугатган ва иккита олий маълумотга эга шахсдир. У 1961 йилдан Тошкент Авиация заводида ишлай бошлаган ва тиришқоқлиги ҳамда меҳнати билан етакчи муҳандис-конструктор лавозимигача кўтарилган. Мен ўзим ҳам етакчи муҳандис-конструктор лавозимигача ишлаганим сабабли бу лавозимда математика ва техника соҳасида кўпгина билимларга эга бўлиш талаби борлигини ҳам биламан. У шундай билимлари ва малакаси борлиги сабабли тўнғич қизи Гулнорада математикага қизиқишни болалигидаёқ уйғота олган ва қўллаб-қувватлаган.

Менинг диктатор Ислом Каримовга муносабатим масаласини 60 тадан ортиқ танқидий мақолаларимда ёзганман. Умумий таҳлилий мақола сифатида “Ислом Каримовнинг ижобий ишлари” ва “Ислом Каримов ва МХХнинг салбий ишлари” номли [10]-[11]-мақолаларимда ёзганман.

Демак Гулнора Каримова Тошкент давлат университети фалсафа-иқтисодиёт факултетининг халқаро иқтисодиёт бўлимини бакалавр даражасини (1994), Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси қошидаги Иқтисодиёт институтининг магистратурасини (1996), АҚШдаги Гарвард университетида санъат магистри даражасини (2000), Тошкент Ахборот технологиялари университетида телекоммуникациялар соҳасида бакалавр даражасини (2006) битирган. Яъни у тўртта олий маълумотга эришган шахсдир.

Таққослаш учун: АҚШнинг 1992-2000 йиллардаги президенти Билл Клинтон (1946) Вашингтон шаҳридаги Джоржтаун университети, Оксфорддаги университет коллежини ва Йелск ун6иверситетини битирган, яъни учта олий маълумотга эга. [12]

3. ИЖТИМОИЙ ФАОЛИЯТИ

“Гулнора Каримова ўзининг 8 йиллик фаолияти давомида Ўзбекистонда ва хорижда бир ярим мингдан ошиқ ҳар йиллик лойиҳаларни ташкил этган ва ўтказган “Ўзбекистон маданияти ва санъати форуми” Фондининг ташкилотчиси ва васийси ҳисобланади. Фонд Ўзбекистоннинг жамоатчилик ташкилотлари ўртасида ўрнак сифатида ЮНЕСКОнинг расмий ҳамкорлари сафига киради. Фонд Россия, Хитой, Япония, Франсия, Австрия, Швейсария, Испания, АҚШ, Буюк Британияда расмий ваколатхоналарига эга. Гулнора Каримова Франсияда ваколатхона очилиши муносабати билан Луврда ўзбек дизайнерлари дефилесини ўтказди, Глазгода эса ўзбек сўзаналари кўргазмасини ташкил этди.

Каримова бундан ташқари бошқа фондларни ҳам ташкил этган. Булар оналик ва болалик масалалари билан боғлиқ хайр-саҳоват билан шуғулланувчи «Аёллар йиғини» ташкилоти, сут бези саратони бўйича «Ҳаёт учун» ассоцацияси, шунингдек асосан узоқ минтақаларда аҳолига адресли ёрдам кўрсатувчи, шунингдек вилоятлардаги фермер ва тадбиркорларга грант ва имтиёзли кредитлар ажратувчи «Меҳр нури» фондлари.

Каримова томонидан ташкил этилган «Келажак овози» истеъдодли ёшлар конкурсида 8 йил давомида бутун республика бўйича 388 минг номзод иштирок этди. Каримованинг Ўзбекистондаги бошқа йирик лойиҳалари — сут бези саратони билан курашишга маблағлар йиғиш учун 2010-йилдан бошлаб Тошкент ва минтақаларда 100 минг ортиқ иштирокчиларни қамраб олган «Ҳаёт учун» хайр-эҳсон марафон-форуми, халқаро иштирокчилар, маданият ва санъат арбобларини кўпроқ қамраб олган лойиҳалар — «Асрлар садоси» кўчма анъанавий маданият фестивали, «Арт Wеэк Стйле.Уз» лойиҳаси шулар жумласидандир.

Бундан ташқари, у Ўзбекистонда «Олтин Гепард» Тошкент халқаро кинофоруми ва Театр.уз Тошкент театр фестивалини ўтказиш ташаббуси билан чиқди. 2011-йил сентабрда Гулнора Каримова ташаббуси билан минтақаларда «ахборот марказлари» орқали фуқароларнинг мурожаатларини қабул қиладиган ва ижтимоий муаммоларни ҳал қилиш учун кучларни бирлаштирадиган «Ўзбекистон ижтимоий масъул фуқаролари форуми» яратилди.» [9]

4. ШАХСИЙ ҲАЁТИ

“1991-йил июл ойида Гулнора дугонасининг туғилган кунида АҚШ фуқароси бўлган Афғонистонлик этник ўзбек Мансур Мақсудий билан танишди ва унга турмушга чиқди. Никоҳдан кейин Гулноранинг эри Тошкентдаги Кока-кола (Coca-Cola) компанияси ваколатхонасининг директори лавозимини эгаллади.

Ушбу никоҳдан 1992-йили Ислом исмли ўғли дунёга келди, 1999-йили эса қизи — Имон. 2001-йили никоҳ бузилди, Каримова болалари билан бирга АҚШнинг Ню-Жерсидаги оилавий уйидан кетди. Никоҳ ажрими жараёни икки йилга чўзилди ва халқаро жанжалга айланиб кетди. Америка суди Мақсудийга болаларга васийлик ҳуқуқини берди, Гулнорага собиқ эрига болаларни қайтариш талабини қўйди ва уларни ушлаб тургани учун санксия берди. Бунга жавобан Ўзбекистон ҳукумати Мансурни қаллобликда, солиқларни яширишда, жуда катта миқдордаги поралар олганликда, мулкни ўғирлашда ва пулларни ювишда айблади ва халқаро қидирувга эълон берди. 2008-йил 9-июлда Ню-Жерси штати Олий суди судяси Дан Вилсон Гулнора Каримовага иккала фарзанди учун тўлиқ ҳуқуқни қайтаришга қарор чиқарди.” [9]

ДАВОМИ БОР

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ

ВАШИНГТОНДА ПИКЕТ

Ваъда қилганимдек, 2023 йил 7 июл куни Ўзбекистоннинг Вашингтон шаҳридаги элчихонаси олдида Гулнора Каримованинг инсон ҳуқуқлари 2013 йилдан бери бузиб келинаётганлиги сабабли пикет қилдим. Мен Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев номига ёзган “ГУЛНОРА КАРИМОВАГА ОЗОДЛИК (ОЧИҚ ХАТ КЎРИНИШИДАГИ МУРОЖААТНОМА)” ни кеча Фейсбук саҳифамда ва ўнта гуруҳ саҳифаларида чоп қилгандим.

Пикетим соат 16:25 дан 18:00 гача давом қилди. Элчихонадан ҳеч ким чиқмади ва олдимга келиб пикетим сабабини сўрамади. Шу сабабли Президент Шавкат Мирзиёев номига ёзган Мурожаатномамни элчихона дарвозасига илинган хатлар учун мўлжалланган қутига ташладим.

Фото. Ўзбекистоннинг Вашингтон шаҳридаги элчихонаси олдидаги пикетим. 2023 йил 7 июл. Муаллиф фотоси.

Қўлимда ушлаб турган плакатимда мазлума Гулнора Каримова қамоқхонада 2021 йил март ойида ёзган “В тюрьме Узбекистана” номли шеърининг рус ва ўзбек тилидаги матни бор. Ўша кучли ёзилган шеърни қуйида келтираяпман.

Гулнора КАРИМОВА

В ТЮРЬМЕ УЗБЕКИСТАНА (ЎЗБЕКИСТОН ҚАМОҚХОНАСИДА)

Здесь заставляют унижаться и унижать собой других,
Бу ерда таҳқирланишга ва ўзинг орқали бошқаларни таҳқирлашга мажбур қилишади,

На крик людской не откликаться, людей в животных превратив.
Инсонларфарëдига ҳамдардлик билдирмасликка (мажбур қилишади), одамларни айлантириб махлуқларга.

Здесь единицы верять в Бога, здесь дух предательства царит,
Бу ерда саноқли одам Худога инонар. Бу ерда сотқинлик арвоҳи подшоҳлик қилар.

Калечат жизни здесь без счёта и заставляют падать ниц.
Ҳисобсиз одамнинг ҳаëти қамишдай синган ва улар юзтубан қулашга мажбурланаëтир,

Здесь Человеческое палят, С корнем вытравливая лик,
Бу ерда инсонлик ëнмоқда. Инсон юзидан томиригача суғурилмоқда инсоний қиëфа.

Здесь честь и гордость не оставят, пока ты до конца не сник.
Бу ерда шараф ва ғурурингдан мосуво қилишар. Буткул адо бўлгунингча пажмурдаликда,

Здесь каждому поставлен ценник, И только цифры правят бал.
Бу ерда ҳар одам бўйнида нархнома. Фақат рақамлар бу салтанатда султонлик қилар.

И считанные, кто ошейник для подлости не завязал.
Фақат саноқли одамлар ит бўйинбоғини шарафсизлик учун боғламай қўйган.

Здесь всё построено на пытке, Тебя пытают день-деньской,
Бу ерда ҳамма нарса қийноқ устига қурилган. Сени ҳар куни, ҳар он, ҳар сония қийнашар.

И души выплавляют в слитки, И только сниться здесь покой.
Ва руҳингни ёмбига айлантиришар, Ва бу ерда тушингга фақат ором кирар.

На окрики, на мат, на склоки, уже никто не голосит,
Бақириқлар, онангнилаб сўкиш, бузғунчиликларга ҳеч ким шовқин қилмай қўйган.

И только продливают сроки для тех, кто совесть не убил.
Ва фақат виждонини ўлдирмаганларнинг қамоқ муддатини узайтиришар.

Здесь попираются законы, Их не читали никогда,
Бу ерда қонунлар топталмоқда. Бу қонунларни ҳеч ким ўқимаган ҳеч қачон.

С землей равняются каноны простого Человеческого Бытия!
Оддий инсонликнинг ҳаёт тарзини, одамнинг одамлигини ер билан бир қилишар!”

Шуҳрат Бобожон ва Шуҳратжон Аҳмаджоновнинг сатрма-сатр таржимаси

E-mail: havassh54@gmail.com

2023 йил 8 июл

АҚШ, Вашингтон шаҳри

Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёевга
нусхаси “Озодлик” радиосига
нусхаси “Би-би-си” радиосига

Шуҳратжон Аҳмаджонов (1954 йилда туғилган, Ўзбекистон фуқароси)
216 Tulip Dr., Gaithersburg, Maryland, USA 20877
E-mail: havassh54@gmail.com

2023 йил 7 июл

ГУЛНОРА КАРИМОВАГА ОЗОДЛИК
(ОЧИҚ ХАТ КЎРИНИШИДАГИ МУРОЖААТНОМА)

КУЧ – АДОЛАТДАДУР.
АМИР ТЕМУР (1336-1405)


Фото 1. Гулнора Каримова ўғли Ислом (1992) ва қизи Имон (1998) билан (МАҚОЛА: Гульнара Каримова фото, биография, рост и вес 2023. Узнай все)

Ҳурматли Шавкат Миромонович! Ўқимишли, зукко, олим, ишбилармон, жасур аёл бўлмиш профессор Гулнора Каримова инсон ҳуқуқлари ҳимояси учун 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022 йилларда 8 июл куни ўтказган пикетларимда ва Сизга ёзган Мурожаатномаларимда қуйидаги фикрларимни таъкидлагандим: Гулнора Каримова 2013 йилдан уй қамоғида сақлангани, 2015 йил август ойида Гулнора Каримова уйининг ошхонасида ўтказилган масхарабозлик судида биринчи ҳукм ўқилгани, иккинчи ҳукм Тошкент вилоят судида 2015 йил 21 август куни ëпиқ эшиклар ортида ўқилгани, учинчи ҳукм Ўзбекистон Олий судида 2020 йил 18 март куни ўқилгани ва ҳар учаласида Гулнора Каримова танлаган адвокатларни судда қатнашишига йўл қўйишмагани сабабли ушбу “масхарабозлик” судловлари адолатсиз бўлганлиги, ва адолатсиз суд ҳукми ҳамда турли хил тақиқлар сабабли кўп йиллардан бери қамоқхонада азоб чекаётган Ўзбекистон фуқароси Гулнора Каримова ҳаёти хавф остида эканлиги ҳақида ёзгандим.

Мен бугунги Очиқ хат кўринишидаги Мурожаатномамда профессор Гулнора Каримованинг ноёб ишбилармонлик ва бизнесменлик қобилияти ҳақида, у шу қобилияти ёрдамида Ватанимизга миллиард-миллиард доллар фойда келтириши, минг-минглаб ватандошларимизга юқори даражада ойлик тўланадиган иш шароитлари яратиб бериши мумкинлиги ҳақида ёзмоқдаман.

Гулнора Каримова касби бўйича заргарлик буюмлари дизайнери соҳасида ишлаган (МАҚОЛА: Каримова, Гульнара Исламовна – Википедия). У шу соҳанинг нозик ва ишбилармон мутахассисидир. У 1992 йилда Ню-Йорк штати университети қошидаги Мода технологиялари институтида (АҚШда) тахсил олди.

Гулнора Каримова олган олий маълумотларни ҳам эслатай. У 1988-йили Тошкентда Ёш математиклар академиясини тугатди, 1994 йили - Тошкент Давлат университети фалсафа-иқтисодиёт факултетининг халқаро иқтисодиёт бўлимини бакалавр даражаси билан тамомлади. 1996-йили Каримова Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси қошидаги Иқтисодиёт институтининг магистратурасини битирди, 2000-йили АҚШдаги Гарвард университетида Санъат магистри даражасига эга бўлди. 2001-йили у Тошкент Жахон иқтисодиёти ва дипломатияси университетида сиёсий фанлар доктори бўлди, 2009-йили эса ўша ернинг ўзида профессор илмий даражасини олди. 2006-йили Каримова Тошкент Ахборот технологиялари университетида телекоммуникасиялар соҳасида бакалавр даражасига эришди. (МАҚОЛА: Гулнора Каримова биографияси. – читайте в блоге BAHTIYOR8007 )

Гулнора Каримованинг ташкилотчилик қобилиятини ҳам эслайлик. Гулнора Каримова аёл боши билан жуда кўп савоб ишларни ташкиллаштира билди ва қила олди. Бу ҳақда у Швейцариянинг Bilan журналига 2013 йил март ойида берган интервюсида қуйидагича айтган ва ёзганди.

“2004 йилда ташкил этилган ҳамда ЮНЕСКО билан ҳамкорлик тўғрисидаги келишувга эга Фонд Форум (7 миллиондан ортиқ бенефициарлар, менинг асосий ҳар йили ўтказиладиган лойиҳаларимдан – «Янги авлод» республика болалар ижодиёти фестивали (2004 йилдан буён – бутун Ўзбекистондан 130 мингдан ортиқ истеъдод эгаси), «Келажак овози» республика иқтидорли ёшлар танлови (2005 йилдан буён бутун Ўзбекистон бўйлаб 400 мингдан ортиқ иштирокчи), ЮНЕСКО билан ҳамкорликдаги «Асрлар садоси» анъанавий маданият фестивали, ҳар йили 100 000 киши ташриф буюрувчи Art Week Style.uz санъат ҳафталиги, «Навқирон Ўзбекистон» анъанавий санъат фестивали ва кўплаб бошқа лойиҳалар); «Меҳр нури» хайрия жамғармаси (800 мингга яқин бенефициар), «Аёллар кенгаши» республика жамоат бирлашмаси (750 минга яқин бенефициар), «Ҳаёт учун!» кўкрак бези саратони миллий уюшмаси (127 800га яқин бенефициар – ҳар йили ўтказиладиган йирик лойиҳалардан бири АҚШнинг Susan G.Komen фонди билан ҳамкорликда ўтказиладиган «Ҳаёт учун!» форум-марафони (3 йил мобайнида бутун Ўзбекистон бўйлаб 100 мингдан ортиқ киши лойиҳада иштирок этди), кўкрак бези саратонини профилактика қилиш мақсадида бутун Ўзбекистон бўйлаб 27 минг аёл бепул тиббий текширувдан ўтказилган; Ижтимоий ташаббусларни қўллаб-қувватлаш фонди (2,5 млн.дан ортиқ бенефициар, йирик лойиҳалар орасида Давлат таълим тизими учун «Инклюзив таълим» дастури (600дан ортиқ имконияти чекланган болалар учун) ва «Тоза сув» (Оролбўйи экологик ноқулай ҳудуди аёл киши сифатида аҳолисини ичимлик суви билан таъминлаш); «Келажак овози» ёшлар ташаббуслар маркази (500 мингдан ортиқ иштирокчи), «MEROS» Ўзбекистон антикварлари уюшмаси, «IJOD» Ўзбекистон рассомлари, санъатшунослари ва халқ усталари уюшмаси (300 дан ортиқ ҳунармандларни бирлаштиради ва йилига икки маротаба “Базар-Арт” лойиҳасини ўтказади); Абу Али Ибн Сино (Авиценна) номидаги халқаро халқ табобати уюшмаси; Ўзбекистон ижтимоий масъулиятли фуқаролари форуми; Сиёсий тадқиқотлар маркази, бутун Ўзбекистон бўйлаб болалар спорти ва ижодиёти марказлари ва бошқалар» (Мана буни жасорат деса бўлади! - ЯНГИ ДУНЁ » Blog Archive » Мана буни жасорат деса бўлади! (yangidunyo.org) 2013 йил 12 март)

ТАКЛИФИМ: Ўқимишли, зукко, олим, ишбилармон, тижоратчи, жасур ўзбек аёли бўлмиш профессор Гулнора Каримовага ЎЗБЕКИСТОНДА ЗАРГАРЛИК БУЮМЛАРИНИ 21-АСР ТАЛАБЛАРИ ВА ЖАҲОН МИҚЁСИДА РАҚОБАТБАРДОШЛИК ДАРАЖАСИДА ИШЛАБ ЧИҚАРИШНИ ТАШКИЛЛАШТИРИШ ВАЗИФАСИНИ ТОПШИРИШ МАҚСАДГА МУВОФИҚДИР.

Гулнора Каримованинг яна бир нечта муҳим қобилиятини санаб ўтай.

1. Тажрибали тижоратчи сифатида жаҳон бозори талабларини яхши билади.

2. Ишлаб чиқариш ва тижорат соҳасида кимнинг қўлидан қайси иш келишини яхши билади. Бу раҳбар инсоннинг ноёб қобилиятларидан биридир.

3. Кўпгина хориж тилларини яхши билади, хорижлик ишбилармонлар ва давлат арбоблари билан таржимонсиз эркин суҳбатлаша олади. Заргарлик соҳасида ҳар хил тиллардаги манбалардан маълумотларни ўқиб, таҳлил қилиб фойдалана олади.

4. Давримиз давлат арбоблари, бой-бадавлат ва юқори мансабли шахслари, жумладан хотин-қизлари билан кўп йиллар давомида хушмуомалалик билан мулоқот олиб борганлиги сабабли киборлар дидини ва заргарлик буюмлари соҳасидаги талаб-истакларини яхши билади. Натижада Гулнора Каримова раҳбарлигида ўзбек заргарлари яратган буюмлар жуда бозоргир бўлади ва Ватанимизга миллионлаб, ҳатто миллиардлаб доллар фойда олиб келади.

Бугунги кунда ишсиз юрган ўткир кўзли ва моҳир қўлли минг-минглаб ёшларимиз, айниқса хотин-қизларимиз заргарлик касбини эгаллаб ўзини ҳам, оиласини ҳам яхши даромад билан таъминлайди.

Ўзбекистонда, туркийзабон ва форсийзабон қўшни давлатларда ва узоқ-яқин хориж давлатларида ўзбек заргарлари яратган заргарлик буюмлари сотадиган магазинлар очилади ва унда минг-минглаб ватандошларимиз ишлаб, ўзларига ҳам, Ватанимизга ҳам кўп даромад келтиради. Буюк Шарқ заргарлик маҳорати асосида Ўзбекистонда олтин-кумушдан қилинган бежирим ва ноёб тақинчоқлар ҳамда буюмлар юзлаб магазинларда сотила бошлагач Ватанимизга келадиган бой сайёҳлар сони ҳам кескин ошади. Бунда улар “Ҳам саёҳат, ҳам тижорат” шиорига амал қила бошлашади.

Софлик даражаси (пробаси) 585 бўлган никоҳ узугининг оғирлиги 2-4 грамм, 750 ники эса 2,6-5,2 граммдир (МАҚОЛА: СКОЛЬКО ВЕСИТ ОБРУЧАЛЬНОЕ КОЛЬЦО, 19 июля 2019 года). Софлик даражаси 585 бўлган бир тонна олтиндан 250 000 тадан 500 000 тагача ёки 750 лиликдан 19300 тадан 38500 тагача никоҳ узуги ясаб сотиш мумкин. АҚШда арзонроқ никоҳ узуги 250-360 доллар эканлигини ҳисобга олсак (МАҚОЛА: Свадебные кольца). 19300Х250 = 4 миллион 825 минг доллардан 360Х500000 = 180 миллион долларгача сотиш мумкинлигини тушунамиз. Агар унинг 50 фоизи нархида улгуржи сотсак ҳам ҳар бир тонна олтинни 2 миллион 412 минг доллардан 90 миллион долларгача сотишимиз мумкинлигини тушунамиз. Ўзбекистонда ҳар йили юз тонна атрофида олтин қазиб чиқарилаётгани ва уни ёмби кўринишда арзон сотаётганимизни унутмайлик.

Агар ўзбек халқи заргарлик соҳасида ҳам буюк Шарқнинг кўп минг йиллик тарихи ва тажрибасига эга эканлигини ҳисобга олиб, олтин буюмларимизни бежирим ва чиройли қилиб ясаб сотсак Ватанимиз ва халқимиз ҳазинасига миллиардлаб доллар соф фойда тушиши аниқ бўлади. Шу ҳисоб-китоблардан келиб чиқиб олтинни қуйма кўринишда сотишни камайтиришимиз ва уни заргарлик буюмлари сифатида ясаб сотишни йўлга қўйишимиз керак.

Шундай кенг миқёсли фойдали иш амалга ошиши учун Гулнора Каримовадек зукко, тажрибали, ишбилармон ватандошимизга имкон ва шароит яратиб беришимиз керак, холос. Шунда деярли ҳар бир ўзбекистонлик уйида олтин буюмлар солинган қутичалар пайдо бўлади ва ота-оналар ўз фарзанлари тўйи куни авлоддан авлодга ўтадиган ноёб олтин буюмлар совға қила бошлашади, иншааллоҳ. Шунда машҳур давлат раҳбаримиз раҳматли Шароф Рашидович (1917-1983) Мурунтов олтин конига борганда «Малик ака (Қаюмов), мана шу олтинларнинг атиги бир фоизинигина беришганида эди, мен ўзбекларнинг бутун остонасини олтиндан қилган бўлардим» деган орзўси амалга оша боради, иншааллоҳ (Хотира уйғонса гўзалдир (islomkarimov.uz 2018 йил 30 июл)


Фото 2. Яқин йилларда деярли ҳар бир ўзбекистонлик оиласида заргарлик тақинчоқлари солинган шунга ўхшаш қутичалар пайдо бўлади, иншааллоҳ. (ФОТОСУРАТ: Шкатулка из резной слоновой кости с элементами из чеканного серебра)

Яна битта муҳим факт: Ўзбекистон Ер юзида денгизлар ва уммонлардан энг узоқ жойлашган ягона мамлакатдир. Чунки бирор денгиз ёки уммонга чиқиш ёки савдо молларини экспорт қилиш учун камида иккита мамлакат ҳудудини кесиб ўтишимиз керак. Мана шундай биқиқ шароитда олтиндан ясалган тақинчоқлар ва буюмларни учқич орқали экспорт қилишимиз мумкин. Чунки миллион-миллион доллар турадиган заргарлик буюмлари битта сумка ёки қутига жойлашади.

Эслатиб ўтаман: Гулнора Каримова 2019 йил июн ойида қамоқхонадан қуйидагича мурожаат қилди.

«Бу мeнинг 6 йил ичидаги илк мурожаатим. Мeн учун дуо қилганларга раҳмат дeйман. Фамилиямнинг масъулиятини ҳис қилган ҳолда билиб-билмай қилган ишларим ҳақида ўйлаб олиш учун мeнда етарлича вақт бўлди. Бу вақт давомида ўзимга нисбатан талабчанроқ бўлишим ва ўзимни сипороқ тутишим лозим бўлганини англадим. Ортда қолган бу қийин даврда шунчалик ўзгардимки, ҳозир қилган ишларим учун ўзимга ҳукм чиқаришим мумкин. Мeн бутун халқдан, мeни тушунган ва ҳурмат қилган барчадан кeчирим сўрайман. Худди аввал қилганим каби ҳозир ҳам ўзимни оқлаш ҳақида ўйлаётганим йўқ. Активларим давлатга қайтарилиши борасида ҳамкорлик таклиф қилиниши билан ҳамкорликни бошладим. Бу пуллар Ватаним ривожига катта ҳисса қўшади дeб ўйлайман. Прокуратура мeнинг давлатга қайтарилган активларим қиймати ҳақида аниқ маълумот бeрмаётган бўлса ҳам, мeн бу ҳақда протокол учун айтишим мумкин. Мамлакат ҳудудида бўлган 1,2 миллиард АҚШ доллари қийматидаги активларим аллақачон мeнинг назоратимдан чиқиб кeтган ва давлат бюджeти фойдаси учун ишламоқда. Швeйцариядаги музлатилган ҳисоб рақамларидаги пуллар ҳақида гапирадиган бўлсам, бу фақат мeн билан ҳал бўладиган иш эмас. Мeнинг Ўзбeкистондаги корхоналаримда ишлаган 15 минг одам ёрдамида топилган бу пулларга бошқа давлатлар ҳам даъво қилмоқда.

Мeн ва адвокатларим 131 миллион АҚШ доллари миқдоридаги пуллар қайтарилиши учун қўлимиздан кeлганини қиляпмиз. 555 миллион долларлик бошқа сумма учун ҳам ҳаракатни бошлаганмиз. Кўрган қийинчиликларим, болаларимнинг охирги 2 йилдаги кўрган азоблари учун нолимоқчи эмасман. Мeнинг ишимни олиб борганларнинг кўпига ҳукм чиқарилди. Ўзининг ташкилоти номидан қўлидан кeлмайдиган ваъдаларни бeрганлар эса иш жойини ўзгартириб кeтди. Масалан, уюшган жиноятчилик ва коррупцияга қарши кураш бўлими бошлиғи Шавкат Умрзоқов.

Прокуратуранинг бошқа ходимлари эса ҳозир ҳам мeнинг устимдан назорат ўрнатишга ҳаракат қилишмоқда.

Айни дамда мeни саломатлигим билан боғлиқ муаммо қийнамоқда. Иккита опeрацияни ўтказишим зарурияти Прeзидeнтга мурожаат қилишга мажбур қилди. Мeн ҳақимда ёлғон маълумот тарқатганлардан фарқли ўлароқ халқ мeнинг мамлакатдаги энг катта қора куч эмаслигимни билишига умид қиламан ва бунга ишонаман. Мeн ягона боқувчиси ҳисобланган фарзандларим онаси билан бирга бўлишга ҳақли. Айниқса давлатга хиёнат ва тeрроризмда айбланган аёллар оиласига қайтаётган бир вақтда. Юрак пороги билан туғилган қизим айниқса кўп қийналди.

Шавкат Миромоновични отамнинг ўринбосари ва шогирди сифатида биламан. У бу ҳақда халққа мурожаатларидан бирида айтганди. У билан «Кeлажак овози», «Янги авлод», «Асрлар садоси» ва яна кўплаб лойиҳаларда бирга ишлаганмиз. Унинг бағрикeнглигига умид қилган ҳолда тeз орада болаларим билан кўришиш имкони бўлади дeб ўйлайман.

Бундан ташқари мeн чин дилдан сeвган ва юрак уриши отамнинг қилган ишлари билан боғлиқ бўлган Ватаним учун хизмат қилишга тайёрман. Мeн қонунларимизга ишонаман»,- дeб мурожаатини якунлаганди Гулнора Каримова. (Гулнора Каримованинг Прeзидeнтга ва халққа мурожаати. Ҳозиргача бизга нималар маълум? (kun.uz) 2019 йил 26 июн)

Гулнора Каримованинг озод қилиниши ва масъул вазифага тайинланишига Давлат хавфсизлик хизмати ва прокуратура раҳбарлари ўзлари ёки ўз шотирлари орқали норози бўлишлари ва қаршилик қилишлари мумкин. Улар ўз вазифалари бўлмиш давлат хавфсизлиги масалалари билан шуғулланишсин. Давлат бошқарувига, айниқса инсон ҳуқуқлари ҳимоясига доир қилаётган савоб ишларингизга қаршилик қилишмасин.

“Столбани ҳам қамайдиганлар” раҳбарлари бўлмиш Давлат хавфсизлик хизмати ҳамда прокуратура раҳбарларидан узоқроқ ва халққа яқинроқ бўлишингизни маслаҳат берган бўлардим. Бир мансабда ўтириб “моғорлаб” кетмаслиги учун ҳар замонда уларни ўзгартириб туриш мақсадга мувофиқдир. Сиз ҳам, мен ҳам ҳурмат қиладиган Қозоғистоннинг собиқ раҳбари Нурсултон Назарбоев 1991-2009 йиллар давомида Қозоғистон Миллий хавфсизлик қўмитаси раҳбарларидан ўн нафардан ортиғини алмаштирди. Шу сабабли ҳам Қозоғистон Ўзбекистонга нисбатан эркин ва тез ривожланди. Мен АҚШга келишдан аввал 2008 йил 4 ноябрдан 2010 йил 20 январгача Алмати шаҳрида яшадим ва ушбу фактни “Свобода Слово” газетасида ўқигандим.

Дунёдаги кўпгина давлатлар махсус хизматларининг, жумладан Ўзбекистон Давлат хавфсизлик хизмати ва прокуратура раҳбарларининг ўзгача ва эркин фикрловчи ватандошларга қарши иккита ноқонуний усуллар қўллаш эҳтимоли бор: бири фитна-провокация усули бўлса, иккинчиси турли хил заҳар билан заҳарлаш усулидир. Гулнора Каримова озодликка чиққач ва Ватанимиз фойдаси учун фаолият олиб бора бошлагач унга ва унинг яқинларига қарши фитна-провокация ҳамда заҳарлаш усулларини қўллаш тақиқланиши ҳақида қатъий огоҳлантирилса яхши бўларди.

Масалан, Гулнора Каримова 2013 йилда симоб билан заҳарлашгани ҳақида ўзининг Твиттер саҳифасида ёзганди (МАҚОЛА: Гульнара Каримова заявила о попытке отравления ртутью, 2013 йил 1 ноябр)

Қаранг, 2021 йил апрел ойида Гулноранинг қизи бўлмиш Имон Каримовага қамоқхона касалхонасида ётган ўз онаси Гулнора Каримова билан учрашишга рухсат беришмади. (МАҚОЛА: Дочери Гульнара Каримовой, находящейся в тюремной больнице, отказали в свидании с матерью, 26 апреля 2021 года).

Қаранг, 2023 йил июн ойида собиқ президент Ислом Каримовнинг турмуш ўртоғи Татьяна Каримовага (1949) тўнғич қизи Гулнора (1972) билан қамоқхонада учрашишга рухсат беришмади. У бу ноҳақлик ҳақида Instagram’даги саҳифасида ёзди. (Татьяна Каримова қизи Гулнорани кўришга рухсат берилмаётганидан нолиди | Qalampir.uz 2023 йил 17 июн).

Инсон ҳуқуқларини қўпол равишда бузиш ортида Ўзбекистон прокуратураси ва Давлат хавфсизлик хизмати раҳбарияти турибди, деган менда фикр бор. Акс ҳолда бундай қонунбузарликларни прокуратура раҳбарияти тўхтатган ва айбдор шахсларга камида огоҳлантириш эълон қилган бўларди.


Фото 3. Татьяна Акбаровна Каримова (1949.26.08) ва унинг невараси Имон Каримова (1998.17.06) (Татьяна Каримова қизи Гулнорани кўришга рухсат берилмаётганидан нолиди | Qalampir.uz 2023 йил 17 июн)

Қуйида Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси ва Журналистлар уюшмаси аъзоси, таниқли ёзувчи ва журналист Каримберди ҳожи Тўрамуродов 2019 йил 24 июн куни Фейсбукдаги ўз саҳифасида ёзган чақириқни келтираман.

“Гулнорага озодлик!

Гулноранинг кучи, билими, ташкилотчилик қобилияти, қолаверса, пулидан Ўзбек халқи манфаати йўлида фойдаланиш шарт. Унга озодлик бериш, ҳеч бўлмаса, Фонд форум доирасида фаолият юритишига имкон бериш керак.
Бир ойгина олдин кечирилиши ақлимизга сиғмаган одамлар кечирилиб, уларга уй-жой ҳам берилганда, наҳотки, Гулнорани кечирмаслик керак?
Гулнорага шанс берилса, халқимиз учун ҳар биримиздан кўп нафи тегишига мен ишонаман.
У ҳам Аёл! У ҳам Она!
Кечагина Президентимиз айтган сўзлар Гулнора ҳақида ҳамдир, унутманг!
Гулнорага озодлик бериб, ўзини эл манфаати йўлида хизмат қилишини исботлаши учун шанс бериш шарт!
Гулнорадаги билим, салоҳият, қобилият, шижоат жуда кўп эркакда ҳам йўқ.
Гулнорага озодлик берилсин!”

Мен деярли етмиш йиллик умрим давомида фақат тўрт нафар замондош ватандошимни юз йилларда бир марта туғиладиган инсон деб баҳолайман. Улар Ислом дини соҳасида раҳматли Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф (1952-2015), шеърият соҳасида раҳматли Абдулла Орипов (1941-2016), қўшиқчилик соҳасида ҳофиз Шерали Жўраев (1947) ва ишбилармонлик ҳамда тижорат соҳасида Гулнора Каримовадир (1972).

Буюк соҳибқирон Амир Темур (1336-1405) кучли душманларини ҳам кечира билган ва ўзининг тарихий мақсадлари йўлида биргаликда курашишга рози қила олган. Шу сабабли у бирор марта мағлубиятга учрамай ўз замонида 26 давлатни босиб олиб, тинчлик ва адолат ўрнатишга ҳаракат қилди. У ўз умри давомида “Куч - адолатдадур” шиорига амал қилди.

Менимча, Гулнора Каримовани озодликка чиқариш ва Ватанимиздаги тарихий ишларга жалб қилишнинг икки йўли бор. Биринчиси, Ўзбекистон Президенти сифатида Гулнора Каримовани озод қилиш ҳақидаги фармон орқали, иккинчи йўли - Ўзбекистонда “Олтин амнистия” эълон қилиш орқали амалга оширишингиз мумкин.

Маълумки, 2023 йил 9 июл куни Ўзбекистонда навбатдан ташқари Президентлик сайловлари бўлади. Ушбу сайловларда мухолиф номзодлар деярли йўқлиги сабабли биринчи турдаёқ сизнинг ғалаба қозонишингиз “Икки карра икки тўрт бўлади” дегандек равшан. Агар навбатдаги етти йиллик Президентлик даврини халқимизга “Олтин амнистия” эълон қилиш билан бошласангиз аъло иш бўларди. Ахир Гулнора Каримова ва унга ўхшаган минглаб гуноҳсиз фуқаролар, жумладан кўпгина намозхон ватандошларимиз бугунги кунда Ўзбекистон қамоқхоналарида кўп йиллардан бери азоб чекмоқда. Уларга енгиллик бериш ва кечиримлик позициясидан келиб чиқиб “Олтин амнистияси”ни эълон қилишингиз жуда катта савоб иш бўларди. Бу борада Тожикистонда президент Имомали Рахмон раҳбарлигида 2011 ва 2016 йилларда амалга оширилган “олтин амнистия”лар мисол ва ўрнак бўла олади. (Закон Республики Таджикистан «Об амнистии» (полный текст) | Новости Таджикистана ASIA-Plus (asiaplustj.info) 24 августа 2011 года) (В Таджикистане могут быть амнистированы 12 тыс. заключенных - Новости Таджикистана - Avesta.tj 18 августа 2016 года)

----------------------------------------------

ИЛОВАЛАР


Фото 4.


Фото 5.


Фото 6.


Фото 7.


Фото 8.


Фото 9.

Ҳурмат ва эҳтиром билан

Шуҳратжон Аҳмаджонов,
инсон ҳуқуқлари ҳимоячиси, мустақил журналист ва қочқин