Szpotawość kolan to stan rzeczy w której staw kolanowy ustawia się do boku- do zewnętrznej strony. O ile szpotawość tyczy się obu kończyn dolnych będą one układały się w specyficzny sposób.
Co się dzieje jeśli kolano okazuje się być szpotawe ?
W poprawnych warunkach kość udowa porusza się wobec kości podudzia (piszczelowa i strzałkowa) zachowując adekwatne ustawienie. Jakość tego ślizgu jest dobra bowiem kolano jest stabilizowane:
od bocznej strony poprzez:
-więzadła poboczne kolana,
-ścięgna mięśni podążających tym rejonem np. napinacza powięzi szerokiej,
-łąkotkę boczną, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące,
od strony wewnętrznej natomiast stabilizację umożliwiają:
-więzadła poboczne przyśrodkowe,
-ścięgna mięśni podążających tymże rejonem np. przywodziciele,
-łąkotka przyśrodkowa, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące.

Właściwe ustawienie kości wobec siebie wydaje się kluczowe do pracy wyżej przedłożonych struktur. Jeśli jednakże kolano ucieka do boku (szpotawość) nagatywnie wpływa to na ustawienie łąkotki bocznej, która nie ślizga się prawidłowo, napięcie torebki stawowej oraz dodatkowo więzadeł od strony zewnętrznej, nieprzyjaźnie wpływa na funkcjonowanie mięśni zlokalizowanych w tej okolicy.
Szpara stawowa kolana się poszerza a sam staw traci swą stabilność i wydaje się być bardziej podatny na kontuzję polegającą na „ucieknięciu kolana do boku”, grozi to uszkodzeniem więzadeł pobocznych czy też choćby kontuzji łąkotki.
Trzeba dodać, że jeśli szpara stawowa po stronie zewnętrznej zostaje rozszerzona, to po stronie wewnętrznej- prawdopodobnie dojdzie do zmniejszenia szpary stawowej, a co za tym idzie do większej kompresji na łąkotkę przyśrodkową- ów sytuacja powiększa ryzyko urazu łąkotki przyśrodkowej !

Ale dlaczego kolano jest szpotawe ?
To zasadnicze zapytanie jakie to trzeba sobie postawić przed przystąpieniem do leczenia.
Przyczyn może istnieć wiele- niewłaściwe ustawienie kości w stosunku do siebie, rozluźnienie aparatu więzadłowego w kolanie, niewłaściwe ustawienie miednicy, albo chociażby nieprawidłowe ustawienie stawu skokowego.

Z rozmaitych przyczyn kość udowa będzie w stanie się zrotować w stosunku do kości podudzia osłabiając zewnętrzną część stawu.
Co z tym uczynić ?
Aby wziąć się za naprawianie takiego gatunku dolegliwości pozostaje w pierwszej kolejności wykryć przyczynę takiego stanu rzeczy. Żeby to uczynić jesteśmy w stanie zrobić:
-testy więzadeł kolana- ażeby skontrolować czy jest właściwie stabilizowane,
-testy mięśniowe- żeby zweryfikować czy napięcie mięśni jest właściwe,
- testy łąkotek- aby skontrolować czy pracują dobrze i są dobrze ustabilizowane,
-należy przetestować ustawienie i zakresy ruchu stopy- jej nieprawidłowe ustawienie będzie w stanie sprawiać skręcenie podudzia względem kości udowej,
-pozostaje zbadać ustawienie miednicy i zakresy ruchu stawu biodrowego- nieprawidłowości w tym rejonie zdołają powodować skręcenie kości udowej względem kości podudzia.

Po pierwsze skrupulatne testowanie.
Jeżeli już spostrzeżemy, iż coś okazuje się być nie tak, iż kolano naszego dziecka ucieka, ustawia się nieprawidłowo, czy dziecko skarży się na ból postanawiamy zapisać się się do specjalisty- tylko do jakiego ? Większa część rodziców udaje się do lekarza pierwszego kontaktu, jednakże ten rzadko kiedy bywa biegły w ortopedii czy rehabilitacji. Stąd też wypisuje skierowanie do lekarza ortopedy, który to ma ocenić i zdiagnozować problem. W tym miejscu z reguły jawi się pierwsze zdziwienie, bowiem do lekarza specjalisty na ogół oczekuje się w kolejce i to dosyć sporo. Na takiej wizycie lekarz powinien określić problem, a, także jego źródło- jako że to jest istotne w procesie leczenia. fizjoterapia sanok dziecka, ocenić zakresy ruchu (nie tylko kolan, ale także wszystkich stawów kończyny dolnej i miednicy. Wypada ocenić również stabilność poszczególnych stawów oraz dodatkowo działanie więzadeł. Jak już odbędziemy tego rodzaju wizytę, lekarz przebada dziecko i wykryje problem jakim są szpotawe kolana pewnie wystawi skierowanie na rehabilitację. W takowym skierowaniu będzie napisane rozpoznanie: „Kolana szpotawe” oraz, jakie dzialania wykonać, najczęściej okaże się to: gimnastyka korekcyjna i ewentualnie masaż, plus fizykoterapia. W tym miejscu rodzi się 1-wszy zgrzyt, bo skoro lekarz bada dziecko, zna przyczynę problemu a dla fizjoterapeuty przedstawia zaledwie skierowanie na ćwiczenia korekcyjne- to skąd owy rehabilitant ma widzieć jakiego typu to ćwiczenia ? W końcu rodzaj wykonywanej gimnastyki będzie zależał od tego jakie jest źródło problemu, czy jest przykurcz w biodrze ? fizjoterapeuta sanok może mięśnie stabilizujące kolano posiadają zbyt niskie napięcie i kolano jest niestabilne - wtedy ćwiczenia będą wyglądały całkowicie inaczej. Zachodzi przeto pytanie- czy fizjoterapeuta nie powinien samodzielnie przebadać i zdiagnozować dziecka ? A jeśli tak, to po co w tym łańcuchu wstawiać lekarza rodzinnego i ortopedę ?
W toku ćwiczeń.
Podczas gdy dziecko jest już na rehabilitacji trzeba się upewnić, że prowadzi należyte ćwiczenia ! Wielokrotnie bowiem zdarza się tak, że przez natłok wykonywania zadań i pacjentów prowadzi się tego rodzaju gimnastykę w grupach. Co więcej, są to grupy mieszane z dziećmi które mają najróżniejsze schorzenia. Należy więc postawić pytanie- czy dziecko które ma szpotawe kolana, ma wykonywać te same ćwiczenia co dziecko z odstającą łopatką ? Bezspornie, że nie. Tego rodzaju przypadki muszą być przeprowadzane osobno, mieć indywidualnie dopasowane ćwiczenia i robić je pod okiem fizjoterapeuty. Biorąc pod uwagę, że szpotawe kolano może mieć liczne przyczyny z całą pewnością warto stwierdzić, że 2 osoby mające szpotawe kolana mogą wykonywać odmienny typ ćwiczeń gdyż przyczyna ich problemu wydaje się inna !
Co mam zrobić gdy moje dziecko ma szpotawe kolana ?
Z wcześniej opisanego tekstu można wyciągnąć zasadniczy wniosek. Możesz włóczyć się po lekarzach w celu odnalezienia stosownej diagnozy i zlecenia rehabilitacji, bądź możesz też udać się do fizjoterapeuty, który przebada, zdiagnozuje i wykona rehabilitację Twojego dziecka.