Szpotawość kolan to stan rzeczy w jakiej staw kolanowy ustawia się do boku- do zewnętrznej strony. Gdy szpotawość odnosi się do obu nóg będą one układały się w swoisty sposób.
Co się dzieje podczas gdy kolano okazuje się być szpotawe ?
W poprawnych warunkach kość udowa porusza się w stosunku do kości podudzia (piszczelowa i strzałkowa) zachowując stosowne położenie. Jakość tegoż ślizgu jest dobra bowiem kolano okazuje się być stabilizowane:
od bocznej strony przy użyciu:
-więzadła poboczne kolana,
-ścięgna mięśni bignących tym rejonem np. napinacza powięzi szerokiej,
-łąkotkę boczną, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące,
od strony wewnętrznej natomiast stabilizację dają:
-więzadła poboczne przyśrodkowe,
-ścięgna mięśni przebiegających tym rejonem np. przywodziciele,
-łąkotka przyśrodkowa, która jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące.

Należyte ustawienie kości wobec siebie wydaje się być nadrzędne do pracy wyżej wyszczególnionych struktur. Jeśli jednakże staw kolanow ucieka do boku (szpotawość) nagatywnie wpływa to na położenie łąkotki bocznej, która nie ślizga się prawidłowo, napięcie torebki stawowej a, także więzadeł po stronie zewnętrznej, negatywnie oddziałuje na pracę mięśni przebiegających w tym obszarze.
Szpara stawowa kolana się poszerza a sam staw traci swą stabilność i okazuje się być mocniej podatny na kontuzję polegającą na „ucieknięciu kolana do boku”, grozi to zerwaniem więzadeł pobocznych czy też chociażby urazie łąkotki.
Pozostaje dodać, iż jeśli szpara stawowa po stronie zewnętrznej zostaje rozszerzona, to po stronie wewnętrznej- prawdopodobnie dojdzie do zmniejszenia szpary stawowej, a co za tym idzie do większej kompresji na łąkotkę przyśrodkową- ta sytuacja powiększa niebezpieczeństwo urazu łąkotki przyśrodkowej !

Czemu kolano jest szpotawe ?
To kluczowe pytanie jakie to warto sobie postawić zanim przystąpimy do fizjoterapii.
Powodów może być wiele- nieprawidłowe ustawienie kości względem siebie, poluzowanie aparatu więzadłowego w kolanie, nieprawidłowe ustawienie miednicy, czy choćby wadliwe ustawienie stawu skokowego.

Z różnorodnych powodów kość udowa może się skręcić w stosunku do kości podudzia osłabiając zewnętrzną część stawu.
Co z tym zrobić ?
Aby zabrać się za fizjoterapię takiego typu przypadłości warto w pierwszej kolejności wyszukać przyczynę owego stanu rzeczy. Żeby to uczynić damy radę wykonać:
-testy więzadeł kolana- aby zbadać czy jest poprawnie stabilizowane,
-testy mięśniowe- tak aby sprawdzić czy napięcie mięśni jest prawidłowe,
- testy łąkotek- żeby ocenić czy pracują prawidłowo i są dobrze ustabilizowane,
-trzeba zbadać ustawienie i zakresy ruchu stopy- jej niewłaściwe ustawienie może pobudzać skręcenie podudzia w stosunku do kości udowej,
-pozostaje sprawdzić położenie miednicy i zakresy ruchu stawu biodrowego- nieprawidłowości w tym rejonie potrafią rodzić skręcenie kości udowej względem kości podudzia.

Po pierwsze precyzyjne testowanie.
Gdy już spostrzeżemy, że coś jest nie tak, iż kolano naszego dziecka ucieka, ustawia się nieprawidłowo, bądź dziecko skarży się na ból postanawiamy zapisać się się do specjalisty- tylko do jakiego ? rehabilitacja sanok rodziców udaje się do lekarza pierwszego kontaktu, chociaż ten rzadko kiedy bywa biegły w ortopedii czy rehabilitacji. Stąd też wydaje skierowanie do lekarza ortopedy, który to ma ocenić i zdiagnozować problem. fizjoterapeuta sanok tym miejscu często jawi się pierwsze zdziwienie, dlatego, że do lekarza specjalisty zazwyczaj czeka się w kolejce i to dosyć sporo. Na takiej wizycie lekarz winien ustalić problem, jak również jego źródło- ponieważ to jest istotne w procesie fizjoterapii. Powinien ocenić postawę dziecka, sprawdzić zakresy ruchu (nie tylko kolan, ale dodatkowo wszystkich stawów kończyny dolnej i miednicy. Należy sprawdzić także stabilność poszczególnych stawów a, także funkcjonowanie więzadeł. Jeżeli już odbędziemy taką wizytę, lekarz przebada dziecko i odkryje problem którym są szpotawe kolana zapewne wystawi skierowanie na rehabilitację. W takim skierowaniu będzie napisane rozpoznanie: „Kolana szpotawe” a także, które zabiegi zrealizować, często będzie to: gimnastyka korekcyjna i ewentualnie masaż, oraz fizykoterapia. W tym miejscu pojawia się 1-wszy zgrzyt, bo skoro lekarz bada dziecko, zna przyczynę dysfunkcji a dla fizjoterapeuty przedstawia zaledwie skierowanie na ćwiczenia korekcyjne- to skąd taki rehabilitant ma wiedzieć jakiego typu to ćwiczenia ? Przecież rodzaj prowadzonej gimnastyki będzie zależał od tego jakie jest podłoże problemu, czy jest przykurcz w biodrze ? fizjoterapeuta sanok może mięśnie stabilizujące kolano mają zbyt niskie napięcie i kolano jest niestabilne - w takim przypadku ćwiczenia będą wyglądały całkowicie odmiennie. Zachodzi wobec tego pytanie- czy fizjoterapeuta nie powinien osobiście przebadać i zdiagnozować dziecka ? A jeśli tak, to po co w tymże łańcuchu wstawiać lekarza rodzinnego i ortopedę ?
W toku ćwiczeń.
Kiedy dziecko jest już na gimnastyce korekcyjnej trzeba się upewnić, że robi właściwe ćwiczenia ! Wielokrotnie bowiem przytrafia się tak, że przez natłok wykonywania zadań i pacjentów przeprowadza się tego rodzaju gimnastykę w grupach. Co więcej, są to grupy mieszane z dziećmi które mają różne schorzenia. Wskazane jest wobec tego postawić pytanie- czy dziecko które ma szpotawe kolana, ma wykonywać te same ćwiczenia co dziecko z odstającą łopatką ? Bezspornie, że nie. Tego typu przypadki winny być przeprowadzane osobno, mieć indywidualnie dopasowane ćwiczenia i wykonywać je pod okiem fizjoterapeuty. Biorąc pod uwagę, że szpotawe kolano może mieć przeróżne przyczyny z przekonaniem jest sens stwierdzić, iż dwie osoby mające szpotawe kolana mogą robić różny wariant ćwiczeń dlatego, że przyczyna ich problemu wydaje się inna !
Co mam zrobić gdy moje dziecko ma szpotawe kolana ?
Z powyższego tekstu warto wyciągnąć pewien wniosek. Możesz włóczyć się po lekarzach w celu znalezienia poprawnej diagnozy i zlecenia rehabilitacji, bądź możesz też udać się do fizjoterapeuty, który przebada, zdiagnozuje i wykona rehabilitację Twojego dziecka.