
Звярніце ўвагу, у 1965-1972 гг. на плошчы стаяла металічная кампазіцыя “Мірны атам”, прысвечаная дасягненням савецкай навукі. «Мірны атам» быў дэмантаваны ў 1972 годзе, калі плошча падвергнулася рэканструкцыі, звязанай з устаноўкай тут помніка Якубу Коласу, што было прымеркавана да 90-годдзя класіка.
Обратите внимание, в 1965-72 гг. на площади стояла металлическая композиция «Мирный атом», посвященная достижениям советской науки. «Мирный атом» был демонтирован в 1972 году, когда площадь подверглась реконструкции, связанной с установкой тут памятника Якубу Коласу к 90-летию классика. | |

Народны мастак СССР Заір Азгур, аўтар манумента, атачыў сядзячага Коласа героямі яго твораў.
Паштоўка 1985 годаНародный художник СССР Заир Азгур, автор монумента, окружил Коласа героями его произведений.
Открытка 1985 года. | |

Так выглядала ўся плошча ў тым жа 1985-м. ЦУМ яшчэ стары, дрэвы паменш, а ў помніка Коласу яшчэ няма уладкованых ў 2000-я фантанаў.Так выглядела вся площадь в том же 1985-м. ЦУМ еще старый, деревья поменьше, а у памятника Коласу еще нет устроенных в 2000-е фонтанов. | |
Плошча Я. Коласа сёння. Панарамны здымак / Площадь Я. Коласа сегодня. Паноромная фотосъемка
(клікнуць на здымак/кликнуть на снимок)

*****
А вось яшчэ некалькі здымкаў будаўніцтва ў раёне сёняшняй плошчы Я. КоласаА вот еще несколько снимков строительства в районе сегодняшней площади Я. Коласа | |

Тут у адпаведнасці з генпланам ў пачатку 1950-х гадоў пачалося новае буйнамаштабнае будаўніцтва. Меркавалася надаць плошчы форму прамавугольніка даўжынёй 400 метраў, забудаванага па перыметры манументальнымі будынкамі ў стылі неакласіцызму са скверам ў цэнтры. Заходні бок плошчы занялі два новых прамысловых комплексаў.
Першым у 1953-56 гадах быў пабудаваны паліграфкамбінат, у далейшым, як і плошча, ён атрымаў імя Якуба Коласа. На старой фатаграфіі будаўніцтва як раз у самым разгары.Здесь в соответствии с генпланом в начале 1950-х годов началось новое крупномасштабное строительство. Предполагалось придать площади форму прямоугольника длиной 400 метров, застроенного по периметру монументальными зданиями в стиле неоклассицизма со сквером в центре. Западную сторону площади заняли два новых промышленных комплекса. Первым в 1953-56 годах был построен полиграфкомбинат, в дальнейшем, как и площадь, получивший имя Якуба Коласа. На старой фотографии строительство как раз в самом разгаре. | |

На здымку на пярэднім плане ідзе будаўніцтва жылога дома завода «Ударнік»,
злева - паліграфкамбінат (яшчэ без вежы),
наперадзе - Інстытут фізкультуры, за якім далёка бачны кампус Палітэхнічнага інстытута.
Усходні бок Камароўскай плошчы яшчэ не забудаваны, праспект тут мае выразны выгіб, пасля ліквідаваны.На переднем плане снимка идет строительство жилого дома завода «Ударник», слева — полиграфкомбинат (еще без башни), впереди — Институт физкультуры, за которым вдалеке виден кампус Политехнического института. Восточная сторона Комаровской площади еще не застроена, проспект здесь имеет отчетливый изгиб, впоследствии ликвидированный. | |

Фатаграфія, зробленая 14 верасня 1956 г. Плошча ўсё больш вызваляецца ад старых дамоў, хоць асобныя з іх па-ранейшаму яшчэ маюць быць.
Комплекс паліграфкамбіната практычна завершаны, справа бачны металічны каркас будучага завода імя Арджанікідзэ, які дабудуюць толькі ў 1961 годзе.Фотография сделана 14 сентября 1956 года. Площадь освобождается от трущобных домов, хотя отдельные их экземпляры по-прежнему имеются. Комплекс полиграфкомбината практически завершен, справа виден металлический каркас будущего завода имени Орджоникидзе, который достроят только в 1961 году. | |

Плошча Якуба Коласа набыла свой канчатковы выгляд. Фотаздымак першай паловы 1960-х гадоў. На жылым доме завода «Ударнік» стаіць рэкламная канструкцыя «Міжгароднія размовы з кватэрных тэлефонаў у крэдыт».Площадь Якуба Коласа приобрела свой законченный вид. Фотография первой половины 1960-х годов. На жилом доме завода «Ударник» стоит рекламная конструкция «Междугородные разговоры с квартирных телефонов в кредит». | |

Выгляд у бок Інстытута фізкультуры. Адразу кідаецца ў вочы адсутнасць на плошчы помніка Якубу Коласу.Вид в сторону Института физкультуры. Сразу бросается в глаза отсутствие на площади памятника Якубу Коласу. | |
*****
Кантрасная мінская архітэктура 1954 годаКонтрастная минская архитектура 1954 года | |

Фотаздымак першай паловы 1950-х гадоў. Усё той жа раён сёняшняй плошчы Я. Коласа. Віднеецца Інстытут фізкультуры, які ўзвышаецца манументальным палацам над жабрацкімі халупамі і драўлянымі трушчобамі. У цэнтры і правай частцы здымка - карпуса радыёзавода, у правым краю фатаграфіі відаць вельмі рэдкі тут дарэвалюцыйны двухпавярховы цагляны будынак, на жаль, пазней што стаў ахвярай арганізацыі буйной плошчы.Фотография первой половины 1950-х годов. Все тот же район сегодняшней площади Я. Коласа. Виднеется Институт физкультуры, который возвышается монументальным дворцом над нищими лачугами и деревянными трущобами. В центре и правой части снимка — корпуса радиозавода, у правого края фотографии видно редчайшее здесь дореволюционное двухэтажное кирпичное здание, увы, позже павшее жертвой организации крупной площади. | |

Цікава, што пасля заканчэння будаўніцтва Інстытута фізкультуры гарадскія ўлады нават не знайшлі час расчысціць ад індывідуальнай забудовы хоць нейкую плошчу перад ім. Велізарны па навакольных мерках будынак з усіх бакоў быў акружаны непрэзентабельнымі фавэламі.Интересно, что после окончания строительства Института физкультуры городские власти даже не удосужились расчистить от индивидуальной застройки хоть какую-то площадь перед ним. Огромное по окрестным меркам здание со всех сторон было окружено непрезентабельными фавелами. | |
 |